نظریۀ خطابات قانونی و نقش آن در فقه اجتماعی
(دوره 6، شماره 3، شماره پیاپی 20، پاییز 1399، مقاله 2 )
نویسندگان:
#محمد_علی_راغبی 1 #سید_یوسف_علوی_وسوقی 1 #علی_خلف_خانی 2
1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم
2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم
چکیده:
فقه شیعه تا قبل از سده اخیر به رغم ژرف نگری در حوزه های مختلف، در مقایسه با فقه عامه همواره به دور از مناصب اجتماعی بوده و در حاشیه زندگی سیاسی و اجتماعی جامعه رشد کرده است. این امر در صورتی که از حیث تأثیرات جامعه شناختی در ماهیت علوم مورد دقت قرار گیرد، مبین این واقعیت است که فقه شیعه ماهیتی اساساً فردی و جزءنگر دارد. علاوه بر جنبه های بیرونی موجِّه این نکته، دانش فقه در جنبه های درونی خود، مرحله شناخت حکم و موضوع و سپس تطبیق احکام بر موضوعات مبتنی بر منطق جزءنگری را شامل می شود که حاصل ریشه های اصولی و فلسفی این دانش مطابق منطق ارسطویی است. نگارندگان در این مقاله ضمن تبیین فردی انگاری فقهی مورد ادعا، معتقدند نظریۀ خطابات قانونی به هیچ یک از اشکالات وارده بر نظریه انحلالی خطابات گرفتار نیست و از این رهگذر می تواند مبنایی برای ارائه یک نظام فقهی در حوزه فقه اجتماعی باشد.
کلیدواژهها:
#فقه_فردی #فقه_حکومتی #نظام_سازی #خطابات_انحلالی #خطابات_قانونی
دریافت فایل مقاله:
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_69290_7b78ac286c199bd71c0f6ed47d1b7f5d.pdf
لینک صفحه مقاله در سامانه نشریه:
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_69290.html
لینک کانال نشریه در ایتا:
https://eitaa.com/jostar_fiqh_maalem_ir
لینک کانال نشریه در سروش:
sapp.ir/jostar.fiqh.maalem.ir
فلسفه فقه سیاسی
(دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، زمستان 1400، مقاله 3 )
نویسندگان:
#سید_سجاد_ایزدهی 1 #صدیقه_صدیق_تقی_زاده 2
1 مدرس درس خارج فقه، حوزه علمیه قم و دانشیار گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم - ایران
2 دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
شناسه دیجیتال DOI
10.22034/JRJ.2020.56007.1889
چکیده:
فقه سیاسی بهمثابۀ گرایشی بینارشتهای در عرصۀ فقه که مسائل و موضوعات سپهر سیاست را مورد عنایت قرار میدهد، گرچه در همۀ اعصار فقهی وجود داشتهاست، ولی تحقق نظام اسلامی با محوریت فقه بر ضرورت آن تأکید کردهاست. این گرایش در عصر حاضر رویکردی حکومتی برای ادارۀ شریعتمدار و مطلوب و کارآمد جامعه به خود گرفتهاست و اهدافی چون ادارۀ زندگی، دین و دنیای مردم و نیز پاسخگویی به نیازهای همهجانبۀ زندگی فردی، اجتماعی و حکومتی مؤمنان و شهروندان جامعه اسلامی را برعهده دارد. این گرایش بینارشتهای در عرصۀ سیاست، باوجود اشتراکی که با سایر گرایشهای علوم سیاسی مانند فلسفۀ سیاسی، کلام سیاسی و اخلاق سیاسی در برخی موضوعات و مسائل از جهات مختلفی چون روش، غایت و هدف، منابع و مخاطب دارد، نسبتبه آنها متمایز بوده و کارویژههای متفاوتی را نیز برعهده گرفتهاست. با توجه به محتوای گرایشهای بینارشتهای در عرصۀ سیاست، فقه سیاسی را باید در ردهبندی، در رتبۀ پشتیبانیشده نسبتبه فلسفۀ سیاسی و کلام سیاسی و نیز پشتیبانیکننده نسبتبه اخلاق سیاسی ارزیابی کرد. فقه سیاسی ازحیث روش، تابع علم فقه است و از روش اجتهاد در پردازش و بررسی و ارائۀ احکام بهره میگیرد، بنابراین نسبتبه گرایشهایی چون فقه عبادی، ازحیث رویکردِ حداکثری، به عقل و بنای عقلا و ازحیث رویکرد حداقلی، به تعبدیات متمایز میشود.
گسترۀ فقه سیاسی تابعی از اقتضائات و شرایط زمانه است و از رویکرد فردی در زمان قبضید فقیهان، تا پرداختن به شئون مختلف زندگی اجتماعی و حکومتی و ادارۀ زندگی شهروندان جامعۀ اسلامی درصورت بسطید و اقتدار اجتماعی فقیهان، امتداد مییابد.
کلیدواژهها:
#فقه #فقه_سیاسی #گرایش_بینارشتهای #سیاست #فقه_حکومتی #نظام_سیاسی #اجتهاد
دریافت فایل مقاله:
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_71236_50dfcea522db4a3c25292ff57125971d.pdf
لینک صفحه مقاله در سامانه نشریه:
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_71236.html
لینک کانال نشریه در ایتا:
https://eitaa.com/jostar_fiqh_maalem_ir
لینک کانال نشریه در سروش:
sapp.ir/jostar.fiqh.maalem.ir