دانشگاه چارلز (کارلف) در پراگ (قدیمی ترین و بزرگ ترین دانشگاه در جمهوری چک)، کارگاه یک روزه ای در 15 نوامبر با موضوع «مواجهۀ الهیاتی، قانونی و سیاسی با سلفی گری» برگزار می کند و فراخوان مقاله داده است. یکی از اهداف این کارگاه، شناساییِ شیوه های تبلیغیِ سلفی گری برای جذب افراد در کشورهای مختلف و راه های پیشنهادی برای مقابله با آن است. مهلت ارسال چکیده تا 19 شهریور ماه است. اطلاعات بیشتر در: https://kbv.ff.cuni.cz/cs/2019/07/18/theological-legal-and-political-responses-to-salafism-call-for-participation/ این که این مساله، دغدغۀ همگانی شده در نوع خود جالب است. اگر می توانید شرکت کنید یا به متخصصان دیگر اطلاع دهید. @hararememoirs

الحمدلله ارتباط با دانشجویان دانشگاه زیمبابوه از راه دور هم ادامه دارد. امروز یکی از دانشجویان سوالی پرسیده دربارۀ تئوری pre-Adamism از نگاه قرآن. یکی دیگر از دانشجویان هم پایان نامه ای انتخاب کرده با موضوع «مطالعۀ تطبیقیِ مفهوم "نشستن" از نگاه اسلام و ادیان بومی آفریقا»! و قراره مشاوره بدهم ان شاء الله. منظورش نشستن یا زانو زدنِ آیینی است مثلا در حال تشهد و ... این نوع ارتباطات برای خودم بسیار دلگرم کننده است؛ ان شاء الله که تداوم داشته باشد.

الحمدلله حجه الاسلام دکتر حسین (مصباح) لطیفی به همراه خانوادۀ محترمشان، امروز به هراره رسیدند و بر اساس تفاهم نامۀ موسسۀ بین المللی مطالعات اسلامی و دانشگاه زیمبابوه، استاد اسلام شناسیِ این دانشگاه خواهند بود. با آرزوی سلامت و توفیق برای ایشان و خانوادۀ محترمشان

سالانه در کشور ما حدود 140 ملیون جلد کتاب درسی برای مدارس چاپ می شود و با توجّه به بحران کاغذ، آماده سازی این تعداد کتاب، مشکل آفرین شده است. در بسیاری از کشورها از جمله زیمبابوه، خبری از کتاب نو برای هر سال نیست. دانش آموزان موظفند کتاب های خود را تمیز نگه دارند و آخر سال به مدرسه تحویل دهند تا به دست دانش آموزان بعدی برسد. این سیاستِ خیلی خوب، دست کم برای شمار زیادی از کتاب های درسی در کشور ما که نیازی به نوشتن در کتاب ندارند به راحتی عملیاتی است. منتشر کنید شاید به گوششان برسد ...

