◀️ پیروان علی (ع) یا پیروان معاویه؟ ✍️ مسعود امامی ✅ سیاستمداران بیش از دیگر اقشار جامعه نیازمند انتقاد، اعتراض و ایرادگیری هستند؛ زیرا هریک از تصمیمات آنها بر سرنوشت بسیاری از انسانها تاثیر می گذارد و از سوی دیگر، آنها بر مسند قدرت نشسته اند، و حال آن که قدرت به شدت فساد آور است. ✅ انتقاد از حاکمان می تواند فساد و خطای حاکمیت را تا حدی مهار کند؛ در عین حال سیاستمداران مستبد بیش از همه، از این حق عمومی گریزان هستند و می کوشند با حربه قدرتی که در اختیار دارند، جامعه را به شیوه های گوناگون از حق انتقاد محروم کنند. حاکمان مستبد در حکومتهای دینی علاوه بر حربه قدرت، از حربه قداست نیز بهره می گیرند. آنها می کوشند چنان منزلتی برای خود در اذهان مردم ترسیم کنند که نتیجه ای جز اطاعت بی چون و چرا نداشته باشد. ✅ سلب حق انتقاد از سوی حاکمان به بهانه باطل بودن انتقاد ناقدان یا غیر اخلاقی بودن انگیزه آنها از نقد، عین ظلم و استبداد است؛ زیرا داوری به حاکمان که مدعی‌علیه هستند سپرده شده است؛ در حالی که داور در نقد حاکمان، اکثریت مردم هستند. ✅ حق مردم در انتقاد از حاکم به روشنی در سیره امام علی (ع) دیده می شود. او نه تنها در دوران حکمرانی خود حق انتقاد به مردم و مخالفان خود را می داد و از انتقاد مخالفان برآشفته نمی شد، بلکه مردم را به نقد خود و حکومتش فرامی خواند. ✳️ امام علی (ع) در دوران خلافت خود خطاب به مردم فرمود: «با من چنانكه با سركشان سخن مى ‏گويند سخن مگوييد، و آنچه را در برابر مردم خشمگين، پنهان مى ‏كنند از من پنهان مداريد، و با مدارا و چاپلوسى با من معاشرت ننماييد، و گمان نكنيد كه شنيدن سخن حق بر من سنگين است، و مپنداريد كه تعظيم نابجاى خود را از شما درخواست دارم، زيرا اگر کسی سخن حق به او گفته شود، يا عدالت به او عرضه گردد، و این دو بر او سنگين آيد، عمل به حق و عدل بر او دشوارتر است. بنابراين از حق گويى يا مشورت به عدل با من خوددارى نكنيد، كه من در نظر خود نه بالاتر از آنم كه خطا كنم، و نه در كارم از اشتباه ايمنم، مگر اينكه خداوند مرا از نفسم كفايت كند». (نهج البلاغه/335) ✳️ او در عهدنامه خود به مالک اشتر فرمود: «باید برگزیده ترین مردم نزد تو، آن کس باشد که سخن تلخ حق را بیشتر به تو بازگو کند». (همان/370) ✳️ فرزند او امام حسن (ع) نیز که مدت کوتاهی بعد از او به خلافت رسید در بیان یکی از حقوق مردم بر حاکم فرمود: «از حقوق مردم این است که هرگاه حاکم از راه درست منحرف شد بر سر او فریاد زنند». (الحیاة 6/ 620) ✅ امام علی (ع) پا را از این فراتر نهاد. او نه تنها انتقاد را حق مردم می دانست، بلکه توهین آنها را نیز تحمّل می‌کرد و پیروان خویش را از برخوردهای خشونت بار با توهین کنندگان برحذر می داشت؛ زیرا می‌دانست پس از او عده‌ای به بهانه توهین، دهان ناقدان را خواهند بست. ✳️ روزی امام در میان جمعی از مردم سخنی فصیح و حکیمانه فرمود. مردی از خوارج از سر کینه و حسادت فریاد زد: «خدا تورا کافر بکشد». گروهی از یاران او برخاستند تا به آن مرد حمله کنند که امام فرمود: «آرام باشید، توهینی کرد که پاسخ آن یا توهین است یا عفو». (نهج البلاغه/492) ✳️ او در مورد خوارج که سرسخترین مخالفانش بودند و کراراً سخنرانی او در مسجد کوفه را بر هم می‌زدند، فرمود: «تا زمانی که خون کسی را نریخته‌اند حقوق آنها از بیت‌المال داده می‌شود و از ورود آنها به مساجد ممانعت نخواهد شد و کسی حق جنگ و مقابله با آنها را ندارد» (انساب الاشراف2/359) ✅ این سیره امام و فرزندش، مردم را در مقابل حاکمان آسوده و بی مهابا نموده و کار را بر حاکمان بعد دشوار کرده بود. معاویه و سایر خلفای بنی امیه که بعد از او به خلافت رسیدند به دنبال رعیتی مطیع و حرف گوش کن بودند و تاب انتقاد را نداشتند. ✅ روزی زنی در حضور معاویه از عملکرد او انتقاد کرد. معاویه در پاسخ او سخنی گفت که ناخواسته اقرار به یکی بزرگترین سجایای علی (ع) بود. او گفت: «علی بن ابی طالب جرأت در مقابل سلطان را به شما چشانده و شما را جسور کرده است، چقدر طول خواهد کشید تا طعم آن از زبان شما گرفته شود» (العقد الفرید1/346). ✅ امروز کسانی که تاب شنیدن نقد حاکمان و سیاستمداران را ندارند، بیاندیشند که از پیروان علی (ع) هستند یا از پیروان معاویه؟ @islamjomhoriat

◀️ بزرگترین ظلم قبل از ظهور موعود (ع) ✍️ مسعود امامی ✅ عدالت، مهم‌ترین شاخصه در حکومت مهدی موعود (ع) است. فراز «يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظلماً وَ جَوْراً، او زمین را پر از قسط و عدل خواهد کرد همچنان که پر از ظلم و جور شده است» پر بسامدترین پیام در روایات مهدویّ است که بر اساس یک پژوهش محدود بیش از صد و سی بار در روایات شیعه و سنّی تکرار شده است. بخش اول این فراز، خبر از کمال عدالت گستری در حکومت امام مهدی (ع) می دهد و بخش دوم گویای این است که زمین قبل از ظهور او، مملوّ از ظلم و جور شده است. ✅ این پرسش برای بسیاری مطرح است که چگونه در آخرالزمان زمین پر از ظلم و جور خواهد بود، در حالی که بشر در طول تاریخ هرچه به پیش می رود نسبت به گذشته از جنگ و خون ریزی پرهیز بیشتری دارد و حوادث وحشیانه و خشونت بار نسبت به گذشته کمتر دیده می‌شود؟ ✅ پاسخ این پرسش را می توان در قرآن یافت. خداوند در نُه آیه ستمکارترین انسانها را کسانی می‌داند که به خدا افترا می زنند و بر او دروغ می بندند (انعام/21 و 93 و 144؛ اعراف/37؛ یونس/17؛ هود/18؛ کهف/15؛ عنکبوت/68؛ زمر/32؛ صف/7). از نگاه قرآن ستمکارترین انسانها کسانی نیستند که بیش از همه بی گناهان را کشته و اموال آنها را غارت کرده اند، بلکه کسانی هستند که به دینداری و حیات معنوی مردم آسیب زده ‌اند؛ زیرا حیات معنوی انسان بسیار مهم‌تر از حیات مادی اوست. به همین جهت است که پاکان و صالحان در هیچ دین و آیینی حاضر نیستند حیات معنوی خود را فدای حیات مادی خویش کنند و برای حفظ جان، تن به هر رذالت و خباثتی دهند. ✅ گویا ظلم و جوری که قبل از ظهور امام موعود (ع) زمین را پُر کرده است بیشتر از سنخ ظلم معنوی است. ستمگران در این نوع از ستم، به جسم و مال انسانها آسیب نمی‌زنند، ولی آنها را نسبت به دین خدا بدگمان می‌کنند و باورهای دینی آنها را سست می‌نمایند. ریشه های اخلاق و فضیلت را در جامعه خشک می‌کنند و نسلی بی بند و بار، خودخواه و رها از هرگونه قیدی پرورش می دهند. ✅ بخش مهمی از این ستم معنوی به دست مدعیان دروغین دین است؛ کسانی که خود را به دین منتسب کرده اند و نتیجه بی خردی و نادانی آنها و رفتار ناشایست و دروغ‌هایی که به دین می‌بندند، چیزی جز بیزاری مردم از دین نیست. تاریخ گواه بر این است که چهره منفوری که طرفداران نادان دین یا مغرضان و فرصت طلبان مدعی دین از آیین الهی ارائه می دهند، بیش از مقابله آشکار دشمنان، به دین آسیب زده است. امروز به روشنی می بینیم که داعشیان و داعش مسلکان چه تصویر کریهی از اسلام در ایران و جهان ارائه داده اند که اصلاح و برطرف کردن آن بسیار دشوار است و زمانی طولانی می طلبد. ✳️ امام صادق (ع) در روایتی طولانی به توصیف گروهی از عالمان دین می‌پردازد که به جهت زشت کرداری، بیشترین آسیب را بر دین وارد می‌کنند. او در بخشی از این روایت می فرماید: «ضرر آنها بر شیعیان ما بیش از ضرری است که سپاه یزید بر امام حسین (ع) و اصحابش وارد کردند. سپاه یزید جان و مال امام حسین (ع) و یارانش را ستاندند، ولی این عالمان زشت کردار که در واقع دشمنان ما هستند و در ظاهر مدعی دوستی با ما می باشند، شک و شبهه بر دلهای شیعیان سست ایمان وارد می‌کنند و آنها را از راه حق گمراه می نمایند» (الاحتجاج 2/458). ✅ در آخر الزمان و هنگامه ظهور امام مهدی (ع) نیز این مدعیان دورغین دین بیشترین ستم را بر مردمان وارد می کنند و آنها را نسبت به امام موعود (ع) که ارمغان او برای جهانیان، عدالت و ایمان و امنیت و آسایش است بدگمان می سازند. ✳️ امام صادق (ع) می فرماید: «آنگاه که ظهور آغاز می‌شود و پرچم امام مهدی برافراشته می گردد، مردمان مشرق و مغرب به جهت کردار زشتی که از بنی هاشم دیده‌اند امام مهدی را نفرین می‌کنند» (غیبت نعمانی/299). این روایت گویای این است که گروهی از مدعیان تشیع چنان چهره زشتی از دین و امام زمان (ع) قبل از ظهور او ارائه می‌دهند که اولین مواجهه مردم با قیام او جز نفرت و نفرین نیست. همین گروه نادان یا فرصت طلب که مدعی دینداری هستند و در صدر اسلام در مقابل اسطوره عدالت امام علی (ع) به اسم خوارج یا اهل جمل و اهل صفین صف آرای کردند، در هنگامه ظهور نیز به جنگ و مقابله با فرزندش موعود عدالت خواهند رفت. چنانکه در روایتی آمده است کسانی که به جنگ امام مهدی (ع) می روند با ادعای دین خواهی می آیند و با استدلال به قرآن در مقابل او قد علم می کنند (همان/297). @islamjomhoriat

