💠گزارش تفصیلی نودمین کرسی از سلسله‌کرسی‌های پژوهشگاه فقه نظام با موضوع «الگوی فقهی- حقوقی نظام‌سازی اسلامی؛ آسیب‌ها و راه‌کارها: ✂️برش‌هایی از ارائه حجت الاسلام دکتر حسنلو: 📍بعد از انقلاب اسلامی به رغم اینکه نهاد فقه توانست نقش تأسیسی در ساخت و ایجاد کلان‎نظام سیاسی ایفا کند و نظام امام و امت را به عنوان بدیع‌ترین نظام سیاسی به نمایش بگذارد، در ایجاد خرده‌نظام‌های اجتماعی از جمله نظام حقوقی و قضایی موفق عمل نکرده است و با الگوبرداری از نظام‌های حقوق غربی تنها توانسته است دانش فقه را در عناصر خرد و میانه نظام حقوقی تلفیق بکند؛ که البته از کارآمدی مطلوب برخوردار نیست. 📍در وضعیت حقوقی قبل از مشروطه، فقه علی‎رغم فراز و فرودهای فراوان توانسنه بود با مفاهیم فقهی متنوعی مانند مجتهد، حاکم، قضا، شهادت، حدود، دیات، مکلف خراج، احکام خمسه ولایت، مکاسب و ده‌ها و صدها مفهوم دیگر به اداره و تمشیت امور مسلمین در سرتاسر جهان بپردازد. محاکم شرع را می‌توان به عنوان یکی از تجربه‌های موفق حکمرانی مجتهدان امامیه در دوره پیش از مشروطه مثال زد که تاریخ درباره عملکرد کارآمد محاکم شرع به درستی گواهی می‌دهد. 📍حقوق فقط قانون نیستند؛ حقوق در حقیقت متشکل از همان عناصر کلان مبانی، اهداف، نظام، مفاهیم نظام، تقسیمات، ساختار و تشکیلات و غیره هم است. 📍در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مبنای الزام قواعد حقوقی با مبنای الزام قواعد در مکتب حقوق پوزیتیویستی همخوانی بیشتری دارد؛ چون ساز و کار اعتباربخشی به قواعد با صورت‌گرایی نهادینه شده در فرمالیست حقوقی تطابق بیشتری دارد؛ به این دلیل گاهی مشاهده می‌شود که در حقیقت عناصر ماهوی مثل شریعت و عدالت قربانی عناصر شکلی می‌شود. 📍قصاص یک مجازات اسلامی است که رجوع به منابع اسلامی نشان می‌دهد که این یک پدیده‌ی شخصی است؛ یعنی یک ماهیت شخصی دارد نه ماهیت عمومی. زمانی که در یک نظام حقوقی، تقسیم‌بندی حاکم بر نظام حقوقی غربی ملاک قرار می‌گیرد؛ یعنی تقسیم حقوق به حقوق عمومی و خصوصی و حقوق جزایی نیز ذیل حقوق عمومی قرار می‌گیرد، قرار دادن قصاص که ماهیت خصوصی دارد در حقوق جزایی که در ذیل حقوق عمومی تعریف شده است، ماهیت خصوصی آن را گرفته و به آن ماهیت عمومی می‌دهد و عملاً کارآمدی مطلوب اسلامی را از آن می‌گیرد. ✂️برش‌هایی از بیانات دکتر حکمت‌نیا: 📍در سراسر جهان حدود شش هفت نظام اصلی هست، با ترکیباتش تا پانزده «نظام ترکیبی» و حدود 330 «حوزه صلاحیّت‌ قضایی» وجود دارد. یک مسئله همین است که نظام حقوقی در کشور ما چقدر نظام است و چقدر آن ترکیب و چه‌قدر حوزه‌های صلاحیّت است؟ ولی مهمّ این است که این نظام بتواند در ساختار خودش حلّ مسئله کند که این حل مسئله با رفت و برگشت بین مبانی، منابع و فلسفه و ... اتفّاق می‌افتد و مسئله، در نظام است که حل می‌شود. 📍وقتی می‌خواهیم مطالعات حقوقی انجام دهیم ابتدا دو بحث را باید از هم جدا کنیم: یک دستگاه‌های فلسفی داریم که دستگاه های حلّ مسئله هستند، امّا وقتی می‌خواهیم این مسائل را در نظام اجتماعی و رفتاری قرار دهیم این قالب‌ها را از تمدّن می‌گیریم و نظام از آن آفریده می‌شود. مثلاً دستگاه فلسفی می‌گوید در ارتباط بین اشخاص، اراده مشترک افراد است که می‌تواند قواعد بین من و شما را مدیریّت کند (حاکمیّت اراده)، این را فلسفه می‌گوید. اگر حاکمیّت اراده را در ساختار اجتماعی قرار دهیم حاکمیّت اراده، در «قرارداد» خودش را نشان می دهد. حالا قرارداد چیست؟ فلسفه دیگر در این زمینه سخنی ندارد؛ بلکه ساختار تمدنی معین می‌کند که قرار داد چگونه است. با توجّه به آن حاکمیّت اراده و قرارداد، باید رفت و برگشت کرد و نظام را طراحی کرد. 📍اساساً بحث مشروطیّت راجع به محاکم شرعی نبود، مردم کار خودشان را می‌کردند و با محاکم شرعی مشکلی نداشتند. مشکل، حقوق جزا بود، حقوق عمومی بود، مشکل، اختیارات شاهان بود. 📍لذا مشروطیّت، حلّ مسئله حاکمان بود نه مسئله قضات. قضات که مشکلی نداشتند، مسئله حاکمان بود. در مقابل ظلم حاکمان عدالتخانه می‌خواستند، بست می‌نشستند برای این که سیستم نبود. 📍سیستم قضایی اسلامی مبتنی بر شخص (قاضی) است. امروزه ما قضاوت را تبدیل کردیم به فرایند و مسائل فرایند را حلّ نکردیم. آیا می توانیم به «هو» برگردیم؟ الان سیستم مبتنی بر چگونگی «how» هست؛ آیا می‌توانیم به «هو» برگردیم؟ 📍پیشنهاد ما این است که نظام قضایی امروز را باید بر اساسی فرایندی طراحی کنیم، امّا مسائل فرایند را بر اساس نظام حقوق و معرفت دینی باید بفهمیم. 🌐مشروح گزارش در سایت پژوهشگاه فقه نظام ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰 گزارش تفصیلی کرسی ترویجی «اصل شفافیت اقتصادی در نظام اسلامی و دلالت آن بر الگوی مطلوب بانکداری اسلامی» ✂️برش‌هایی از گزارش: 📍یکی از چالش‌های ساختار بانک‌داری کنونی این است که اهداف متوقّع از نهاد بانک با واقعیت بانک همخوانی ندارد. بانک قرار بود پول را از ثروتمندان بگیرد و به فعّالان اقتصادی فاقد سرمایه اعطا نماید و از این مسیر زمینه رشد تولید را در بخش واقعی فراهم آورد؛ ولی در نهایت بانک تبدیل شد به نهادی که پول را از فقیران می‌گیرد و به دلّالان ثروتمند انتقال می‌دهد و با تملّک واحدهای تولید به یکی از بزرگ‌ترین موانع رشد تولید تبدیل شده است. 📍هر چند ممکن است اصل «شفافیت اطلاعاتی»، به عنوان یک اصل عملیاتی و اجرایی در فعالیت اقتصادی قلمداد شود، ولی اصل «شفافیت ساختاری» به دلیل اهمیت و خاستگاهی که دارد بایستی در رتبهٔ اصول کلان مکتبی قرار گیرد. این اصل،‌ به صورت جامع،‌ چنین تعریف می‌شود: «اولویت شرعی- اعم از الزامی و غیرالزامی- آن ساختار و الگویی در نظام اقتصادی اسلام که بتواند به بهترین شکل ممکن از مسیر تحقّق اصول کلان مکتبی و راهبردی، اهداف مطلوب نهاد اقتصادی را فراهم نماید.» 📍تلقی عموم از بانک تا سالیان سال این بوده که بانک تنها واسطه‌ی در وجوه است ... ؛ اما پس از بررسی فرایند اعطای تسهیلات در بانک‌ها روشن شد که بانک - برخلاف تصور عموم - به هیچ وجه واسطه‌ی میان پس‌اندازکنندگان و فعالین اقتصادی نیازمند سرمایه نیست؛ بلکه او بر اساس منافع خود با خلق پول و اعتبار از «هیچ»، تسهیلات می‌دهد. بر این اساس نهاد کنونی بانک چندین سال است که به همه در مقام عمل خلاف گفته و بدون نیاز حقیقی به سپرده‌های مردم، اعطای تسهیلات را به سپرده‌های مردم گره زده است. 📍بانک سه فعالیت را با هم انجام می‌دهد که این فعالیت‌ها در تضاد کامل با همدیگر هستند و بانک در یک فرایند کاملا پنهانی ادعا دارد که به خوبی تمام این وظایف را انجام می‌دهد: فعالیت نخست فعالیت گرفتن «قرض الحسنه» و اعطای آن به نیازمندان است. تسهیلات اعطایی این بخش باید همراه با تضمین اصل بدون سود باشد و سپرده نیز باید با وعده‌ی به بازپرداخت گرفته شود، در تامین هزینه‌های آن باید به کارمزد حداقلی و واقعی بسنده کرد، تجهیز منابع آن نیز تنها با نیت فعالیت خیر قرض الحسنه بوده و بانک حق سرمایه‌گذاری این منابع را ندارد. 📍فعالیت دیگر بخش سرمایه‌گذاری است که جامعه‌ی هدف آن فعالان اقتصادی است. در این بخش تسهیلات اعطایی، با انگیزه‌ی سود داده می‌شود و البته به دلیل فعالیت‌های واقعی اقتصاد، امکان از بین رفتن اصل سرمایه نیز وجود دارد‌، سپرده‌هایی که در این بخش قرار دارند زمان‌دار هستند، در تامین هزینه‌های آن می‌توان از سود ناشی از فروش یا مشارکت اقتصادی استفاده نمود، نیت سپرده‌گذاران، مشارکت در کار و سرمایه است و بانک حق ندارد از این منابع برای فعالیت‌های خیرخواهانه؛ چون رفع مایحتاج نیازمندان استفاده نماید. 📍بخش سوم خدمات پولی مانند اعطای کارت‌های بانکی، امکان برداشت از حساب در شعب مختلف بانک و ... است. این بخش به طور کلی تسهیلاتی نمی‌دهد. سپرده‌هایی که گذاشته می‌شود باید به‌گونه‌ای باشند که عند المطالبه قابل برداشت باشند. تامین هزینه‌ها تنها بر اساس اجرت عمل و کارمزد بازاری آن باید تنظیم شود. انگیزه‌ی سپرده‌گذاران حفظ و نگهداری پول و بهره‌مندی از خدمات پولی است. جامعه‌ی هدف آن نیز نه نیازمندانند و نه فعالان اقتصادی؛ بلکه عموم مردم هستند. 📍همان‌طور که مشاهده می‌شود این سه نوع فعالیت متضاد با تمامی تفاوت‌هایی که در تسهیلات، نوع سپرده، تامین هزینه، انگیزه‌ی سپرده‌گذاران و جامعه‌ی هدف دارند، همگی در ساختار پنهانی و پیچیده‌ی کنونی بانک در حال تحقق است. 📍در الگوی تفکیک پژوهشگاه فقه نظام، با تفکیک کامل بخش‌های سه‌گانه‌ی - خدمات پولی، سرمایه‌گذاری و خیرخواهانه - به سه بانک جدای از هم با منابع تامین کاملا مجزا و جامعه‌ی هدف متفاوت و سلب حق خلق پول از هیچ برای بانک‌های تجاری، زمینه‌ی کامل تحقق اصول کلان و راهبردی فراهم شده است. 🌐مشاهده گزارش تفصیلی در سایت پژوهشگاه فقه نظام ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰 با تبریک حلول ماه مبارک رمضان درس تفسیر آیت الله محسن اراکی با موضوع (امامت در قرآن) ⬅️ شروع درس از شنبه ۲۶ اسفند هر روز بعد از نمازعصر(به جز روزهای تعطیل) همراه با اقامه نماز ظهر و عصر به امامت استاد آیت الله اراکی ⬅️ نشانی: خیابان ارم، کوچه۲۰، فرعی اول، پلاک۴ و ۶ مکان : حسینیه دفتر آیت الله اراکی برادران و خواهران ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰بخشی از بیانات آیت الله محسن اراکی در حاشیه جلسه اول درس تفسیر در ماه مبارک رمضان در خصوص حمایت از ناهیان از منکر: 🔹قاعده مربوط به حریم‌های شخصی این است که حریم هر انسانی شامل آبرو، مال و جان او محترم است؛ ولی در بعضی موارد اگر شخصی خودش حریمش را شکست و برای آن حرمت قائل نشد، این حریم برای دیگران هم حریم نیست؛ وقتی حریم است که آدمی خود برای حریمش، حرمت قائل باشد. 🔹عکس گرفتن از شخص معین، در صورتی که راضی نباشد جایز نیست؛ ولی این حرمت برای کسی است که خود، حریم خودش را نشکسته باشد. کسی که در ملأ عام مرتکب جرمی شود، عکس گرفتن از همان جرم او و بیان این جرم او برای دیگران حرام نیست؛ بلکه اگر عکس گرفتن از او، باعث بازداشتن او از جرمش باشد، گاهی واجب هم می‌شود. 🔹حجاب و عفاف یک شعار دینی، فراتر از یک رفتار فردی است. گاهی چیزهایی شعار و علامت دین می‌شود؛ یعنی کسی که می‌خواهد به دین توهین کند، به آن شعار توهین می‌کند. حجاب شعار دین است. 🔹بی‌حجابی ظلم و تجاوز به حریم خود است ... چادر حافظ حیثیت زن است و حریم او را نگه‌ می‌دارد. 🔹بی‌حجابی ظلم به جامعه است. جامعه می‌خواهد در فضای سالم نفس بکشد. این جامعه حقوقی دارد؛ جامعه مسلمان است و حق دارد مسلمانی خود را در مجامع عمومی نگاه‌دارد؛ بی‌حجابی علنی توهین به هویت ملی، دین و حقوق اجتماعی است. این کار تعدی از حدود الهی است. 🔹باید از کسی که می‌خواهد در مقابل این ظلم ایستادگی کند حمایت کرد؛ زیرا این شخص از حقوق جامعه و حتی از حقوق آن انسانی که حرمت خود را رعایت نکرده نیز دفاع می‌کند. ◻️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰علی ابن ابی طالب (ع) عبد خدا بود. 