با مردم چگونه رفتار کنیم؟
الإمامُ الحسنُ عليه السلام: صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحِبُّ أن يُصاحِبوكَ بِهِ. (اعلام الدین: ۲۹۷)
✅ امام حسن عليه السلام: با مردم آن گونه رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار كنند.
انصاف گمشده برخی از ما در تعاملات اجتماعی است.
گویی در توضیح این مطلب، در نامه ۳۱ نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین امام علی علیهالسلام به امام حسن علیهالسلام چنین فرمودند:
اى پسرم نفس خود را ميزان ميان خود و ديگران قرار ده...
۱. پس آنچه را كه براى خود دوست دارى براى ديگران نيز دوست بدار...
۲. و آنچه را كه براى خود نمیپسندی، براى ديگران مپسند...
۳. ستم روا مدار، آنگونه كه دوست ندارى به تو ستم شود...
۴. نيكوكار باش، آنگونه كه دوست دارى به تو نيكى كنند...
۵. و آنچه را كه براى ديگران زشت میداری براى خود نيز زشت بشمار...
۶. و چيزى را براى مردم رضايت بده كه براى خود میپسندی...
۷. آنچه نمیدانی نگو، گر چه آنچه را میدانی اندك است؛ آنچه را دوست ندارى به تو نسبت دهند، درباره ديگران مگو...
قدری روی عبارات تأمل کنیم و مصادیق آن را در زندگی بیابیم... ان شاءالله بتوانیم عامل باشیم.
#سبک_زندگی_اسلامی
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
ای کمان و تیرها بر ساخته ** صید نزدیک و تو دور انداخته!
مولوى داستانى دارد، مىگويد مردى از خداوند هميشه مسئلت مىنمود كه به او گنجى نمايانده شود تا در اثر آن گنج زندگى را به راحت بگذراند. مدتها از خداوند اين مسئلت را مىكرد و در اين راه تضرعها و زاريها مىكرد تا بالاخره شبى خوابى ديد و به اصطلاح خوابنما شد. در عالم خواب او را به گنجنامه و رقعهاى راهنمايى كردند. آن مرد رفت و آن گنجنامه را پيدا كرد. ديد در آنجا نوشته است كه مىروى سر فلان قله مىايستى و پشت به شهر و تير را به كمان مىگذارى، آن به هرجا كه افتاد گنج همان جاست، تو آنجا را حفر كن كه گنج را خواهى يافت. آن مرد رفت و در همان نقطه ايستاد و پشت به شهر نمود و تير را به قوّت كشيد و پرتاب كرد. تير در نقطهاى به زمين افتاد. فوراً با بيل و كلنگ آن نقطه را حفر كرد و هرچه زمين را كند چيزى نيافت. پيش خود گفت شايد اين دفعه در جهت تير اشتباه كردهام. بار ديگر روى همان نقطه ايستاد، تير را به كمان گذاشت و پرتاب كرد. اين مرتبه نيز هرچه با بيل و كلنگ زمين را كند چيزى نيافت. براى مرتبه سوم و چهارم اين عمل را تكرار كرد. بالاخره خسته و عصبانى شد و در مقام تضرع و زارى به درگاه الهى برآمد. اين دفعه در عالم خواب يا بيدارى به او گفته شد كه در آن گنجنامه ننوشته بود كه تو تير را به كمان بگذار و به قوّت بكش. تو تير را به كمان بگذار، هرجا كه خود تير افتاد گنج آنجاست. اين مرتبه رفت و تير را به كمان گذاشت ولى تير را به حال خود گذاشت و تا دست خود را برداشت آن تير جلو پايش افتاد. همانجا را حفر كرد و ديد گنج در زير پاى خودش بود و او نمىدانست.
آنگاه مولوى مىگويد:
اى كمان و تيرها برساخته
صيد نزديك و تو دور انداخته
اين مثَل است. اين مثَل براى آشنا ساختن انسان است به گنجهايى از استعداد و ظرفيت كه خداوند در وجود هركسى گذاشته است و او خود بىخبر است. روى اين استعدادها پوشيده است و بايد با فعاليت و كوشش اين استعدادها را ظهور و بروز داد. هر نعمتى كه خداوند به انسان مىدهد بايد شُكر آن نعمت ادا شود. شُكر هر نعمت اين است كه انسان او را در همان كارى كه خداوند آن نعمت را براى آن كار آفريده به مصرف برساند. پس علت بدبينى و نااميدى انسان به خودش كه گاهى منجر به سوء ظن و بدبينى نسبت به ذات اقدس احديت مىشود ناشى از جهالت و نادانى است، ناشى از اين است كه انسان از گنجهاى استعدادى كه خداوند در وجودش قرار داده بىخبر و بی اطلاع است.