◀️ صلح و جذب حداکثری ✍️ مسعود امامی ✅ خداوند در آیه اول و دوم سوره فتح به پیامبر (ص) بشارت می دهد که ما برای تو پیروزی آشکاری (فتح مبین) آوردیم تا خداوند بپوشاند بدی‌های گذشته و آینده تو را (إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ مَا تَأَخَّرَ). علامه طباطبایی اقوال متعددی در تفسیر این دو آیه از مفسران مختلف نقل می کند و در نهایت با استناد به دلایل و قرائن روشن از جمله روایتی از امام رضا (ع) به این نتیجه می رسد که مقصود از فتح مبین در این آیات، صلح حدیبیه است و مقصود از بدی های گذشته و آینده پیامبر (ص)، نگاه بدبینانه مخالفان پیامبر (ص) به او است (المیزان ج 18 ص253). ✅ به عبارت دیگر، صلح حدیبیه سبب شد که نگاه بدبینانه و داوری های نادرست مشرکان و مخالفان پیامبر (ص) در مورد او اصلاح شود و آنها جذب شخصیت بزرگ پیامبر (ص) گردند. هدف پیامبر (ص) که جذب قلوب مردم بود در فضای صلح و آشتی به مراتب دست یافتنی تر بود تا در فضای جنگ و خصومت. برای همین بود که جمعیت مسلمانان بعد از صلح حدیبیه تا دو سال بعد که فتح مکه واقع شد بیش از هفت برابر گردید (سیره ابن هشام ج3 ص774). ✅ واقعه صلح حدیبیه برای امروز ما بسیار آموزنده است. پیامبر (ص) از آغاز این حرکت در مدینه که دستور داد مسلمانان بدون سلاح جنگی همراه او شوند تا هنگام نوشتن قرار داد صلح در سرزمین حدیبیه و حتی مدتها بعد از آن، علاوه بر دسیسه های جنگ طلبانه مشرکان و مخالفان، پیوسته تحت فشار و اعتراض گروهی از اصحاب و مسلمانان تندرو و جنگ طلب خود نیز بود. خوی جنگ طلبی قوم عرب جاهلی، پیامبر (ص) را از آغاز هجرت مجبور کرده بود که برای دفاع از مسلمانان تن به جنگهایی ناخواسته و تحمیلی دهد. اینک در صلح حدیبیه که ابتکار پیامبر (ص) بود اولین فرصت برای آشتی با مشرکان فراهم شده بود. ✅ او نه تنها از مذاکره با دشمن وحشت نداشت، بلکه با اصرار و اشتیاق پای میز مذاکره برای صلح با سرسخترین دشمنان خود نشست و تا جایی که به مصلحت بود در نوشتن قرار داد صلح عقب نشینی کرد تا دشمن که به دنبال بهانه ای برای جنگ بود به هدف خود نرسد و این فرصت طلایی برای آشتی با مشرکان از دست نرود. عقب نشینی های مکرر او در نوشتن قرارداد صلح با اعتراض های مکرر اصحاب خودش مواجه شد؛ کسانی که هنوز به عمق دعوت پیامبر (ص) پی نبرده و هنوز از خوی درّندگی و جنگ طلبی رهایی نیافته بودند. ✅ هنگامی که پیامبر بعد از نوشتن قرارداد صلح حدیبیه به سوی مدینه باز گشت و آیات اول و دوم سوره فتح نازل شد، یکی از اصحاب به اعتراض و کنایه گفت: این چه فتح و پیروزی است که در آن به هیچ چیز دست نیافتیم؟! پیامبر (ص) در پاسخ به او فرمود: «سخن نادرستی گفتى، بلكه اين بزرگترين پيروزى بود كه مشركان راضى به صلح با ما شدند» (جوامع الجامع ج4 ص 132). ✅ پیامبر اسلام، فتح الفتوح و فتح المبین خود را در صلح و آشتی با مشرکان که سرسخترین مخالفانش بودند می دید. او می دانست که پیام معنوی اسلام در فضای آرامش و دوستی گسترش می یابد و کینه ها و بدبینی‌ها که زاییده جنگ و خصومت هستند مانعی بزرگ برای نفوذ اسلام در دلهای مردم است. ✅ مسلمانان از فضای پدید آمده بعد از صلح حدیبیه استفاده کردند و توانستند کاروان‌های تجاری و تبلیغی خود را به نقاط دور دست جزیره العرب و خارج از آن اعزام کنند و بدین طریق هم مدینه رونق اقتصادی یافت و هم اندیشه آنان گسترش پیدا کرد. در مقابل، مشرکان هم به راحتی به مدینه می آمدند و با مسلمانان ارتباط برقرار می کردند و علاقمند به پیامبر (ص) و اسلام می شدند تا در نهایت بعد از گذشتن دو سال از صلح حدیبیه، مسلمانان توانستند مکه را بدون جنگ و خونریزی فتح کنند و در فضای صلح و آرامش به پیروزی های بزرگ که آرزوی دیرین آنها بود دست یابند. @islamjomhoriat

فایل کتاب «امامان شیعه از نگاه دانشنمدان اهل سنت» نویسنده: مسعود امامی انتشارات آدینه، تهران، سال 1399 در این کتاب گزارش مستندی از جایگاه رفیع علمی و اخلاقی امامان شیعه نزد بزرگان و دانشنمدان اهل سنت ارائه شده است. بسیاری از پیشوایان و دانشمندان بزرگ اهل سنت از صدر اسلام تا عصر حاضر، تک تک امامان شیعه را به عظمت مقام علمی و اخلاقی ستوده‌اند. این حقیقت مهم، گویای رفتار دوستانه و بزرگوارانه امامان شیعه با عموم جامعه اهل سنت و دانشمندان آنها است. این پدیده‌ای بی‌نظیر در تاریخ بشر است که دوازده انسان در یک نسل پیوسته به اعتراف مخالفانشان که انگیزه فراوان برای کتمان فضائل آنها دارند، دارای بزرگترین جایگاه علمی و اخلاقی در عصر خود باشند. نگارنده این پدیده غیر قابل انکار و خارق العاده را با ضمیمه شواهدی مانند بشارت ظهور دوازده امام از نسل اسماعیل در کتاب مقدس و بشارت ظهور دوازده جانشین برای پیامبر (ص) در روایات فراوان نبویّ که در معتبرترین منابع اهل سنت آمده است، مبنای استدلالی نوین بر پایه حساب احتمالات برای اثبات مقام امامت امامان شیعه قرار داده است. در فصل نخست این کتاب، مبنای معرفت شناسی استدلال فوق بر پایه دیدگاه قرینه گرایی و حساب احتمالات تبیین شده است. این مبنا می‌تواند در عصر سلطه عقلانیت انتقادی راهی برای اثبات عقلانی گزاره های دینی باشد. این کتاب به زبان انگلیسی نیز ترجمه شده و تحت عنوان: «The Shia Imams In the Words of . PREEMINENT SUNNI SCHOLARSHI» توسط انتشارات «LANTERN» در ملبورن استرالیا در سال 2022 میلادی به چاپ رسیده است. @islamjomhoriat

◀️ استقلال قاضی ✍️ مسعود امامی ✅ نظریه تفکیک قوا یا استقلال قوا با هدف جلوگیری از تمرکز قوا و دیکتاتوری شکل گرفت، ولی پیاده کردن این نظریه در قوه قضائیه که از آن به استقلال قاضی یاد می‌شود، علاوه بر تامین هدف مزبور، ضامن اجرای عدالت نیز است. ✅نهاد قضا نباید متاثر از هیچ فرد و گروهی باشد، تا به راحتی بتواند همه افراد دارای نفوذ را حتی مقام اول کشور را به دادگاه فراخواند و در صورت اثبات، علیه آنها حکم کند. ✳️ امام علی (ع) استقلال قاضی را در چهارده قرن پیش، در عمل ـ و نه به صرف ادعا ـ به بهترین شکل به نمایش گذاشت. بنا بر نقل منابع معتبر شیعه و اهل سنت او در زمان حکمرانی خود، علیه مردی مسیحی به قاضی حکومت خود شکایت کرد و ادعا کرد که زره‌‌اش در دست مرد مسیحی است. مرد مسیحی در دادگاه حاضر شد و به صراحت مدعی شد که امام علی (ع) دروغ می‌گوید. قاضی از امام پرسید: آیا دلیلی برای اثبات ادعای خود داری؟ امام گفت: دلیلی ندارم. قاضی به نفع مرد مسیحی و علیه امام حکم کرد و زره دراختیار مرد مسیحی قرار گرفت. مرد مسیحی متاثر از برخورد خلیفه مسلمانان و دادگاه اسلامی، بانگ برآورد که این، شیوه قضاوت پیامبران خدا است و سپس نزد امام، مسلمان شد و اقرار کرد که در ادعای خود دروغ گفته و امام هنگام جنگ صفین زره‌اش بر زمین افتاده و او آن را برداشته است. امام نیز از مسلمان شدن او خشنود شد و زره را به او بخشید (الغارات، ج1، ص125؛ الکامل فی التاریخ، ج3، ص401). ❇️ این واقعه از چند جهت آموزنده است: ✅ اول: امام با اینکه خلیفه و حاکم بر کشور پهناور اسلامی بود، مستقیماً و در کمال قدرت به علم و ادعای خود عمل نکرد و خواسته خود را از طریق نهاد قضایی پی گیری کرد؛ و این حکایت از پایبندی کامل امام به قانون دارد. ✅ دوم: خواهان در این دعوای حقوقی، پیشوای مسلمانان است و خوانده یک مرد غیر مسلمان است؛ و این گویای تساوی حقوق انسان‌ها ـ فارغ از دین و مذهب آنها ـ در نظام دادرسی اسلامی است. ✅ سوم: مرد مسیحی در دادگاه اسلامی جرأت می‌کند به صراحت نسبت دروغ به خلیفه مسلمانان دهد، و این حاکی از آزادی بیان و امنیت در جامعه و بی‌طرفی دادگاه است. ✅ چهارم: نتیجه دادگاه، حکم قاضی به نفع مرد مسیحی و علیه امام علی (ع) است، و این حکایت از استقلال تمام عیار قاضی و نهاد قضا در حکومت امام علی (ع) دارد، تا جایی که قاضی می‌تواند به راحتی علیه حاکم کشور اسلامی حکم کند. ✅ پنجم: امام بعد از اقرار مرد مسیحی به دروغ گفتن، نه تنها او را به جهت ربودن زره و دروغ گفتن در دادگاه مجازات نکرد، بلکه زره را به او بخشید تا نشان دهد اسلام، رحمانی است. ✅ ششم: این واقعه در نهایت سبب جذب مرد مسیحی به اسلام شد تا گویای این باشد که دعوت مردم به دینداری باید همراه با عمل باشد نه پرگویی و پر ادعایی. ❇️ مقایسه قوه قضائیه امروز ما با دادگاه امام علی (ع) برعهده شما! @islamjomhoriat

