هدایت شده از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
🔰سلسله نشست های علمی همایش ملی گام دوم انقلاب اسلامی
⬅️فقه و رانت و رابطه آن با عدالت
⬅️ارائه دهندگان: حجة الاسلام و المسلمین دکتر مجید رضایی و حجة الاسلام و المسلمین دکتر محمدرضا یوسفی
⏹دبیر علمی: حجة الاسلام و المسلمین علیرضا فجری
💠زمان: پنج نشبه 1398/6/7 ساعت 13-10:30
▶️مکان: قم چهار راه شهداء- ابتدای خیابان معلم- پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی- تالار امام مهدی(ع)
https://eitaa.com/isca24/5067
🔰در نشست «عقلانیت مدرن و فقه چالشها و راهکارها» تأکید شد؛
⬅️ضرورت اصلاح پیشفرضهای فقه برای عبور از چارچوبهای سنتی
⬅️ استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه احساس میشود بعضی از احکام شرعی با عدالت سازگاری ندارد و یا قابل اجرا نیستند، گفت: منشأ این امر به تعریفهای متفاوت از مفاهیم باز میگردد که در گذشته و حال وجود دارد؛ اگر بخواهیم به دنبال راهکاری باشیم که به لحاظ نظری و عملی موجه و پذیرفتنی و در عین حال قابل اجرا باشند و اجرای آنها پیامد غیر قابل قبولی به همراه نداشته باشد نیاز است تا پیش فرضهای فقه را اصلاح کنیم؛ در چارچوب سنتی فقط همان فتواهای سنتی حاصل میشود.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از وسائل، مناظره «عقلانیت مدرن و فقه چالشها و راهکارها» با حضور ابوالقاسم فنائی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید و حسین واله، استادیار گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی و به دبیری حجت الاسلام علی الهی خراسانی به همت گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ۲۸ مرداد ۱۳۹۸ با حضور جمعی از پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی در سالن جلسات پژوهشکده ثامن برگزار شد.
واله، در ابتدای این مناظره به بیان چند نمونه از فتواهای فقهی پرداخت، گفت: اشکالی که درباره این فتواها در حال حاضر وجود دارد این است که برخی از آنها قابل اجرا نیستند و یا غیر عادلانه اند؛ از آن جمله میتوان به تبعیضهای جنسیتی و مذهبی بین زن و مرد در دیه اشاره کرد که اخیرا قانونی ایجاد شد که دیه را مساوی اعلام میکند بدون این که در بنیاد نظری این موضوع تغییری داده شود.
ارث بین مسلمان و کافر و احکام اختصاصی مردان درباره قضاوت از جمله فتواهایی هستند که خلاف عدالت هستند و یا قابلیت اجرا را ندارند؛ چنانچه اگر اجرا شوند مفسده بیشتری را شامل میشوند. به عنوان نمونه حرمت مطلق ربا که اگر اجرا شود بانکها باید تعطیل شوند؛ فتواهای صادرشده درباره حکم ارتداد نیز همین گونه هستند.
مشاهده این گونه فتواها این سؤال را ایجاد میکند که چرا در فقه این موضوعات وجود دارد؟ در پاسخ سنتی به این پرسش ایمان ضعیف فرد را دلیل قلمداد میکردند در حالی که در فقه ما بین مبانی کلامی و اصولی و رابطه فقها ارتباطات مستحکمی وجود ندارد.
در واقع بیشتر مبانی کلامی و اصولی در استنباط کارآیی واقعی ندارند؛ مبادی کلامی، تفسیری و اصولی به مدرنیته ربط ندارد و اجتهاد معاصر به این موضوع توجهی ندارد که تغییراتی به دست مدرنیته در زندگی و مناسبات انسانی امروز پدید آمده است که بر روی فقه اثر میگذارد، اما در اجتهاد نسبت به آن غفلت شده است و در روند اصلی و عام اینگونه است البته برخی فقها به این امر توجه دارند که بر روی این فتواها دست برده اند و اصلاحاتی را انجام داده اند.
