═════ ೋღ🍂🌸🍂ღೋ════
#حکمت19
1⃣:براساس این حکمت و امثال آن یعنی تلاش برای تحقق آرزوها مذموم است؟
2⃣:منطق امیرمومنان علیه السلام در تلاش انسان برای نیل به آرزوها چیست؟
#جواب:
با توجه به اهمیت بحث آرزوها و سوالات مکرر و متعددی که برای افراد در این زمینه پیش می آید به نظرم رسید که بحث کاملی درباره آرزو، انواع و اثار آن و روش مدیریت بهینه آرزوها از نهج البلاغه تقدیم کنم.
✳️حضرت بیش از ۲۶ بار مطالبی پیرامون آرزو در نهج البلاغه بیان فرموده اند که دسته بندی و منطق آن از قرار زیر است.(اگرچه متاسفانه در فهرست موضوعی پایان ترجمه مرحوم دشتی ۶۹ ادرس داده شده که بیش از نیمی از آنها اصلا ربطی به موضوع آرزوها ندارد)
#مقدمه: اگرچه اصل آرزو و آرزو داشتن یکی از لوازم طبیعی زندگی است و اساساً نیروی محرکه انسان ها برای فعالیت، تلاش، مبارزه و تحمل دشواریها آرزوهای آن هاست پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)نقل شده که فرمود: «الاَْمَلُ رَحْمَةٌ لاُِمَّتِی وَلَوْ لاَ الاَْمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَلاَ غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً; آرزو مایه رحمت براى امت من است و اگر آرزو نبود هیچ مادرى فرزندش را شیر نمى داد و هیچ باغبانى درختى نمى کاشت».۱
زیرا آرزوهاست که انسان را به تلاش و کوشش براى رسیدن به اهداف برتر و بالاتر وا مى دارد.
ولی از آنجا که اکثر انسان ها در اکثر اوقات گرفتار آرزوهای واهی، طولانی و مخرّب هستند؛لذا غالب بیانات حضرت پیرامون آرزوها جنبه سلبی، تحذیری و آسیب شناسانه دارد.
🌹آرزوها محصول تلاش ها
در #خطبه28 میخوانیم: " ... آگاه باشيد! همه در دوران آرزوئی بسر مي بريد كه اجل و مرگ بدنبال دارد با اين حال هر كس پيش از رسيدن اجلش، در همان دوران آرزوهايش به عمل پردازد، اعمالش به او منفعت مي بخشد و مرگش به او زياني نمي رساند، و آن كس كه در اين ايام آرزو پيش از فرا رسيدن اجل در عمل كوتاهي كند گرفتار خسران شده و فرا رسيدن اجل براي وي زيانبخش است."
💠انواع آرزوها
از مجموع بیانات امام علیه السلام میتوان دریافت که آرزوها بر دو نوع اند:
1⃣● آرزوهای #خوب: که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی هستند
۲. قابل دسترسی هستند
۳. ارزش آن را دارند که در قالب دعا از خداوند مسالت شود.
بعنوان نمونه آرزوی شهادت که در #نامه53 سطر آخر برای خود و مالک اشتر مسالت کرده اند.
2⃣● آرزوهای #بد:که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی نیستند.
۲. طولانی و دور از دسترس هستند.
۳. ارزش آن را ندارد که از خداوند مسالت شود.
🚫آثار مخرب آرزوهای بد:
۱_ ناکام مردن:
در #خطبه183 بند ۳ می خوانیم: " پیش از آن که اجل فرا برسد آماده باشید؛ زیرا ناگهان آرزوهای مردم با فرارسیدن اجل قطع شده، مرگ انها را در کام خود فروکشد و درِ توبه بسته می شود"
لذا در #حکمت19 فرمودند: " کسی مهار خود را به دست آرزوهایش بسپارد، با اجل از پای در میآید"
۲_کور شدن چشم دل: در #حکمت275 آمده است: " آرزوها چشم بصیرت را کور می کنند"
۳_ بیماری دل: در #حکمت228 می خوانیم : کسی که دلش با دنیاطلبی پیوند بخورد همواره قلبش گرفتار سه بیماری است: اندوهی رهانشدنی، حرصی جدانشدنی و آرزویی دست نیافتنی"
۴_ زشتی اعمال: #حکمت36 درباره رابطه آرزوهای طولانی با ارتکاب اعمال زشت می فرماید:" مَن اَطالَ الاَمَلَ اَساءَ العَمَلَ" هرکس آرزوهایش را طولانی قرار دهد، رفتارهایش زشت می شود.
۴_ وسیله شیطان شدن: حضرت در #نامه10 نهج البلاغه درباره معاویه ملعون می نویسند:" تو نازپرورده ای هستی که شیطان ... با تو به آرزوهایش می رسد!"
۵_ فریب خوردن: در #خطبه64 میخوانیم:« فَاِنَّ اَجَلَه مَستورً عَنه و اَمَلَه خادِعً لَه» همانا اجل انسان مخفی و ارزوهایش حیله گر و فریب دهندهء اویند"
۶_ آینده نگران کننده: در #خطبه42 از دو چیز بر ما نگران هستند :" ای مردم! بدترین چیزهایی که بخاطرش برای شما نگرانم دو چیز است: پیروی از هوای نفس و آرزوهای طولانی. " سپس دلیل نگرانی خود از آرزوهای طولانی را فراموشی آخرت بیان کرده می فرمایند: " آرزوهای طولانی آخرت را از یاد می برند!"
💠راههای کنترل آرزوها:
حضرت راهکارهای مختلفی برای پیشگیری از آسیب های آرزوهای ناپسند دارند. که عبارتند از :
۱_ کوتاه کردن آرزوها: " ایها الناس الزَّهاده قَصرُ الاَمَل: زهد یعنی کوتاه کردن آرزوها" #خطبه81
۲_ ترک آرزوهای واهی: " اشرَفُ الغِنی تَرکُ المُنی: با شرافت ترین نوع بی نیازی ، ترک ارزوهاست" #حکمت34
۳_ تکذیب آرزوها؛ یعنی توجه و اعتقاد به دروغ بودن خیلی از آرزوها: "
حضرت در #خطبه114 بند ۲ درباره ویژگی های متقین حقیقی می فرمایند: " مرگ را نزدیک دیده و در اعمال نیک شتاب کرده اند . آرزوهای دنیایی را دروغ دانسته و مرگ را به درستی نگریسته اند."
۴_ توجه به دست نیافتنی بودن اکثر آزوها: در #نامه31 نهج البلاغه در توصیف جوان و دوران جوانی فرمود: