💢بایدهای نظریۀ تقیه ✍️مصطفی قناعتگر 🔻یکی از راه‌های حلّ تعارضِ روایات، نظریۀ تقیه است. برای حدیث‌پژوهان روشن است که برخی از روایات، بر اساس تقیه صادر شده و امامان نمی‌توانستند در شرایط همزیستی با اهل سنت و سیطرۀ حاکمان اموی و عباسی هر حرفی را بزنند. گاهی به مصالحی، نظری خلاف نظر خود را بیان می‌کردند و شنوندگان تصور می‌کردند همین نظر امام است؛ حال آنکه امام تقیه کرده و نظر اهل سنت را مطرح کرده و خود به آن معتقد نبوده است. حال اگر دو روایت یا دو دسته روایت داشته باشیم که با یکدیگر ناسازگار هستند (به نحو تعارض مستقر)، محتمل است که یک طرف از روی تقیه و موافق اهل‌تسنن صادر شده و طرف دیگر قولِ مورد تایید امام باشد. پوشیده نیست که به محض دیدن تعارض، نباید شتاب کرد و پای تقیه را وسط کشید. امام از چه کسی، چه گروهی یا چه جریان فقهی تقیه کرده است؟ آیا اثبات شده در آن برهه از حیات امام، چنین نظریه‌ای میان سنّیان مطرح بوده؟ اگر چنین نظریه‌ای مطرح بوده، آیا اثبات شده که امام مجبور شده برای رعایت تقیه نظر خویش را کتمان کند و آن نظر مخالف را به پرسشگران و مخاطبان عرضه کند؟ پس از گذر از این مراحل می‌توان گفت که دستهٔ «الف» نظر واقعی امام نیست و تقیه‌ای است و دستۀ «ب» که مخالف تقیه است، نظر واقعی امام است. نتیجه می‌گیریم که برای اثبات تقیه، باید به تاریخ فقه اهل‌سنت در مساله مورد نظر احاطه داشته باشیم. صرف یک احتمالِ بدون شاهد و قرینه نمی‌تواند راه حل تقیه را موجّه سازد. برای نمونه، دسته‌ای از روایات بیان کرده‌اند که ... 👈 متن یادداشت: https://b2n.ir/g96794 #اختصاصی 🆔 @ijtihad

💢نسبت‌ مخالفت علامه طباطبایی با حرکت امام و حکومت اسلامی، ناشی از کم‌اطلاعی است/ برای علامه، نصر و کربن طریقی بودند برای کشف واقع ✔️آیت‌الله سبحانی در گفتگویی مطرح کرد: 🔹علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در آخر سوره آل عمران به صورت مفصل درباره حکومت اسلامی بحث کرده‌اند. چنین شخصی چطور می‌تواند مخالف امام باشد؟ چنین نگاهی به علامه ناشی از کم اطلاعی است. 🔸اتفاقاً وقتی مقاله فارسی مرحوم طباطبایی درباره حکومت اسلامی در کتاب مرجعیت و روحانیت منتشر شد، ساواک آمد منزل ایشان و توضیحاتی خواست، ساواک از آن مقاله ناراحت شده بود. اما اینکه انتظار داشته باشیم که همه افراد با امام یکسان باشند انتظار نابجایی است. با توجه به شرایط و تفاوت سلیقه‌های علمی و عملی، در آن شرایط اگر عالمی نود درصد با امام همراه باشد، کافی است. اختلاف اندیشه‌ها طبیعی است. 🔹هر کسی یک سلیقه و یک نوع فکری دارد. اینکه بیاید مثل حضرت امام ریسک کند را نباید انتظار داشته باشیم. اما روی هم رفته مخالف امام نبود. 🔸علامه طباطبایی روشی علمی داشت و می‌خواست بداند که در خارج از فضای ایران نسبت به الهیات و مسائل ماورای حس چه می‌گذرد. برای علامه طباطبایی، نصر و کربن طریقی بودند برای کشف واقع، علامه می‌خواست وقتی چیزی می‌نویسد درست بنویسد، اینها ابزار بودند نه هدف، چون در آن روزگار ایشان راهی غیر از اینها نداشت. 👈 بیشتر بخوانید: yun.ir/np7j54 #اختصاصی 🆔 @ijtihad

شهید مطهری و نقش رضایت مردم در حرکات سیاسی ائمه(ع)؛ نقدی بر یک دیدگاه ✍️ محمدمهدی کریم‌پور 🔻حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی ضمن درس گفتارهای خویش، نظر شهید آیت‌الله مرتضی مطهری در باب نسبت رضایت مردم و حرکات سیاسی معصومین (علیهم‌السلام) را مورد بررسی قرار داده‌ است. وی پس از بررسی عبارات شهید مطهری می‌گوید: تلقی رایج این است که امام(ع) به صحنه سیاسی می‌آید که حقش را بگیرد، اما شهید مطهری می‌گویند خیر، مردم هستند که به صحنه می‌آیند و اگر خواستند، امام(ع) قدرت را می‌گیرد و الا اگر مردم نیایند، اوضاع هم به سامان باشد، امام علی(ع) اعتراضی ندارد. به نظر می‌رسد این نسبت به هیچ عنوان به شهید مطهری قابل استناد نیست. در این نوشتار کوتاه، به بررسی عبارات شهید و ادله انتساب این برداشتِ جناب سروش محلاتی به شهید مطهری پرداخته‌ایم. 👈 در «شبکه اجتهاد» بخوانید: https://b2n.ir/e29334 #اختصاصی 🆔 @ijtihad

💫آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای هیچ وقت اجازات خود را منتشر نکرد 💫آیت‌الله شبیری می‌فرمود انتساب نسب‌ ایشان به ائمه محرز است 💫50 سال نماز جماعت ایشان در دین‌داری مردم مشهد تاثیرگذار بود ✔️سخنرانان در پیش‌همایش بزرگداشت آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای(ره) مطرح کردند: 🔹درباره آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای از همه اساتید تراز اولشان در نجف مانند سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی و آقاضیاء و دیگران اجازات متعدد و مهمی وجود دارد که به نظر من مهم‌تر از خود این اجازات و تعابیر موجود در آن‌ها این مسئله است که ایشان هیچ وقت اجازات خود را در هیچ کجا منتشر نکردند و اخیراً با گذشت بیش از سی سال از رحلت ایشان، یکی از اجازات اجتهاد این عالم بزرگوار منتشر شده است. این پرهیز از تظاهر از خصلت‌های بسیار مهم ایشان است که باید الگو قرار بگیرد. 🔸زمانی از آیت‌الله شبیری زنجانی پرسیدم نظر شما درباره شجره‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای چیست؟ ایشان فرمودند تردیدی نیست که انتساب نسب‌ ایشان به ائمه محرز است؛ زیرا شخصیت‌های نام‌آور علمی در خاندان ایشان وجود دارد که به‌واسطه اهمیت وجود آنان شخصیت‌های این خاندان شناخته‌شده و در تاریخ ذکر شده‌اند. 🔹 اگر با چارچوب اسلام سیاسی شریعتی و با آن دیدگاه محدود به مسائل نگاه کنیم جایی برای سخن گفتن از آیت‌الله حاج سید جواد حسینی خامنه‌ای نمی‌ماند؛ چون ایشان در آن تعریف مبارز سیاسی نیست و کنار گذاشته می‌شود. اما... 👈گزارش نشست: https://b2n.ir/w04652 #اختصاصی 🆔 @ijtihad

💢تأملی انتقادی بر بنای عقلا در علم اصول ✍️یحیی عبدالهی 🔻«سیره عقلا» در علم اصول، طبق نظریه مشهور با احراز معاصرت با معصوم و امضای آن (عدم ردع) پذیرفته شده و حجت تلقی می‌‌شود. برخی دیدگاه‌های غیر مشهور نیز حجیت سیره عقلا را بی نیاز از دو قید «معاصرت» یا «امضاء» می‌‌دانند، به عنوان مثال امام خمینی (ره) سیره‌های مستحدثه را هم اگر ردعی از آن وارد نشده باشد نیز حجت می‌‌دانند. یا برخی همچون محقق اصفهانی و آیت‌الله بروجردی و برخی شاگردانشان همچون علامه طباطبایی (ره) از آنجا که بازگشت سیره عقلا را به حکم عقل می‌‌دانند، آن را بی نیاز از دو قید فوق معرفی می‌‌کنند. مقصود از عقل در اینجا عقل عملی یا به تعبیر برخی، عقل فطری است. آیت‌الله بهجت و آیت‌الله مفیدی نیز «ارتکاز متشرعه» را حجت مستقلی در عرض دیگر منابع فقه و به عنوان دلیل پنجم ذکر کرده‌‌‌اند. آیت‌الله سیستانی نیز حجیت «میثاق عقلایی» را مستقل از کشف و درجه احتمال تبیین می‌‌کنند. برخی محققین نیز به اثبات «ذاتی بودن حجیت سیره عقلا» پرداخته‌‌‌اند. در مقابل، استاد محسن اراکی سیره عقلا را متأثر از شریعت می‌‌داند نه اینکه شریعت، سیره عقلا را تأیید کند. استاد سیدمهدی میرباقری نیز تأیید سیره عقلا توسط شرع را منتفی می‌‌دانند. نگارنده در ادامه از سه منظر، دیدگاه مشهور علم اصول در سیره عقلا را ملاحظه کرده و به ارائه تأملاتی انتقادی حول آن می‌‌پردازد. 👈این یادداشت #اختصاصی را در «شبکه اجتهاد» بخوانید: https://b2n.ir/f74732 🆔 @ijtihad

💢هشداری به مسئولان حوزوی در آستانه جشنواره فیلم فجر ✔️حجت‌الاسلام علی نهاوندی، استاد حوزه و مدیرگروه فقه هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) 🔹یکی از دلایل کاهش محبویت روحانیت در جامعه، تخریب چهره و جایگاه ایشان توسط سینمای سکولار روشنفکری از یکسو و سینمای جبهه انقلاب که پولشان از نهادهای حاکمیتی مانند سازمان هنری، اوج و... تامین می‌شود. 🔹با تحلیل فیلم‌هایی همچون مارمولک، دینامیت، طلاومس، پارادایس، مصلحت، منصور، روز بلوا، خروج، لباس شخصی، زیرنورماه، دیدن این فیلم جرم است، خیلی دور خیلی نزدیک، فرشته‌ها با هم می‌آیند و... خط تخریب روحانیت به عنوان ضد قهرمان و نماینده حاکمیت و گاهی قهرمان با کاراکتر ساده لوح، اهل زدوبند، دنیا طلب، دچارآلودگی، شریک جرم، سرمایه دار و کارپرداز تجاری، ماله کشان سیاسی، بداخلاق و عبوس و .. مطرح می‌گردند. 🔹انتخاب بازیگران کمدین، لهجه‌های خاص و کاراکترهای متفاوت در بسیاری از فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی امر تصادفی و اتفاقی نیست. 🔸به نظر می‌رسد این خط تخریب نرم، هشداری است که در آستانه جشنواره فیلم فجر باید مسئولان حوزوی و نهادهای انقلابی آن را جدی بگیرند. #اختصاصی 🆔 @ijtihad

🌙گزارش اجمالی استهلال ماه رمضان المبارک سال ۱۴۴۳ هجری قمری #اختصاصی: علی رغم استهلال صورت گرفته در غروب روز جمعه ۱۲ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ هجری شمسی در مناطق مختلف کشور، تا این لحظه هیچ گزارشی دال بر رؤیت هلال ماه رمضان حتّی با چشم مسلّح از هیچ نقطه‌ای از کشور و نیز مناطق أطراف ایران به دست نیامده است. گزارش تفصیلی متعاقباً تقدیم خواهد شد. 🆔 @ijtihad

💢عید فطر در ایران؛ دوشنبه یا سه شنبه؟/ باید منتظر نتیجه استهلال بود ✔️پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال ۱۴۴۳ قمری در ایران: 🔻مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای) ۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ شمسی برابر با ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ میلادی، در سراسرِ زمین ناممکن است. ۲- در غروب یکشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ شمسی (و ۲۹ رمضان المبارک ۱۴۴۳ قمری در ایران) برابر با ۱ می ۲۰۲۲ میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در شمال‌غربی، غرب، جنوب‌غربی، مرکز و بخش‌هایی از جنوب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در بخشی از شمال، شمال‌شرقی، شرق و بخشی از جنوب‌شرقی ایران (اندکی از شمال استان اردبیل، نیمۀ شرقی استان مازندران، مرکز و شرق استان سمنان، شرق و شمال‌شرقی استان‌های یزد و کرمان، بیشترِ استان سیستان و بلوچستان به‌جز جنوب‌غربی آن، و سراسرِ استان‌های گلستان و خراسان شمالی و خراسان رضوی و خراسان جنوبی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، دشوار است. ۳- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال ... #اختصاصی 👈 گزارش کامل + دیگر مبانی فقهی مراجع معظم: https://b2n.ir/w28069 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🌙 پیشنهاد استاد رضا مختاری برای رفع مشکل اختلاف در ثبوت هلال ✔️برای رفع اختلاف، راه‌حل وجود دارد، ولی راه‌حلّی علمی و اجرایی است که مطابق مبانی فقهی باشد و احتمال مطابقت آن با واقع و نفس الامر بیش از سایر طرق و موافق نظر مشهور فقها باشد و راه‌حل پیشنهادی این خصوصیات را دارد. 🔻می‌دانیم که آنچه اکنون موجب اختلاف در حلول ماه می‌شود عمدهً دو امر است: ١. اشتراط اتحاد آفاق یا عدم آن. ۲. اعتبار رؤیت با چشم مسلح و عدم آن. 🔹خوشبختانه در هر دو موضوع یک نظر نادر، و نظر دیگر مشهور بین فقهای امامیه است، زیرا در مورد اول، این مسأله از زمان شیخ طوسی تاکنون در فقه مطرح بوده و راجع به آن بحث شده است و تا قبل از آیت‌الله خوئی(ره) تعداد بسیار بسیار کمی از فقها اتّحاد آفاق را شرط نمی‌دانسته‌اند و بعد از اینکه ایشان قائل به آن شد، عده زیادی از فقها از معاصران و شاگردان ایشان، مستقلاً یا ضمناً، بر آن رد لذا نظر مرحوم آیت‌الله خوئی جدّاً نادر و خلاف مشهور است و در این مسأله اگر به نظر مشهور فقهای قدیم و معاصر (أمواتاً و أحیاءاً) عمل شود به نظر حدود ۹۰ درصد فقها عمل شده است. 🔹و اما فرع دوم موجب اختلاف یعنی اعتبار یا عدم اعتبار رؤیت با ابزار، این فرع سابقه چندانی ندارد و اولین بار، فیما نعلم، محقق نائینی (أعلی الله مقامه) آن را مطرح کرده و چشم مسلح را معتبر ندانسته است و از زمان ایشان تا زمان ما اکثر قریب به‌اتفاق فقها مثل ایشان فتوا داده و آن را معتبر ندانسته‌اند. بنابراین نظر مشهور فقها عدم اعتبار رؤیت با ابزار است و عده کمی از فقها آن را معتبر دانسته‌اند مانند حضرات آیات آقایان بهجت، فاضل (رضوان‌الله علیهما) و مقام معظم رهبری، بنابراین، در این فرع نیز نظر مشهور عدم اعتبار است. 🔸اتفاقاً در هر دو مسأله فتوای امام خمینی (أعلی الله مقامه)،‌ ‌طبق مشهور است و اگر در این دو فرع طبق نظر امام خمینی و مشهور فقهای در قید حیات (دامت برکاتهم) عمل شود اختلافی پیش نمی‌آید، نظر تعداد زیادی از فقهای در قید حیات از جمله حضرات آیات جوادی آملی، سبحانی، سیستانی، شبیری زنجانی، مظاهری و مکارم شیرازی (دامت برکاتهم) در هر دو فرع مانند امام خمینی است. 🔸اگر در اعلام حلول ماه به فتوای امام خمینی و مشهور فقهای درگذشته و در قید حیات عمل شود اختلاف مرتفع می‌شود و مطابق مبانی فقهی هم هست و احتمال مطابقت آن با واقع بیشتر از سایر انظار است و از این جهت مؤید به حکم عقل هم هست؛ وچه بسا حکم عقل وسیره عقلا در امثال مانحن فیه عمل به نظر مشهور باشد. 🔸واضح است که هرکس اجتهاداً یا تقلیداً می‌تواند به وظیفه خود عمل کند و این طرح در صدد آن است که اعلام عمومی حلول ماه در ایران براساس نظر مبارک امام خمینی باشد که هنوز مقلدان بسیاری دارد و علاوه بر این، مشهور فقهاهم نظرشان همان است. 👈 چند تذکر مهم استاد مختاری: https://b2n.ir/q49391 #اختصاصی 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢مباحث «قطع، تعادل و تراجیح» از رسائل حذف و «حلقه ثالثه» بدیل «کفایه» قرار گرفت/ بخش‌های غیرمهم از مکاسب حذف و «الشخص الاعتباری» منبع جدید فقهی معرفی شد ✔️استاد شب زنده‌دار از «تغییر و تحولی مهم در کتب درسی فقه و اصول حوزه» خبر داد: 🔹پیشرفت علم اصول به ید اساتین علم اصول، پخته و منسجم‌تر شده است، از این جهت وقت آن رسیده کتاب‌هایی که برای آموزش بهتر هستند انتخاب شوند و فرصت‌ طلاب و فضلا بی‌جا هزینه نشود. 🔸مبحث قطع رسائل همان فکرهای اولیه شیخ اعظم است که برای تدریس از انسجام و دسته‌بندی برخوردار نیست، لذا با مصوب شورای عالی حوزه، بحث «قطع» و «تعادل و تراجیح» رسائل حذف می‌شود و دیگر الزامی برای خواندن آن‌ها نیست و مبحث «ظن» و مبحث «اصول عملیه» از کتاب رسائل در پایه هفتم خوانده می‌شود. 🔹برای اولین بار رسماً حلقه ثالثه شهید صدر به‌عنوان بدیل کفایه الاصول پذیرفته شده و فضلایی که مایل‌اند می‌توانند به‌جای کفایه، حلقه ثالثه را بخوانند و امتحان بدهند. 🔸مباحثی که شهید صدر در حلقه ثالثه عنوان می‌کند با آنچه پیشرفت علم اصول اقتضا می‌کند، هماهنگ‌تر است و شخص را زودتر وارد فضای علم اصول می‌کند و به فرد برای فهم مطالب و تطبیق این علم توانایی بیشتری می‌دهد. 🔹از مکاسب شیخ اعظم مواردی غیرمهم حذف شده و برای مطالعه قرار داده شده است. می‌دانیم همه مباحثی که در مکاسب طرح شده، از وزن علمی برخوردار نیست. 🔸کتاب «الشخص الاعتباری» را همان لجنه‌ی علمی «الفائق» نگاشته که یکی از موضوعات بسیار مبتلابه جامعه بشری است. 👈 گزارش کامل #اختصاصی: https://b2n.ir/g29347 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔻یک اقتراح ✍ اصل تولی و تبری که جزء فروع بلکه اصول دین است، «یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا» هم جای انکار ندارد و ابزار مودت ذی القربی و شرط وفای به رسالت رسول خداست. احیای امر اهل بیت (ع) و دستور به اجتماع و تألیف بین شیعیان هم که در روایات آمده است. ولی هرچه جستجو می‌کنیم غیر از عاشورا -و حداکثر دهه عاشورا- در سیره قریب به ۲۵۰ ساله اهل بیت (ع) مطلقا خبری از فرح و حزن مقید به تواریخ شهادت و ولادت امامان -و بلکه امامزادگان - بدین شکلی که امروزه تبدیل به شعائر مسلم شده همچنین تبدیل به دهه و بلکه دو ماه محرم و صفر، همچنین دهه‌های متصل فاطمیه و غیر از آن از دهه‌های بدیع برای دیگر امامان و اقامه عزا در شهادت آن بزرگواران شده در منابع تاریخی و حدیثی نمی‌یابیم. ۲۵۰ سال مدت کمی نیست که بتوان با توجیهاتی مثل تقیه و تحریف و کتمان و... در مورد وجود سیره و عدم وصول آن سخن گفت. اینهمه بدین معنا نیست که بخواهیم همه این مناسک را نفی کنیم بلکه در صدد نفی ماثور بودن آن هستیم تا از منظر فرهنگی و دینی، منطقه فراغی ایجاد کند و دست مجتهد را برای تاسیس و تولید شعایر باز بگذارد؛ فی المثل بعد از نفی سیره ماثوره در باب شکل اقامه عزای برای دیگر امامان معصوم غیر از سید الشهدا (ع) یا اقامه تبری از دشمنان دین اسلام در روزهای خاص - غیر از تک روایت‌های دارای خدشه سندی و دلالی درین مسائل مهم با دواعی فراوان نقل- دستمان برای جابجایی روز آن و شکل آن و کیفیت آن بازست و عمومات و مطلقات کلامی و فقهی در مقام، کلیاتی برای تدوین و تأسیس نهادها و مناسک جدید به فراخور اصول و سنتهای دینی از طرفی و زمانه و نیازهای آن از طرف دیگر، فرا روی مجتهدان و زمامداران فرهنگ و دین مردم می‌گشاید. البته اعتقادات و باورهای شکل گرفته مردم در طول زمان که هاله‌ای از تقدس گرفته درین میان اهمیت دارد و ورود در این عرصه و نفی یا تبدیل یا تاسیس باید با حساسیت فراوان و جامع نگری فقیهانه از جنس فقه فرهنگ و فقه شعایر باشد، این نوشته هم حاوی توصیه خاصی نیست فقط در صدد تنبه به این نکته -خاصه برای خواص- است که اصل شعائر و لزوم تعظیم آن، مسلم و ماثورست ولی عمده شکل و قالب شعائر رو به تزاید در این روزگار، زمانمند و غیر منصوص و امری تاریخی است که قابلیت بازخوانی و تغییر و تبدیل نرم و تدریجی متناسب با اهداف عصری و زمانی دارد.#اختصاصی 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢 نگاهی انتقادی بر دوگانه «حکومت اسلامی» و «جمهوری اسلامی» ✔️ یادداشت روز/ عباسعلی مشکانی سبزواری: 🔹 از ابتدای انقلاب اسلامی، در مورد نوع حکومت و نظام سیاسی حاکم بر ایران (بعد از انقلاب اسلامی)، حرف‏‌ها و دیدگاه‌‏های مختلفی ارائه شده است. یکی از حرف‏‌هایی که بارها و بارها تکرار شده، سخن از دوگانگی «جمهوری اسلامی» و «حکومت اسلامی» است. 🔹 ادعا این است که نظام حاکم بر ایران معاصر «جمهوری اسلامی» است و نه «حکومت اسلامی». از نگاه قائلان این سخن، بین جمهوری اسلامی و حکومت اسلامی فاصله زیادی وجود دارد. به زعم این گروه، در «حکومت اسلامی» بر خلاف «جمهوری اسلامی» خبری از «نقش مردم» و «انتخابات» و «مشارکت سیاسی» نیست. 🔹 حقیقت آن است که قائلان به دوگانگی جمهوری اسلامی و حکومت اسلامی، دچار سوءفهم و خلط شده‏ اند. در ادامه در قالب چند نکته به تبیین این مهم خواهیم پرداخت👈 https://b2n.ir/285773 #اختصاصی 🆔 https://eitaa.com/ijtihad