#یادداشت 📄 قانون اساسی و نسل‌های آینده 🖊محمدحسن فتاحی 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

#یادداشت 🔻 از سیده قریش تا ام المؤمنين 🔸شناخت دقیق ابعاد یک انقلاب و علل و عوامل آن لاجرم نیازمند گذر زمان جهت تقویت نگرش فرآیندی و محققانه پیرامون مسایل مرتبط، به هنگام مواجهه تاريخی با دگرگونی‌های عظیم بشری است. اینک پس از گذر ۱۴ صده از بزرگترین تحول تکاملی بشریت در قالب پیدایش دین نهایی توسط برترین خلایق پروردگار، حضرت ختمی مرتبت که بالاترین درودها بر او و آلش باد، نقش ملازمان و پروانگان شمع وجودی حضرتش، به نیکی قابل بررسی است. بی‌تردید نخستین امداد الهی جهت آغاز این تحول بشری از آستین یک زن، که صفت مردانگی وام‌دار خصایص اوست، بیرون آمد. همو که اثبات کرد که اگر دین خاتم برای تجلی، به صداقت، شرافت، شجاعت و کرامت نيازمند است، زنانی هستند که بهتر از مردان از عهده این مهم بر خواهند آمد. همو که سر سلسله زنانی است که دین خدا را در سخت‌ترین شرایط، مردانه حمایت کردند و تمام مال و جان خود را در طبق اخلاص تقدیم درگاه حق کردند‌. همو که چون همه از نبی رو برمى‌گردانیدند، او به وی رو مى‌کرد و چون همه از نبی مى‌گریختند، او به وی مهربانى مى‌کرد و چون همه دعوت نبی را تکذیب مى‌کردند، او وی را تصدیق می‌کرد. همو که تجارت با خدا را به تجارت با بندگان خدا و لقب «ام المؤمنین» را به لقب «سیده قریش» ترجیح داد. و همو که به تک خرمای افطاری شعب ابیطالب، در برابر طبق‌های رنگین اطعمه و اشربه چند گاهه عرب، فضیلت داد و سرانجام در دهم رمضان دهم بعثت ضیافت الهی زمینیان را به مقصد ضیافت الهی آسمانیان با دستانی پر از تحفه بدرود گفت. سلام خدا بر زدودنده غم از چهره نبی، بزرگوار خاتون اسلام، جناب خدیجه دکتر محمد برومند؛ عضو هیئت مدیره انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

#یادداشت تحلیلی 🔻 *اساسی‌سازی نکبت* دکتر سید محسن قائمی خرق؛ دکتری حقوق عمومی، استاد حوزه و دانشگاه و عضو انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران 🔸 گفته شده که فرانسه، نخستین کشوری است که در روزهای اخیر به اضافه کردن «حق سقط جنین» به قانون اساسی و در آشتی با اردوگاه چپ فرانسه و فمنیست‌ها رأی مثبت داده است. گرچه برخی از مردم فرانسه، قائل به این هستند که این رفتار، یک ترفند سیاسی از سوی مکرون بوده و نمایشی از سیاسی شدن حقوق را نشان می‌دهد، اما این افزونه به قانون اساسی فرانسه، پس از تطوراتی به شرح زیر بوده است: نخست در سال ۱۹۶۷ قانون نووریت برای مجاز شمردن استفاده از قرص‌های ضد بارداری در فرانسه تصویب شد. پس از آن، در سال ۱۹۷۵ به دنبال کشمکش طولانی به رهبری وزیر بهداشت وقت فرانسه، (سیمون فای) و در دولت والری ژیسکاردستن، ماده 34 قانون اساسی فرانسه چنین نگاشته شد که «شرایط آزادی زنان برای توسل به سقط جنین را قانون تعیین می کند.» بر این اساس، از سقط جنین جرم‌زدایی شد و خاتمه داوطلبانه بارداری (سقط جنین) تا هفته ده بارداری مجاز شمرده شد و حتی در سال ۱۹۸۳ سقط جنین مشمول بیمه دولتی شد. در سال ۱۹۹۳ نیز «ممانعت» فیزیکی یا روانی از سقط جنین داوطلبانه در فرانسه جرم‌انگاری شد. این جرم اکنون زیر ماده ل. ۲۲۳۲-۲ در قانون بهداشت عمومی فرانسه گنجانده شده است. با قانون مصوب ۴ ژوئیه ۲۰۰۱، محدودیت زمانی برای اقدام به سقط جنین از ۱۰ هفته به ۱۲ هفته افزایش یافت. بیست و یک سال بعد، با قانون ۲ مارس ۲۰۲۲، این مهلت تا هفته ۱۴ بارداری تمدید شد. و اما اکنون، فرانسه‌ی دوشنبه مارس ۲۰۲۴ که حق سقط جنین را به صراحت در قانون اساسی خود گنجاند. این اصلاح قانون اساسی با رأی سه پنجم اکثریت لازم، در پست امانوئل مکرون در شبکه ایکس، حاوی «پیامی جهانی» برای جهانشمولی این حق دانسته شده و به بیان گابریل آتال، نخست وزیر فرانسه در ابتدای بحث در پارلمان فرانسه، «جبران یک بدهی اخلاقی در قبال زنانی است که از سقط جنین غیرقانونی رنج می‌بردند. اما این اصلاحیه و تضمین آزادی سقط جنین برای مادران دارای اشکالاتی به شرح زیر است: 1) این گزاره، ترجیح بدون مرجِّحِ حق زنان بر حق کودکانِ بی‌«صدا» و تقدم‌بخشی به حقوق نسل فعلی بر حقوق «نسل‌های آینده» در مقام تزاحم این دو است. در حالی که هیچ ترجیحی در میان نبوده و موارد استثنای عام‌الشمول مانند ضرر محرز بر مادر، در رویکردها و قوانین پیشین پیش‌بینی شده است. در حالی که اصلاحیه اخیر قانون فرانسه، بی‌توجه به انگاره‌های استثنایی فوق، مطلقا حق سقط جنین را «بدون استثنا» و «بدون نیاز به تشخیص مرجع تخصصی پزشکی» به رسمیت شناخته است. 2) زیرپا نهادن تعهدات بین‌المللی فرانسه در اثر گنجاندن حق مطلق سقط جنین: توضیح اینکه، بند 5 ماده ششم میثـاق بین‌المللـی حقوق مدنـی و سیاسـی مقرر می‌دارد: حكم اعدام در مورد جرايم ارتكابيِ ... زنان باردار قابل اجرا نيست.« پر پیداست که علت درج قاعده ممنوعيت اعدام زنان باردار، نه «زن بودن» که «باردار بودن» بوده و این بند میثاق دلالت بر شناسایی «حق حیات جنین» جدای از حق حیات مادر دارد. از این‌رو، جرم و سزای حتمی مادر نمی‌تواند مجوزی برای سلب حق حیات از جنین باشد؛ چه رسد آنکه به صورت ارادی و در وضعیت غیرکیفری، این حق سلب شود. در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک نیز چنين آمده اسـت: «همانگونـه كه در اعلاميه حقوق كودك اشاره شده است، كودك بـا توجه به عدم بلوغ جسمي و عقلي، پيش و همينطور پـس از تولد، محتاج حمايت‌هـا و مراقبـت‌هـاي خـاص از جملـه حمايت مناسب قانوني مي‌باشد». بنابراین، سلب جان کودک تولدنایافته به صورت آزاد و در شرايط غير اضطراری، نقض حقوق بين‌الملل مي‌باشد و به بیان نماینده استرالیا در هنگام تنظیم کنوانسیون حقوق کودک، «نقض قاعده آمره و نقض قاعده وجدان مشترک بشریت خواهد بود».(1) 🔽

#یادداشت تحلیلی 🔻 انسان‌شناسی و تأثیر آن بر نظام سیاسی در اندیشه شهید آوینی ✍️ حمیدرضا علیایی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شیراز قسمت اول 🔸مقدمه شهید سید مرتضی آوینی به عنوان شخصیتی شناخته‌شده در عرصه مستندسازی و رسانه و در عین حال کمتر معرفی‌شده در عرصه اندیشه و نظریه‎پردازی در حوزه علوم انسانی هستند. از همین رو است که سال‎روز شهادت ایشان(20 فروردین ماه) به عنوان روز هنر انقلاب اسلامی نام‎گذاری شده است. اما دقت در لقب سید شهیدان اهل قلم که از جانب رهبری انقلاب بعد از شهادت شهید آوینی به ایشان اعطا شد، ظرافتی است که ما را به این مسئله رهنمود می‎کند تا در خصوص ویژگی «اهل قلم» بودن سید شهیدان اهل قلم تأمل بیشتری نماییم. از این رو مراجعه به آثار قلمی و تألیفی ایشان از جمله کتاب‌های توسعه و مبانی تمدن غرب، آغازی بر یک پایان، فردایی دیگر، حلزون‌های خانه به دوش و ... اهمیت می‎یابد. 🔸اهمیت انسان‌شناسی در منظر شهید آوینی شهید آوینی در قامت یک متفکر با جهت‎گیری تمدنی، در جای جای آثار خود و به ویژه در کتاب «توسعه و مبانی تمدن غرب»، توجه به تفاوت‎های بنیادین و در حقیقت متعارضِ نظامات اجتماعی اسلام و مدرنیته (از قبیل نظام خانواده، نظام آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت، نظام حقوقی، نظام سیاسی، نظام اقتصادی، نهاد علم و...) می‎دهد. تتبع در آثار شهید، نشان می‌دهد که ایشان عوامل گوناگونی را برای ذکر منشأ این تفاوت‎ها تقریر می‎کنند. با این حال اگر به عنوان یک مجموعه به آثار ایشان نگریسته شود، مشخص خواهد شد که تمامی این عوامل در یک اصطلاح به وحدت خواهند رسید: «انسان‌شناسی»! بر اساس این افق‌گشایی که مرحوم آوینی در کتاب «توسعه و مبانی تمدن غرب» در خصوص دو گونه انسان‎شناسی در تفکر اسلامی و تفکر مدرن انجام داده‎اند، اذهان مخاطبین را به این نکته سوق می‎دهند که قائل به دو گونه نظام ارزشی و دو گونه غایت و هدف برای انسان شویم: یکی به دنبال تعالی و تکامل روحی و دیگری به دنبال توسعه مادی و اقتصادی و تمتع هرچه بیشتر از طبیعت. در واقع در اسلام و آیات مختلف قرآن(1) منتهای حرکت تکاملی انسان و جهان و تاریخ، «الله» خواهد بود، در حالی که در تفکر مدرن، تکامل و تطور انسان بر مبنای علوم تجربی و از صورت‌های پست‎تر حیوانی به صورت‌های تکامل‌یافته امروزی است. باید به این نکته نیز التفات نمود که زبان فرهنگ مدرن و به تبع آن تمدنی که منبعث از آن فرهنگ است، زبانِ علوم تجربی و زیست‎شناسی است. بنابراین اگر در زیست‎شناسی گفته می‎شود: «انسان از نسل میمون است» فقط در محدوده زیست‎شناسی باقی نمی‎ماند بلکه وارد حیطه علوم انسانی هم خواهد شد تا جایی که انسان مورد نظر اومانیسم، حیوان میمون‌زاده گرگ‌صفتی(2) است که نتیجه تطور طبیعی داروینی و تنازع بقایی است که در آن فقط قوی‎ترها باقی می‎مانند. البته واضح است که این دو گونه انسان‎شناسی در اسلام و غرب صرفاً در ساحت نظر باقی نخواهد ماند، بلکه با توجه به هدف، آمال و غایتی که در هر کدام از این بینش‎ها برای انسان در نظر گرفته می‎شود، نظام‌های اجتماعی نیز بر مبنای آن ساماندهی و بازسازی می‎شوند. به عبارت ساده‌تر نظام اقتصادی، حقوقی، سیاسی و ... بر مبنای غایت و هدفی که انسان‌شناسی برای آن تعریف می‎کند ساخته می‌شود تا نیازهای خاص انسان در این نظام‌ها را پاسخ گوید و برطرف سازد. با توجه به مقدمه فوق، در یادداشتی دیگر و با تکیه بر آثار شهید آوینی، به بررسی نظام سیاسی در اسلام و غرب به عنوان یکی از مصادیق نظامات اجتماعی، پرداخته خواهد شد. همچنین دلالت‌های انسان‌شناسی خاص هر یک از دو نظام سیاسی اسلام و غرب و وجهه تفاوتشان با یکدیگر، بیان خواهد شد. ان شاء الله. پانوشت 1- وَ أَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنْتَهَىٰ (نجم 42)، وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ (آل عمران 28، نور 42، فاطر 18)، إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ (علق 8)، إِلَيْهِ رَاجِعُونَ (بقره 46 و 156) 2- اشاره به جمله «انسان گرگ انسان است» توماس هابز. 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

#یادداشت 📌 حقوق بشر آمریکایی و سه رهیافت ✍ دکتر سیدطه موسوی میرکلائی 🎓 عضو هیات علمی دانشگاه 1️⃣ حقوق بشر قید و وصف و شرط نمی پذیرد. آب زلالی را ماند بی رنگ و بو که هر افزودنی یا آلایندگی، انحرافی است از ماهیت اصلی اش. حقوق بشر را نشاید که متصف و محدود شود به ملیت و قومیت و دین و تاریخ و جغرافیا. ملابست حقوق بشر به قیود اسلامی و غربی و آمریکایی و ... ، ساز و برگ هایی نامتجانس بر این ارزش ذاتی است: بس که ببستند بر او برگ و ساز گر تو ببینی نشناسیش باز 2️⃣ حقوق بشر حاصل تراوش همه فرهنگ های بشری در بلندای تاریخ و پهنه جغرافیا بوده است. حقوق بشر از گونه مرکبات طبیعی است که هر یک از اجزاء پس از ترکیب، نه هویت خود را می بازد و نه استقلال اثر خود را. لذا هیچ یک از فرهنگ های بشری به مثابه اجزای تشکیل دهنده حقوق بشر، در این ارزش ذاتی حل و منحل نمی شوند. اگر در رهیافت نخست، حقوق بشر با آن قیود می آلاید، در مفهوم دوم، هر عنصری از حقوق بشر، با قید مربوطه به خود می بالد. خود می بیند و غیر می نبیند: منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن منم که دیده نیالوده ام به بد دیدن 3️⃣ حقوق بشر افسانه است و افسون؛ شعاری است خالی از شعور؛ تیغی است بر کف زنگی مست؛ هدفی است موجّه وسیله؛ و ابزاری است در خدمت رویه هایی معین؛ رویه هایی که یا از نظریه رمیده و یا هنجار را سر بریده اند. قید آمریکایی در این رهیافت نه از جهت توسعه ای است که محاکم ایالات متحده فی المثل در فلان حق بشری ایجاد کرده، بلکه از حیث ریشخندی است که این دولت نثار آزادی ها و حیات نموده: قتل و ترور و مداخله و معیارهای دوگانه. چونان که قید اسلامی نیز در این رهیافت و در برخی دول اسلامی، نه حکومت قانون، که حکومت با قانون و بر قانون است؛ گندم نمایی و جو فروشی است. اگر رهیافت اول خاستگاه فرهنگی جهانی است و رهیافت دوم آوردگاه فرهنگ هایی متکثر، رهیافت سوم را باید ندامتگاهی برای فرهنگ حقوق بشر به شمار آورد؛ و استحمار با این فرهنگ: شیوه چشمت فریب جنگ داشت ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم 🔶️ انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

📋 #یادداشت . 📄 جامعه‌شناسی حقوقی عمومی و تفلسف در امر عاشورایی به مثابه «ماده حرکت» در امر اعتباری ✍ حجت الاسلام دکتر سیداحسان رفیعی علوی 🏢 استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، 🎓 استادیار گروه فلسفه حقوق دانشگاه باقرالعلوم(ع) . 💡 آنچه در این یادداشت می‌خوانید: ١. مکتب عاشورا به دنبال احیای نظم استعلایی است و نه نظم سکون محور. ٢. تاسوعا و عاشورا تنها یک مفهوم عددی نیستند، توجه به معنای فلسفی آنها ضروری است. . در ادامه بخوانید... . 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

📌 #بازنشر 📝 #یادداشت 🏴 #ویژه_محرم . 📃 کارویژه صیانت از حق برای هدايت مردم توسط امام جامعه اسلامی . ✍ دکتر احمد گودرزی 🎓 پژوهشگر حقوق عمومی و مدرس دانشگاه 🏢 عضو انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران . در ادامه بخوانید... . 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

📌 #بازنشر 📝 #یادداشت 🏴 #ویژه_محرم . 📋 قیام برحق امام؛ تبلور ارتباط وثیق میان حق و حقانیت . ✍ دکتر حامد نیکونهاد 🏢 دبیر انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران . در ادامه بخوانید... 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

📝 #یادداشت . 🚩🏴 #اربعین و توبه تاریخ بعد از #ارتداد . ✍ دکتر محمدرضا اصغری شورستانی 🎓 عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری 🏢 عضو انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران . ⬅️ فرمود: «ارْتَدَّ النَّاسُ بَعْدَ النَّبِيِّ ص إِلَّا ثَلَاثَةَ نَفَرٍ» (۱)؛ بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تنها سه نفر پای عهد امامت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه ماندند و دیگران به بهانه‌های مختلف آن عهد معهود الهی (بقره/ ۱۲۴) را به فراموشی سپردند و این شد نقطه آغاز ارتداد اجتماعی مردم. آن روز که مردم میثاق نبوی را که در غدیر از ایشان گرفته شده بود، فراموش کردند و حق حکمرانی را از امیر مؤمنان صلوات الله علیه با سکوت برآمده از تهدید یا تطمیع گرفتند، شاید کسی فکرش را نمی‌کرد که روزی فرا خواهد رسید که جایگاه خلافت و رهبری جامعه به کسی مثل یزید سپرده شود. . ⬅️ روزی که ولید بن عتبة، والی مدینه، از امام حسین علیه‌السلام خواست تا با یزید از درِ اطاعت و فرمانبری درآید و بیعت کند، امام فرمودند چگونه معادن حکمت و علم پروردگار حاضر بشوند از شاربان شراب و قاتلان انسان‌های محترم اطاعت و حرف‌شنوی داشته باشند (۲) و این شد آغاز ماجرایی که بنی‌امیه تصمیم گرفت تا زمانی که خون حسین علیه‌السلام را نریزد، از پای ننشیند. . ⬅️ اباعبدالله الحسین علیه‌السلام هفتاد سال بعد از بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در همان ایام بعثت (۲۷ رجب) بعثتی را آغاز کرد (۳)؛ بعثت بدون وحی اما الهام‌گرفته از وحی نبوی؛ چنانکه پیشتر پیامبر رحمت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلّم بشارت آن را در جمله معروف «حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ» (۴) به امت داده بود. اهل نظر در معنای فراز دوم کلام رسول خاتم صلوات الله علیه و آله گفته‌اند مقصود حضرتش این بوده که بفرماید آن رسالت که من برای آن به پا خاستم، به واسطه حسینم حیات دوباره خواهد یافت. . ⬅️ خون مقدس سیّدالشهداء علیه‌السلام به تصریح زیارت‌نامه اربعین مایه نجات امت از ارتدادی شد که بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بدان دچار شده بودند؛ آنجا که زائر حضرت در زمانی که آفتاب روز اربعین به میانه آسمان رسیده است، به پروردگار عرضه می‌دارد: خدایا حسین علیه‌السلام خون مقدسش را در راه تو تقدیم کرد تا بندگانت را از حیرانی و نادانی برهاند. (بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الضَّلَالَةِ وَ الْجَهَالَة) (۵) امروز ماییم و زیارت اربعین برای بازخوانی عهد امامت و میثاق با وارث خون مقدس اباعبدالله علیه‌السلام در راه برقراری حکومت حق و عدل قرآن در پهنه‌ای به وسعت کل عالم؛ لیأمن المظلومون من عباد الله، تا مستکبران و ظالمان جرأت جسارت و جنایات شرم‌آوری را پیدا نکنند که ۳۲۳ روز است بی‌وقفه بر سر مظلومان آوار شده و صدای اعتراضی از سوی به اصطلاح حامیان حقوق بشر شنیده نمی‌شود ...! . به امید آن روز 🤲 . 📌 منابع: ۱- الاختصاص، ص ۶ ۲- الفتوح، ج ۵، ص ۱۳ ۳- الارشاد، ج ۲، ص ۳۴ ۴- کامل‌الزیارات، ص ۵۲ ۵- کامل‌الزیارات، ص ۲۲۸ . 🔸️ انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

#یادداشت 🏴 به مناسبت سالگرد شهادت سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی: 🔹 مکتب سلیمانی در فقه اسلامی ❓کدام قاعده فقهی مبنای مبارزه شهید سلیمانی بود؟ ❓چه ادله‌ فقهی برای اثبات این قاعده قابل استحصال است؟ ❓حرکت شهید سلیمانی از کدام بستر شرعی به تعظیم شعائر دینی می‌انجامد؟ 🖋️ محمد حسن فتاحی طلبه سطوح عالی حوزه علمیه دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران و عضو انجمن 🔻 انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir 🔶️ نشریه تخصصی حقوقی «احقاق» 🌐 @nshrehghagh

