🔴 #هزار_و_یک_نکته
✅ #نکته_چهل_و_چهارم
6⃣تفاوت ششم: عطف بیان و عدم تبعیّت در لفظ
ششمین تفاوت بین بدل و عطف بیان، این است که عطف بیان نباید لفظاً همانند متبوع خود باشد لکن اتّحاد لفظ تابع و متبوع در بدل جایز است البته به شرط اینکه:
به لفظ دوّم که تابع و بدل است یک لفظ اضافه شده باشد تا باعث روشن تر شدن معنای مراد از مبدل منه باشد.
«أنَّه لایکونُ بلفظ الأوَّل، و یَجوز ذلک فی البدل بشرط أن یکونَ مع الثانی زیادۀ بیان...»
مانند قول خداوند متعال در این آیه شریفه به قرأت یعقوب:
«وَ تَرَی کُلَّ أُمَّۀٍ جَاثِیَۀً کُلُّ أُمَّۀٍ تُدْعَی إِلَی کِتَابِهَا»(أَلْجَاثِیَه 28)
💢شاهد: نصب«کُلّ» دوم بنابر بدل بودن از« کُلّ» اوّل میباشد و شاهد در این است که لفظ هر دو یکی میباشد و به«کُلّ» دوّم علاوه بر «أمۀ»، که همراه با«کل» اول نیز هست، جمله صفتیه «تُدْعَی إِلَی کِتَابِهَا» متّصل شده که دارای توضیح بیشتری نسبت به مبدل منه است و آن را بیشتر روشن میکند، زیرا این جمله علّت به زانو در آوردن آن قوم را نیز بیان میکند. باید دانست در قراءت های غیر یعقوب که به رفع«کُلّ» دوّم است، «کُلّ» دوّم مبتدا و«تُدْعَی» خبر آن بوده و جمله مستأنفه است.
✍️شایان ذکر است که«جَاثِیَه»( به معنای« به زانو افتاد») بنابر حال بودن از«کُلّ أُمَّۀ» اوّل میباشد.
⭕️بررسی صحّت اين تفاوت: ابن طراوۀ این تفاوت را قبول کرده و ابن مالک و پسرش هم از او متابعت نمودهاند. و دلیل آنان این است که عطف بیان برای روشن شدن مراد از لفظ متبوع است و صحیح نیست که لفظ عطف بیان همانند متبوع خود باشد زیرا هیچ گاه لفظی بدون اضافه شدنِ لفظ توضیح دهنده به آن، نمیتواند بیانگر معنای مراد از لفظ مشابه خود باشد. بنابراین ابن طراوۀ و پیروانش قائلند که عطف بیان نباید همانند لفظ أوّل باشد چون یک شیء نمیتواند روشن کننده و مبیّن خود باشد لکن بدل میتواند همانند لفظ مبدل منه خود باشد. به شرط اینکه با آن لفظی توضیح دهنده و روشنگر باشد.
اشکال بر ابن طراوۀ: این دلیل از سه جهت اشتباه است:
اشکال اوّل: این دلیل چون از یک طرف میگوید: یک شئ نمی تواند مبیّن خود باشد و از طرفی دیگر اتّفاق نظراست که بدل میتواند مانند لفظ مبدل منه خود باشد اقتضا دارد و نتیجه گرفته میشود که بدل هرگز مبیّن مبدل منه نمیباشد در حالی که اتّفاق نحویّون بر این است که بدل نیز مبیّن مبدل منه میتواند باشد به همین جهت سیبویه این دو مثال«مررت بی المسکین» و«مررت بک المسکین»که«المسکین» بدل از ضمیر یاء و کاف باشد منع کرده است. زیرا ضمیر مخاطب و متکلم روشنتر از «المسکین» است. پس«المسکین» چون مبيّن آن دو ضمیر نمیباشد بدل از آنها نمیباشد، لکن«مررت به المسکین» چون ضمیر غایب یک نحوه ابهامی داردچون مرجع آن غایب است و حاضر نیست، لذا«المسکین» میتواند توضیح و بیان آن باشد پس میتواند بدل از آن باشد.
✍️باید دانست که بدل و عطف بیان در اینکه هر دو مبیّن متبوع خود هستند هیچ فرقی ندارند بلکه تنها فرقی که در این مورد دارند این است که بدل هر چند یک لفظ است لکن چون در نیّت تکرار عامل است، گویا عامل نیز، که همان عامل مبدل منه است یک بار دیگر تکرار شده، بنابراین گویا در کلام دو جمله است یکی جملهای که در آن مبدل منه است و دیگر جمله ای که در آن بدل است و جمله دوّم بیان جمله اوّل است به طوری که گویا جمله اوّل دوباره برای تبیین و بیان مراد متکلّم تکرار شده است مانند جمله ی«سُرِقَ زیدٌ ثوبه» که گویا دو بار به این شکل« سُرِقَ زیدٌ سُرِقَ ثوبه» تکرار شده است، لکن عطف بیان چون در نیّت تکرار عامل نیست، بنابراین برای تبیین متبوع خود بدون هیچ ضمیمه ای و تکرار عامل میباشد.
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃
💯❌💯 #کپی با ذکر منبع، مجاز است.
