🟢 اقسام پنجگانه چالش ها و سوالات اخلاقی درباره فضای مجازی گزارش یک نشست علمی 🔸نشست علمی «مهارت‌های پاسخگویی به شبهات اخلاقی نوجوانان» با ارائه دکتر حسینعلی رحمتی عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و با همکاری مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برای محققان این مرکز روز پنج شنبه، در تاریخ ۲۶ مهرماه ۱۴۰۳ برگزار شد. 🔸 هدف این نشست آشنایی با برخی از اقسام سوالات و شبهات اخلاقی مربوط به فضای مجازی، ‌جهت پاسخگویی مفید و موثر به آنها بود. دکتر رحمتی با اشاره به این که لازمه آشنایی باچالش ها شناخت اقسام آنهاست، خاطرنشان کرد استخراج و استقصای جامع تر سوالات،‌ تربیت متخصص برای هر قسم، و آمادگی بیشتر برای پاسخگویی به آنها از جمله فواید دسته بندی چالش ها و سوالات اخلاقی مربوط به فضای مجازی است. 🔸ایشان گفت براساس یک حصر استقرایی می توان این چالش ها را به پنج قسم تقسیم کرد 👈متن کامل را در اینجا بخوانید

🟢 اقسام پنجگانه چالش ها و سوالات اخلاقی درباره فضای مجازی گزارش یک نشست علمی 🔸نشست علمی «مهارت‌های پاسخگویی به شبهات اخلاقی نوجوانان» با ارائه دکتر حسینعلی رحمتی عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و با همکاری مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برای محققان این مرکز روز پنج شنبه، در تاریخ ۲۶ مهرماه ۱۴۰۳ برگزار شد. 🔸 هدف این نشست آشنایی با برخی از اقسام سوالات و شبهات اخلاقی مربوط به فضای مجازی، ‌جهت پاسخگویی مفید و موثر به آنها بود. دکتر رحمتی با اشاره به این که لازمه آشنایی باچالش ها شناخت اقسام آنهاست، خاطرنشان کرد استخراج و استقصای جامع تر سوالات،‌ تربیت متخصص برای هر قسم، و آمادگی بیشتر برای پاسخگویی به آنها از جمله فواید دسته بندی چالش ها و سوالات اخلاقی مربوط به فضای مجازی است. 🔸ایشان گفت براساس یک حصر استقرایی می توان این چالش ها را به پنج قسم تقسیم کرد: چالش اقناع، ‌چالش احترام،‌ چالش اعتقاد،‌ چالش ارتباط،‌ چالش اعتماد. در مورد هریک از این چالش ها لازم است که موضوعاتی چون علل شکل گیری چالش، پیامدهای این چالش، راهکارها، و وظایف مرتبطان با آنها مشخص شود. 🔻چالش اقناع عبارت است از ناتوانی نسل بزرگترها و کوچکترها(به ویژه والدین و فرزندان) برای قانع کردن یکدیگر درباره رفتارهای درست یا نادرست در فضای مجازی. 🔻 چالش احترام یعنی عدم مراعات حدود اخلاقی و حرمت ها در فضای مجازی، که مواردی چون بی احترامی به والدین، دیگر کاربران، جنسیت زنان مقدسات دینی، و بی احترامی به کشور و ملیت را در بر می گیرد، و پیامدهایی چون آزردن والدین، ‌تشدید کینه و نفرت در جامعه، ‌افزایش خشونت‌های کلامی و فیزیکی، آسیب دیدن کشور در برابر تهاجم بیگانگان را در پی دارد. 🔻چالش اعتقاد ناظر به سوالات،‌دغدغه ها و شبهات اخلاقی مربوط به دین، ‌باورهای دینی، ‌متون دینی، ‌دین داران، حکومت دینی،‌ نهادهای مبلغ دین هستند. این موارد را به عنوان نمونه ای از شبهات مربوط به این قسمت معرفی کرد: نسبت فناوری و ارزش از نظر اسلام،‌ آیا آموزه های اخلاقی اسلام برای دنیای فناوری و فجازی و هوش مصنوعی کاربرد دارد؟، آیا با وجود آموزه های اخلاقی فارغ از دین،‌ یا با وجود عقل بشری نیازی به اخلاق دینی برای فجازی است؟ آیا ربات ها می توانندبه مثابه مشاوران و الگوهای اخلاقی جدید‌ می توانند عمل کنند؟ آیا منابع اخلاقی دین می تواند توسط هوش مصنوعی تولید شود؟. 🔻چالش ارتباط را می توان این گونه تعریف کرد: تاثیر منفی فضای مجازی بر شکل گیری ارتباط اخلاقی و درست بین یک کاربر با دیگران. این ارتباط بر چند قسم است: ارتباط انسان با خودش، با خدا،‌ با محیط زیست و با انسان های دیگر. 🔻وی چالش اعتماد را به معنای اعتماد نا به جا به دیگران، به ویژه افراد ناشناس، در فضای مجازی تعریف کرد و گفت تهدیدها و پیامدهای این گونه چالش برای نوجوانان و جوانان از بقیه بیشتر است. 🌀در پایان این نشست تاکید شد کسانی که در صدد پاسخگویی به چالش ها و سوالات اخلاقی مربوط به فضای مجازی هستند بایستی یک فرایند چهار مرحله ای را طی کنند: شناخت عوامل و زمینه های شکل گیری این چالش ها، شناخت پیامدها و تاثیرات آنها، شناخت راهکارهای حل آنها، و بالاخره ‌انتقال این راهکارها به جامعه هدف با روش های مناسب و جذاب. ایشان به محققان متصدی پاسخگویی به سوالات اخلاقی مربوط به فضای مجازی گفت بایستی چالش شناسی ناظر به این عرصه را به عنوان یک فرایند مداوم و توقف ناپذیر مورد توجه قرار دهند، نه یک وضعیت موقت و مقطعی. ✍🏼گزارش: ناهید مُلَمّعی خوزانی

💢 طلبه ها، فضای مجازی، احترام لباس #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۱) ▪️فضای مجازی فرصت بی نظیری را برای طلاب و روحانیون فراهم کرده است تا بتوانند بخشی از وظایف تبلیغی خود را از این طریق انجام دهند، اما حضور در این عرصه نوپدید، اخلاق و آداب خاص خود را دارد که بی توجهی طلبه ها به آنها می تواند موجب نقض غرض شده و حتی تاثیر منفی داشته باشد. ▪️یکی از موارد، دقت به حضور جلوی دوربین با #لباس_روحانیت است. انتشار ویدیوهای تبلیغ شغل های غیرمرتبط، فوتبال کردن، اجرای استندآپ کمدی و مانند آن با لباس طلبگی در شبکه های اجتماعی، به کاهش احترام این لباس ضریب مضاعف می دهد. و جدای از این که گاه موجبات تمسخر طلاب و روحانیون را فراهم می کند، تاثیر سخنان شان را هم کاهش می دهد. ▪️این که طلبه با مخاطبان خود به ویژه نوجوانان و جوانان به حدی صمیمی باشد که مثلا با آنها فوتبال کند کار خوبی است، ولی چه ضرورتی دارد این کارها با پوشیدن عبا و عمامه انجام شود؟ 📌یکی از شرایط موفقیت طلاب در استفاده از فضای مجازی شناخت #نوع_تاثیر حضورشان بر مخاطب در فضای مجازی و فیزیکی است. حسینعلی رحمتی 10آبان 1403 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

ادوار تاریخی شکل گیری #اخلاق_فناوری_اطلاعات به عنوان یک شاخه دانش: یک دوره حدودا هشتاد ساله (تا ۲۰۲۴). تجربه ای برای اخلاق پژوهان کشورمان: باید با حوصله و پشتکار و تلاش مداوم و آینده نگری به صورت گام به گام پیش رفت تا بتوان تولید دانش کرد. (نمودار برگرفته از کتاب درآمدی بر اخلاق اطلاعات)

🟢 طلبه ها، فضای مجازی، جذب فالوور #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۲) 🔹طلبه ها برای افزایش مخاطبان خود در فضای مجازی چه کارهایی باید بکنند و چه کارهایی نباید بکنند؟ طبیعی است که هرگونه فعالیت بلاگری در فضای مجازی، برای «دیده شدن» است. اما در مورد طلبه ها به خاطر این که خودشان و صنف شان و لباس شان منتسب به دین، باورهای دینی و نهاد تبلیغ دین هستند داستان قدری حساس تر است. 🔹 از این رو کارهایی چون شعله ور کردن آتش، پوشیدن لباس های انگشت نما، و شوخی های نامناسب و به طور کلی هر گفتار و رفتاری که عرف آن را خلاف شئونات طلبگی می داند و وجهه دین و روحانیت را نزد مخاطب مخدوش می کند یا اسباب تمسخر و توهین می شود برای طلبه ها اخلاقا درست نیست. 🔹هرچند تعیین دقیق مرز درست و نادرست در این زمینه آسان نیست ولی با ملاحظه بازخورد این رفتارها در فضای مجازی و فیزیکی تااندازه ای می توان مصادیق آنها را مشخص کرد. 🔻همچنین خوب است طلاب بلاگر در این زمینه با متخصصان رسانه و تبلیغ مشورت کنند. اگر حوزه های علمیه هم در این باره برای طلاب بلاگر کلاس های آموزشی بگذارد که چه بهتر. حسینعلی رحمتی ۱۱ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

