#خلقت_انسان_دو پنجم – چگونگی ارتباط روح با دنیا پس از مرگ یکی از سوالات رایج ومهم این است اساسا اگر روحی از کالبد خویش جدا شده ودیگر تعلقی به جسم ندارد آیا ارتباطی با این عالم خاکی دارد یا خیر یعنی آیا هنوز ممکن است با راه دیگری غیر از جسم درین عالم خاکی رفت وآمد داشته باشد وبه نوعی زندگی جدیدی درین عالم را تجربه کند؟ در برخی از روایات به این نکته اشاره شده است که خداوند به برخی از ارواح اذن میدهد تا خانواده و بستگان خویش را ببینند عَنِ الصّادِقِ عليه السَّلام: اِنَّ الْمُؤْمِن لَيَزُورُ اَهْلَهُ فَيَرَى ما يُحِبُّ وَ يُسْتَرُ عَنهُ ما يَكْرَهُ وَ اِنَّ الْكافِرَ لَيَزُورُ اَهْلَهُ فَيَرى مايَكْرَهُ وَ يُسْتَرُ عَنْهُ ما يُحِبُّ»(بحارالانوار ج6ص256) به درستى که مؤمن خانواده خویش را زیارت می‌‌‏کند؛ آنچه را دوست دارد، می‌‏بیند و آنچه را ناخوشایند دارد، از او پوشیده می‌‏شود و به درستى که کافر خانواده‌ی خویش را دیدار می‌‏کند؛ آنچه ناخوشایند او است می‌بیند، و آنچه را دوست دارد از او پوشیده می‌‏شود. بنابراین امکان آگاهی ارواح از آنچه در عالم خاکی می گذرد ممکن است ششم- احضار ارواح پس از مرگ بحث احضار ارواح بحث بسیار مفصل ودامنه داری است وامکان نفی یا اثبات آن وجود ندارد زیرا کسی که ادعا می کند توانسته است روحی را حاضر کند هیچ گونه دلیلی نمی تواند اقامه کند واگر از چیزی خبر دهد ویا کاری شگفت انگیز انجام دهد بدین معنا نیست حتما با روحی در ارتباط است زیرا ممکن است با جن مرتبط باشد ویا براساس رمل واسطرلاب سخنی بگوید ویا از راه های دیگری به چنین خبرهائی دست یافته باشد استاد جوادی آملی در تفسیر موضوعی قران می نویسد: اگر کسی بگوید ما با ارواح موکّل سماوات یا با فرشتگان یا جنیان یا با ارواح مؤمنان یا زندگان ارتباط برقرار کردیم، راه اثبات ندارد، حتی برای خودشان، هر چند ثبوتاً ممکن است که آدمی با فرشته‏ای موکّل آسمان یا زمین یا شیاطین انس و جن یا با ارواح مردگان و زنده ارتباط برقرار کند. زیرا آن‏ها مجردند و انسان هم دارای روح مجردات و مجرد می‏تواند با مجرد دیگر ارتباط برقرار کند. اما راه اثبات این مسئله آسان نیست. به هر روی اگر کسی مدّعی ارتباط بود، دلیلی برای اثبات ندارد. (تفسیر موضوعی قرآن، آیت الله جوادی آملی، ج 1، ص 119 – 12 ) https://eitaa.com/jorenab