(🌺(کارگاه ادبیات عرب)🌺)
https://eitaa.com/joinchat/4073979936C33f5684249
💢فهرست مباحث هزار و یک نکته💢
🌺#هزار_و_یک_نکته
🌺#نکته_یکم
🌺#نکته_دوم
🌺#نکته_سوم
🌺#نکته_چهارم
🌺#نکته_پنجم
🌺#نکته_ششم
🌺#نکته_هفتم
🌺#نکته_هشتم
🌺#نکته_نهم
🌼#نکته_دهم
🌺#نکته_یازدهم
🌺#نکته_دوازدهم
🌺#نکته_سینزدهم
🌺#نکته_چهاردهم
🌺#نکته_پانزدهم
🌺#نکته_شانزدهم
🌺#نکته_هفدهم
🌺#نکته_هجدهم
🌺#نکته_نوزدهم
🌼#نکته_بیستم
🌺#نکته_بیست_و_یکم
🌺#نکته_بیست_و_دوم
🌺#نکته_بیست_و_سوم
🌺#نکته_بیست_و_چهارم
🌺#نکته_بیست_و_پنجم
🌺 #نکته_بیست_و_ششم
🌺 #نکته_بیست_و_هفتم
🌺 #نکته_بیست_و_هشتم
🌺 #نکته_بیست_و_نهم
🌼 #نکته_سی_ام
🌺 #نکته_سی_و_یکم
🌺 #نکته_سی_و_دوم
🌺 #نکته_سی_و_سوم
🌺 #نکته_سی_و_چهارم
🌺 #نکته_سی_و_پنجم
🌺 #نکته_سی_و_ششم
🌺 #نکته_سی_و_هفتم
🌺 #نکته_سی_و_هشتم
🌺 #نکته_سی_و_نهم
🌼 #نکته_چهلم
🌺 #نکته_چهل_و_یکم
🌺 #نکته_چهل_و_دوم
🌺 #نکته_چهل_و_سوم
🌺 #نکته_چهل_و_چهارم
🌺 #نکته_چهل_و_پنجم
🌺 #نکته_چهل_و_ششم
🌺 #نکته_چهل_و_هفتم
🌺 #نکته_چهل_و_هشتم
🌺 #نکته_چهل_و_نهم
🌼 #نکته_پنجاهم
🌺 #نکته_پنجاه_و_یکم
🌺 #نکته_پنجاه_و_دوم
🌺 #نکته_پنجاه_و_سوم
🌺 #نکته_پنجاه_و_چهارم
🌺 #نکته_پنجاه_و_پنجم
🌺 #نکته_پنجاه_و_ششم
🌺 #نکته_پنجاه_و_هفتم
🌺 #نکته_پنجاه_و_هشتم
🌺 #نکته_پنجاه_و_نهم
🌼 #نکته_شصتم
🌺 #نکته_شصت_و_یکم
🌺 #نکته_شصت_و_دوم
🌺 #نکته_شصت_و_سوم
🌺 #نکته_شصت_و_چهارم
🌺 #نکته_شصت_و_پنجم
🌺 #نکته_شصت_و_ششم
🌺 #نکته_شصت_و_هفتم
🌺 #نکته_شصت_و_هشتم
🌺 #نکته_شصت_و_نهم
🌼 #نکته_هفتادم
🌺 #نکته_هفتاد_و_یکم
🌺 #نکته_هفتاد_و_دوم
🌺 #نکته_هفتاد_و_سوم
🌺 #نکته_هفتاد_و_چهارم
🌺 #نکته_هفتاد_و_پنجم
🌺 #نکته_هفتاد_و_ششم
🌺 #نکته_هفتاد_و_هفتم
🌺 #نکته_هفتاد_و_هشتم
🌺 #نکته_هفتاد_و_نهم
🌼 #نکته_هشتادم
🌺 #نکته_هشتاد_و_یکم
🌺 #نکته_هشتاد_و_دوم
🌺 #نکته_هشتاد_و_سوم
🌺 #نکته_هشتاد_و_چهارم
🌺 #نکته_هشتاد_و_پنجم
🌺 #نکته_هشتاد_و_ششم
🌺 #نکته_هشتاد_و_هفتم
🌺 #نکته_هشتاد_و_هشتم
🌺 #نکته_هشتاد_و_نهم
🌼 #نکته_نودم
🌺 #نکته_نود_و_یکم
🌺 #نکته_نود_و_دوم
🌺 #نکته_نود_و_سوم
🌺 #نکته_نود_و_چهارم
🌺 #نکته_نود_و_پنجم
🌺 #نکته_نود_و_ششم
🌺 #نکته_نود_و_هفتم
🌺 #نکته_نود_و_هشتم
🌺 #نکته_نود_و_نهم
🌺 #نکته_صدم
🌺 #نکته_صد_و_یکم
🌺 #نکته_صد_و_دوم
🌺 #نکته_صد_و_سوم
🌺 #نکته_صد_و_چهارم
🌺 #نکته_صد_و_پنجم
🌺 #نکته_صد_و_ششم
🌺 #نکته_صد_و_هفتم
🌺 #نکته_صد_و_هشتم
🌺 #نکته_صد_و_نهم
🌺 #نکته_صد_و_دهم
🌺 #نکته_صد_و_یازدهم
🌺 #نکته_صد_و_دوازدهم
🌺 #نکته_صد_و_سیزدهم
🌺 #نکته_صد_و_چهاردهم
🌺 #نکته_صد_و_پانزدهم
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
♨️عضو کانال 👇شوید:
کانال(🌺(جَنَّةُ الْمُعرِبِين)🌺)