🔸علی، در همهٔ عمر، در سرّا و ضرّا، در آوردگاه‌ها و میدان‌های گوناگون، چه در آن‌گاه که پیامبر اعظم (ص) دل تاریکی‌ها را می‌شکافت و جلوداری می‌کرد و چه آن‌گاه که خود، با شرک و کفرِ پنهان و با نابرابرخواهان و عدالت‌گریزان، در ستیزِ سخت بود، در جست‌وجوی آیه و نشانه‌ای بود که به او بنمایاند که به این مقام والا و بارگاه بندگی ربّ وَدود بار یافته است. 🔸تا این‌که در صبحی روشن، فرشتگان از بارگاه قدس الهی به سوی زمین و زمینیان بال گشودند و بر گرد محراب علی به پرواز درآمدند تا روح زلال او را در هودجی از نور به پیشگاه نورالسّموات و الارض، بار دهند. 🔸علی، آن‌گاه که فرق خود را شکافته دید و افق را به خون خود سرخ، ‌دریافت که به مقام جاودانهٔ بندگی پرودگار عالمیان باریافته و بارقهٔ امید را در کران تا به کران گیتی، به اذن خدا گسترانده و زمینه را برای خیزش‌های بزرگ عدالت‌خواهانه و ستم‌ستیزانه مهیّا ساخته است، از ژرفای جان ندا در داد: «فزت و ربّ الکعبه» ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰اللهُ مولانا، لا مَولی لکم 🔸 مردان حق، با اتّکا به قدرت «الله» ، سرپرستی و سروری آن ذات بی‌همتا، ارکان رویارویی با شرک و کفر را می‌افرازند، آوردگاه‌ها را می‌آرایند و بهنگام می‌توفند و در گرماگرم نبرد با سپاهیان سیاه‌روی شیطان، از نای جان ندا در می‌دهند: الله سرور ماست. الله پشتیبان ماست. شما حرامیان که مولا و سرپرست ندارید. هان! بدانید که ما با تکیه بر قدرت خدا، رایَت توحید را برمی‌افرازیم، شما کافران و ستم‌پیشگان و بی‌بُته‌ها و بی‌هویّتان را به خاک می‌افکنیم. 🔸 زمام‌داران صهیونیزم و استکبار جهانی، با همهٔ کشتار، کفتارصفتی، درّنده‌خویی و تلاش گسترده برای نابودی حرث و نسل، در برابر نسل نوخاستهٔ توحیدی و جبههٔ مقاومت، زمین‌گیر شده‌اند و خود را بر لب پرتگاه مرگ و نیستی می‌بینند؛ از این روی، با تکیه بر قدرت شیطانی، دمادم آتش می‌افروزند و موحّدان را در آتش می‌افکنند که شاید از فروافتادن در درّهٔ مرگ و نیستی رهایی یابند. هرگز! راهی به رهایی نخواهند داشت، به‌زودی سپاه محمّد (ص) درهای جهنّم را به سوی این قوم تباه‌پیشه خواهد گشود. روز به روز، حرکت این جنایت‌پیشگان، به سوی باتلاق نیستی شتاب می‌گیرد، هرچه بیش‌تر تلاش می‌کنند فزون‌تر به عمق لجن فرو می‌روند. 🔸 در روز ۲۱ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری، ۱۳ فرودین ۱۴۰۳ شمسی در حرکتی نابخردانه و جنایت‌کارانه، با حملهٔ موشکی به کنسول‌گری جمهوری اسلامی ایران در دمشق، سردار عزیز اسلام، محمدرضا زاهدی و یاران باوفایش را شهید کردند تا شاید مرگ نکبت‌آلود خویش را به تأخیر بیندازند. زهی خیال باطل! 🔸 صبح نزدیک است ان‌شاء الله ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰 صبح نزدیک است. رهایی قدس را از مأذنه‌ها، فریاد کنیم. شب به پایان رسیده، سپیده بردَمیده، فراخیزیم هویّت خود را بازیابیم. 🔸 قدس، هویّت ماست، گوهری که بی آن، تاریک، دل‌نَژَند، ره‌گم‌کرده و در شب بی‌پایان سرگردانیم. 🔸 امّت اسلامی، بی قدس، بی گوهر ناب و رَخشان هویت‌بخش، همه‌گاه، در چاه ویل حقارت، بردگی و سرسپردگی به استکبار به‌سر خواهد برد؛ اگر در پی دست‌یابی به سَریر عزّت و سرابوستان جاه‌مندی، سروَری و فرودآیی آن‌به‌آن به برکهٔ حقیقت محمّدیه است، ‌باید از شطّ خون بگذرد، خان‌های هراس‌انگیز را یکی پس از دیگری، شکوه‌مندانه درنوردد و دیوان و دَدان را به بند بکشد تا به گوهر ناب قدس شریف، دست یابد و پایه‌های تمدّن مقدس اسلامی را برافرازد. 🔸 امام خمینی که هوشیارانه و شریعه‌شناسانه، شریعه را به شطّ جاری و ساری به سوی قدس، گشود و راه رهایی معراج‌گاه رسول اعظم را، به امّت او نمایاند، از آغاز نهضت تا بردَمیدن خورشید انقلاب اسلامی از مشرق جان‌ها، تا آن‌گاه که جان به جانان تسلیم کرد، نگاه‌اش را از قدس برنداشت، روزان و شبان، امیدوارانه بانگ رَحیل می‌زد و اهل ایمان را به فراخیزی فرامی‌خواند و رهایی قدس شریف از چنگال ناپاکان ناپاک‌سرشت. 🔸 پس از رحلت آن شریعه‌شناس شریعه‌گشا، به رهبری هوشمندانه و راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی، شریعه‌ها گشوده شد و طوفان‌ها به‌پا شد، تا به طوفان الاقصی انجامید و خاری و ذلّت صهیونیسم و استکبار جهانی. به امید پیروزی جبههٔ مقاومت ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰 نگاه راهبردی شهید صدر به رسالت انقلابی مردم ایران 🔸اين انقلاب شکوهمند، برای تضمين موفقيت خود در رسيدن به هدف اسلامی‌اش، بايد از يک ديدگاه روشن، تفصيلی و جامعی که دربرگيرندهٔ مفاهيم و احکام اسلامی در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی است، برخوردار باشد. هر چقدر در بنيان فکری و پشتوانه اعتقادی انقلاب، اين ديدگاه دقيق و تفصيلی، که ويژگی‌های فکری هويت مبارزه‌ای را مشخص می‌کند، وجود داشته باشد، انقلاب قدرت بيش‌تری برای ايجاد تغيير و تحقق اهداف اسلامی پيدا می‌کند و با توان بيش‌تری از شخصيت اعتقادی خود در برابر نفوذ ديگران دفاع می‌نمايد. 