#اربعین جهرمی ها، در کربلا موکبی ده هزار نفره دارند و علاوه بر پذیرایی از ایرانی ها، میزبان زائران بین المللی به ویژه از هند و پاکستان هستند. به لطف خدا، دو سه روزی در خدمت این عزیزان بودم. دغدغه های بین المللی به جای خود! با احترام به تمام زائران ایرانی و با ابراز باور راسخ به جایگاه برجستۀ پدیدۀ پیاده روی اربعین، به نظر می رسد مهم تر از پرداختن به شمار زائران، نگرانی های ترافیکی، آموزش عربی، نحوۀ برخورد با عراقی های دوست داشتنی و موکب هایشان و مانند آن، آموزشِ زائران ایرانی در ارتباط با جنبه های فردی و اجتماعی (در قبال هم وطنان) است. اگر به تمدّن ساز بودنِ جریان اربعین باور داریم باید بپذیریم که زائرانِ ایرانی به اندازۀ کافی برای نقش آفرینی در این جریان آموزش ندیده اند. به چند مثال ساده اکتفا می کنم: به لحاظ فردی، گروهی از زائران نمی دانند برای این که به اصطلاح نامشان در میان زائران اربعین ثبت شود، آیا باید به تمام شهرهای زیارتی سفر کنند، آیا سلام از راه دور کافی است یا باید به حرم نزدیک شد، میزان اهمیت پیاده روی چقدر است، حتما باید کلّ مسیر نجف به کربلا را پیاده روی کرد، آیا ره توشۀ معنویِ سفر اربعین به اندازۀ سفرهای عادی و خلوت به عتبات است، زمانی که نمی توان به ضریح رسید و با امام خود خلوت و حال روحانی کسب کرد زیارت قبول است یا نه و ... امّا به لحاظ اجتماعی که دغدغۀ اصلیِ نگارنده است مسأله جدّی تر است و خلاصه اش، درک دو مفهوم سادۀ استحباب و وجوب است. چند ملیون ایرانی که چند روز و شب با هم در موکب ها، زندگی گروهی را تجربه می کنند بایست عمیقا به این باور رسیده باشند که در مسیر پر از خیر و برکت اربعین، نباید واجبات را فدا کرد. مثال ها بسیار دم دستی است؛ از آزردن دیگران با سروصدا، سیگار کشیدن، رعایت نکردن نوبت در صف های مختلف (از مرز گرفته تا پیدا کردن جا در موکب ها و پذیرایی ها) و حتّی زیر پا گذاشتن قوانین رانندگی در شهرهای ایران گرفته تا بدحجابی و آرایش، اسراف در مصرف آب و غذا، آلوده کردن محیط زیست، تماس با نامحرم، عدم رعایت آداب معاشرت و مانند آن. باید پذیرفت که رسانه های گروهی به ویژه صدا و سیما، هر چقدر به درستی، در ترغیب مردم به حضور پرشور در زیارت اربعین موفق بوده اند در آموزش مردم، قدم خاصّی برنداشته اند. صداوسیمایی که برای مثال، با چند سال کار تخصصی، توانسته فرهنگ رانندگی مردم به خصوص در ایّام نوروز را ارتقا ببخشد باید برای اربعین، تدبیرهای کوتاه مدّت، میان مدّت و بلندمدّتی بیاندیشد. البتّه شاید یکی از موانع سر راه این است که همین که بعضی از این مشکلات، برجسته می شود گروهی فریاد توهین به زائران امام حسین علیه السلام بلند می کنند! این تابو را باید شکست. آموزش های این گونه، هم حظّ معنوی زائران ایرانی را بالاتر می برد، هم خاطرات خوش همسفری به جا خواهد گذاشت و هم تصویرِ بهتری از فرهنگ ایرانیان در ذهن میزبانان عراقی ترسیم خواهد کرد. این آموزش، طرح و برنامۀ جامع می خواهد. سفری که در کمتر از 20 روز، چند ملیون ایرانی را راهی عتبات می کند مستلزم آن است که مسافرانش در تمام سال و نه فقط در ایّام منتهی به اربعین، آموزش داده شوند، چه به لحاظ فردی و چه اجتماعی. از نظر نگارنده، رسانه های گروهی به ویژه صداوسیما، می بایست در ایام سال، و نه فقط در محرم و صفر، حداقل آموزش هفتگی داشته باشند (مثلا یک روز در هفته در قالب برنامه ای مثل سمت خدا از شبکه های پربیننده و نه صرفا قرآن یا افق) تا ان شاء الله به تدریج، فرهنگ زیارت اربعین، غنی تر شود و زوّار ایرانیِ اربعین، پرچمدارِ تمدّنی شوند که ان شاء الله زیارت اربعین، پایه گذار آن خواهد بود. #اربعین_حسینی #فرهنگ_اربعین @hararememoirs

یکی از دوستان، در یکی از گروه ها بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری در آذر ماه 1374 در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی را به اشتراک گذاشتند. برای بنده و خیلی از اعضای گروه، تازگی داشت و فوق العاده جذاب و خواندنی بود. بخشی از این سخنان: فرض کنید اگر پانزده هزار طلبه در قم وجود داشته باشد، بر اساس ضابطه‌ی قبلی، حدود هزار نفر از آنها را گزینش کنیم تا فقیه و مجتهد بزرگ تربیت شوند. البته این کار باید در زمان و وقت خودش انجام گیرد. ... اگر شما بیست سال یا چهل سال پیش تاکنون را نگاه کنید، متوجّه میشوید هزار فقیه زبده‌ی برجسته‌ی بزرگی که بتوانند دنیای اسلام را از لحاظ فقاهت علمی بپوشانند و هزار نفر متکلّمِ مجتهد در کلام، نیازهای جهان اسلام را تأمین کنند؛ کم نیستند. ... از این تعداد که بگذریم، در مرحله‌ی بعد، پنج هزار نفر عالم شهری در حدود متوسّط تربیت کنیم. ... پنج هزار نفر هم به عنوان مبلّغ و منبری و نویسنده و گوینده‌ی عالِم و فاضل انتخاب شوند و سه هزار نفر هم به منظور تبلیغ در خارج از کشور و در سطح دنیا گزینش شوند. مجموع اینها پانزده هزار نفر میشود. البته، فردا این کار نخواهد شد. اگر ما امروز شروع کنیم، ممکن است پنج سال دیگر بتوانیم چنین تقسیم‌بندی ای را بکنیم؛ لیکن حوزه باید به این‌جا برسد و بالاخره هر روز که چنین کاری را انجام ندهیم، دیر است. میدانم که کار پیچیده و دشواری است؛ اما اگر حوزه - نه یک نفر - تصمیم بگیرد، این کار خواهد شد. متن کامل سخنرانی: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3962 فوق العاده خواندنی؛ مربوط به 24 سال پیش امّا همچنان نیاز روز!

