امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «وَ اعْلَمْ یَا بُنَیَّ أَنَّ الرِّزْقَ رِزْقَانِ رِزْقٌ تَطْلُبُهُ وَ رِزْقٌ یَطْلُبُکَ فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَأْتِهِ أَتَاکَ» بدان پسرکم که روزی دوتاست آنکه آن را بجویی و آنکه تو را جوید و اگر نزد آن نروی راه به‌سوی تو پوید. مسئلۀ رزق یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین موضوعاتی است که برای تمام انسان‌ها مطرح است و کسب آگاهی از آن و روشن‌شدنِ جوانب آن برای همگان ضرورت دارد. به‌همین‌دلیل، قرآن نیز به کرّات به این موضوع اشاره می‌کند و از زوایای گوناگون به تحلیل آن می‌پردازد. از یک سو، رزق به شکل امری محتوم و مقدر معرفی شده است، تا آنجا که تأمین آن را خداوند خود بر عهده گرفته است و حقّی است که مخلوقات به خالق خود دارند: «وَ ما مِنْ دَابَّۀٍ فی الْأََرْض ‏إِلَّا عَلَی الله رِزْقُها وَ یَعْلَمُ‏ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها کُلٌّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ» هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه روزی او بر خداست! او قرارگاه و محل نقل و انتقالش را می‌داند؛ همه این‌ها در کتاب آشکاری ثبت است در لوح محفوظ، در کتاب علم خدا. بنا بر این آیه، خداوند خود را به تأمین رزق بندگان متعهد فرموده است. این بیانِ مرتبۀ بعد از خلق است؛ یعنی پس از آنکه خداوند موجودات را آفرید، ایشان را روزی می‌دهد و حوایج و نیاز‌مندی‌هایشان را تأمین می‌کند: «اللهُ الَّذی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ» خداوند همان کسی است که شما را آفرید، سپس روزی داد. خداوند تمام آنچه را که موجودات برای ادامۀ حیات خود نیاز دارند، در دسترسشان قرار داده است. البته در بحث رزق، سه مرحلۀ ضروری تأمین و توزیع و استفاده وجود دارد. مطابق این آیات قرآن، بحث تأمین رزق برعهدۀ هیچ‌کس جز ذات باری‌تعالی نیست و او در این راه، هیچ نقصانی را به‌جا نگذاشته است. در‌واقع بنا بر منطق قرآن، امکان ندارد نیازی در وجود ساکنان زمین دیده شود که خداوند آن را در زمین قرار نداده باشد. در مرحلۀ دوم و پس از تأمین رزق، مدیریت و نحوۀ توزیع آن نیز فقط در حیطۀ قدرت حق است. برای مثال، انسان‌ها ممکن است با علم اندک خود، ابرها را در محدوده‌ای کوچک بارور کنند تا باران فرو ببارد. اما اینکه بخواهند امر بارش را به‌طور‌ کلی در اختیار بگیرند و آن را مدیریت کنند، امری خیالی و موهوم است؛ زیرا: «وَ هُوَ الَّذی‏ أَرْسَلَ‏ الرِّیاحَ‏ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ» او کسی است که بادها را بشارتگرانی پیش از رحمتش فرستاد. اما در مرحلۀ سوم و پس از تأمین و توزیع،‌ به بحث تحصیل رزق می‌رسیم که حوزۀ‌ تلاش انسان‌هاست. یعنی گرچه حضرت حق،تأمین رزق را تضمین کرده است، اما این تضمین معنای مطلق ندارد و بی‌قید و شرط نیست. این ضمانت، ضمانت مشروط است؛ یعنی باید پیش‌شرط‌هایی حاصل شود که این رزق به‌دست انسان یا هر موجود دیگری برسد. شرط اصلی در این میان، تحصیل رزق است؛ یعنی طلب، تمنا، جستجو و تکاپو برای به‌دست‌آوردن آنچه برای زندگی ضرورت دارد. ▫️کتاب منشور تربیت (شرح نامه ۳۱ نهج‌البلاغه)، صص ۸۵۵-۸۵۲. #تعامل_و_تکامل #متن_مکتوب #کتاب_منشور_تربیت #گزیده https://B2n.ir/hefzekoding