این فیلم که با #هوش_مصنوعی ساخته شده، آخرین لحظات زندگی «هند رجب» دختر شش ساله #فلسطینی را نشان می‌دهد که تمامی اعضای خانواده‌اش کشته شده‌اند و خود او تنها داخل خودرویی، نظاره‌گر نزدیک شدن تانک اسراییلی است. صدای امدادگر پشت تلفن را می‌شنویم که به او دلداری می‌دهد اما کاری از دستش ساخته نیست. لحظه‌ سخت و ناامید کننده آنجاست که دخترک به امدادگر التماس می‌کند که نجاتش دهد و کنارش باشد اماآن خانم پاسخ میدهد که عزیزم به خدا قسم اگر میتوانستم نجاتت میدادم اما... (متن و ویدیو برگرفته از فضای مجازی) 📌پ ن: تهیه کننده جهت اطلاع مخاطب در کنار ویدیو درج کرده که «فیلم با استفاده از هوش مصنوعی ساخته شده»

♨️ طلبه ها، فضای مجازی، و معکوس شدن حضور پای منبر #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۳) 🕌 در تبلیغات سنتی و پیشافجازی، این مردم بودند که برای شنیدن وعظ و خطابه به مساجد و تکایا می رفتند. طبیعتا نوع پوشش و گفتار و رفتار روحانیون هم متناسب با این فضاهای معنوی بود. اما امروزه فضای مجازی زمینه این را فراهم کرده که طلاب و روحانیون به میان مردم بروند (به تعبیر امام علی(ع) درباره پیامبر(ص)، «طَبيبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ» باشند). کافی است تلفن همراه خود را روشن کنند و با مخاطب سخن بگویند. البته این فضای جدید هم اقتضائات خاص خود را دارد و لزوما نمی شود به سبک و سیاق پیشین عمل کرد. 🕌از مزیت های این فضا آن است که محل ایراد سخنرانی می تواند هرگوشه کره زمین باشد و از این جهت تنوع داشته باشد،‌ می توان در چند دقیقه به صورت کوتاه و گویا حرف خود را زد، می توان مباحث اخلاقی و مسائل دینی را به صورت ساده و مختصر به گوش همه کسانی که به هر دلیل امکان یا انگیزه برای حضور در مساجد را ندارند رساند. 📌عدم استفاده، یا استفاده نادرست طلاب از این فضا، کفران نعمت است و خسارت ها و حسرت های فراوانی را به دنبال دارد. حسینعلی رحمتی ۱۲ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

‼️طلبه ها، فضای مجازی، مرز لغزندۀ صمیمیت #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۴) 🤣طلبه و روحانی از جنس مردم است و باید میان مردم و با آنها صمیمی باشد. چهره گشاده و اخلاق خوش یکی از عوامل جذب مردم به پیامبر گرامی اسلام(ص)، ائمه معصومین(ع) و عالمان و مبلغان دین بوده است. 🤣 اما آن چه امروزه به ویژه طلاب جوان باید نسبت به آن حساس باشند زیاده روی و بی احتیاطی در این زمینه و عدم ملاحظه شان طلبگی و لباس آن است. انتشار تصاویر حرکات رزمی با عبا و عمامه، یا افراط در جوک گفتن و شوخی با دیگران یا حتی گذاشتن استیکر و ایموجی و کامنت و لایک نامناسب برای نشان دادن صمیمی و خودمانی بودن در شبکه های اجتماعی می تواند موجب کاهش اعتبار و تاثیر سخن طلاب شود. 🤣برخلاف گذشته، امروزه کوچک¬ترین شوخی روی منبر یا حتی در جمع های طلبگی در اندک زمانی در معرض دید هزاران نفر قرار می گیرد و طبیعتا تاثیرات منفی آن هم چند هزار برابر می شود. 🟢در این زمینه طلاب بیش از دیگران باید این سخن امام علی(ع) را مدنظر قرار دهند که: «خداوند رحمت كند مردى را كه قدر خويش را بشناسد و از حدّ خود درنگذرد». حسینعلی رحمتی ۱۳ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

دیدی گرمای تابستان رفت و خنکای پاییز را تجربه کردی؟ اندکی صبر کن، در برفاب زمستان نیز قدم خواهی زد... #امید، فصل‌ها را رامِ تو خواهد کرد... شب خوش

🌀طلبه ها، فضای مجازی، و گروه جدیدِ «ناطلبه»های مبلغ دین #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۵) ✅ در دوران پیشاشبکه های اجتماعی تبلیغ وتفسیر دین معمولا بر عهده روحانیون (و برخی غیرحوزویانِ نوعا دانشگاهی) بود که اطلاعات دینی و سابقه علمی مشخصی داشتند. اما امروزه گروه جدیدی به مفسران و مبلغان دین اضافه شده اند که جزو هیچیک از این دو نیستند. از مهم ترین ویژگی های آنها استفاده از شبکه هایی چون اینستاگرام است که روحانیون به دلایل مختلف در آن حضور چندانی ندارند. ✅ این افراد فاقد تحصیلات حوزوی یا آثار علمی دینی هستند. حتی از نظر گفتار و رفتار و پوشش هم شباهت چندانی به مبلغان سنتی دین ندارند، اما با ارایه تصویری خودمانی از خداوند و تفسیری عاطفی، آرامش بخش و انسان گرایانه از دین توانسته اند مخاطبان فراوانی از نسل جدید را جذب، و هنجارهای اخلاقی را متناسب با برداشت خود و علاقه مخاطب برای او بیان کنند. 📌 حوزوهای علمیه بایستی ضمن مطالعه جدی درباره این گروه، و شناسایی علل استقبال از آنها، با آنان مواجهه ای علمی، منطقی، و انتقادی داشته باشند. والبته حضور خود را در پایگاه فعالیت آنها، یعنی شبکه های اجتماعی، را از نظر کمّی و کیفی گسترش دهند. حسینعلی رحمتی ۱۴ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

🟢 طلبه ها، فضای مجازی، و طلابی که دیده نمی شوند #اخلاق_طلبگی_درفضای_مجازی (۶) 🔹فعالیت طلبه ها در فضای مجازی به یک صورت نیست؛ از این رو منصفانه نیست که درباره همه آنها یک حکم صادر کنیم. بسیاری از طلاب و روحانیون بدون هیچ چشمداشتی، با استفاده از این فضا به تبلیغ عالمانه دین، گسترش دانش، مشاوره و پاسخ به سوالات، و (به سیره عالمان گذشته) به کارهای خیریه می پردازند. کم نیستند طلابی که با کمک فالوورهای خود به کارهایی چون ساخت مدرسه، کتابخانه، درمانگاه و دستگیری از نیازمندان اقدام می کنند. 🔹اما متاسفانه بسیاری از کاربران شبکه ها به راحتی چشم خود را بر این گونه فعالیت ها می بندند، ولی اگر کوچکترین گفتار و رفتاری از یک طلبه دیدند که بهانه تمسخر را فراهم می کند در انتشار آن کوتاهی نمی کنند. 📌همان طور که انتظار است برخورد طلبه ها در فضای مجازی با دیگران همراه با ادب و انصاف باشد، از دیگران هم انتظار می رود با طلابی که در این فضا حضور مفید و مناسب دارند همدلی داشته باشند و آنان را برای تداوم این فعالیت ها همراهی و تشویق کنند. همه ما از طلبه و غیرطلبه، در فضای مجازی و فیزیکی، سرنشین یک کشتی هستیم. 📽ویدیو: کمیل نظافتی، طلبه فعال امور خیریه در فضای مجازی، که قبلا یکی از کلیه هایش را به یک کودک بیمار بخشیده بود، اکنون برای کمک به بیماران قطع نخاعی، قرنیه خود را برای فروش گذاشته است. حسینعلی رحمتی ۱۵ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد

‼️ شکستن این حرمت برای همه مان تاوان دارد به بهانه انتشار کلیپ رقص در نمازخانه 🕌 امروز ویدیویی از ترانه خوانی و رقص در محلی که یا مسجد و حسینیه یا نمازخانه است به طور گسترده در فضای مجازی منتشر شد. قبلا هم ویدیوهایی از این گونه کارها در برخی مساجد در فضای مجازی منتشر شده بود. واقعیت این است که محل های عبادت در همه ادیان و همه کشورها برای خود حریم و حرمتی دارد. شکستن این حرمت ها آن هم در جامعه دینی مثل ایران از هر جهت کاری غیراخلاقی است. 🕌هم کسانی که در این مکان ها چنین برنامه هایی را اجرا می کنند کارشان غیراخلاقی است، هم کسانی که ویدیوی آن را در فضای مجازی منتشر می کنند، چرا که این کارها قباحتِ بی احترامی به مناسک و مکان های دینی را از بین می برد، و زمینه تکرار آن را فراهم می کند. بگذریم از این که همان طور که در کامنت های ذیل این ویدیوها دیده ایم این گونه کارها موجب تحقیر و توهین و تمسخر دین و دینداران هم می شود. 📌اگر، به درستی، از اهل منبر انتظار داریم حرمت جایگاه مسجد را مراعات کنند، از آن سو مردم هم بایستی بین یک محل عبادت و سالن برگزاری جشن تفاوت قائل شوند. در جامعه ما آسیب دیدن جایگاه دین و دینداران به هر دلیلی و از سوی هر که باشد به زیان همه است. حسینعلی رحمتی ۱۶ آبان ۱۴۰۳ 💥اندکی اندیشه ضرر ندارد