نتیجه گیریِ دوست گرامی ما: طبق اون رهنمود رهبری و نیاز سنجی ایشان از کشور و دنیا از هر ۱۵ طلبه: ✅یک نفر برای اجتهاد در فقه ✅یک نفر برای اجتهاد در معارف ✅۵نفر عالم شهری ✅۵نفر مبلغ ✅۳نفر امور بین الملل مورد نیاز هست که هر کدام سیر تحصیلی خاص خودش رو می طلبه @hararememoirs

فروعی که به مرور زمان، اصول می شوند! تلاوتِ قاری مصری از تلویزیون پخش می شود؛ عباراتی که تلاوت می شود همزمان از قرآن نشان داده می شود. تنها تفاوت این است که قاری می گوید «صدق الله العظیم» ولی بر صفحۀ تلویزیون، «صدق الله العلی العظیم» نقش می بندد. نمی خواهم این کار را نقد کنم. طبعاً در زمان فعلی و با ذهنیتی که همه داریم غیر از این انتظار نیست امّا شاید حساسیت ها کمتر شود اگر بدانیم هیچ کدام از این دو عبارت به این صورت در قرآن نیامده و در روایات شیعه، به هر دو شکل آمده است. نمی دانم این اختلاف در عبارت از چه زمانی میان شیعه و اهل سنّت شروع شده (گرچه مثال های نقضی از دو طرف وجود دارد) امّا اگر از همان ابتدا، از جانبِ علمای هر دو مذهب، روشنگری صورت می گرفت شاید این مسالۀ فرعی، الان اصل نمی شد ... این یک مثالِ بسیار ساده از مسائلِ فرعی است که به سبب تکرار، به اصولی تبدیل می شوند که مخالفت با آن را خیلی از مردم، انکار ضروری دین قلمداد می کنند. تصور کنید موذنی در یک مسجد شیعه، شهادت ثالثه (اشهد انّ علیّا ولی الله) را نگوید! هرچقدر هم بگوید اکثرِ علمای شیعه آن را بخشی از اذان نمی دانند و حتّی بعضی از گفتن آن نهی کرده اند (عبارات شیخ صدوق در من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 290 قابل تامل است)، نگاه مردم به او عوض نخواهد شد. باز هم غرض این نیست که اذانِ بدون شهادت ثالثه راه بیاندازیم. الان که به شعار شیعه تبدیل شده طبعاً وضعیت فرق می کند. بعضی از شکل های عزاداری یا آداب مربوط به عزاداری هم وضعیت مشابهی دارد. این که این شکل جایز است یا بدعت را فقها اعلام می کنند امّا مساله بر سر شیوه ها و آدابی است که جایز و حداکثر مستحب است امّا به سبب تکرار، به حدّ وجوب می رسد و به اصلی انکارناپذیر تبدیل می شود. از آن طرف هم حرام هایِ عرفی درست کرده ایم که هیچ ریشه ای در دین ندارند و وجاهتشان را صرفاً با مرور زمان و سکوتِ صاحب نظران تاثیرگذار بدست آورده اند. مثال ساده اش، نگاه بدبینانۀ بدنۀ متدیّنان به حتّی عقد کردن در کلّ دو ماه محرّم و صفر است. غرض آن که اگر دستمان از گذشته کوتاه است و نمی توانیم نسبت به فروعِ اصل شده، تغییری ایجاد کنیم حواسمان به زمان حال باشد. قطعا علما و رسانه هایی که وظیفۀ روشنگری دارند و کلامشان تاثیرگذار است به سبب سکوت در برابر این گونه پدیده ها مسوول خواهند بود. @hararememoirs

یادداشت یکی از فضلا: سلام علیکم نسبت به یاداشت شما با عنوان «فروعی که به مرور زمان، اصول می شوند!» ملاحظاتی به ذهنم رسید که خدمتتان عرض می کنم. در مورد فروعی که فرموده اید از جمله، عزاداری، سه نگاه وجود دارد: نگاه اول: کسانی که احساسات دینی آنان باعث می شود به دنبال وسعت این عزاداری ها بروند، نه تنها دهه های مختلف می سازند بلکه در صدد تطبیق مناسبت های قمری بر شمسی هستند تا از عزاداریهای سالروزهای شمسی نیز عقب نمانند. بنده این گروه را افراطی می دانم. البته برخی از آنها در این کار، نیت سوء دارند که حسابشان جداست. گروه دوم: به اصطلاح فرهیختگان یا روشنفکرانی که برای همه مناسک، شعائر و مراسم ها در سیره اهل بیت علیهم السلام به دنبال مصداق و دلیل می گردند و ظروفی مانند تعظیم شعائر، واجب عرفی، شعار دینی مذهبی، حرمت شکنی امکنه و ازمنه مذهبی و ... را راهزن می دانند. بنده اینها را تفریطی می دانم. البته برخی از افراد این گروه نیز در این کار، نیت سوء دارند که حسابشان جداست. گروه سوم: با احترام به آنچه تعظیم شعائر شده در صدد هستند که از اضافه شدن آن جلوگیری کنند. بیانیه ای از آیه الله شبیری زنجانی چند سال پیش صادر شد که نگاهش منطبق با این گروه بود. ایشان ضمن دعوت جامعه نسبت به احترام شعائر از اضافه شدن آنها توسط برخی متدینین اظهار ناراحتی کردند. بنده اینها را اعتدالی می دانم. نگاه کلی به نوشتار شما هم، موید این مطلب بود و سعی کرده بودید خود را از این گروه بدانید اما ... نتوانستید به آنچه وانمود میکنید وفادار بمانید و بدیهی است که رنگ رخساره خبر می دهد از سر درون. اما استاد گرامی با نگاه شما به واجب عرفی، جواز عقد حتی در دهه اول محرم نیز اثبات می شود. اگر روشنفکری کمی از شما بازتر فکر کند حتی می توان این جواز را به عصر عاشورا هم تعمیم داد وحتی بالاتر می توان مدیحه خوانی نیز در عصر عاشورا دعوت کند و در مراسم خود به مدیحه خوانی در عقد بپردازند چرا که هر دو مستحب است و این آقا از بین دو مستحب به جای شادی عزا را انتخاب کرده است. فکر کنید فرهیخته گرامی متدین نباشد آن وقت می تواند حکم صادر کند که نواختن موسیقی لهو و لعب نیز مثل روزهای دیگر است؛ همان طور که در روز عید غدیر حرام است الان نیز به همان اندازه حرام است و عاشورا بودن چیزی بر حرمت آن نمی افزاید پس همان طور که در عید غدیر و سایر روزهای سال به راحتی انجام می دهید الان نیز انجام دهید. بالاتر حتی در کنار ضریح امام حسین علیه السلام نیز فرقی نیست. نهایت گناهی مثل همه زمان ها و همه مکانها انجام داده اید. ... اگر واجب عرفی را تخریب کنیم حریمی برای استفاده از الفاظ مستهجن نمی ماند؛ تنها آنچه موجب حد و تعزیر می شود حرام است، و الا نسبت های واقعی به پدر و مادر و زن و دختر افراد اگر ایذا نباشد با مستهجن ترین الفاظ جایز است. بنابراین به نظرم باید ضمن احترام به عرف متدینین، از افراط و تفریط و مشت زنی های علمی و احساسی دست برداریم و جانب وسط ... را پیش گیریم. البته بدیهی است همیشه اعتدالیون چه در مباحث مذهبی، چه در مباحث عرفی و چه در مباحث سیاسی از دو طرف لشگر افراط و تفریط مورد هجمه قرار خواهند گرفت. منظور بنده اعتدالیون سیاسی مصطلح نیست. با تشکر

پرفسور اندرو جی. نیومن (Andrew J. Newman)، از اساتیدِ بنامِ شیعه پژوهی در غرب و استاد دانشگاه ادینبرو در اسکاتلند است. سایتی در ارتباط با اخبار مرتبط با شیعه دارد؛ بخشی از این اخبار مربوط به رویدادهای سیاسی و اجتماعی و ... و بخش دیگر، دربارۀ فراخوانِ کنفرانس های بین المللی، دعوت به کار در دانشگاه های مختلف، کتاب ها و مجلات معروف، همگی در ارتباط با شیعه و ایران است. او اخبار مربوط به شیعه را چند روز یک بار به افراد علاقمند ایمیل می کند. اخبار پرفسور نیومن، یکی از منابع قابل توجّه برای افرادی است که می خواهند برای کنفرانس های بین المللی مرتبط با شیعه مقاله بنویسند یا به دنبال فرصت مطالعاتی یا تدریس در دانشگاه های غرب هستند. برای اضافه شدن به لیست ایمیل، در سایت زیر عضو شوید: https://www.shii-news.imes.ed.ac.uk/

یکی از جدیدترین خبرهایی که پرفسور نیومن منتشر کرده، معرفی سایت ابرنور و امکان دسترسی به نرم افزارهای مرکز اسلامی نور به صورت آنلاین است.

یادداشت مربوط به زادروز حضرت زینب (س) در بخش انگلیسی سایت «شبکۀ اجتهاد»: http://ijtihadnet.com/the-story-of-sayyida-zainab-remains-an-inspiration-for-men-and-women/