‍ فتوّت یا آیین جوانمردی و قلندری فتوّت به فارسی یعنی جوانمردی. در قرنهای اوّلیه در جوامع اسلامی با گروهی مردان نسبتاً شرور به نام عیّار و جوانمرد روبه‌رو هستیم که در عراق بیشتر شاطر نامیده می‌شدند. آن‌ها مردانی بزنبهادر و جنگجو بودند که برای خودشان تشکیلات و ترتیب استاد و شاگردی داشتند. دزدی و راهزنی می‌کردند و راه کاروان‌ها را می‌بستند و مالشان را می‌بردند و هر چندی هم اگر می‌شد امنیت شهرها را به هم می‌زدند. برای همین فرمانرواها و حاکمان سعی می‌کردند بر بعضی از اینها غلبه پیدا کنند یا به‌نوعی ضبط و ربطشان کنند و از آنها به عنوان سپاهیان خود استفاده کنند؛ بنابراین عیارها یا تحت نظر حکومتها فعالیت می‌کردند، داروغهٔ شهر و عَسَس می‌شدند یا در جنگها سپاهی می‌شدند یا مطیع حکومتها نمی‌شدند و تشکیلات خودشان را داشتند و دزدی و راهزنی می‌کردند. درعین‌حال این گروه برای خودشان یک سلسله اصول اخلاقی داشتند که وقتی کسی وارد تشکیلاتشان می‌شد با او عهد و پیمان می‌بستند و او موظف بود این اصول اخلاقی را رعایت کند. آنها سخت این اصول را رعایت می‌کردند حتی اگر به قیمت جانشان تمام می‌شد. یکی از این اصول _ که از اصول فتوّت یا جوانمردی شمرده می‌شد و امروزه هم باقی مانده است _ حقّ نان و نمک است. در نزد آنان نمک خوردن نوعی حقّ ایجاد می‌کرد، یعنی اگر کسی نمک کسی را می‌خورد، دیگر حقّ نداشت به آن شخص خیانت و بدی کند. این پیمان دوجانبه بود، یعنی صاحب نمک هم حقّ نداشت او را بکشد و یا به نمکخورده‌اش آزار برساند. نان هم چون نمک دارد، خوردنش آن حقّ و پیمان را ایجاد می‌کرده است. در اوایل منطق‌الطیر حکایتی آمده که عیّاری خواست کسی را بکشد، در این حین زن عیّار، نانی به آن شخص داد و او خورد. عیّار که این را فهمید، آن کس را آزاد گذاشت و گفت: دیگر نمی‌توانم تو را بکشم چون تو نمک مرا خوردی. مرحوم دهخدا گفته است که در جوانی، در یکی از نوشته‌هایش در چرند پرند، یکی از لوطی‌های مزدور حکومت را مسخره کرده بود و او هم یک لوطی را در تهران مأمور کرده بود که دهخدا را یا بکشد یا تنبیه کند. دهخدا به طور ناشناس به خانهٔ آن لوطی می‌رود و پیش از معرفی خود، درخواست نان و ماست برای رفع گرسنگی می‌کند. وقتی نان و ماست را می‌خورد، خودش را به لوطی معرفی می‌کند. لوطی می‌گوید: تو کار خودت را کردی و نان مرا خوردی و دیگر با تو کاری ندارم. یعنی خوردن نمک یک عهد و پیمان و نوعی تعهّد ایجاد می‌کرده است. اینکه می‌گوییم: بخور، نمک ندارد! یعنی نترس، هیچ حقی از من بر ذمّهٔ تو ایجاد نمی‌کند. یکی دیگر از اصول فتوّت رازداری بوده، یعنی راز همدیگر را نباید فاش می‌کردند حتی اگر سرشان ‌هم می‌رفت. وفای به عهد هم از اصول دیگر آنان بود و اگر عهد می‌بستند، باید به عهدشان وفا می‌کردند. تعبیر قول مردانه هم که می‌گوییم، از همینجا سرچشمه گرفته است، یعنی وعده‌کردنی جوانمردانه. راست‌گویی هم از اصول دیگرشان بوده است. یکی دیگر از اصول مهمشان غریبنوازی و مهماننوازی بوده است، یعنی اگر غریبه‌ای وارد جمع آنان می‌شد، جانشان را در نگهداری و پذیرایی از آن شخص فدا می‌کردند. یکی دیگر از اصولشان هم ... شکیبایی در برابر آزار بوده است. چنان‌که اگر مأموران حکومتی دستگیرشان می‌کردند و جلوی جمع شلاق می‌خوردند، از اصولشان این بوده که زیر تنبیه و شکنجه، آه نکشند و ناله نکنند و استواری نشان دهند و افتخارشان این بود که فلان قدر شلاق خوردم ولی هیچ ضعفی از خود نشان ندادم. گاهی اوقات هم برای اینکه این شکیبایی در برابر آزار را به دیگران نشان بدهند، کارد به خودشان می‌زدند. حتی بعضی از آنها دست و گوش خود را قطع می‌کردند! این خیلی مهم بوده که بگویند: ما بسیار استوار و شکستناپذیریم. این آیین اخلاقی عیّاران و شاطران را در مجموع جوانمردی یا به عربی فتوّت می‌گفتند. | نقـدِ صوفی: نقد و بررسی تصوّف و تأثیر آن در فرهنگ و ادبیات ایران | گفت‌وگوهای مهران افشاری و شهرام صحرائی| 196 ص | https://eitaa.com/historyjostar

