موضع و موضوع شعر انقلاب سال‌روز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی/28 🔹شعر انقلاب اسلامی، همچون هر پدیده فرهنگی و هنری دیگری، عاری از تجربه نشیب و فراز‌های مختلف (در قالب و محتوا، و در لفظ و معنا) نبوده و نیست. این چکامه پرطنین و آهنگین، هم‌ساز چاکاچاک شمشیرهای آهیخته همه مجاهدان راه اسلام، هر آنجا که لازم است سروده و شنیده می‌شود. بازخوانی تطور و تحول شعر انقلاب اسلامی، حتماً موضوع نوشتاری مبسوط و مستقل است اما در اینجا تنها برخی سرفصل‌های آن از نظر خواهد گذشت، باشد که موضوع تأملات محققین ارجمند گردد. 🔸در یک بررسی کلی، نکاتی چند در باب شعر انقلاب اسلامی قابل ذکر است: 🔹1. به نظر می‌رسد نقطه آغازین شعر انقلاب اسلامی همچنان به اشتباه، پیروزی انقلاب اسلامی تلقی می‌شود؛ در حالی که همان‌طور که گذشت، آثار فاخری در این حوزه وجود دارد که نشان از تولد این درخت پرثمر در آستانه نهضت امام در دهه چهل دارد. 🔸2. از انقلاب سرودن غیر از « #انقلاب‌سرایی » است. اگرچه غلبه عواطف و ادبیات بر مفاهیم و معانی، موجب شد که در سال‌های مبارزه، برخی اندیشمندان انقلابی، به جای اصالت معنا، شعر و حماسه و انقلاب‌سرایی را اصل قرار دهند. این است که حتماً در بررسی آثار مربوط به «شعر انقلاب اسلامی» ناگزیر باید دست به عصا راه رفت تا برخی نوشتارهای التقاطی و احیاناً انحرافی یا مکتب‌زده، به عنوان بیتی از غزل شعر ناب انقلاب اسلامی جای نگیرد. 🔹3. در نخستین سال‌های انقلاب، بیش و پیش از هر چیز، شاعران به بیان اندیشه‌ها و باورهای انقلابی و دینی پرداختند که با ظهور جنگ، مسائل جنگ چون ستایش مجاهدت مردمی، ستایش شهیدان و تقبیح دشمنان و متجاوزان، محوری‌ترین مضمون و موضوع جاری در سروده‌ها شد. جریان دیگری در سال‌های پایانی دهه شصت و دهه هفتاد ظهور کرد که درگیر نوعی تکاپو در فرم و قالب‌های جدید و کشف فضاها و مضمون‌های تازه شد. 🔸4. در بررسی شعر انقلاب اسلامی، تفکیک شعر اصیل انقلاب- که پیگیر آرمان اسلام ناب است- با اشعار سیاسی و انقلابی که در عصر انقلاب سروده می‌شدند، یک ضرورت است. گرچه #ادبیات_چپ بخش مهمی از ادبیات مبارزه را شامل می‌شد اما نمی‌توان بی‌محابا آن را در قالب شعر انقلاب دسته‌بندی کرد. اگرچه برخی از شاعران این عرصه، به رغم دلدادگی به #مکاتب_الحادی، همچنان از مضامین مذهبی بهره می‌بردند و این نشان می‌دهد که مخاطب مسلمان و متعهد این شاعران، آنان را مجبور به حرکت در مسیر مضامین دینی نموده است. 🔹5. ...شعر انقلاب اسلامی گرفتار محافل ادبی تخصصی نشد و در میان عامه مردم زبان به زبان چرخید و همه‌گیر شد. شعارهای خلاقانه و سرودهای انقلابی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، یک جلوه از این هم‌آمیختگی هنر انقلاب با عامه انقلابیون بوده است. 🔸6. #شعر_دفاع_مقدس نقطه عطف و نقطه رهایی شعر انقلاب اسلامی است که نسلی از شاعران انقلابی و آثار فاخر ادبی، در فضای این حماسه ماندگار متولد شدند. 🔹7. بازتاب مصیبت عظمای فقدان امام عزیز، تکانه و تکاپوی مهم دیگری در شعر انقلاب اسلامی است که البته همچنان ناشناخته مانده است. 🔸8. #شعر_مقاومت و خصوصاً اشعار مربوط به دفاع از سرزمین فلسطین، ژانر مهم دیگر در عرصه شعر انقلاب اسلامی است. این عرصه در صدور انقلاب اسلامی در خارج از مرزهای ایران، و در هم‌صدایی هنروران آزاده در سراسر جهان تکلیف و تعهد ویژه بر دوش داشته و دارد. 🔹9. #شعر_آئینی که در سال‌های اخیر تبلوری تحسین‌برانگیز یافته، اتفاق مهم دیگر در شعر انقلاب تلقی می‌شود که رابطه هیئت‌ها و حسینیه‌ها با جریان پویای انقلاب اسلامی را باقی و برقرار و قویم نگه داشته است. 🔸10. ماجرای #شعر_بیداری_اسلامی، وقوع حادثه تلخ و عبرت‌آموز #منا، و خصوصاً پیدایی جریان دفاع از حرم، هر کدام در جای خویش تحرک و شوک شعری دیگری در دل شعر انقلاب اسلامی بوده‌اند که جای بررسی مستقل و مبسوط دارد. #روز_شعر_و_ادب_فارسی 🇮🇷 @IRANeMOASER