🔸انقلاب شکوهمندی که امروز مبارزه ملّت مسلمان ايران را رهبری می‌کند، اکنون که به مرحله‌ای حساس از مسير خود رسيده و وفاداری و حمايت مردم- همه مردم ـ را جلب کرده است، بيش از هر زمان ديگری نياز دارد که با يک چشم به نيازهای فعلی مسير بنگرد و با چشمی ديگر نيازهای آينده‌اش را رصد کند؛ به اين صورت که از هم‌اکنون مشخصات ديدگاه تفصيلی خود را که به ايدئولوژی و رسالت اسلامی‌اش مربوط می‌شود، تعيين کند و همان‌طور که در نگاه به نيازهای فعلی مسير و ارزيابی آن‌ها و نيز تعيين گام‌های حرکت، با مرجعيت دينی در ارتباط است، هم‌چنين بايد در نگاه دوم- که تعيين مشخصات ايدئولوژی کامل اسلامی است - نيز به مرجعيت دينی که مبارزه اين ملت را رهبری کرده است، بپيوندد؛ زيرا مرجعيت، منبع شرعی و طبيعی آشنايی با اسلام و احکام و مفاهيم آن است. 🌐 متن کامل پیام در وب‌گاه فقه نظام ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰 زَیّنوا اَعیادکم بالتّکبیر 🔸 پرستش‌گران، ره‌یافتگان به چشمه‌سار توحید، لبالب از شادی‌اند، با دلی شاد، ضمیری روشن، «الله اکبر»گویان، فرمانبُرداری از پروردگار و پیروزی بر هوای نفس و شیطان وسوسه‌گر و رهزن را، جشن می‌گیرند. کوی‌ها و کوچه‌های شهر و دیار توحیدی خود را با «الله اکبر» آذین می‌بندند، لغو و گناهی در میان نیست، همهٔ گفتارها «سلاماً سلاما»ست و همهٔ نگاه‌ها سرشار از مهربانی، برادری و همدلی. 🔸 با جان‌ها و تن‌های پالاییده از دَنس‌ها و آلودگی‌ها، برابر سنّت رسول اعظم (ص)، با بانگ «لا اله الّا الله» به‌سوی نمازِ دگرگون‌ساز و حماسه‌آفرین عید، به‌حرکت درمی‌آیند، انفاق می‌کنند، نماز می‌گزارند و شکرگزارانه، پیشانی بر آستان ربوبی می‌سایند و بر بندگی خود پای‌ می‌افشارند و دست آخر، برای توشه‌برگیری، آشنایی با نقشهٔ راه، آگاهی از فراز و فرودها، کمین‌گاه‌های دشمن و شگردهای گوناگون او، درد و رنج مسلمانان و چِسانی چاره‌اندیشی، شوق‌مندانه، خطبه‌های امام را به جان، می‌نیوشند و خود را برای فردا و فرداها و سپیده‌گشایی‌های پیاپیوستهٔ توحیدی، علمی و خردمندانه، آماده می‌سازند و شگفتی‌ها و شگفتی‌سازی‌های این کانِ برکت را، فراراه حرکت خویش می‌افرازند، با این باور که بهنگام، شگفتی بیافرینند و شرف‌ مؤمنانه را به جویبار «جان»ها جاری سازند و جامعه‌ای ترازِ «جان»های شیفته و واله کوی جانان، بنیان بگذارند. به امید آن صبح روشن 🔲 پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

💠مجموعه‌نشست «مسائل کلان نظام آموزشی کشور و نسبت آن با آموزش دینی» از سلسله نشست‌های «چالش‌های فقه تربیت در دنیای معاصر» با ارائه حجت الاسلام و المسلمین دکتر ملایی و در تاریخ‌ 6، 13 و 20 مهرماه در محل پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد. 🎙حجت الاسلام دکتر ملایی: 🔹عدالت آموزشی یکی از مسائل مهم نظام آموزشی کشور است ... در جمهوری اسلامی پس از دوران دفاع مقدس مسیر به سمت خصوصی سازی تغییر کرد. چه در اقتصاد، چه در نظام بهداشت و درمان و چه در نظام تعلیم و تربیت؛ ولکن خطر در نظام تعلیم و تربیت مضاعف است؛ چرا که موجب «سرمایه‌داری فرهنگی» می‌شود و کشور را خواهد گرفت... [در این روند] به مرور، فقرا هم از نظام آموزش عمومی مطلوب حذف می‌شوند، هم از نظام آموزش عالی مترقی بی‌بهره می‌مانند و هم در دریافت معارف دین از امکان کمتری بهره‌مند می‌شوند. از سوی دیگر متموّلین بهرۀ بیشتری از مجموعۀ این امکانات دارند. 🔹نظام آموزش کشور عبارتست از: وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، معاونت آموزش وزارت بهداشت، حوزه‌های علمیه. این‌ها مجموعه‌های مختلفی هستند که نظام آموزشی کشور را تشکیل می‌دهند؛ ولکن سطوح مختلفی دارند و همین امر عامل یک نایکپارچگی در نظام آموزشی است. 🔹مسألۀ آموزش در فضای مجازی یک مسأله بسیار مهم و قابل توجه است و نحوۀ آموزش، نحوۀ گفتگو، مواد آموزشی، محور آموزش و ... را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متأسفانه نسبت به این مسأله، نقطۀ روشنی هم پیش روی کشور نیست. 🔹پس از مسألۀ گزینش، مسألۀ ارتقاء معلمان مطرح است ... در آموزش و پرورش هم ارتقاء دانش آموز مهم است، هم ارتقاء معلم. 🔹از جمله مسائل مهم در نظام آموزشی جمهوری اسلامی، آن است که آموزش عمومی مملوّ از مباحث نظری است، اکثر محتواهایی که به دانش آموزان داده می‌شود حفظیات است ... میزان مهارت‌آموزی در آموزش عمومی بسیار اندک است؛ ... در عرصۀ معارف دینی بیش از آن که قدرت داوری نسبت به محتواهای دینی به دانش‌آموز آموزش داده شود، معارف دینی منتقل می‌شود. 🔹آموزش عمومی کشور توسط گونه‌های مختلفی از مدارس صورت می‌گیرد؛ ... مدارس غیر انتفاعی، مدارس استعدادهای درخشان، مدارس معارف، مدارس فرهنگ، مدرسۀ علامه شرف الدین، مدارس مسجد محور ... آموزش عالی حوزوی که مصون مانده است، آموزش عالی دانشگاهی هم در این حد از تنوع نیست. 🔹یکی از چالش‌هایی که نظام آموزش و پروش کشور با آن مواجه است تعارض منافع آن ... است؛ بخشی از این تعارض منافع در نسبت بین نظام آموزشی با خرده نظام‌های دیگر رخ می‌دهد و بخشی از آن در درون خود آموزش و پرورش تحقق یافته است. 🔹یکی از مسائل نسبت به آموزش معارف دینی در آموزش و پرورش، عدم تسلط معلمان دینی و مبلغان دین با ابعاد مختلف دین است. معلمان دینی و روحانیون حاضر در آموزش و پرورش، با وجودِ این که زحمت زیادی کشیده‌اند؛ اما توانایی پاسخگویی نسبت به سوالات متنوع مخاطب وجود ندارد. 