📌ویژگی های انسان نادان 🖌ابن حمدون (562ق)، نويسنده وشاعر بغدادی، از امام صادق(ع) روایت می کند که ایشان سه ویژگی برای فرد نادان شمرده اند: 1️⃣یکی اینکه انسان نفهم، قبل از اینکه درست بشنود؛ جوابش آماده است و به پاسخگویی رو می آورد؛ 2️⃣دو اینکه او پیش از درک مطلب، آماده دشمنی کردن است؛ 3️⃣سه اینکه در آنچه سر رشته ندارد و به آن دانا نیست، وارد می شود و به آن حکم می کند. 📚ابن حمدون، التذکرة الحمدونیة، ج1، ص273-274 https://eitaa.com/historyjostar

🔻تابلو نقاشی که به حقیقت پیوست! ✍ یک سال قبل از عزل امیرکبیر، هنگام سفر به اصفهان، ناصرالدین‌ شاه قصد نداشت عباس میرزا(برادر ناتنی اش) و مادر وی را همراه ببرد اما به اصرار امیرکبیر آنان همراه کاروان شدند. در هنگام بازگشت شاه، عباس میرزا را حاکم قم نمود تا در حالتی تبعید گونه از پایتخت دور بماند. امیرکبیر فرمان شاه را نقض کرد و به آن‌ها دستور داد همراه کاروان شوند. شاه با امیرکبیر به منازعه برخاست و بر حکم خود اصرار کرد و به امیرکبیر نیز بی‌اعتماد شد. 🔸جالب اینجاست که ابوالحسن غفاری (عموی کمال‌الملک) این ماجرا را در این پرده نقاشی که در اصل برای کتاب هزار و یک شب ترسیم شده، هارون الرشید را به شکل ناصرالدین‌شاه و جعفر برمکی را به شکل امیرکبیر در کنار جوانی که احتمالاً عباس میرزاست نقش کرده‌است که این نقاشی را می‌توان به هوشمندی و آینده‌نگری نقاش یا به بدخواهی و دشمنی او با امیرکبیر منتسب کرد! 📎پانوشت: عاقبت امیرکبیر نیز مانند عاقبت جعفر برمکی با قتل وی خاتمه یافت 📚منبع: قبله عالم،عباس امانت/امیرکبیر و ایران، فریدون آدمیت https://eitaa.com/historyjostar