◀️ آفات اسلام شعائری ✍️ مسعود امامی ✅ شعائر به معنای نشانه ها و علامتها است. در قرآن چهار بار از این کلمه استفاده شده که همه آنها در مورد مناسک حج است. شعائر دینی در اسلام، یا تکالیف واجب و مستحب دینی هستند که از سوی پیامبر خدا (ص) به ما رسیده اند و یا سنتها و رسومی می باشند که مسلمانان یا خصوص شیعیان در طول تاریخ پدید آورده‌اند و تبدیل به شعار و نماد دینی و مذهبی شده اند. ✅ شعائر دینی کارکردهای گوناگونی برای پیروان یک دین دارد، که یکی از آنها ایجاد انسجام و وحدت میان پیروان یک دین و تمایز آنها از پیروان ادیان دیگر است؛ همچنانکه شعائر ملی مانند پرچم و شعائر قومی مانند جشنهای مرسوم میان قومیت های مختلف همین کارکرد را دارند. ✅ پاسداری از شعائر دینی یا ملی، موجب تقویت هویت دینی و ملی می‌شود؛ در عین حال شعائر دینی مثل هر رفتار اجتماعی دیگر می‌تواند گرفتار آفت هایی گردد که آن را از کارکرد اصلی خود دور کرده و موجب آسیب های فردی یا اجتماعی شود. برخی از آنها بدین قرار است: ✳️ اول: گاهی شعائر دینی در میان بسیاری از مردم از محتوا خالی شده و تبدیل به یک رفتار ظاهری بدون نیت پاک، توجه قلبی و فهم عمیق می گردد؛ در حالی که شعائر دینی باید وسیله ای برای نزدیکی به خدا، اصلاح باطن و فهم درست از دین باشد. قرآن تاکید می‌کند که شعائر دینی باید ریشه در تقوای دل داشته باشد (سوره حج، آیه 32) و در آیه دیگری که قربانی در حج را از شعائر دینی شمرده است می فرماید: « هرگز گوشتهاى قربانی و خونهايش به خدا نخواهد رسيد، ولى اين‏ تقواى شماست كه به او مى ‏رسد» (سوره حج، آیه 37)؛ یعنی اعمال ظاهری شما مادامی که دارای باطنی پاک و الهی نباشد نزد خدا ارزشی ندارد. ✳️ دوم: گاهی شعائر دینی و مذهبی سبب دشمنی با پیروان سایر ادیان و مذاهب می‌گردد؛ در حالی که انسجام و وحدت میان پیروان یک دین و مذهب که ثمره شعائر دینی برای رسیدن به هویتی مشترک است، نباید به معنای دشمنی با پیروان سایر ادیان و مذاهب باشد، بلکه باید وسیله‌ای برای جلب و جذب دیگران به دین و مذهب گردد. ✳️ سوم: در آن بخش از شعائر دینی که ساخته و پرداخته پیروان دین است، نباید افراط شود یا آلوده به خرافه و رفتارهای ناپسند و زننده گردد. بسیاری از عوام مردم، تمایل به تکثیر شعائر و خرافه پردازی دارند که نمونه آن را در ساخت هزاران امام زاده بعد از انقلاب می‌توان دید. ✳️ چهارم: برپایی شعائر دینی ممکن است سبب خودفریبی بسیاری از مردم شود و گمان کنند دینداری چیزی جز پایبندی به ظواهر این شعائر نیست و از مولفه‌های اصلی دین که عبارت است از توحید، تقوا، اخلاص، صداقت، احسان، عدالت و اخلاق، غافل شوند. ✳️ پنجم: برپایی شعائر دینی می‌تواند دستاویز حکومت‌های مدعی دینداری برای فریب و غفلت مردم دیندارو ظاهربینان از تعطیلی یا کم کاری حکومت در انجام وظایف اصلی خود که عبارت است از امنیت، رفاه، عدالت و اخلاق، باشد، بلکه می تواند توجیه کننده ظلم و بی عدالتی های حکومت گردد. فراموش نکنیم که حکومت‌های ستمگر بنی امیه و بنی عباس پیشقراول و پرچمدار پاسداشت شعائر دینی در طول تاریخ بودند. حیله قرآن برنیزه کردن عمروعاص نمونه‌ ای روشن از فریب دادن ظاهربینان به بهانه حفظ حرمت شعائر دینی برای مقابله با عدالت علوی بود. ✳️ ششم: بی توجهی یا کم توجهی به شعائر دینی را نیز می‌توان آفت دیگری برای این مولفه دینی شمرد. بخش مهمی از جریان روشنفکری دینی به جهت گرایش به ابعاد عقلانی و عقلایی دین و فاصله گرفتن از ابعاد ظاهری، عاطفی و تعبدی دین، خود و دیگران را از فواید فراوان شعائر دینی محروم کرده و همین امر سبب خروج آنها از اعتدال در دینداری و فاصله گرفتن از عموم دینداران و نداشتن زبان مشترک با آنها شده است. بسیاری از دینداران با پایبندی به شعائر دینی، مانند حضور در مراسم دعا و عزاداری و زیارت قبور اهل بیت (ع)، نیازهای عاطفی و احساسی خود در دینداری را برآورده می‌کنند و از ظرفیت ارزشمند شعائر دینی برای تهذیب نفس و ارتباط معنوی با خدا و دوستان او و در نتیجه برخورداری از دینداری همراه با لذت معنوی بهره مند می شوند. @islamjomhoriat