🔹مسألۀ دیگری که تبلیغ دین [در مدارس] را با سختی روبرو می‌کند، تبلیغ دین در فضای حکومت دینی است. حکومت دینی در فرایند رشد خود با چالش‌ها و مسائلی مواجه است. تورم در عرصۀ اقتصاد، حمله در بُعد نظامی، دسیسه در حوزۀ سیاسی و ... مشکلاتی را به وجود آمده است. برخی از بی‌تدبیری‌ها و ضعف‌های مدیریتی نیز مزید بر علت شده و بر مشکلات افزوده است. مجموعۀ این عوامل باعث شده تا برخی از مخاطبین اساسا نمی‌خواهند سوال کنند؛ بلکه می‌خواهند به زیر سوال ببرند. سوال مقصد آن‌ها نیست؛ بلکه به زیر سؤال بردن مقصودشان است. از این‌رو پاسخ بعضی از سؤالات را باید در بسامانی بیرونی دنبال کرد. 🔹یکی دیگر از مسائلی که در تبلیغ دین باید مورد توجه قرار گیرد این است که در شرایط فعلی سنجش دقیق و درستی از وضعیت دینداری مردم وجود ندارد. گاهی نمودهایی پیدا می‌کند ولکن دیرهنگام متوجه می‌شویم. 🔹عدم وجود وحدت و یکپارچگی در متولیان آموزش دین در نظام آموزش عمومی یکی دیگر از مسائل این عرصه است. 🔹در شرایط فعلی حرف‌های خوب فراوانی در کتب مختلف درسی وجود دارد؛ اما صحیح آن است که حرف‌ها با یک منطق، با انسجام و جهت‌گیری واحد مطرح شود. 🔹بیان اعتقادات به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید الهیات کاربردی نیز به مخاطبان منتقل شود، نسبت به علم تجربی نیز اطلاعات صحیح، کامل و جامعی به دانش‌آموز داده شود. نقطۀ مرکزی در نظام آموزش و پرورش علوم تجربی است، همۀ علوم دیگر در سایۀ این علوم است حتی ریاضی نیز دالّ مرکزی نیست؛ بلکه علوم تجربی محور است. این محوریت باعث می‌شود شاکلۀ ذهنی دانش‌آموز نیز به همین سمت و سو باشد و در نتیجه پس از فارغ التحصیل شدن از فضای علمی، گزاره‌های غیر تجربی را غیر علمی قلمداد کند. همین امر باعث می‌شود نسبت به بسیاری از گزاره‌ها و معارف دینی نیز زاویه داشته باشد و آن‌ها را نپذیرد. 🌐متن کامل ✍️مجتبی کفیل ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰 خدای، آن ذات بی‌همتا را، سپاس که دست توانا و توانایی‌بخش او، بر سر ماست و بر لَب بِرکهٔ زلال توحید خیمه افراشته‌ایم و دَمادم جام جان‌مان را از آن زلال، لَبالب می‌سازیم و با توان‌گیری از توان بی‌کران آن توان‌مندِ عزیز، با شرک، شرک‌گستران، ستم و ستم‌گستران، به رویارویی برمی‌خیزیم و آنان‌را به خاک مذلّت می‌افکنیم و بر بلندای بام جهان فریاد برمی‌آوریم که: به وعدهٔ خداوند ایمان داریم و آن قویّ عزیز را از بُنِ جان «ذو انتقام» می‌دانیم. 🔸این جلوه‌ای از ایمان توحیدباوران است که در آوردگاه‌های گوناگون، رایَت آن‌را برمی‌افرازند و بر نابودی این جبهه شوم و تباهی‌گستر پای می‌فشرند. 🔸جبهه حق‌باوران، با اسوه‌قراردادن رسول اعظم (ص)، بهنگام، بیغوله‌های تاریک و عَفِن را در هم می‌کوبد و موجی بزرگ و مهارناشدنی را از رهایی انسان از چنگ این زشت‌سیرتان می‌آفریند. 🔸باور به این روز فرخنده و پیروزی و بهروزی توحیدیان، انقلاب اسلامی را پدید آورد و آن‌را باروَر، تنومند و سایه‌گستر ساخت و اینک قامت‌افراخته علیه سپاه کفر و صهیون بی‌بُتّه. 🔸سپاه محمد (ص) به فرماندهی فرزندان شجاع رسول خدا (ص)، امام خمینی و اینک امام خامنه‌ای، جبهه حق را به زیبایی آراستند و به یاری خدا برخاستند؛ با این باور عمیق که خدا به یاری جبهه حق برخواهد خاست و این وعده، بی‌گمان صادق است. 🔸و حالیا شمّه‌ای از آن وعده در عملیات فجرآفرین فرزندان دلاور این بوم و بَر، به حقیقت پیوست و درهای جهنم به روی رژیم جعلی و شیطانی اسرائیل گشوده شد. در انتظار به حقیقت پیوستن وعده‌های الهی 🌐متن کامل پیام ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔹 بسم الله الرحمن الرحیم 🔹 سردار سرافراز اسلام برادر بزرگوار سرلشگر باقری (دام عزه) ریاست محترم ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران سلام علیکم و رحمه‌الله اقدام قهرمانانۀ #سپاه مقدس پاسداران انقلاب اسلامی که با همراهی نیروهای سربلند #ارتش جمهوری اسلامی در هجوم عدالت طلبانه به مراکز نظامی و اطلاعاتی رژیم شرور و منحوس غاصب سرزمین پاک فلسطین انجام گرفت دل مظلومین عالم را شاد و پوزۀ دشمنان اسلام بویژه آمریکا و رژیم جعلی اسرائیل را به خاک مالید. بر خود فرض می دانم از جنابعالی و فرماندهی دلاور سپاه پاسداران و فرمانده مقتدر نیروی هوا فضای سپاه و فرماندهی معظم ارتش اسلام و تمامی همکاران و دست اندرکاران این اقدام مجاهدانۀ بزرگ تشکر نموده و از خدای بزرگ برای شما و تمامی #رزمندگان_اسلام پیروزی نهائی عاجل بر سپاه کفر و ستم را مسألت دارم. این پیروزی عظیم را ابتدا به وجود مقدس حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و سپس به مقام معظم رهبری مدظله و به همۀ ملت بزرگ #ایران و جبهۀ پر افتخار #مقاومت تبریک عرض می کنم و از خدای بزرگ پیروزی مردم #فلسطین بویژه #غزۀ صبور را خواستارم. «وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ» محسن اراکی ۱۴۰۳/۰۱/۲۶ #وعده_صادق ┈┉┅━❀▪️▪️▪️❀━┅┉┈ ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