#یادداشت 🔻 از سیده قریش تا ام المؤمنين 🔸شناخت دقیق ابعاد یک انقلاب و علل و عوامل آن لاجرم نیازمند گذر زمان جهت تقویت نگرش فرآیندی و محققانه پیرامون مسایل مرتبط، به هنگام مواجهه تاريخی با دگرگونی‌های عظیم بشری است. اینک پس از گذر ۱۴ صده از بزرگترین تحول تکاملی بشریت در قالب پیدایش دین نهایی توسط برترین خلایق پروردگار، حضرت ختمی مرتبت که بالاترین درودها بر او و آلش باد، نقش ملازمان و پروانگان شمع وجودی حضرتش، به نیکی قابل بررسی است. بی‌تردید نخستین امداد الهی جهت آغاز این تحول بشری از آستین یک زن، که صفت مردانگی وام‌دار خصایص اوست، بیرون آمد. همو که اثبات کرد که اگر دین خاتم برای تجلی، به صداقت، شرافت، شجاعت و کرامت نيازمند است، زنانی هستند که بهتر از مردان از عهده این مهم بر خواهند آمد. همو که سر سلسله زنانی است که دین خدا را در سخت‌ترین شرایط، مردانه حمایت کردند و تمام مال و جان خود را در طبق اخلاص تقدیم درگاه حق کردند‌. همو که چون همه از نبی رو برمى‌گردانیدند، او به وی رو مى‌کرد و چون همه از نبی مى‌گریختند، او به وی مهربانى مى‌کرد و چون همه دعوت نبی را تکذیب مى‌کردند، او وی را تصدیق می‌کرد. همو که تجارت با خدا را به تجارت با بندگان خدا و لقب «ام المؤمنین» را به لقب «سیده قریش» ترجیح داد. و همو که به تک خرمای افطاری شعب ابیطالب، در برابر طبق‌های رنگین اطعمه و اشربه چند گاهه عرب، فضیلت داد و سرانجام در دهم رمضان دهم بعثت ضیافت الهی زمینیان را به مقصد ضیافت الهی آسمانیان با دستانی پر از تحفه بدرود گفت. سلام خدا بر زدودنده غم از چهره نبی، بزرگوار خاتون اسلام، جناب خدیجه دکتر محمد برومند؛ عضو هیئت مدیره انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران 🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir

#یادداشت نظام‌ حقوقی سرمایه‌گذاری ملی و مکتب پاراکُن ✍🏻 محمد مولاهویزه دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) 🔹مقام ولایت امر در تداوم سنت نامگذاری سنوات خورشیدی، شعار سال ۱۴۰۴ هجری شمسی را «سرمایه گذاری برای تولید» مقرر فرمودند. مداقه در پیام نوروزی مقام ولی امر نشانگر توجه ایشان به نقدینگی نهفته به عنوان ذخیره ملی است که ورود این سرمایه به چرخه تولید می‌تواند آثار معتنا‌به اقتصادی داشته باشد. استفاده از سرمایه‌های خُرد و گردآوری آن جهت گسترش صنایع مولد، جانمایه شعار سال ۱۴۰۴ است که این روش را «تأمین مالی جمعی» اطلاق می‌نمایند. تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) پدیده‌ای جدید در علم اقتصاد است که از آموزه‌های مکتب اقتصاد مردمی یا مکتب اقتصاد مشارکتی (Participatory economics) و یا به تعبیری مختصر پاراکُن محسوب می‌گردد. در تأمین مالی جمعی آحاد مردم با استفاده از سرمایه‌های خرد در توسعه اقتصاد به ویژه در بخش تولید نقش ایفا می‌نمایند. 🔸تجمیع نام سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ این نتیجه را ظاهر می‌نماید که مکتب اقتصاد مردمی (اقتصاد مشارکتی) مورد تأکید ولی امر قرار گرفته است. در این عرصه باید به این نکته عنایت داشت که مکتب اقتصاد مردمی باید در مرز اصالت فرد و اصالت جامعه در حرکت باشد (نادران و همکاران، ۱۴۰۱: ۲۶). همانگونه که سال ۱۴۰۳ تحت عنوان جهش تولید با مشارکت مردم نام گرفته بود، سال ۱۴۰۴ با شعار سرمايه‌گذاری جمعی جهت توسعه تولید آغاز گردید که همچنان اتکا و تأکید آن بر عنصر مردم است. اقتصاد مشارکتی و تعاملی امری است که از دل اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همچون بند ۸ اصل ۳، بند ۲ اصل ۴۳ و به‌ویژه بخش تعاونی اصل ۴۴ قابل استخراج بوده و شعار سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نیز در همین راستا است. 