درباره فواید تاریخ وهدفهای تجربی وعلمی آن آنچه ابن فندق آورده است،شایدخلاصه جامعی باشدازتمام ملاحظات مسلمین دراین باب. وی خاطرنشان می کندکه مدت کوتاه عمر انسان اجازه نمی دهدکه هرکس جداگانه یک یک کارهارا تجربه کند ناچاربایداز تجارب دیگران ،خاصه گذشتگان ،هم بهره یافت واین چیزیست که از تاریخ بدان توان رسید. پ.ن: ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابی القاسم زید بیهقی (میلادی ۱۰۹۷-۱۱۶۹) مشهور به ابن فُندُق مورخ و ادیب قرن پنجم هجری قمری است.اثر مهم او تاریخ بیهق حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد خراسان در عهد غزنوی و سلجوقی است که در زمان سلطان سنجر سلجوقی نوشته است. https://eitaa.com/historyjostar

🔹کتابی ساختگی درباره امام صادق ▪️کتابی در ارتباط با زندگی امام صادق به زبان فارسی با عنوان "امام صادق مغز متفکر جهان شیعه" منتشر شده که مترجم در مقدمه آن مدعی است که این کتاب محصول مطالعات بیست وپنج نفر از دانشمندان اروپا وآمریکا در مرکز اسلامی استراسسبورگ فرانسه بوده که او آن را از زبان فرانسه به فارسی برگردانده است. (مغز متفکر جهان اسلام: 7، 10.) ▪️پس از انتشار این ترجمه، کتاب یاد شده در قشر مذهبی ایرانی رواج پیدا کرد و بارها چاپ شد و مورد توجه بسیاری از پژوهشگران نیز قرار گرفت. پس از آن فردی به نام نور الدین آل علی این ترجمه را به زبان عربی با نام "الامام الصادق کما عرفه علماء الغرب" منتشر نمود. ▪️دکتر محمد عبدالمنعم الخفاجی یکی از نویسندگان مصری و از اساتید تاریخ الازهر بر آن مقدمه زده است و از اینکه غربیان بیشتر از مسلمانان به ذخایر اسلامی توجه دارند تعجب خود را ابراز می دارد. (الامام الصادق کما عرفه علماء الغرب، مقدمه خفاجی) ▪️فردی پاکستانی با نام علی میرزا ترجمه فارسی این کتاب را به زبان انگلیسی برگردانده و درکانادا و پاکستان منتشر کرده و این ترجمه در سایت آمازون قابل دسترسی است. The Great Muslim Scientist Philosopher: Imam Jaafar Ibn Mohammad Al-Sadiq Paperback ▪️به هرصورت، کتاب یادشده اصلی فرانسوی ندارد و ساخته و پرداخته ذبیح الله منصوری بوده که خود را به عنوان مترجم کتاب از فرانسه به فارسی معرفی کرده است. یکی از آشنایان وی که آشنا با زبان فرانسه بوده و اصل فرانسوی کتاب امام صادق را از او مطالبه می کند، منصوری در هربار درخواست، طفره می رود و در پی آخرین درخواست ودراثر تهدید به صراحت اعلام می کند که این کتاب را ترجمه نکرده است. علاوه براین بنابر نقل آن ناقل، وقتی منصوری را در زبان فرانسوی امتحان می کند، در می یابد او در این زمینه بسیار ضعیف است. (دیدار با ذبیح الله منصوری، ص٢٩١ تا ٢٩۴) https://eitaa.com/historyjostar