◀ دیدارهای عمومی امام علی (ع) ✍ مسعود امامی ✅ دیدارهای عمومی پیامبر (ص) و خلفای او در صدر اسلام از جمله امام علی (ع) غالباً در مسجد بود. از سوی دیگر، اختلافات میان مسلمانان در زمان خلافت امام علی (ع) به علل مختلف به اوج خود رسید. به گونه‌ای که سه جنگ مهم آن حضرت (جمل، صفین و نهروان) با مسلمانان بود. پس سرسخترین دشمنان آن حضرت، مسلمان و اهل مسجد بودند. سرآمد آنها خوارج بودند که در ماجرای حکمیت حکم به کفر امام علی (ع) دادند و اتفاقاً بیش از دیگر مخالفان آن حضرت، اهل مسجد و عبادت بودند. ✅ امام فرمان داده بود که تا خوارج خون کسی را نریخته‌اند حقوقشان از بیت المال قطع نشود و کسی نباید مانع ورود آنها به مسجد شود (انساب الاشراف ج2، ص325) این در حالی بود که خوارج مردمانی بی‌پروا و هتاک بودند. امام می دید که حضور آنها در مسجد سبب آشوب در میان سخنرانی‌های او و بی احترامی و دشنام به او می شود، ولی مانع ورود آنها به مسجد نمی شد. ✅ امام علی (ع) به دنبال برگزاری مجالسی تصنعی از طرفداران و شیفتگان خود نبود. او خود را پیشوا و حاکم همه مردمان کشورش و پاسخگو نسبت به همه آنها می دانست. @islamjomhoriat

◀️ آزمون حکمرانی ✍️ مسعود امامی ✅ گاهی برای بررسی یک ایده و نظریه لازم نیست به ارزیابی علمی دلایل و تبیین رابطه منطقی آنها با اصل نظریه پرداخت، بلکه تامل و دقت در نتایج برآمده از اجرا و پیاده کردن آن نظریه نیز می‌تواند ما را به صحت و سقم نظریه رهنمون سازد. گاهی ایده‌ها و نظریه‌ها را بهتر است در میدان عمل آزمود تا میدان گفتگوهای تحلیلی و انتزاعی محض. ✅ فرض کنید شما هیچ چیزی از آشپزی نمی‌دانید، در عین حال شما را برای داوری میان چند آشپز حرفه‌ای دعوت کرده‌اند. آنها هرکدام شیوه خود را برای پختن یک غذای خاص به تفصیل و دقت توضیح می‌دهند و شما که هیچی از آشپزی نمی‌دانید از داوری درست و منطقی میان آنها عاجز هستید. ولی این به معنای این نیست که شما هیچ راهی برای قضاوت میان آن آشپزها ندارید. شما می‌توانید از آنها درخواست کنید که غذای خود را به همان شیوه‌ای که مدافع آن هستند تهیه کنند و شما پس از مهیا شدن غذاها، آنها را تناول کنید. در این صورت به راحتی می‌توانید یک آش شور بدمزه را از یک آش خوش طعم و گوارا تشخیص دهید و بدون هیچ دانشی از آشپزی میان آشپزهای حرفه‌ای داوری منطقی و صحیحی داشته باشید. این مثال ساده را به همه حوزه‌هایی که نتایج نظریات برای عموم مردم و غیر متخصصان، ملموس و قابل درک است توسعه دهید. یکی از این حوزه‌ها حکمرانی است. ✅ کمونیستها سالها شعارهای فریبنده برای برپایی برابری و عدالت و رفاه در حکومت پرولتاریا و جامعه کمونیستی دادند و ذهن روشنفکران و تحصیل‌کردگان را به بحث‌های تئوریک محض مشغول نمودند، ولی در میدان عمل شکست خوردند و سالها فقر، استبداد و عقب ماندگی را به جوامعی که فریب آنها را خورده بودند، تحویل دادند. ✅ نظام جمهوری اسلامی هم راهی برای فرار از این آزمون عملی ندارد. مردم حق دارند که بر اساس نتایج و دستاوردهای ملموس جمهوری اسلامی در مورد آن قضاوت ‌کنند، حتی اگر فاقد هرگونه دانش سیاسی یا دانش دینی و فقهی باشند و اطلاعی از مبانی حقوقی نظام جمهوری اسلامی در قانون اساسی یا مبانی تشکیل حکومت دینی و نظریه ولایت فقیه نداشته باشند. ✳️ امام کاظم (ع) درباره اثر وضعی و نتیجه عملی برقراری عدالت در جامعه می‌فرماید: لَوْ عُدِلَ‏ فِي‏ النَّاسِ‏ لَاسْتَغْنَوْا (کافی، ج 1، ص 542) «اگر به عدالت در میان مردم عمل شود آنها بی‌نیاز خواهند گشت» ✅ پس اگر جامعه‌ای با وجود منابع و ذخایر سرشار طبیعی و انسانی همچنان گرفتار فقر و تنگدستی است، علت آن را در بی‌عدالتی حاکم بر جامعه باید یافت. ✳️ از سوی دیگر امام علی (ع) خطاب به یکی از کارگزاران حکومت خود، نتیجه و اثر خشونت و ستم بر مردم و بی تدبیری در اداره جامعه را اینگونه بیان کرده است: اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَ احْذَرِ الْعَسْفَ وَ الْحَيْفَ فَإِنَّ الْعَسْفَ يَعُودُ بِالْجَلَاءِ وَ الْحَيْفَ يَدْعُو إِلَى السَّيْفِ (نهج البلاغه ص 502) «به عدالت عمل کن و از خشونت، بی‌تدبیری و ستم پرهیز کن که خشونت و بی تدبیری، مردم