*به میمنت #روز_پژوهش* *برای نوپژوهشگران!* 🔹پژوهش را می‌توان همسان کندن کوه دانست، باید عرق ریخت و صبر جانکاهی را تحمل کرد تا به شیرین واصل شد. پس، از همان ابتدای مسیر باید *آگاهانه گام برداشت.* 🔸شاید کمی اغراق‌گونه باشد اما ۹۰ درصد یک پژوهش خوب، در یافتن *مسئله خوب* نهفته است و مسئله خوب نیز از *مطالعه خوب* حاصل می‌شود؛ 🔹آن هم از دو جهت؛ اول آنکه از لا‌به‌لای سطورِ سختِ کتاب‌های به ظاهر خشک، مسئله را *کشف* کنی و دوم آنکه پس از کشف، به اصطلاح اهل فن آن را *چکش‌کاری* کنی. 🔸اما این فرآیند از یک نقطه شروع می‌شود که بهترین تعبیر برای آن *«جرقه ذهنی»* است. جرقه اگرچه در قالب مطالعه ظهور پیدا می‌کند اما علت‌العلل آن *تفکر* است. 🔹 *فکر خوب* هم از طریق ارتباط با *ذات اقدس اله* رشد پیدا می‌کند و آماده می‌شود. از همین روی در برخی فضاها بهتر کار می‌کند؛ از آن جمله قم که حضرت جوادی آملی فرمود «در قم انسان بهتر، خوش‌تر و عمیق‌تر می‌فهمد.» 🔸حال اگر با این نگاه، آن حدیثی که بسیار شنیده‌ایم را مرور کنیم، چه بسا پیوند آن را با پژوهش بهتر بفهمیم که فرمود: «أَلْعِلْمُ نُورٌ یقْذِفُهُ اللّه فِی قَلْبِ مَنْ یشآء». 🔹پس از آنکه مسئله یافت شد باید باز *مطالعه* کرد تا بتوان *نقشه‌راه* را ترسیم کرد؛ چراکه اگر بدون نقشه به دل صحرای پژوهش بزنی، دست از پا درازتر باید به نقطه شروع برگردی. 🔸 در این مرحله باید دریادل باشی! هرآن منبعی که در دریای پژوهش است را مطالعه کنی و عصاره‌ای از آن را در قالب *فیش* برای خود ذخیره کنی. سپس عصاره‌ها را روی هم ریخته و شاه‌مسئله‌ها که حل مسئله اصلی در آن نهفته است را بیابی. 🔹پس از آن باید شاه‌مسئله‌ها را کنار هم بچینی تا نقشه‌راه حاصل شود که اهل فن آن را *پلان* گویند. 🔸سپس مبتنی بر نقشه باید شروع کرد و دگربار مطالعه کرد اما این بار عمیق و با مراجعه به یادداشت‌ها و در عین‌حال باید داده‌ها را با مایه‌ی تفکر، ورز داد؛ همان که سعی در توصیف جنسش داشتیم. 🔹در این مرحله می‌توان با تمام جسم و جان «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا» را درک کرد. آن قدر سخت تلاش می‌کنی تا به نتیجه برسی و همانگاه که ناامید شدی، مسئله حل می‌شود و چه قدر شیرین است. آن قدر که نتوان آن را وصف کرد. 🔸اما بعد... باید قلم به دست بگیری و بنویسی، «نٓۚ وَٱلۡقَلَمِ وَمَا يَسۡطُرُونَ» . قلم برای آنان که حقاً نوشته‌اند، حرمت دارد. برای این مرحله در عین حال که حرمت قلم را باید به خود یادآور شد، باید جرات داشت. نطفه بسیاری از استعدادهای دنیای پژوهش به خاطر کم‌جراتی‌شان به ثمر ننشسته است. 🔹در جریان پژوهش که توصیف اجمالی آن به شرح آمد، هیچ چیز جز خدا نیست. گویی راقم سطور صرفا مُرَکَّب الهی را بر صفحه‌ای پخش می‌کند و چه عیشی بالاتر از این برای یک بنده. الحمدلله رب العالمین ✍علی آریان‌نژاد