💠 تفکر استکباری یهود در مواجهه با اسلام در مدینه ✍️محمد جواد ایزدپناه 🔷 یکی از دو دشمن اصلی پیامبر اسلام که پس از تشکیل حکومت نبوی در مدینه به مقابله ناجوانمردانه و فتنه‌انگیرانه با گسترش اسلام پرداختند، یهود ساکن در یثرب، پیش از ورود حضرت رسول به مدینه بودند. به‌طور طبیعی یهود به جهت این که نسبت به مشرکین حجاز و در فضای جاهلیت آن‌روز از سواد و دانش برخوردار بودند، دارای نفوذ فکری در میان مردمان آن‌جا بودند. حال پرسش ما این است که این قوم چه تفکری داشتند و نسبت آن تفکر با امروز ما چیست؟ 🔹یکی از قبایل یهود در مدینه، قبیله بنی‌قینقاع بود. بنى‌قینقاع هم‌پیمان قبیله خزرج بودند. ریخته‌گرى در میان آنها رواج داشت. یکى از بازارهاى عمده یثرب، بازار بنى‌قینقاع بود. این قبیله بیش از دو قبیله دیگر یهودى به مسلمانان نزدیک بودند و با آنها ارتباط داشتند. در میان بنى‌قینقاع عالمان بسیاری بودند. مفسرین در شأن نزول جمعی از آیات، موضع‌گیری‌های ایشان را در قبال دعوت پیامبر اسلام بیان می‌کند. (دایره المعارف قرآن کریم، مدخل بنی قینقاع) با تدبر در این آیات می‌توان به شاکله تفکر ایشان نزدیک شد و در آن تدبر نمود. مروری بر روایت قرآن کریم از تفکر سران یهود یثرب، هر خواننده‌ای را از این خط فکری در شگفتی و تأسف فروخواهد برد: 🔹شاید نقطه ثقل تفکر این قوم را بتوان ادعای فرزند خدا بودن و دوستی و رفاقت ایشان با خدا دانست! ادعایی که باب هر گونه ادعای مستکبرانه دیگر را برای ایشان باز کرده است. (نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّه) مائده (5) 18 ادعای بنوت الهی برای خود، اگر چه یک ادعای تشریفی و نه حقیقی باشد، ادعایی است که در قرآن کریم تنها به یهود نسبت داده شده است؛ نه مشرکین. قرآن در مقابل این ادعا می‌فرماید: «... بل أنتم بشر ممن خلق» و دعوی ایشان را مبنی بر برتر بودن از مردم و فرا بشربودن را نفی می‌کند. 🔹مصونیت از مجازات الهی لازمه چنین تلقی و شناختی از خود بود. «یهود گفتند که هیچ وقت آتش عذاب به ما نرسد؛ مگر چند روزی معدود» بقره(2) 80 🔹این ادعای نابجا، ایشان را در مقابل پدر خود! (خداوند متعال) نیز شورانده بود تا با این زمینه فکری، جرأت کنند به ساحت قدس پروردگار نسبت ناتوانی دهند: «یهود گفتند: دست (قدرت) خدا بسته است!» مائده (5) 64 معلوم است که چنین خدایی ناتوان از حضور و تدبیر جامعه و جهان خواهد بود و نمی‌تواند حضور مؤثری در معادلات اجتماعی داشته باشد. 🔹ثروت تاریخی یهود که آن را از مسیر تداوم ربا در شرایط فقدان قسط در جامعه فراچنگ آورده بودند، باعث شده بود که خداوند را بابت رعایت بینوایان و انفاق به آن‌ها سرزنش کنند: «... خدا شنيد سخن آن كسان را كه مى‌گفتند: خدا بينواست و ما توانگريم.» آل‌عمران (3) 181 🔹اقتضای طبیعی خود برتربینی و توهم بزرگِ فرابشر بودن خود و جایگزینی خود برای توانگری و غنای خداوند این بود که نزول وحی الهی بر بشر دو پا را که از نژاد خدا! نباشد انکار کنند: «و آنگاه كه [يهوديان‌] گفتند: «خدا چيزى بر بشرى نازل نكرده»، بزرگى خدا را چنانكه بايد نشناختند.» انعام (6)91؛‌ وسعت هستی و ملک خداوند متعال بیش‌تر از آن است که یهود بخواهد دعوی انحصار خداوند را برای خود مطرح کند. 🔹این استکبار و انحصارطلبی بزرگ، باعث اصلی بود برای این که انبیای الهی و کسانی را که به دادخواهی و مساوات‌ و قسط امر می‌کردند را به قتل برساندند. «إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الَّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ» آل عمران (3) 21 🔹به واسطه همین عقاید بسته و نگرش محدود در خود، برای ایشان منطقی جز منطق زور و حقیقت ثابت‌شده‌ای، جز آن‌چه ایشان را از لحاظ حسی مغلوب‌ و منکوب کند وجود نداشت و بدین دلیل از پیامبر تقاضای معجزات غریب و محسوس داشتند: «همانان كه گفتند: «خدا با ما پيمان بسته كه به هيچ پيامبرى ايمان نياوريم تا براى ما قربانيى بياورد كه آتش [آسمانى‌] آن را [به نشانه قبول‌] بسوزاند.»...» بقره (2) 183 🔹این مبادی فکری، ایشان را در سطحی از آمال، آرزوها و توهمات قرار می‌داد که خود را فراتر از احکام الهی قرار دهند؛ به گونه‌ای که به خود حق می‌دانند برخی از احکام الهی را در راستای مطامع خود کتمان کرده یا به برخی عمل نکنند. مائده (5) 68 👈ادامه متن در پیام بعدی👇🏻

👈ادامه از پیام قبل: 🔹مجموعه این ویژگی‌ها و بروندادهای متناسب با آن باعث شد تا این قوم تفکر اسلامی را دشمن‌ترین دشمن خود به حساب آورند؛ تفکر مردمی که اولا شخص اول و پیامبر اعظم خود را بشری از میان خود می‌داند و برای او عبودیت خدای بی‌همتا و بی‌نقص را افتخار می‌داند و ثانیا آرمان خود را زندگی جمعی عادلانه و همراه با قسط، در پرتو تلبس به صفات حمیده‌ی الهی و التزام به احکام او در سایه حاکمیت رسولش می‌داند. 🔹در سده‌های اخیر تفکر خودخداپندار، در صورت‌های پیچیده انسان‌گرایی بروز کرد تا خدا و احکام الهی را با انسان و قوانین بشری جایگزین کند؛ اما نه بشری که خدا آفریده؛‌ بلکه بشر خود بنیاد؛ که شخصیت تاریخی خویش را از مسیر تبدیل آیات الهی و تحریف کلام او و جایگزینی احکام او به جای احکام دین پدید آورده است و اکنون این بشریت تحریف‌شده در چنگ تفکر فرابشری!، در تداوم این مسیر به جهانی می‌اندیشد که در آن اثری از خدا و انسان و دین و اندیشه نباشد؛ ناکجاآبادی که توهم فراانسان در آن زیست کند. 🔹امروز و در شرایط تحولات جدید منطقه، دوباره یثرب به بازگشت مدینه می‌اندیشد؛ بازگشت بشری که ارتقا به قله‌های کمال انسانی را منوط به سفیدی و سیاهی و نژاد برتر الوهی یا انسانی نداند و تنها معیار برتری را معنویت و انسانیت تحت هدایت و اشراف الهی داند. 🌐پایگاه خبری مفتاح انسانی اسلامی 🌀 میز مسئله‌مندی پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰فراخوان ارسال آثار علمی با موضوع: 🔹نظام پولی تمدن اسلامی ❇️موضوعات مقالات: 🔸تاریخچه و ماهیت پول 🔹مبانی فقهی نظام پولی اسلام 🔸مبانی فلسفی نظام پولی تمدن اسلامی 🔹جایگاه پول در نظام اقتصادی اسلام 🔸حکمرانی پول در حکومت اسلامی 🔹پول حقیقی پول اعتباری 🖌زمان و نحوه ارسال آثار: 📝آثار علمی خود را در قالب مقاله یا بسته سیاستی تا تاریخ ۱۰ /۰۲ /۱۴۰۳ به دبیرخانه همایش به نشانی @ghadirololama در پیام‌رسان ایتا ارسال نمایید. 🎁به آثار برگزیده جوایزی تقدیم می‌گردد. ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