را به مهاجرت و ترک وطن، و ستم آنان را به جنگ و شورش وامی‌دارد». ✅ دو معنا در کتب لغت برای کلمه «عسف» دیده می‌شود. اول بی‌تدبیری و دوم خشونت. امام علی (ع) در این روایت به کارگزار خود می‌آموزد که رفتار حاکمیت نتایج قهری در پی دارد که حتی ممکن است مقصود و مطلوب حاکمان نیز نباشد، ولی نتایج رفتارما به خوشایند و ناخوشانید ما کاری ندارند، بلکه آنها تابع نظام علت و معلول در جامعه و طبیعت هستند. هیچ حاکمی به دنبال این نیست که مردم علیه او شورش کنند، اما حاکمان گاهی چنان مست قدرت و غافل از مردم می‌شوند که این سنت دیرین تاریخ بشر را که ستمگری نتیجه‌ای جز شورش ندارد از یاد می‌برند. ✅ امام در این کلام کوتاه دو واکنش متفاوت از مردم را در مقابل ستم، خشونت و بی‌خردی حاکمان ذکر می‌کند. اول مهاجرت. این واکنش کسانی است که توان فرار از وطن را دارند و بدین طریق می‌توانند خود را از ظلم حکومت نجات دهند. دوم شورش مسلحانه. این راه اقشاری از جامعه است که هیچ چاره‌ای جز ماندن ندارند و همه راههای اصلاح حکمرانی را مسدود می‌بینند. ✅ وقتی حاکمان، افراد غیر متخصص و بی‌تدبیری باشند که نه صلاح جامعه را تشخیص می‌دهند و نه حتی صلاح بقای حکومت خود را و شیوه‌های غیر علمی و بی‌خردانه خود را با خشونت و ستم بر مردم تحمیل می‌کنند، مانند آنچه امروز در داستان غم‌انگیز و رنج آور حجاب اجباری می‌بینیم، آیا انتظاری غیر از مهاجرت گسترده از وطن یا انقلابی خونین می‌توان داشت؟ @islamjomhoriat

دو مجلد دیگر از شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی (شرح مواد 462 تا 473 ـ مسئول پرداخت دیه) و (شرح مواد 474 تا 491 ـ مسئول پرداخت دیه و مهلت پرداخت دیه) نوشته مسعود امامی توسط موسسه دائره المعارف فقه اسلامی انتشار یافت. پیش از این پنج مجلد دیگر از این مجموعه به قلم نویسنده مذکور نشر یافته بود.

◀️ رابطه سلطنت با حق تعیین سرنوشت مردم ✍️ مسعود امامی ✅ می‌توان برای نظام سلطنتی و پادشاهی تعاریف مختلفی ارائه کرد و بر اساس هر تعریف رابطه آن با دموکراسی و حق تعیین سرنوشت برای مردم را بررسی کرد. حاکمیت موقت فرد منتخب مردم بر یک کشور را ریاست جمهوری می‌گویند. پس سلطنت حداقل باید به حاکمیت یک فرد به‌طور مادام ‌العمر بر یک کشور تعریف شود. این حاکمیت می‌تواند به شکل مطلقه، مشروطه و یا تشریفاتی محض باشد. همچنین سلطنت می‌تواند به شکل موروثی یا غیر موروثی باشد. ✅ اگر پادشاه از غیر طریق رای اکثریت مردم به حکومت برسد، حاکمیت او در تعارض آشکار با دموکراسی و حق تعیین سرنوشت مردم است. اگر با رای اکثریت مردم به حکومت برسد، استمرار حکومت او تا زمانی موجّه است که رای‌دهندگان به او، همچنان اکثریت جامعه باشند. اگر جمعی از رای دهندگان از رای خود برگردند به‌گونه‌ای که مدافعان پادشاه در اقلیت قرار گیرند یا نسل‌های بعد که به او رای نداده‌اند به گذر زمان حائز اکثریت در جامعه شوند، ادامه حکومت پادشاه مخالف دموکراسی و حق تعیین سرنوشت مردم است. ✅ اگر پادشاه با رای اکثریت به حکومت برسد، سلطنت فرزندان و نسل او بدون رای گیری دوباره، مخالف دموکراسی و حق تعیین سرنوشت است؛ زیرا هیچ اکثریتی حق ندارد سرنوشت نسل‌های بعد را تعیین کند. ✅ در آنچه گفته شد فرقی میان سلطنت مطلقه و سلطنت مشروطه و سلطنت تشریفاتی نیست؛ هر چند تعارض سلطنت مطلقه به جهت حوزه گسترده اختیارات پادشاه با حق تعیین سرنوشت مردم بسیار بیشتر از تعارض سلطنت مشروطه و سلطنت تشریفاتی با حق تعیین سرنوشت است؛ زیرا در سلطنت مشروطه نیز پادشاه اختیارات محدودی دارد که می‌بایست این اختیارات را از مردم بگیرد و این جز با تجدید رای‌گیری برای نسل‌های بعد امکان پذیر نیست. حتی اگر فرض کنیم سلطنت، تشریفاتی محض باشد و پادشاه هیچگونه اختیاراتی نداشته باشد نیز مصرف هرگونه هزینه از بودجه عمومی کشور برای چنین سلطتنی و چنین پادشاهی مادامی که مطابق خواست اکثریت بالفعل جامعه نباشد، مخالف دموکراسی و حق تعیین سرنوشت برای مردم است. ✅ بر این اساس می‌توان گفت نظام پادشاهی تنها در یک فرض با دموکراسی و حق تعیین سرنوشت سازگار است و آن هنگامی است که نظام پادشاهی و شخص پادشاه با رای اکثریت مردم برگزیده شود و بعد از گذشت چند سال که احتمال تغییر رای مردم وجود دارد و نیز امکان رای گیری از نسل‌های جدید فراهم شده است، رای مردم در مورد نظام پادشاهی و شخص پادشاه تجدید شود. همچنین ادامه پادشاهی در فرزند او نیز به رای مردم گذاشته شود. ✳️ آیا فرض اخیر را اصلاً می‌توان نظام پادشاهی نامید؟ ✳️ آیا طرفداران نظام پادشاهی و سلطنت تن به این قاعده می‌دهند؟ ✳️ قاعده‌ای که ذکر شد هیچ استثنایی ندارد خواه سلطنت و حاکمیت پادشاه باشد یا جمهوری اسلامی و حاکمیت ولی فقیه. نظام‌های پادشاهی در کشورهای غربی نیز بدون استثنا باید تابع این قاعده منطقی باشند و الگوگیری غیر علمی از آنها جهالت محض است. @islamjomhoriat

◀️ سیاست هیجانی ✍️ مسعود امامی ✅ عواطف و احساسات بخش جدایی‌ناپذیر روان انسان است. اگر عقل آن را مهار کند، قوی‌ترین نیرو برای رساندن انسان در زندگی فردی و اجتماعی به نیک بختی است و اگر در کنترل عقل نباشد می‌تواند سبب تباهی زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان شود. ✅ مطالعه تاریخ گویای این است که عواطف و احساسات بیش از آن که محصول وقایع تاریخی باشند، محرّکِ اصلی و علل وقایع هستند. تاریخ آکنده است از جنگ‌ها و خون‌ریزی‌هایی که برپایه احساسات پرشور و نابهنگام پدید آمده است. شاید بزرگترین توانایی هیتلر، تهییج احساسات ملی و نژادی مردم آلمان بود که نتیجه آن جنگ جهانی دوم با بیش از پنجاه میلیون کشته گردید. ✅ سیاست‌بازان و رهبران پوپولیست سخت می‌کوشند در پی هر حادثه‌ای، حداکثر بهره‌برداری را از ظرفیت احساسی جامعه برای رسیدن به اهداف خود ببرند. شهروند ایده‌ال برای آنان کسی‌ است که در مواجهه با حوادث و واقعیات از قوه عقلانی خود هر چه کمتر بهره می‌برد و بین حقیقت و افسانه، و راست و دروغ تمایزی نمی‌گذارد و تابع جریان احساسی است که آنها ایجاد و اداره کرده‌اند. در این میان، رسانه ابزار کارآمدی برای دستیابی این گروه از سیاستمداران به هدف خود است. ✅ احساسات مذهبی در کنار احساسات ملی، قومی و نژادی و بلکه بیش از آنها، بیشترین ظرفیت را برای ایجاد کنش‌های سیاسی و اجتماعی در عرصه جامعه دینی دارد، و سیاست بازان به ‌خوبی از این ظرفیت آگاه‌اند و از آن بهره می‌برند. دین احساسی که خالی از عقلانیت است، مطلوب سیاستمداران تمامیت‌خواه است، از این رو این گروه از سیاستمداران بیش از آن که مروّج دین عقلانی باشند، مروّج دین احساسی هستند. ✳️ ماجرای قرآن بر سر نیزه کردن لشگر معاویه در آن هنگام که سپاه امام علی (ع) در چند قدمی پیروزی بود، نمونه‌ای غم‌انگیز از سوء استفاده سیاستمداران قدرت طلب از احساسات مذهبی عوام مردم است. امام (ع) در آن هنگام بر سر سپاهیان نادان و ساده لوح خود فریاد زد که این معرکه‌ای که دشمن به پا کرده است، فریبی بیش نیست. پوسته ظاهرش، دین و ایمان است و درون آن دشمنی است، با دوستی و مهربانی آغاز می‌شود، ولی سرانجامش پشیمانی و ندامت است (نهج البلاغة، خطبه 122). ✅ در بطلان راه و اندیشه کسانی که از سیاست هیجانی برای رسیدن به اهداف خود بهره می‌برند، همین بس که آنها مردم را از اندیشیدن درست، قضاوت منصفانه و دوری از افراط ، بازمی‌دارند و با تبلیغات از کاه، کوه و از کوه، کاه می‌سازند، به خود و همپیمانان خود جامه قداست و عصمت می‌پوشانند و مخالفان خود را ـ صرفاً به جرم نقد و مخالفت ـ لجن‌مال می‌کنند. ✅ مع الأسف هرچه جامعه بیشتر از عقلانیت فاصله دارد و تابع احساسات زودگذار و تبلیغات فریبنده است، عرصه برای تاخت و تاز سیاست هیجانی و فریب توده‌ها مهیاتر است، و در این میان، چاره‌ای جز آموزش و تربیت صحیح و تلاش در جهت رشد عقلانی جامعه نیست. @islamjomhoriat

مقاله «تامل فقهی در امتیازات ایثارگران» نوشته مسعود امامی در فصلنامه مطالعات فقه معاصر انتشار یافت. 👇 📚 فصلنامه تخصصی مطالعات فقه معاصر 🏢 ناشر: مؤسسه مفتاح کرامت ⌛️ سال انتشار: سال ۱۴۰۳ ✂️ با آثاری از: 📝 استاد ابوالقاسم علیدوست 📝 استاد احمد واعظی 📝 استاد محمد سروش محلاتی 📝 استاد محمد عندلیب همدانی 📝 استاد سید ضیاء مرتضوی 📝 استاد مسعود امامی 📝 استاد مهدی پورحسین 🗂 و گزارشی از یک نشست علمی 🔺 جهت مطالعه کامل این معرفی کتاب به لینک زیر مراجعه فرمایید: andishehma.com/1463 🌐 تهیه شده توسط اندیشه‌ما @andishemaa