پدیدهای در عالم به اسم مدرنیته وجود دارد که متمایز از مفهوم مدرنیسم است؛ مدرنیته تغییراتی به وجود آورده است که در گام نخست تقسیم کار اجتماعی جدیدی را معرفی میکند که تقسیم کار اجتماعی پیشامدرن را از بین برده است. پیدایش تقسیم کار ناشی از این امر است که عاملی وارد روابط انسانی به اسم انرژی ماشین شده است؛ پدید آمدن این امر نتایجی را به دنبال داشته است که شامل جایگزین شدن نیروی کار جدید به جای نیروی انسانی است و در این وضعیت فرصت و زمان انسانها و در عین حال توانائیهای آنان افزایش و توقعات بیشتر شده است و به همین دلیل بلوک بندی هائی که در گذشته بوده، کم اهمیت شده است.
به عنوان نمونه خانواده در آن دوران بسیار با اهمیت بود، ولی در حال حاضر کم اهمیت شده است و مشارکتهای اجتماعی برای بقاء در گذشته نابوده شده و نیروی انسانی جدیدی آزاد شده است و این عوامل سبب شده است که ۵/۳ میلیارد جمعیت کار وارد شوند و نیروی بسیاری وارد بازار شده اند.
با این روند تولید و صنعت فوق العاده شتاب گرفته است و به همین دلیل سرمایه و مدیریت و تخصصهای متمایز بسیار حائز اهمیت شده اند؛ حتی این پیش بینی وجود دارد که تولید مثل با توجه به این تغییرات به صورت ماشینی انجام شود که اگر این اتفاق صورت بگیرد بنیادیترین مناسبات اجتماعی و انسانی تغییر خواهند کرد.
🌐💠ادامه این گزارش از لینک زیر مطالعه کنید
http://yon.ir/Yyav0
#پژوهشکده_اسلام_تمدنی
#نشست_علمی
https://eitaa.com/isca24/5112
💠احمد رضا یزدانی مقدم: علامه طباطبایی از بزرگترین فیلسوفان سیاسی تاریخ است
✳️به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام احمد رضا یزدانی مقدم، روز پنج شنبه هفتم شهریور ماه در نشست تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و تداوم آن در در علوم انسانی اسلامی که در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در قم برگزار شد گفت: فلسفه سیاسی دانشی است که موضوع آن، سیاست و روش آن فلسفی است؛ یعنی تحلیل فلسفی از موضوعات سیاسی ارایه می دهیم.
🔵وی افزود: در این جا این سوال پیش می آید که علامه در این خصوص مباحثی داشته است یا خیر؟ امروزه این پرسش در خصوص همه فلاسفه مطرح است؛ راه حل آسان و پذیرفته شده آن است که متنی که اهل این دانش، آن متن را فلسفه سیاسی به شمار می آورند را به عنوان فلسفه سیاسی قرار می دهیم که از جمله آنها جمهور و سیاست افلاطون و ارسطو است.
❎استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: محور بحث فلسفه سیاسی، تحلیل فلسفی موضوع حکومت و قانون است و ازاین حیث مرحوم علامه با مقاله ولایت و زعامت و همچنین مباحث مهم تفسیری ذیل چندین آیه یک فیلسوف سیاسی به شمار می روند.
▶️وی اظهارکرد: مرحوم علامه یک فیلسوف سیاسی بزرگ در عصر معاصر به حساب می آیند زیرا مبانی فلسفی خاصی را در حوزه سیاسی مطرح می کنند؛ ایشان در مبانی فلسفی خود به شیوه ای جالب پایه گذاری تفکرات فلسفی سیاسی و حتی روابط بین المللی را در قالب نوع تفکر خاص خود بیان می کنند.
♈️پژوهشگر فلسفه گفت: نظریه ادراکات اعتباری نظریه ای است که ایشان از نجف و در مقاطع مختلف این بحث را مطرح کردند؛ ایشان یک مبنای نظری مهم به نام ادراکات اعتباری دارند که در تفسیر نیز ارایه کرده اند.
💠یزدانی مقدم اظهارکرد: ایشان از نظریه ادراکات اعتباری در حداقل ۵ حوزه دانشی از جمله فقه و اصول و… استفاده می کنند؛ این بنیاد نظری وقتی وارد دانش های گوناگون میشود کلیت دیدگاه فلسفی ایشان را متجلی می کند.
وی افزود: مرحوم علامه بیان می کنند که ما واقعیت را می خواهیم ولی به واقعیت دسترسی نداریم و به جای واقعیت به علم بسنده می کنیم ولی معمولا علم نیز به دست ما نمی آید و به همین خاطر ظن اطمینانی را اعتبار به علم می کنیم.
🌐استاد حوزه کرد: ایشان بیان می کنند که بین ما و جهان خارج، قطع ارتباطی وجود ندارد؛ ایشان ارتباط علم با واقعیت را بیان می کنند؛ ایشان مفهومی به نام تفکر اجتماعی مطرح می کنند؛ این مفهوم تفکر اجتماعی در جلد چهارم المیزان وجود دارد؛ همچنین در مذاکرات با هانری کربن نیز از این مبحث نام می برند؛ یکی از افراد نامه تندی به ایشان می نویسد و ایشان نیز پاسخ نرمی به انامه ایشان دادند ولی مرحوم علامه نیز دیگر از این واژه استفاده نکردند.
💠پژوهشگر فلسفه گفت: مبحث تفکر اجتماعی به این بحث می پردازد که انسان که موجودی اجتماعی است و باید تعلق اجتماعی داشته باشد و منفعت اجتماع و ضرر اجتماع را منفعت خود و ضرر خود تلقی می کند؛ مرحوم علامه بیان می کند که این اجتماع را باید با تفکر اجتماعی یعنی همفکری همه جامعه اداره کنیم؛ زمانی می توانیم از تفکر اجتماعی استفاده کنیم که قائل به رئالیسم اجتماعی باشیم.
🔵یزدانی مقدم اظهارکرد: کل نظریه ادراکات اعتباری برای استفاده از مفهوم استخدام است که این مفهوم بسیار مهم است؛ در مقاله ششم، با یک تقسیم سه بخشی از نظریه ادراکات اعتباری روبرو هستیم؛ بخش اول در خصوص نوع آفرینش ادراکات اعتباری است؛ بخش دوم مرتبط به آن است که ادراکات اعتباری چگونه تکثیر می یابند.
🌐وی افزود: علامه طباطبایی بیان می کند که ما در خصوص حسن قبح فعل به معنی صدور از فاعل صحبت می کنیم و در آنجا توضیح می دهد که حسن قبح فعل فی نفسه یک مساله دیگر است؛
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: بخش سوم این نظریه آن است که این ادراکات اعتباری چه هدفی را تعقیب می کند؟ هدف آن ایجاد تحولاتی در سطح جهان است یعنی نسبت به من و ماده خارجی انفعالاتی ایجاد شود زیرا همه مخلوقات دارای حرکت جوهری هستند؛ حرکت جوهری در گروهی از موجودات که دارای شعور هستند توسط ادراکات اعتباری رخ می دهد.
✳️پژوهشگر فلسفه گفت: مفهوم استخدام پیش از علامه در گفتار فارابی و ابن سینا و… آمده است؛ علامه بیان می کند که خداوند انسان را خلق کرد و به او قدرت فهم واقعیات را دارد و این قدرت نیز برای این است که انسان در حقایق خارجی تصرف کند تا به کمال سعادت خود برسد؛ در اینجا انسان با ادراکات اعتباری در جهان هستی ورود می کند تا به حقیقت برسد.
✳️یزدانی مقدم اظهارکرد: ایشان از این بحث به عدالت اجتماعی می رسند؛ ایشان از مفهوم استخدام برای تعریف عدالت اجتماعی، ارزیابی دین الهی، چگونگی حکومت و روابط سیاسی و اقتصادی داخلی و بین المللی استفاده می کند؛ ایشان تحلیل روابط بین المللی خود را نیز در این خصوص بیان می کند.
#یزدانی_مقدم
#پژوهشگاه_علوم_و_فرهنگ_اسلامی
#پژوهشکده_علوم_واندیشه_سیاسی