💠 «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَیْکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیْکَ بِإِحْسَانِکَ یَا غَایَةَ الطَّالِبِین»
💠«خدایا در این روز مرا از #متوكلان بدرگاهت #جعل کن (قرار بده) و از كامروایان حضرتت قرار بده؛ و از مقربان درگاهت #جعل کن؛ به احسانت اى نهایتِ خواست و همت جویندگان»
❓جایگاه #توکل یا وکالت دادن به خدا در زندگی اجتماعی و در سیاست و چارهاندیشی ما کجاست؟
🔺 نقیصهی مهم دانش مدیریت غربی (علم سیاست) در این است که بعد از چارهاندیشی، جایی برای #توکل، #مشیت الهی و #تقدیر نمیبیند.
🔸سیّاس کسی است که تصمیم و تدبیر خوبی زده باشد و آن را به نحو احسن اجرا نماید.
🔸زمانی میتوانیم بگوییم تصمیم خوبی اندیشیده شده که در ماهیت آن به ایمان و یقین رسیده باشیم. اما حتی در همین حین، باید نگاهمان به مشیت الهی باشد؛ آنچه خدا بخواهد، همان میشود:
💠«اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ»، «تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ» و...
گرچه خواست و مشیت الهی، هرگز تفننی و بیحساب نیست، اما در هر شرایطی، به جایی خواهیم رسید که هرچه تدبیر و تصمیم کنیم، کاری از ما ساخته نیست؛ چطور مشیت و خواست الهی در دانش مدیریت، نادیده انگاشته میشود؟
🔸اما هر تصمیم خوب، که به ایمان و یقین رسیده و بر مشیت الهی نیز چشم دوخته باشد، در حد تصمیم نباید بماند؛ جایی که دیگر مصمم بر تصمیم خود شدهایم، نیاز به #تدبیر نیکو داریم. تمام تلاش خود را میکنیم و از حداکثر ظرفیت خود و تجربهی بشری نیز بهره میبریم تا بهترین تدبیر را زده باشیم؛ اما در همین حین، باید بدانیم #تدبیر_احسن زمانیست که تمام قد به خدا وکالت داده باشیم:
🔸تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافریست//
🔸راهرو گر صد هنر دارد، #توکل بایدش (حافظ)
🔸زمانی که با ایمان به تصمیم خود و منوط به مشیت الهی، مصمم شده و به بهترین کیفیت نیز تدبیر کردیم و به خدا هم وکالت دادیم، سپس موعد اجرای آن به نحو احسن است. اجرای احسن، عمل صالح ما است که در مقابل عمل مفسد قرار دارد؛ عمل صالحی که آن نیز محدود به تقدیر الهیست؛ تا چه مقدر ما باشد.«إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»
✳️ شبهای #قدر که مقدرات امت اسلامی در آن تدبیر و ثبت میشود، در قلب ماه رمضان جای دارد. چطور میتوانیم از لحظات به این مهمی و مقدراتی که در آن ثبت و ضبط میشود در زندگی اجتماعی و در سیاستورزی برای جامعه بیتوجه بمانیم؟ ما حتی اگر بهترین سیاستمدار هم باشیم، برخلاف مقدرات و مشیت الهی و آنچه وکالت آن باخداست، نمیتوانیم عمل کنیم؛ دستمان کوتاه است...
🔴 در نظر گرفتن این معیارها در ساختار علم مدیریت و سیاست، سیاست دینی ما را ممکن میسازد؛ در غیر این صورت، به جای تکیه بر خدا، به سخن گفتن با کدخدا فخر میکنیم و سیاستی پیاده میکنیم که حل تمامی مشکلات یک جامعهی هشتاد میلیونی را منوط به مشیت کدخدا در رفع تحریمها میدانست، پس با توکل به تضمین بودن امضای کری پا به میدان مذاکره نهاد؛ نه تصمیم درستی بود و نه تدبیر خوبی بر آن زده شد و نه حتی اجرای آن کم عیب و نقص بود.
✅ بیاییم در ماه رمضان، افتخار تکیه بر مشیت الهی و توکل را برای خود رقم بزنیم تا در شبهای قدر، رقم خوردن بهترین تقدیرها برای خود و امت اسلامی را شاهد باشیم.
▫️شرحی بر دعای #روز_دهم ماه رمضان - برگرفته از جلسه ۳۲ کلبه کرامت
«جایگاه دکترین در سیاست و چاره» ( خرداد ۸۷): 👇
ازآنجائیکه مدیران گروه اجازه نشر لینک نداده اند؛
لذا عبارت جلسه 32 کلبه کرامت را؛
درمرور گر اینترنت بجوئید.
کانال روشنگری اسلامی 👇
👈 اگر توان مدیریتی ندارید، مسئولیت نپذیرید.
🔹 پیامبر (ص) به ابیذر فرمودند:
من هر چه برای خودم دوست میدارم، برای تو هم دوست میدارم.
من جنابعالی را در #مدیریت، ضعیف میبینم.
خیلی آدم خوبی هستی اما حالا که آدم ضعیفی هستی، مواظب باش بر دو نفر هم ریاست نکنی و تولیت مال یتیم را قبول نکنی.
🔹 این، درس برای ماها است.
بعضی از ما به مجرّد اینکه یک مسندی یا خالی میشود یا ممکن است خالی بشود، فوراً چشم میدوزیم به آنجا!
خب اوّل نگاه کن ببین میتوانی یا نمیتوانی.
این مطلبی که عرض میکنم، در مورد خود این حقیر از همه بیشتر است و آن کسانی که مسئولیّتی دارند هم همین جور.
هر مسئولیّتی، هر سِمَتی، هر تواناییای، در کنارش یک مسئولیّتی دارد، یک تعهّدی وجود دارد.
میتوانید آن تعهّد را انجام بدهید یا نه؟
این خیلی درسِ بزرگی است.
🔹 علّت اینکه میگویند تولیّت مال یتیم را قبول نکن، این است که نمیتوانی حقّ یتیم را به او بدهی؛
دیگران میآیند دستدرازی میکنند، جنابعالی هم آدم ضعیفی هستی، #تدبیر لازم را نداری و نمیتوانی.
🔺 برجستگیهای نظام اسلامی و نظام ارزشهای اسلامی اینها است؛
یعنی در درجهی اوّل، من و شما خودمان مسئولیم که ببینیم این کار را میتوانیم قبول کنیم یا نه؟
این بسیار مسئلهی مهمّی است.
#روشنگری_اسلامی
✅ معنای توکل
💬 آیت الله جوادی آملی
🔸 معنای توكّل این نیست كه تا آنجا كه به حسب ظاهر معلوم و مقدور انسان است بگوید من خودم انجام می دهم، آن حوادث پیشبینی نشده را به خدا واگذار كند؛
این #تبعیض_در_توكل است كه با #توحید سازگار نیست.
توكّل معنایش این است كه انسان خدا را وكیل خود قرار بدهد.
🔸 هر آدم عاقلی وقتی میخواهد كاری را انجام بدهد كه به همه شئون آن كار آگاهی ندارد (یك) بر فرض آگاهی، توان آن را ندارد (دو) وكیل می گیرد (سه). ما نسبت به همه كارهایمان این سه امر را باید رعایت كنیم، چون هیچ كاری نیست كه ما به جمیع شئونش آگاه باشیم، هیچ كاری نیست كه ما نسبت به جمیع شئون آن توانمند باشیم، چون به جمیع شئون علم نداریم و به جمیع شئون آن كار توانایی نداریم چاره جز این نیست كه #وكیل بگیریم ﴿وَكَفَی بِاللَّهِ وَكِیلاً﴾.[1]
پس معنای توكل این نیست كه آن مقداری كه می توانیم به خودمان اسناد بدهیم و آن مقداری كه نمی دانیم و نمی توانیم توكّل كنیم.
🔸 اگر ما در همه امور به خدای سبحان توكّل كردیم، آنگاه آن مدیر و مدبّر گاهی خود ما را اداره می كند، آن بخشی كه به حسب ظاهر معلوم و مقدور ماست؛
گاهی دیگران را تسخیر میكند، آن بخشی كه معلوم و مقدور ما نیست؛
آن وقت اگر ما به او توكّل كردیم و او را وكیلِ مفَوَّض و مطلق قرار دادیم او شروع به كار می كند؛
او خود ما را #تدبیر می كند، دیگران را تدبیر می كند، از مجموعه این دو تدبیر آن مقصد صحیح به دست می آید؛
لذا در سورهٴ <طلاق> فرمود:﴿وَمَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾ پس معنای توكّل، تبعیض یا تشریك در كار نیست.
🔸 اگر در سورهٴ <طلاق> فرمود:
﴿وَمَن یتَّقِ اللَّهَ یجْعَل لَهُ مَخْرَجاً ٭ وَیرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لاَ یحْتَسِبُ وَمَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾ برای اینكه ﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیءٍ قَدْراً﴾[2]
آن وقت توكّل ما ثمربخش می شود.
🔸 پس توكّل، تبعیض در وظیفه نیست كه بخشی از كارها را خودمان انجام بدهیم، آن مقداری كه مقدور ما نیست به عنوان حوادث پیش بینی نشده توكّل كنیم.
چرا خدا كافی است؟
برای دو جهت، چرا ﴿مَن یتَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ﴾/ برای دو جهت:
یكی اینكه ﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ﴾، یكی اینكه ﴿ قد جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیءٍ قَدْراً﴾ او #مهندسی_عالم را به عهده گرفته برای هر چیزی یك اندازه مشخص قرار داده (یك)، نسبت به همه چیز هم قدرت مطلق دارد (دو).
خب پس خود ما هم از این دو نظر زیرمجموعه این دو اصل هستیم؛
یعنی اینكه فرمود:
﴿قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیءٍ قَدْراً﴾ برای ما هم یك قدر مشخّصی است كه او قرار داده است.
اگر فرمود:
﴿إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ﴾ خدای سبحان مقصد خود را بالأخره می رسد و می رساند، ما هم جزء مقاصد او هستیم در مقام سوم یعنی مقام فعل.
بنابراین اگر كسی خدا را وكیل مطلق قرار داد چه اینكه باید او را وكیل مطلق قرار بدهیم، خود ما را او دارد #اداره می كند.
وقتی ما را او دارد اداره میكند ما دیگر نباید نگران باشیم!
[1] . سوره نساء، آیات 81 ،132 ،171 ؛ سوره احزاب، آیات 3 و 48.
[2] . سوره طلاق، آیات 2 و 3
📚 سوره فرقان جلسه ۲۳
تاریخ: ۱۳۹۰/۱۱/۳۰
استاد حسن عباسی
#روشنگری_اسلامی