🔰 #تفسیر_موضوعی_قرآن_کریم ✴️ #خداشناسی۲۴ 💠 #خداشناسي_حصولي۱ 🔸بيشتر بيانات قرآن درباره‌ی خـدا، بيان صفات باري‌تعالی ـ اعم از ذاتي و فعلـي ـ اسـت و در آياتي هم به‌طور ضمني، به اصل وجود و هستي خداوند توجه شده است كه البته، همه اين آيات، معرفت به وجود يا صفات الهي را در حد عناوين كلي، مانند صانع، خالق و ناظم، افاده مي‌كنند. آيات مربوط به صفات، بحث مستقلي مي‌طلبد كه آن را به مجال ديگري وامی‌گذاريم و در اينجا به مسئله اثبات وجود خدا از ديدگاه آيات قرآن می‌پردازيم. 💢 #استدلال_بر_وجود_خدا_در_قرآن۱ 🔹يكي از مسائل مطرح در زمينه‌ی خداشناسي حصولي در قرآن، اين است كه آيا در قرآن براي وجود خدا استدلال شده است يا نه؟ در اين باره ديدگاه‌هاي گوناگوني از دانشمندان مسلمان طرح شده است كه آنها را مي‌توان در دو دسته‌ی كلي جاي داد: 1⃣ شماري از مفسران، به‌ويژه كساني كه دستي در علم كلام داشته‌اند، مانند فخر رازي، بسياري از آيات قرآن، از جمله تقريباً تمام آيات مربوط به نشانه‌هاي الهي در جهان آفرينش را، ناظر بر اثبات وجود خدا دانسته‌اند و مفاد آنها را به‌ صورت براهيني درآورده‌اند كه بيشتر آنها به برهان نظم برمي‌گردند. 2⃣ در برابر دسته‌ی اول، گروه ديگري از مفسران معتقدند كه قرآن كريم، وجود خدا را بي‌نياز از استدلال دانسته و درصدد اثبات آن برنيامده است. به اعتقاد ايشان، آيات مورد‌ استناد دسته‌ی اول، يا در مقام اثبات توحيد و نفي شرك‌اند يا اينكه اساساً صورت برهاني ندارند؛ بلكه برخي از مفسران با پيوست كردن مقدماتي ديگر، آنها را به‌صورت برهان درآورده‌اند. 📚 خداشناسی در قرآن. 🌐 کانال #قرآن_و_عترت علیهم‌السلام 🍃🍃🌸🌸🍃🍃🌸🌸🍃🍃 http://eitaa.com/joinchat/2739666977Ca2e48f9f4a •┈┈••✾•🍃🌸🕊•✾••┈┈•

🔰 #تفسیر_موضوعی_قرآن_کریم ✴️ #خداشناسی۲۵ 💠 #خداشناسي_حصولي۲ 💢 #استدلال_بر_وجود_خدا_در_قرآن۲: 🔹داوري صحيح و مستند درباره‌ی اين ديدگاه‌ها، نيازمند بررسي دقيق و گسترده‌اي است كه با اين بحث فشرده، سازگار نيست. آنچه به‌طور مختصر، در مقام جمع و يا تقريب دو ديدگاه يادشده مي‌توان گفت، اين است كه هرچند آيات قرآن درصدد اثبات وجود خدا نبوده است، به‌هرحال مي‌توان از بيانات قرآن كريم، به‌طور غيرمستقيم، استدلال‌هايي براي وجود خدا به‌دست آورد. توضيح اينكه، مستند دسته‌ی اول كه بسياري از آيات را استدلالي بر وجود خدا دانسته‌اند، مخدوش است؛ زيرا قرآن كريم به‌دليل اينكه وجود خدا را تقريباً بديهي و بي‌نياز از استدلال مي‌دانسته و يا بدان دليل كه با منكر قابل توجهي مواجه نبوده، مستقيماً درصدد اثبات وجود خدا برنيامده است تا به طرح آن بپردازد. 🔸شايد بتوان از برخي آيات نيز، بديهي بودن وجود خدا را استنباط كرد؛ مانند اين آيه كريمه: «قَالَتْ رُسُلُهُمْ أفِي اللّهِ شَك فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالارْضِ...»(ابراهيم:10)؛ «‌پيامبرانشان گفتند: آيا درباره خدا، پديدآورنده‌ی آسمان‌ها و زمين، شكي هست؟‌». هرچند در اين آيه، تكيه بر فاطريت (خالقيت) خداوند است، شايد بشود از اين آيه شريفه، بديهي بودن وجود خدا را استنباط كرد. استفهام در اين آيه، انكاري است؛ يعني اين را نمي‌توانيد انكار كنيد كه آسمان و زمين، فاطر و خالقي مي‌خواهد. اين آيه شريفه درصدد استدلال به امري مخفي نيست؛ بلكه همه مخاطبان را به اين امر ارتكازي توجه مي‌دهد كه اصل وجود‌ موجودي كه بايد وجودش از خودش باشد و موجودات ديگر از او پديد بيايند، قابل ترديد نيست. 📚 خداشناسی در قرآن 🌐 کانال #قرآن_و_عترت علیهم‌السلام 🍃🍃🌸🌸🍃🍃🌸🌸🍃🍃 http://eitaa.com/joinchat/2739666977Ca2e48f9f4a •┈┈••✾•🍃🌸🕊•✾••┈┈•

🔰 #تفسیر_موضوعی_قرآن_کریم ✴️ #خداشناسی۲۶ 💠 #خداشناسي_حصولي۳ 💢 #استدلال_بر_وجود_خدا_در_قرآن۳: 🔹با اين‌حال، مي‌توان از بيانات قرآن كريم به‌طور غيرمستقيم استدلال‌هايي براي وجود خدا به‌دست آورد. حتي بعيد نيست خود قرآن هم به اين استدلال‌هاي غيرمستقيم توجه و عنايت داشته باشد. بنابراين، ممكن است آيه‌اي مستقيماً درصدد اثبات يگانگي خدا باشد، ولي به‌طور غيرمستقيم اصل وجود خدا را هم ثابت كند و يا آيه‌اي در مقام احتجاج با مشركان يا منكران نبوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) باشد، ولي ضمناً مطالبي را بيان كند كه اثبات‌كننده‌ی وجود خدا نيز باشد. 🔸براي نمونه، مي‌توان آياتي از سوره‌ی طور را ياد كرد كه در مقام احتجاج با كفاري است كه از ايمان به پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) سر باز مي‌زنند. در اين آيات، پرسش‌هايي به‌صورت استفهام انكاري مطرح شده است؛ ازجمله اين پرسش كه «أمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أمْ هُمُ الْخَالِقُون»(طور:35)؛ «‌آيا آنان بدون آفريدگار، آفريده شده‌اند يا خود آفريننده‌ی خويش‌اند؟‌». بدون شك، اين آيه صريحاً در مقام اثبات وجود خدا نيست؛ ولي به‌طور ضمني مي‌توان برهاني براي اين مطلب از آن استنباط كرد. 📚 خداشناسی در قرآن. 🌐 کانال #قرآن_و_عترت علیهم‌السلام 🍃🍃🌸🌸🍃🍃🌸🌸🍃🍃 http://eitaa.com/joinchat/2739666977Ca2e48f9f4a •┈┈••✾•🍃🌸🕊•✾••┈┈•

🔰 #تفسیر_موضوعی_قرآن_کریم ✴️ #خداشناسی۲۷ 💠 #خداشناسي_حصولي۴ 💢 #استدلال_بر_وجود_خدا_در_قرآن۴: 🔹...بدين‌صورت‌ كه انسان يا بايد بدون آفريننده و خودبه‌خود به وجود آمده باشد (فرض اول) و يا آفريننده‌اي داشته باشد؛ در صورت دوم، يا بايد خود، آفريننده‌ی خويش باشد (فرض دوم) و يا بايد ديگري آفريننده‌ی او باشد (فرض سوم). بطلان فرض اول و دوم روشن است و هيچ عاقلي نمي‌تواند آنها را بپذيرد؛ پس ناگزير فرض سوم صحيح است و آن اينكه انسان آفريننده‌اي دارد كه غير اوست. البته اين استدلال در صورتي تمام است كه مصداق «‌شيء‌» در آيه‌ی شريفه «‌آفريننده‌»‌ باشد. 🔸دو احتمال ديگر نيز درباره‌ی مصداق «‌شيء‌» ‌وجود دارد: يكي اينكه منظور از «‌شيء‌» ماده‌ی قبلي باشد؛ يعني «‌آيا آنان بدون ماده‌ی قبلي آفريده شده‌اند؟‌» و ديگر اينكه مراد از آن، «‌هدف و غايت‌» باشد؛ يعني «‌آيا آنان بي‌هدف آفريده شده‌اند؟‌». ظاهراً هيچ‌يك از اين دو احتمال با ذيل آيه، يعني اين پرسش كه «‌‌يا خود، آفريننده‌ی خويش‌اند؟‌» تناسبي ندارند؛ بلكه هم‌سنگ چنين پرسشي، همان احتمال اول است. شايد نكته‌ی اينكه پرسش‌ها به‌طور صـريح مطرح نشده‌اند ـ مثلاً به‌جاي «أمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْء» گفته نشده است «أ ليس لهم خالق» اين باشد كه روي مخلوق بودن آنان تكيه شود تا بطلان هردو فرض روشن‌تر گردد. ✅ بنابراين، هرچند قرآن كريم، موضوع وجود خدا را به‌صورت مسئله مطرح نكرده و مستقيماً درصدد استدلال برنيامده است، اما اين‌گونه نيست كه به‌طور غيرمستقيم و ضمني هم به آن دليل اشاره‌اي نكرده باشد و يا دست‌كم، نتوان از مطالب قرآني، مقدماتي براي چنين استدلالي به‌دست آورد. 📚 خداشناسی در قرآن. 🌐 کانال #قرآن_و_عترت علیهم‌السلام 🍃🍃🌸🌸🍃🍃🌸🌸🍃🍃 http://eitaa.com/joinchat/2739666977Ca2e48f9f4a •┈┈••✾•🍃🌸🕊•✾••┈┈•

🔰 #تفسیر_موضوعی_قرآن_کریم ✴️ #خداشناسی۲۸ 💠 #خداشناسي_حصولي۵ ❇️ #ارزش_معرفتی_براهين_خداشناسی 🔹نكته‌ی قابل ‌توجه در اينجا، اين است كه براهين عقلي، چه در قرآن و چه در سخن فيلسوفان و متكلمان، وجود خدا را به‌ وسيله‌ی مفاهيم ذهني اثبات مي‌كنند و نتيجه‌ی آنها، معرفتي حصولي و كلي است؛ مثلاً برهان حركت، وجود كسي را به منزله‌ی «‌محرك جهان‌»، برهان نظم موجودي را به مثابه‌ی «‌ناظم جهان‌» و براهين ديگر به‌عنوان «‌خالق‌»،‌ «‌صانع‌»، «‌واجب‌الوجود‌» و «‌كامل مطلق‌» اثبات مي‌كنند؛ 🔸پس از آن، براهين ديگر اثبات مي‌كنند كه اين عناوين كلي، جز يك مصداق ندارند؛ يعني «‌خدا يكي است‌» و براهينِ صفات نيز، صفات كمالي را براي او اثبات و صفات نقصي را از او نفي مي‌كنند و حاصل همه‌ی آنها اين است كه موجودي وجود دارد كه داراي علم و قدرت و حيات است و زمان و مكان و ساير محدوديت‌ها را ندارد؛ و او آفريننده‌ی جهان و انسان است؛ و اين معرفتي ا‌ست با عنواني كلي منحصربه‌فرد «‌واحد‌»، و معرفتي‌ است غايبانه به موجودي با مشخصات يادشده كه تنها مصداقش، خداوند متعال است. 📚 خداشناسی در قرآن 🌐 کانال #قرآن_و_عترت علیهم‌السلام 🍃🍃🌸🌸🍃🍃🌸🌸🍃🍃 http://eitaa.com/joinchat/2739666977Ca2e48f9f4a •┈┈••✾•🍃🌸🕊•✾••┈┈•