📣 سلسله نشست های تبیین شعار سال #جهش_تولید_با_مشارکت_مردم 🔸️نشست ششم حجت الاسلام آقای‌ محمد مادرشاهی {پژوهشگر پژوهشگاه فقه نظام} 🔹️با موضوع: اقتصاد مردمی به مثابه یک مکتب، مبانی و الگوهای عملیاتی 🕛 زمان: یکشنبه ۲ اردیبهشت ماه ساعت ۱۶:۳۰ 💢 لینک وبینار: https://vc.ostanyazd.ir/b/c2m-nrg-bym-xj5 💠 کانال مردمی‌سازی: https://eitaa.com/mardom_yazd 💠 گروه به توان مردم: https://eitaa.com/joinchat/1673855106Cf484a4027c ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🟠 حجت‌الاسلام محمد مادرشاهی: (دبیر گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه‌نظام) ●● از مسائل اساسی و مهم در مقولهٔ مردمی‌سازی اقتصاد و مشارکت مردم در اقتصاد، عدم درک صحیح خود این مقوله است. ●● مردمی‌سازی اقتصاد، نه به معنای واگذاری به بخش خصوصی و نه به این معناست که به صورت تزئینی برخی از کارهای خُرد و جزئی را به مردم بدهیم درحالی‌که روند اصلی اقتصاد در اختیار دولت یا ثروتمندان باشد. ●● معنای صحیح مردمی‌سازی اقتصاد این است که عموم مردم در فعالیت‌های اقتصادی، مالک، مدیر و منتفع از منافع اقتصادی باشند. این مهم با موانعی مواجه است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از ساختارها و ریل‌هایی که با نظام سرمایه‌داری بر اقتصاد ایران حاکم شده است. ●● وقتی تسهیلات کلان بانکی به عدّه معدودی می‌رسد، وقتی که پشتیبانی‌های بانکی فقط از هایپرمارکت‌ها و سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای است و وقتی که انفال به «دولةً بین الأغنیاء منکم» تبدیل شده است، صحبت از مردمی‌سازی اقتصاد در مقام عمل جز شوخی چیزی نخواهد بود. ●● غیر از رفع موانع باید به الگوهای عملیاتی نیز توجه کرد که توسط مراکزی نظیر گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام و با همکاری مجموعه‌های دیگر تهیه شده است. 💠 اهم نکات ارائه شده در نشست رمضانی مسؤولان، صاحب‌نظران و حلقه‌های‌میانی عرصه‌ تولید و اقتصاد مردمی با رئیس‌جمهور #جهش_تولید_با_مشارکت_مردم ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

💠مشکل اقتصاد کشور زمانی حل می‌شود که پول را حقیقی کنیم ✳️ #آیت‌الله_اراکی در همایش ملی اقتصاد اسلامی: مبنای ارزش پول اعتباری، قدرت سیاسی‌ست نه ارزش اقتصادی حقیقی و چون مبنای چنین پولی قدرت است همان قدرت هر زمان که بخواهد ارزش این کاغذ را تغییر می‌دهد؛ پس این پول اقتصادی نیست، پول سیاسی است و این در اسلام ممنوع است و پول حقیقی که در اسلام برای معاملات پذیرفته‌شده یا طلاست یا نقره. مشکل اقتصاد کشور زمانی حل می‌شود که پول را حقیقی کنیم. ▪️در نظام اقتصادی اسلامی یک چرخه اقتصادی داریم که اقتصاد جامعه به وسیله آن شکل می‌گیرد، که از توزیع نخستین به تولید و سپس به توزیع ثانوی و پس‌از آن به مبادله و مصرف می‌رسد. این چهار حلقه، نظام اقتصادی اسلام را شکل می‌دهد. ▪️یکی از مهم‌ترین مباحث مبادله پول است که اساس مبادله را در بازار شکل می‌دهد. وقتی دانستیم که پول یعنی واسطه مبادله، می‌توانیم پی ببریم که کارکرد این واسطه عمدتاً دو چیز است؛ یک تعیین ارزش کالای دو طرف مبادله یا معیار ارزش بودن و دوم تسهیل مبادله. ▪️پول اعتباری در اقتصاد اسلام نامشروع است، مگر در شرایط اضطراری که توسط دولت اعتباری برای پول قائل شود. واسطه بین دو کالا باید خود هم ارزش حقیقی و مصرفی داشته باشد. در فقه اسلامی مبنای ارزش مبادله‌ای باید وجود ارزش حقیقی باشد و چیزی که هیچ ارزش حقیقی ندارد قابل استفاده در معاملات نیست. https://qom.ac.ir/Notifications/Pages/807.aspx ▫️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

💠هفتاد و پنجمین نشست از سلسله‌نشست‌های فقه نظام با موضوع «آسیب‌ها و محدودیت‌های آموزش دین و تربیت اعتقادی در نظام مدرسه‌ای» در تاریخ 17 و 24 آبان 1402 با ارائه حجت الاسلام دکتر فیض در پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد. متن پیش‌ رو، گزارشی تفصیلی از محتوای ارائه شده در بخش اول این نشست است. موضوع این نشست «موانع تربیت دینی در نظام مدرسه‌ای» است. 🎙حجت الاسلام دکتر مصطفی فیض: این پرسش کلی همواره مطرح است که آیا اساسا در مدارس امکان آموزش و تربیت دینی وجود دارد؟ 🔹امر تربیت در دوره‌ای در نهادهایی مانند خانواده، عشیره و مکتب‌خانه محقق می‌شده است، ولی تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در دوره مدرن در پاسخ به دو نیاز ایجاد شد: یک: تربیت اجتماعی ...، دو: تربیت تخصصی... بدین جهت‌ها سازه‌ای طراحی گردید که ظاهراً به صورت مساوی برای همه در اختیار است و دارای یک نظم متناسب است. این نظام تعلیم و تربیت رسمی اعتبارات را توزیع می‌کند و فواید دیگری هم دارد: کمک به ایجاد نظم اجتماعی، عمومی‌سازی ارزش‌ها، تسهیل کسب مهارت‌های مورد نیاز جامعه،‌ گسترش روابط اجتماعی و توسعه فرهنگی جامعه. 