در مناظره به دنبال چه چیزهایی باشیم؟ به نظر می‌رسد در مناظره باید به نکاتی توجه داشته باشیم: آرامش نامزد و عصبی به نظر نرسیده بودن او، یکی از شاخص‌های مورد توجه است. نامزد اصلح، کسی است که علاوه بر اینکه از حضور خود در این جایگاه اطمینان خاطر دارد، #تشنه_قدرت نیست، بلکه ان شاءالله #شیفته_خدمت است و لذا آرامش دارد. تسلط نامزد بر مباحث خود موضوعی حائز اهمیت است. نامزدی که مُدام مِن و مِن می‌کند و قاطعیت و صلابت کافی ندارد، احتمالا در حرف و شاید عمل خود ترلزل و تردید دارد. مواجهه درست با انتقاد نامزد، بسیار مهم است. مناظره جایگاه نظرات متفاوت است. اینکه نامزدی از انتقاد دیگران، متعجب، عصبانی یا نگران شود، وجهی ندارد. اگر انتقاد درست باشد باید بتواند بپذیرد و اگر نادرست باشد، باید بتواند با تسلط پاسخ دهد. اخلاق نامزد موضوعی بسیار کلیدی است. نامزدی که به جای تبیین مواضع خود، مُدام بخواهد با تخریب دیگر نامزدها کار را جلو ببرد، احیانا با کوچک کردن دیگران می‌خواهد خود را بزرگ جلوه دهد. خوش خلقی، سعه صدر، بیان حق، بدگویی نکردن نابجا، تهمت نزدن، ادعاهای کذب مطرح نکردن، طعنه نزدن به دیگران و ... نشانه‌هایی از اخلاق مداری نامزد هستند. صداقت و دوری از عوام فریبی بسیار مهم است. برخی صحبت‌ها ظاهری جذاب دارند، اما باطنی خطرناک. برای نمونه، ارجاع امور تخصصی به کارشناسان حرفی جذاب است، اما داشتن بینش اصولی نسبت به خود کارشناسانِ متنوع و گرایش‌های فکری آن‌ها باید توسط نامزد فهم شده باشد. دو کارشناس، ممکن است دو حرف متضاد بزنند، علی‌الخصوص در #اقتصاد، #فرهنگ و کلیه امورات مربوط به انسان‌ها انصاف نامزد بسیار مهم است. بیان مکرر سخنانی درباره اشخاص غایب (که امکان دفاع از خود ندارند)، تخریب غیرموجه دیگر نامزدها، مترصد فرصت بودن برای مچ گیری از نامزد دیگر، بیان مواردی از این قبیل که بقیه بد هستند و من خوب هستم! و ... می‌تواند نشانه‌ای از کاستی در انصاف باشد. صراحت در لهجه و بیان مواضع و پرهیز از بیان سخنان دوپهلو حائز اهمیت است. نامزدها البته باید هشیار باشند هر حرفی را کجا و چگونه بزنند، اما پنهان کردن مواضع خود در پاسخ به سؤالات شفاف، می‌تواند نشانه‌ای از نداشتن صراحت در موضع یا شجاعت در بیان آن موضع باشد‌. فهم عمیق از موضوعات و مسائل کشور و جهت گیری های کلان نظام بسیار مهم است. فرق است بین اینکه یک نامزد فهمی از مسائل کلان داخلی و بین‌المللی داشته باشد یا نداشته باشد. نظام جمهوری اسلامی اهدافی را دنبال می‌کند و نامزد انتخابات ریاست جمهوری باید درباره این اهداف فهم عمیق و راهبردی داشته باشد. سطحی نگری در این موارد، نشان از ضعف نامزد دارد. عدم سوءاستفاده از برخی اقشار خاص موضوعی مهم است. زنان، کارگران، معلمان، اقوام و مذاهب و ... از جمله اقشاری هستند که در مناظرات بعضا مورد سوءبهره برداری واقع می‌شوند. باید پرداخت واقع بینانه به مسائل این اقشار را از سوءاستفاده صرف از این عناوین بازشناخت. پاسخگویی به سؤالات مطرح شده و دوری از حاشیه سازی و حاشیه پردازی بسیار مهم است. باید خوب دقت کرد و دید کدام نامزدها در پی پاسخگویی به سؤالات مطرح شده اند و چه کسانی در پی ایجاد یا تقویت حواشی هستند. بیان برنامه های خود به جای نقد صرف برنامه‌های دیگران نیز مهم است. اینکه همزمان با نقد منصفانه و اصولی دیگران، نامزد بتواند برنامه خود را تبیین کند عالی است. اما عدم روشن سازی برنامه خود و تخریب دیگران، نشانه کاستی و ضعف نامزد است. در نهایت، تولّی و تبرّی (دوست شناسی و دشمن شناسی مبنایی به علاوه ولایت نسبت به دوستان و برائت از دشمنان) بسیار کلیدی است‌. باید در مواضع نامزدها این را مدنظر قرار دهیم که آیا از دشمنان قسم خورده اسلام و ایران برائت می‌جویند و آیا نسبت به دوستان اسلام و ایران ولایت دارند یا خیر. دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس #انتخابات https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231