🅾️ نقش فضای مجازی در تحقق اهداف اخلاقی دروس معارف اسلامی
قسمت دوم و پاياني
✅ #اساتید_دروس_معارف اسلامی برای بهره گیری از #فضای_مجازی براي وصول به اهداف اخلاقی این دروس چه باید بکنند؟
♈️1. حضور عینی و معرفتی در فضای مجازی
حضور استاد باید ناظر به شناخت فضای گفتمانی حاکم بر فضای مجازی، کارکردها و کژکارکردهای اخلاقی آن، سنخ مناسبات اخلاقی و غیراخلاقی که در این فضا شکل می گیرد، تاثیر این فضا بر روی بینش، منش و کنش دانشجو و شکل گیری هویت اخلاقی او باشد.
♈️2. توجه به فضای مجازی به عنوان یک منبع #هنجارگذار
این توجه موجب می شود که کلاس درس را چیزی فراتر از یک مکان فیزیکی با ظرفیت محدود و ناظر به یک سخنران(یعنی خودش) بداند، بلکه دایره کلاس را به وسعت کل کشور، و بلکه کل جهان می داند که افزون بر او، افراد فراوان دیگری هم حضور دارند و به موازات درس معارفی که او می گوید آنها نیز دیدگاه های متفاوت و گاه متضادی را برای دانشجو بیان می کنند
♈️3. تغییر روش از «خطابه» به «گفت وگو»
مونولوگ یا «تک گویی»، شاخصه تبلیغات دینی در دوره پیشافضای مجازی است. بنابراین، استاد معارف بایستی کلاس درس خود را به یک «فضای ارتباطیِ گفت و گو محور» تبدیل کند. یعنی از یک سو «برای دانشجویان» سخن بگوید و از سوی دیگر «از دانشجویان» سخن بشنود.
فضای مجازی می تواند ابزاری برای شکل دهی به «تدریسِ گفت و گو محور» باشد.
♈️4. مشارکت در فعاليت هاي دانشجویان در فضاي مجازي
اگر دانشجویان از طریق فضای مجازی کارهای خیرخواهانه ای را آغاز کردند استاد هم در آنها مشارکت کند و، به تعبیر امام صادق(ع)، «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ» باشد تا دانشجو «الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَيْرَ» را در عمل ببیند(اصول کافی، ج3، ص202). این تبلیغ عملی موجب می شود که دانشجویان استاد را عامل به علم خود بدانند و به آنچه سرِ کلاس می گوید توجه و اعتماد بیشتری پیدا کنند.
♈️5. توجه به عنصر «واقع بینی»
گفت: «نازنینی تو ولی در حد خویش/ الله الله پا منِه از حد، بیش». استاد معارف در قضاوت پیرامون تاثیرات فضای مجازی و در استفاده از آن، بایستی #واقع_بین» باشد. یعنی توجه داشته باشد فضای مجازی به رغم همه کارکردهای مثبتی که برای وصول به اهداف اخلاقی درسش دارد، اما مسائل، محدودیت ها و کژکارکردهای خاص خود را نیز دارد. از این رو، نه می تواند / و نه باید جای ارتباط حضوری استاد و دانشجو را بگیرد، بلکه این دو باید مکمل هم باشند. دراین زمینه بایستی اندازه نگه داشت که گفته اند: «اندازه نگه دار، که اندازه نکوست».
#حسينعلي_رحمتي
26 دي 1399
♦️ (بخشي ازمقاله « كاركردهاي فضای مجازی در تحقق اهداف اخلاقی دروس معارف اسلامی»، منتشر شده در مجله معارف، ش2، بهمن و اسفند 1399.)
متن كامل مقاله را در آدرس زير مطالعه كنيد:
https://b2n.ir/244216