نقش مسلمانان در پیشرفت رنسانس اروپا بسیار مهم و گسترده بود. تمدن اسلامی در دوران طلایی خود (از قرن ۸ تا ۱۳ میلادی) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین تمدن‌های جهان در زمینه‌های علمی، فلسفی، و فرهنگی شناخته می‌شد. بسیاری از دستاوردها و آثار علمی که بعدها در رنسانس اروپا تأثیرگذار شدند، از طریق ارتباطات و تعاملات فرهنگی و علمی بین اروپا و جهان اسلام به اروپا منتقل شدند. در اینجا به برخی از جنبه‌های تأثیر مسلمانان بر رنسانس اشاره می‌کنم: 📌1. ترجمه آثار علمی و فلسفی: مسلمانان آثار فلسفی و علمی یونانیان باستان، مانند آثار ارسطو، افلاطون، اقلیدس، و بطلمیوس را به عربی ترجمه کرده و آنها را گسترش دادند. این آثار سپس در قرن دوازدهم میلادی از عربی به لاتین ترجمه شدند و از طریق آندلس (اسپانیای اسلامی) به اروپا راه یافتند. این ترجمه‌ها یکی از پایه‌های اصلی رنسانس علمی در اروپا شدند. 📌2. دانشمندان مسلمان: دانشمندان بزرگ اسلامی مانند ابن سینا (در زمینه پزشکی و فلسفه)، ابن رشد (در فلسفه و تفسیر آثار ارسطو)، خوارزمی (در ریاضیات و جبر)، و ابن هیثم (در فیزیک و اپتیک) الزهراوی (در پزشکی و جراحی) ابوبکر رازی (در پزشکی و شیمی) الجزری (در مکانیک) ابن شاطر (نجوم) ابن نفیس دمشقی (پزشکی ) و...تأثیرات عمیقی بر علوم اروپایی داشتند. آثار این دانشمندان از طریق ترجمه‌ها به اروپا رسید و باعث پیشرفت علوم در دوران رنسانس شد. 📌3. آندلس و جنوب ایتالیا به عنوان پل فرهنگی: آندلس، به ویژه شهرهایی مانند کوردوبا و تولدو، مراکز علمی و فرهنگی بزرگی بودند که در آنها مسلمانان، مسیحیان، و یهودیان با هم به تبادل افکار و دانش می‌پرداختند.همچنین پالرمو و سیسیل ایتالیا به عنوان مرکز علمی مسلمانان بود که این شهرها به عنوان پلی برای انتقال دانش‌های علمی، فلسفی و پزشکی از جهان اسلام به اروپا عمل می‌کردند. 📌4. ریاضیات و علوم: بسیاری از مفاهیم ریاضی مانند جبر و استفاده از اعداد اعشاری از جهان اسلام به اروپا منتقل شدند. همچنین در زمینه‌های نجوم، شیمی، و داروسازی، دانشمندان مسلمان اکتشافات بزرگی انجام دادند که به رنسانس علمی اروپا کمک کرد. مثلاً دانش نجومی مسلمانان، که در رصدخانه‌های بزرگی مانند رصدخانه بغداد و سمرقند و مراغه توسعه یافته بود، به پیشرفت نجوم در اروپا کمک کرد. 📌5. نظام آموزشی و دانشگاه‌ها: مسلمانان مراکز علمی و دانشگاه‌هایی در بغداد (دارالحکمه)، قاهره (الازهر)، قراووین (فاس) مدرسه های (نظامیه) های سلجوقیان و سایر نقاط دنیای اسلام ایجاد کرده بودند که الگویی برای دانشگاه‌های اروپایی در دوران رنسانس شدند. مفهوم مدرن دانشگاه و پژوهش علمی تحت تأثیر این مراکز قرار گرفت. به طور خلاصه، تمدن اسلامی از طریق ترجمه آثار یونانی، توسعه دانش‌های جدید، و ایجاد مراکز علمی، نقش اساسی در شکل‌گیری رنسانس و پیشرفت‌های علمی اروپا ایفا کرد. و نهضت علمی ترجمه ی کتب دانشمندان اسلامی در قرن ۱۲ و ۱۳ میلادی در اروپا باعث آشنایی بیشتر اروپاییان با علوم پیشرفته ی مسلمانان شد https://eitaa.com/historyjostar