نک: مطهری (۱۴۰۲)، خطابههای اخلاقی، ص ۱۶۸_۱۶۶
پانوشت: برخی از ما انسانها برای موفقیت و سعادت به دنبال عواملی همچون بخت و اقبال و شانس، پول فراوان بادآورده، توجه فلان اشخاص و ... میگردیم. در حالیکه خداوند گنج را درون ما قرار داده و این گنج در انتظار کشف و بهرهبرداری است!
✅ اللَّهُمَّ اسْتَعْمِلْنِی لِمَا خَلَقْتَنِی لَهُ؛ خدایا مرا خرج کاری کن که مرا برای آن آفریدی
(بخشی از دعاهای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها)
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
یک پل در امریکا فروریخته و چند نفر کشته و مفقود شدند. شلوغ کردن داره؟!
#سواد_رسانه
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فرهنگ سازی خوب است، اما کافی نیست!
چندی پیش در بین جمعی از دانشجویان در سنین ازدواج بودم. درباره موانع ازدواجشان و چگونگی مدیریت خود در دوران جوانی صحبتهایی رد و بدل شد.
پس از مدتی که باب گفتگو باز شد، برخی دانشجویان دغدغه اصلی خود را اینگونه مطرح کردند: 《برای شروع زندگی مشترک و ازدواج به چه کسی اعتماد کنیم؟》
اگر این پرسش ۱۰ یا حتی ۵ سال پیش مطرح میشد، شاید به دنبال دلایل فرافکنی یا رگههای سوءظن در فرد میگشتیم. هرچند بدون کمترین تردیدی، بسیار زیادند دختران و پسران پاک و باعفتی که در کشور ما جز مسیر ازدواج (یا در صورت عدم امکان، خویشتنداری) برای تأمین نیازهای طبیعی خود اقدام دیگری انجام نمیدهند، با اینحال باید شرایط جوانان پاکدامن امروز را دریابیم.
آیا ذهنیت جوانی که در فضای مجازی چنین محتواهایی را میبیند و میشنود، تحتتأثیر قرار نمیگیرد؟
برای سالها این کلیشه را در ذهن جوانان جا انداخته بودند که 《در غرب پس از ازدواج افراد دیگر خیانت نمیکنند》! و هنوز عدهای این کلیشهها را باور دارند.
غرب مسیر غلط را طی کرد و در آستانه فروپاشی کامل نظام خانواده است. به تازگی خبری منتشر شد که نیویورک زنای محصنه را جُرم زدایی میکند چون 《روابط با رضایت بین بزرگسالان به کسی ربطی ندارد》 و واکنش کلیسا هم این بود که 《زنا گناه است، نمیدانیم جُرم هم هست یا نه!》
بزرگواران، مسئولان فرهنگی!
باور کنید این مسیر که برخی از شما در پیش گرفتهاید، نه فقط دین، که دنیای مردم را هم نابود خواهد کرد.
بیدار شوید...
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
مهار خود در برابر رهاسازی خود
در روانشناسی تکانه را 《یک میل شدید روانی برای انجام یک عمل》میدانند.
برخی افراد در مهار این امیال شدید، ناتوانیهای قابل توجهی دارند و درگیر اختلالات کنترل تکانه میشوند.
در حالات خفیفتر آن، عموم ما درگیر تکانهها میشویم و میل به واکنش شدید در ما فعال میشود. نمونههای این تکانهها میتواند این موارد باشد:
تمایل به خوردن کیک خامه یا شربت یا شیرینی یا نوشابه و ... در حالی که میدانیم برایمان ضرر دارد...
تمایل به واکنش شدید لحظهای نسبت به کسی که ما را رنجانده است (مثلا کسی به ما بیتوجهی میکند، یا جلوی ما از دیگران تعریف میکند یا ...) در حالیکه میدانیم واکنشهای بهتری نیز میتوان انجام داد...
تمایل به کنارهگیری یا فرار از موقعیتی که آن را دوست نداریم...
و امثال آن
سادهترین کار این است که طبق میل لحظهای خود عمل کنیم، یعنی مثلا خشم خود را در لحظه تخلیه کنیم، از موقعیت اجتناب (فرار) کنیم یا به صورت انفعالی واکنش نشان دهیم (مثلا کناره گیری کنیم)...
اما معمولا این واکنشهای لحظهای چندان ثمربخش نیستند، هرچند ذهن ما تمایل دارد آنها را توجیه هم بکند:
مثلا، میگوییم اگر الان تنبیه نشود پُررو میشود!
یا نوشابه برای هضم غذا خوب است!
یا هر کس دیگری جای من بود بدتر از این میکرد
و ...
روشهای مختلفی برای مدیریت این تمایلات شدید وجود دارد: کوتاه مدت و بلندمدت.
سادهترین شیوه کوتاه مدت این است که اجازه دهیم زمان بگذرد. بله، البته انجام آن به همین سادگی گفتنش نیست، اما راهکار بسیار اثربخشی است. با گذر زمان، میل شدید دستخوش تغییر میشود و دیگر آنقدر آزارنده نیست.
اما راهکارهای بلندمدت نیز بسیار مهمند. شاید از مهمترین آنها بالا بردن ظرفیت یا سعه صدر است.
✅ انسان با ظرفیت به هر چیزی واکنش نشان نمیدهد. یک لیوان آب، به یک فوت ما هم واکنش قابل ملاحظه دارد، چون ظرفیتش کم است! اما یک دریا به راحتی دهها کشتی بزرگ را تحمل میکند، چون ظرفیت وسیعی دارد.
خوشبختانه خداوند در ما انسانها امکان ظرفیت سازی را قرار داده است (و در نقطه مقابل اگر درست عمل نکنیم امکان ظرفیت سوزی هم داریم!) و ماه مبارک رمضان فرصت ظرفیت سازی است، اگر از آن استفاده کنیم.
کمترین آن مقاومت در برابر خوردن و آشامیدن است. اما، مقاومت در برابر خشم، شهوت، بدرفتاری، بدگفتاری، بدکرداری، مشکلات و سختیها زندگی، مسئولیتها و فعالیتهای توان فرسا و امثال آن همه از آثار مفید این ماه عزیز هستند اگر درست روزه داری کنیم.
پانوشت: البته اشتباه نشود. ما خشم مفید هم داریم، تنبیه مفید هم داریم. اما آنچه از آن سخن گفته شد، برای مواقعی است که ما به جای تسلط بر رفتار، اسیر تمایلات ناخواسته یا نابجا هستیم.
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
استخراج مبانی انسان شناختی روانشناسی اسلامی.pdf
544.2K
استخراج مبانی انسان شناختی قرآنی و بررسی نقش این مبانی در روانشناسی اسلامی
... تمامی مکاتب مطرح و غیرمطرح روانشناسی معاصر برخاسته از مبانی ارزش شناختی، معرفت شناختی، هستی شناختی، انسان شناختی و ... خود هستند. مکتب روانشناسی اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحلیل محتوا، به استخراج و توضیح مبانی انسان شناسی مرتبط با روانشناسی اسلامی پرداخته است. این مبانی عبارتند از: مخلوق بودن انسان؛ دو ساحتی بودن انسان؛ هدفمند بودن آفرینش انسان؛ عبد بودن انسان؛ جاودانگی انسان؛ مختار بودن انسان؛ مسئول بودن انسان؛ خدامحوری به جای انسان محوری و هوامداری؛ محوریت جان انسان؛ کرامت، فضیلت، و امانت داری انسان؛ فطرت و طبیعت؛ وابستگی وجود انسان؛ گرایش انسان به سوی کمال؛ مواجه بودن با دشمنان درونی و بیرونی؛ نقش نیت در اعمال انسانی؛ نقش گذشته، حال و آینده در زندگی انسان؛ طبیعت و تربیت؛ تغییرپذیری انسان؛ تکلیف داشتن به میزان وسع؛ آزمایش شدن بامشکلات؛ ارزش انسانی برابر دو جنس زن و مرد؛ جامعیت (عمومیت) در شخصیت، سرشت مشترک، و تفاوتهای فردی؛ چند بعدی بودن وجود انسان (بعد حیوانی، انسانی، الهی)؛ جامعیت وجودی انسان؛ و از خود بیگانگی در انسان. تاثیرات این مبانی بر روانشناسی اسلامی، از مواردی است که در مقاله به آن پرداخته شده است.
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
آیا شب مرده و زنده دارد؟!
شب هايمان را چگونه میمیرانیم و زنده نگه میداریم؟
https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231