🔹مطالعه تطبیقی سرمایه‌گذاری جمعی بیان می‌‌کند که این طریق سرمایه‌گذاری نتایج مثبتی در اقتصاد بر جای گذاشته است. در کشورهای آلمان و اتریش تأمین مالی جمعی سیاستی است که با عنوان میتل‌اشتاند (Mittelstand) شناخته می‌شود که به سبب موفقیت این سیاست اقتصادی در حمایت از کسب و کار های کوچک توانسته است در برخی مقاطع زمانی نقش مهمی در ثبات اقتصادی این کشورها بازی کند. برخی کارشناسان نهاد مذکور را قلب اقتصاد آلمان تلقی نموده‌ و آن را موتور محرکه تولید اقتصاد این کشور توصیف کرده‌اند. (Wehnert, 2023) و یا در ایالات متحده نهاد اقتصادی کیک‌استارتر (Kickstarter) به جمع‌آوری و جذب سرمایه‌های عمومی با هدف تقویت و حمایت از فناوری‌های نوظهور می‌پردازد. دو الگوی اخیر نمونه‌هایی بارز در زمینه سرمایه‌گذاری برای تولید به حساب آورده می‌شوند. با این حال باید توجه داشت که اقتصاد مشارکتی عمیقاً بر همبستگی اجتماعی تأکید داشته و روح گفتمان تعاون را در کالبد فعالیت‌های اقتصادی جامعه می‌دمد. لذا نظام اقتصادی با رویکرد مشارکتی_مردمی فاصله‌ای معنادار با کاپیتالیسم و نگاه اصالت بازار دارد. 🔸در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران سرمایه‌گذاری جمعی و یا تأمین مالی جمعی از پشتوانه حقوقی برخوردار و این فعالیت‌ها تحت نظارت شرکت فرابورس سازمان بورس و اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران انجام می‌پذیرد. بند ۴ ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار (مصوب ۱۳۸۴) شورای عالی بورس و اوراق بهادار را مکلف نموده است که ابزارهای مالی جدید را شناسایی و مورد تنظیم و تنسیق قرار دهد. مهم‌ترین سند حقوقی در این حوزه «دستورالعمل تأمین مالی جمعی» مصوب ۱۳۹۷ در شورای عالی بورس و اوراق بهادار است. همچنین ماده ۱۲ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید جهت تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اجرای اصل ۴۴ مصوب ۱۳۸۸ به مقوله تأمین مالی جمعی اشاره نموده است و در یک نگاه کلی می‌توان اینگونه دریافت که قانونگذار نسبت به مسئله سرمایه‌گذاری جمعی دوراندیشی داشته است؛ البته بخش اعظم آن از دریچه سازمان بورس نگریسته شده است، اما اقتصاد مشارکتی مرزهایی گسترده‌تر دارد و می‌تواند در سایر بخش‌های اقتصاد و خارج از بازار سرمایه نیز متجلی شود. اما باید توجه داشت که رشد و توسعه تأمین مالی جمعی در برهه کنونی نیازمند فعلیت بخشیدن به ظرفیت‌های قانونی فوق است. منابع: 1. Wehnert, Fabian, (2023). "The heart of the German economy", see: https://english.bdi.eu/topics/germany/german-mittelstand#/article/news/the-heart-of-the-german-economy ۲. نادران، الیاس؛ حسینی‌‌فرد، سید محمد؛ توحیدی‌نیا، ابوالقاسم، (۱۴۰۱) «تبیین مفهوم اقتصاد مردمی از منظر دوگانه اصالت فرد و جامعه»، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره ۲۹. 🔻 انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI 🌐 @iplai_ir