. . 🔻#صبوحانه: ایده یابی قرآنی برای زیست اخلاقی در فضای مجازی(۱) از چند سال قبل آرزو داشتم با این سوال که «قرآن درباره فضای مجازی چه پیام هایی برای ما دارد؟» قرآن را مطالعه کنم. تا این که اخیرا توفیق شروع این کاررا پیدا کردم. آنچه از این به بعد، به برکت آغاز ماه رمضان، با عنوان #صبوحانه تقدیم شما می شود تفسیر قرآن نیست، بلکه *نکته ها و ایده هایی* است که با تامل در آیات قرآن، از منظر اخلاق فناوری اطلاعات، به آن رسیده ام. خوشحال می شوم اگر انتقادها و پیشنهادهای خود را درباره آن به بنده اطلاع دهید. ✅ در هر مورد، ابتدا خود آیه و سپس آدرس آن، و سپس نکته ها یا ایده هایی که به ذهن رسیده است درج می شود. ✅فرصت را مغتنم می شمارم و از اساتیدی که با مطالعه نمونه اولیه کار، نظرات خود را درباره آن بیان کردند تشکر و قدردانی می کنم. 🌺امید که در ماه قرآن، هر صبح، صبوح تان از می معرفت آکنده و صبوحی تان مداوم باشد. سوره حمد: 🔻 🌅الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ (حمد/2) 1. در نگرش خدا-محور به هستی، فضای مجازی به خاطر منافعی که دارد، یکی از نعمت هایی است که خداوند به انسان عطا کرده است. از این رو اخلاقا حمد وسپاس از او لازم است. این کار نه لزوما به صورت زبانی، که باید به صورت عملی باشد. استفاده اخلاقی و درست از این فضا، مصداق بارز حمد عملی است. 🌅 الرَّحْمنِ الرَّحيم‏ (حمد/3) 🔻1. انتساب دو صفت «بخشنده و مهربان بودن» به خداوند و تکرار آن در ابتدای سوره ها (به جز یک سوره) بیان گر اهمیت این دو صفت است. 🔻2. گذشتن از خطاهای دیگران در فجازی، به ویژه لغزش های سهوی و کوچک، پیامدهایی چون پیشگیری از جدال های بیهوده یا ایجاد کدورت وناراحتی اعضای گروه ها را به دنبال دارد. لغزش هایی چون ارسال شکلک های شیطنت آمیز، یا افزودن شخص به گروه های دیگر بدون کسب اجازه از او، کلمات توهین آمیز اتفاقی و ناشی از خطای تایپی نمونه هایی از لغزش های قابل گذشت است. 🔻3. مهربانی: شبکه های اجتماعی یک فضای تعاملی و زندگی گروهی افرادی است که از نظر سنی، جنسیتی، عقاید و باورها و روحیات با یکدیگر متفاوت و گاه متضاد هستند. یکی از شرایط همزیستی در این فضا، مهربانی و عطوفت نسبت به یکدیگر است. #حسینعلی_رحمتی ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ ✅ایده ها را با هشتگ #صبوحانه در کانال اندکی اندیشه پیگیری کنید🔻🔻 @harahmati

✅#صبوحانه: ایده یابی قرآنی برای زیست اخلاقی در فضای مجازی(۲) 🌅 إيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعين‏ (حمد/5) 🔻1. یافتن عوامل موثر بر ترک رذائل اخلاقی در فجازی یکی، یا مهم ترین، دغدغه اخفاپژوهان (محققان حوزه اخفا) و دیگر سیاستگزاران این عرصه است. جدای از عوامل بیرونی (از قبیل نظارت و فیلترینگ و محدود کردن) عوامل درونی و معنوی نیز می تواند در این زمینه نقشی مهم تر از عوامل بیرونی داشته باشد (چرا که اختیاری و همیشگی و غیرقابل دور زدن است). 🔻2. کاربری که فقط خدا را عبادت می کند در واقع به او عشق می ورزد و او را همیشه ناظر اعمال خود می داند. از این رو فضای مجازی را هم محضر خداوند می داند و در آن مرتکب کاری نمی شود که محبوب و معبود را بیازارد؛ حتی اگر نظارت های بیرونی هم نباشد، 🔻3. فضای مجازی در کنار منافع و خیرات فراوان خود، به دلائلی چون امکان ناشناس ماندن، وجود انسان های بی اخلاق، کثرت محتواهای غیراخلاقی، و تنوع و جذابیت فراوان، لغزشگاه هولناکی برای ارتکاب رذائل اخلاقی نیز هست که نجات از آن بسیار دشوار است. از این رو، استعانت و یاری گرفتن از خداوند، اراده و انگیزه افراد را برای رهایی از آفات اخلاقی این فضا افزایش می دهد. در آیات 6 و 7 همین سوره (اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم‏. صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّين‏) که از خداوند درخواست هدایت می شود، نیز موید آن است که برای درست زیستن باید از خداوند یاری طلبید. 🌅اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم‏ (حمد/6) 🔻1. در تفکر اخلاقی اسلام گرچه هدف نهایی زندگی و راه رسیدن به سعادت، تقرب به خداوند است(نظریه قرب الاهی)، ولی برای این کار نقشه راهی طراحی شده که «صراط مستقیم» نامیده می شود. از این نکته می توان دریافت که رسیدن به مقصد جز با پیمودن مسیر درست ممکن نیست. 🔻2. فضای مجازی هم، مثل فضای حقیقی، مجالی برای کنشگری اخلاقی افراد است. از این رو لازم است اولا هدف غایی (و البته اهداف میانی و ابتدایی) فعالیت اخلاقی در این فضا ترسیم شود، ثانیا بایدها و نبایدها و راه رسیدن به این اهداف مشخص گردد. این کار علاوه بر چارچوب نظری، باید همراه با ارائه راهکارهای عملی و مشخص هم باشد (توجه داشته باشیم که اخلاق فناوری اطلاعات زیر مجموعه اخلاق کاربردی است). طراحی «کدهای اخلاقی» متناسب با هریک از عرصه های فعالیت در فجازی می تواند در این زمینه موثر باشد. مثلا مشخص شود برای لایک کردن یا فوروارد کردن، یا تدوین پروفایل چه نکاتی باید مراعات شود تا شخص رفتارش از نظر اخلاقی درست و موجب تقرب الی الله شود. #حسینعلی_رحمتی ۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ ✅ایده ها را با هشتگ #صبوحانه در کانال اندکی اندیشه پیگیری کنید🔻🔻 @harahmati