معرفی مختصر یکی از بزرگترین دانشمندان همه ی اعصار ابوعلی سینا ابوعلی سینا، همه‌چیزدان، پزشک، ریاضی‌دان، اخترشناس، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق‌دان، فیلسوف، موسیقی‌دان و از مشهورترین و تأثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایران‌زمین و تاریخ اسلام و جهان است که به ویژه به دلیل آثارش در زمینهٔ فلسفه و پزشکی اهمیت دارد. آثار اصلی او دو دانشنامهٔ علمی و فلسفی جامع به نام‌های کتاب شفا و دانشنامهٔ علائی، و همچنین القانون فی الطب به عنوان یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ پزشکی است.وی ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که شمار زیادی از آن‌ها در مورد پزشکی و فلسفه است. جرج سارتن در کتاب تاریخ علم، وی را یکی از بزرگ‌ترین اندیشمندان و دانشمندان پزشکی می‌داند. دانشنامهٔ فلسفهٔ دانشگاه تنسی ابن سینا را تأثیرگذارترین فیلسوف جهان پیش از دوران مدرن معرفی می‌کند. https://eitaa.com/historyjostar

#قیروان #فتوحات_اسلامی قیروان را عقبة بن نافع در سال ۵۱ ه.ق بنا نمود تا مردم عرب در آن سرزمین براى سپاه خود مرکزى استوار داشته باشند. بلاذرى مى‌گوید: چون خلافت بر معاویة هموار گشت، وى معاویه بن خدیج سکونى را بر مصر ولایت داد و او در سال پنجاه هجرى عقبة بن نافع فهرى را به افریقیه گسیل داشت. به روایتى دیگر، عقبه را خود معاویه بر مغرب ولایت داد. به هر صورت، وى با چهار هزار تن از مسلمانان به غزاى افریقیه رفت و آن را فتح کرد و خطه قیروان افریقیه را ترسیم کرد. قیروان جنگلى از اشجار و درختان گز بود که به دلیل وجود درندگان و مارها و کژدمهاى کشنده امکان زندگى در آن نبود. عقبة آن خارستان را از وجود درندگان و گزندگان پاک و در آن، مسجد جامعى بنا کرد. این شهر مقر فرمانروایان اسلامی در غرب آفریقا تا سال ۸۰۰ قمری بود، و پایتخت فاطمی های اول در سال ۹۰۹ بود. https://eitaa.com/historyjostar

موقعیت قیروان در نقشه

عقبة بن نافع الفهری القرشی (زادهٔ ۸ یا ۱۰ قمری/۶۲۲ میلادی– درگذشت ۶۳ قمری/۶۸۳ میلادی) یک فرماندهٔ عرب بود که به معاویة بن ابی‌سفیان و یزید بن معاویه در خلافت امویان خدمت می‌کرد. فتوحات مغرب عربی شامل کشورهای کنونی الجزایر، تونس، لیبی و مراکش در آفریقای شمالی توسط او آغاز شد. عقبه مؤسس شهر فرهنگی قیروان در تونس بود. عقبه، عمرو عاص را در تصرف نخستین شهرهای آفریقا از برقه تا طرابلس همراهی کرد. در ۶۷۰ میلادی، سپاه عقبه در شمال آفریقا از بیابان‌های مصر گذشت و پست‌های نظامی در فاصله‌های منظم در مسیر حرکت خود، ایجاد کرد. در منطقه‌ای که اکنون تونس نامیده می‌شود، شهری با نام قیروان (معرب کاروانسرا) تأسیس کرد و از آن به عنوان پایگاهی برای عملیات‌های بعدی استفاده کرد. عقبه، مسجد جامع قیروان را نیز بنا نهاد https://eitaa.com/historyjostar

مسجد جامع قیروان این مسجد در سال ۵۰ هجری قمری (۶۷۰ میلادی) توسط عقبه بن نافع در ابتدای تأسیس شهر قیروان در زمینی به مساحت ۹٬۰۰۰ مترمربع ساخته شد و یکی از کهن‌ترین مساجد جهان اسلام و الگویی برای سایر مساجد ساخته شده در مغرب عربی است. مسجد قیروان یکی از تأثیرگذارترین و بزرگ‌ترین یادبودهای اسلامی در شمال آفریقا است. فضای آن شامل یک نمازخانه با ستون‌های موازی، حیاط دارای سنگفرش مرمری و یک گلدستهٔ بزرگ مربعی است. https://eitaa.com/historyjostar

اهمیت فرهنگی تاریخی اهمیت قیروان در جهان اسلام به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی‌اش و عالمان و محدثانی که در این شهر پرورش یافته‌اند، پررنگ است. در "بحارالانوار" حدیثی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده که در آن از "قیروان" به عنوان منبری از منبرهای بهشت نام برده شده است. شهری که نامش را از واژه فارسی "کاروان" گرفته و در اشعار حافظ و مولانا و دیگر شعرای بزرگ ایرانی وارد شده است. پایه و اساس شکل تمام مسجدهای جامع را که در آفریقای شمالی ساخته شده می توان در مسجد بزرگ قیروان در تونس دید. دانشگاه قیروان مشهور است و بنای آن به قرن نهم می رسد. همچنین این شهر در دوران فتوحات اسلامی نقش استراتژیك ویژه‌ای داشت. عقبة بن نافع سردار سپاه اسلام، این شهر را به منظور استقرار مسلمانان ساخت تا بتواند اسلام را در آفریقا اشاعه دهد. از این رو این شهر آغازگر تاریخ تمدن اسلام در مغرب عربی است. او زمانی كه وارد این شهر شد اهالی قیروان را جمع كرد و گفت: "خداوند این شهر را سرشار از علما و فقها گرداند و با اسلام عزت یابد. پروردگارا، این شهر را از هتك حرمت و آتش برحذر دار" https://eitaa.com/historyjostar

👈 سوال، خاورمیانه کدام کشورهارا شامل می شود؟ https://eitaa.com/historyjostar

به بهانه روز پرستار 📅 ولادت حضرت زینب دختر امیرمؤمنان علی(ع) به درستی روز پرستار نام گرفته است. 🛏 بانویی که در کربلا پرستاری از فرزند و جانشین برادر را بر عهده داشت و امام سجاد(ع) به این مأموریت عمه‌اش تصریح کرده است. 🩺 این اتفاق در بسیاری از نبردها و رویدادهای صدر اسلام رخ داده که زنانی در صحنه حاضر بوده و مسئول رسیدگی به مجروحان بوده‌اند. ⛺️ مانند رفیده بانویی که در جنگ خندق مدیریت درمان را بر عهده داشت و پیامبر گاهی به چادر مخصوص او سرکشی می‌کرد. 📌 لیلی غِفاریه نیز چنین سمتی داشته و در عین حال محدث بود. ابن‌عساکر نقل می‌کند که این زن از پیامبر نقل کرده که به عایشه فرمود: علی(ع) نخستین کسی بود که ایمان آورد. 🚰ام ایمن در کودکی از پیامبر نگهداری کرد و در سال‌های بعد مسئولیت آب‌رسانی و پرستاری از مجروحان و بیماران را در جنگ احد و خیبر داشت. 🧕از این زنان فعال در صحنه‌های نظامی نام‌های بسیاری در تاریخ یافت می‌شود. 🙏 قدردانی از همه پرستاران و پیرا پزشکان https://eitaa.com/historyjostar

#تمدن_اسلامی #معماری 📸 سردر مسجد جورجیر، از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی دوره‌ی دیلمی و نمونه بارز آجرکاری و گره‌سازی به سبک رازی از دوره سلجوقیان و قدیمی‌تر از گنبد تاج‌الملک در مسجد جامع عتیق اصفهان است. https://eitaa.com/historyjostar