🔹اشکالات و انتقاداتی به نظام تربیت رسمی وارد شده است که برخی از آن‌ها از این قرار است:‌ 1️⃣این نظام دچار عقب‌ماندگی اجتماعی است و در دوره انفجار اطلاعات نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیازها باشد و با توجه به فربگی، لختی و ناکارامدی‌اش نمی‌تواند همراه با تحولات اجتماعی و فرهنگی حرکت کند. بازتولید نابرابری‌های آموزشی و بازتولید نابرابری‌های اجتماعی، 2️⃣ابزار سلطه و نفوذ و اعمال فرهنگ غربی بودن و نهادینه‌بودن سکولاریزم و نظام ارزشی آن در عمق این ساختار، 3️⃣مدرک‌گرایی، 4️⃣نگاه ابزاری به علم،‌ 5️⃣عدم توجه به خصوصیات محلی و یکسان‌نگری و حذف وجوه تمایز خرده فرهنگ‌ها و استانداردسازی و یکسان‌نگری در تمامی فرایندها شامل اهداف، روش‌های تربیت، تولید محتوا، تربیت نیروی انسانی، تجویز روش‌ها و ارزشیابی 6️⃣کمیت‌گرایی 7️⃣نمره محوری 8️⃣این نظام نسبت به نظامات سیاسی منفعل است و خروجی‌های خود را در برابر نظام مسلط، محافظه‌کار تربیت می‌کند؛ در همین راستا برخی از منتقدین برنامه درسی را به مثابه یک اعلامیه سیاسی تلقی می‌کنند. 9️⃣نهاد تربیت رسمی،‌ نهادی است که ذی‌نفعان در سیاست‌گذاری، مدیریت و اجرا و ارزشیابی آن هیچ مشارکتی ندارند و تکلیف و حق آن‌ها در شیوه آموزش و محتوا و سرفصل‌های آموزش اساسا در نظر گرفته نمی‌شود. 🔟غلبه ساختار بر عاملیت و این که یک ستاد به شدت فربه وجود دارد و یک مدرسه‌ای که صرفا مجری و معلمی که صرفا کارپرداز است و جای دیگر برنامه‌ریزی و حکم داده می‌شود؛ حتی در تقویم آموزشی و بارم‌بندی هم محصور و محدود است و همه این موارد باعث می‌شود که اراده‌ها در این نهاد مقهور سیستم غالب شود و مدیران به مجریان بی‌اراده تبدیل ‌شوند و مدرسه شبیه به یک مرکزی است که از راه دور کنترل و اداره شده و خرد میدانی معلم و مدیر نادیده گرفته شود. 🔹از ابتدای تبدیل این نظام به یک نظام آموزش دینی، تغییراتی صورت گرفته و طی آن «واحد درس دینی» اضافه شد و «صلاحیت‌های اعتقادی و شخصیتی» برای معلم تعیین شد و بعد فعالیت‌های دینی در «امور تربیتی» اضافه شد. امور تربیتی ابتدا برای مباحث سیاسی و اجتماعی و در مقابل فعالیت‌های گروهک‌ها بود و بعد به اسم پرورش تغییر یافت. 🔹در همایش «آسیب‌شناسی تربیت دینی» که در دهه 80 برگزار شد و کتاب آن هم چاپ شده است،‌ دو پیشنهاد برای این موانع مطرح شد: 1️⃣تربیت دینی از تربیت رسمی خارج شود و به پایگاه‌های سنتی واگذار شود. در سنت ما هم آموزش دینی در نهادهای غیررسمی انجام می‌شده؛ یعنی در مساجد و منابر و پایگاه‌های سنتی حوزه. 2️⃣معاونت پرورشی باید حذف شود؛ چرا که پرورش، روح ساری در همه بخش‌های آموزش است و اگر واگذار به یک معاونت خاص شود و تفکیک ساختاری شود، سایر بخش‌ها به وظیفه‌ی پرورشی خود عمل نخواهند کرد. این پیشنهاد انجام شد؛ ولی با حذف متصدی امر پرورش، دیگر اجزا هیچ تغییر ساختاری را در توجه به امر پرورش تجربه نکردند. 🔹مدرسه محوری پیش‌نهاد دیگری است که مطرح شده است:‌ عاملیت از ساختار متصدی‌گرای متمرکز و تحکمی گرفته شود و به مدرسه سپرده شود. مدرسه به لحاظ تعیین اهداف آموزشی و محتوا با ملاحظه تفاوت‌های زیستی، بومی، جنسیتی و ... توسط معلم انتخاب شود؛ مدرسه محوری یک قرائت حداکثری و حداقلی دارد و اجرای حداکثری این پیشنهاد در شرایط تاریخی فعلی آموزش ممکن است باعث فروپاشی نظام آموزشی شود؛ ولی به صورت تعدیل شده در موارد خاص قابل اجرا است؛ ‌به این صورت که بدون خارج شدن از دایره انسجام و حاکمیت، بسیاری از شئون را می‌توان به مدرسه واگذار کرد. مسائل و مشکلات این پیش‌نهادها در جلسه بعد بیان خواهد شد. 🌐مشاهده متن کامل در سایت پژوهشگاه فقه نظام ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

💠هفتاد و پنجمین نشست از سلسله‌نشست‌های فقه نظام با موضوع «آسیب‌های و محدودیت‌های آموزش دین و تربیت اعتقادی در نظام مدرسه‌ای» در تاریخ 17 و 24 آبان 1402 با ارائه حجت الاسلام دکتر فیض در پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد. در جلسه دوم از این نشست، موضوع «امکان و چگونگی تربیت دینی در نظام مدرسه‌ای» بررسی شد. 🎙حجت الاسلام دکتر مصطفی فیض:‌ 🔹با تعریفی که از نظام مدرسه‌ای داشتیم برخی با اشاره به بسترهای نظام مدرسه‌ای این نتیجه را گرفته‌اند که تربیت دینی در این ساختار غیرقابل تحقق است. 🔹از این نظر‌گاه‌ها که بگذریم، کسانی قائل هستند که این ساختار را باید در همین شکل و شمایل نگاه‌داری کرد. برخی از این گروه معتقدند این ساختار برای تربیت دانشمند اجتماعی و برخی می‌گویند برای تربیت شهروند دموکراتیک، مسالمت‌جو و هم‌زیست‌جو و ... تأسیس شده است و باید از این ساختار برای اجتماع‌پذیری، فرهنگ‌پذیری و آموختن مهارت‌های عمومی زندگی و برخی زیرساخت‌های علمی و مهارتی استفاده کرد و تعلیم و تربیت دینی را برای موطن خودش که تعلیم و تربیت غیررسمی است و در کانون‌های تعلیم و تربیت سنتی انجام داد. 🔹رویکرد دیگر تصرف در این ساختار و بهسازی، غنی‌سازی و تغییر کاربری و اضافه‌کردن کاربری تربیت امر دینی به این ساختار را کاملا ممکن می‌داند. این مسئله منافاتی با اندراس، وارداتی و تقلیدی بودن این ساختار ندارد؛ و با حفظ این چارچوب می‌توان در عناصر، اهداف، غایات، محتوا و ارکان این ساختار اصلاحاتی انجام داد و به ساختاری سازگار با تربیت دینی یا حتی مبتنی بر مبانی دینی دست یافت. 🌐گزارش کامل ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir