✡ ریشه یهودی مسأله خلق قرآن و برخورد امام هادی علیه‌السلام (3)
1⃣ به‌تدریج #معتزله به‌عنوان مدافعان اصلی نظریه #خلق_قرآن شدند و پس از تثبیت مکتب کلامی #اشاعره در قرن چهارم، مسأله‌ی خلق قرآن در شمار موضوعات اختلافی میان اشاعره و متزله قرار گرفت.
2⃣ اینان در طول تاریخ یکدیگر را #تکفیر کرده و ردیه‌هایی علیه یکدیگر نگاشتند. معتزله اعتقاد به قِدَم قرآن را مستلزم شِرک می‌دانستند و اشاعره، مدعای خلق قرآن را کفر و هم‌پایه‌ی مدعای کفار مکه می‌شمردند که قرآن را گفتار بشر می‌خواندند.
3⃣ وجه تمایز مسأله‌ی خلق قرآن با سایر مباحث کلامی این است که این مسأله با دوران تاریخی و حساسِ «محنت» گره خورد و به مسأله‌ای اساسی در عرصه‌ی روابط میان حکومت و عالمان دینی تبدیل شد.
4⃣ #مأمون و #معتصم طرفدار معتزله و مروّج تفکر حدوث قرآن بودند. مأمون صریحاً اعلام کرد که قرآن مخلوق است، آن‌گاه با توسل به زور، #اهل_حدیث را وادار کرد که این اندیشه را بپذیرند و از ابراز مخالفت خودداری کنند؛ او سپس دستور #تفتیش_عقاید از صاحب‌منصبان را صادر کرد. مردودان در این آزمون، منصب خویش را از دست می‌دادند. از این دوره با عنوان «مِحنَةُ القرآن» یاد می‌شود.
5⃣ مخالفانِ قِدَم قرآن، به زندان و شکنجه سپرده شدند. حتی بزرگان اهل حدیث همچون احمد بن حنبل نیز استثنا نشدند. همین سختگیری‌ها سبب نفرت مردم از معتزله گردید. از این‌رو وقتی که #متوکّل عباسی به خلافت رسید، جانب قائلان به قِدَم قرآن را گرفت و به #دوران_محنت پایان داد.
📖 متن کامل مقاله به‌همراه منابع:
👉 goo.gl/Uqp7SU
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ ریشه یهودی مسأله خلق قرآن و برخورد امام هادی علیه‌السلام (4)
1⃣ مواجهه‌ی امام هادی (ع) با در نظر گرفتن شرایط ویژه‌ی زمان آن حضرت، حساب‌شده و هوشمندانه است که نه‌تنها نظر صحیح و درست را بیان داشته‌اند، بلکه جامعه‌ی #شیعه را از خطر مهلکی حفظ کردند. ایشان بحث حدوث و قِدَم قرآن را جدالی بیهوده و انحرافی می‌دانستند و اصحاب را از پرداختن به این‌گونه مباحث منع می‌کردند.
2⃣ امام (ع) ورود به این مناقشه را #فتنه ای می‌دانستند که نتیجه‌اش چیزی جز هلاکت و سیه‌روزی نیست. اما از آن‌رو که باید باورهای ناصحیح و عقاید انحرافی را به مردم معرفی می‌کردند، در قالبی بسیار ظریف، به ردّ عقیده‌ی قدیم بودن قرآن پرداختند.
3⃣ سند این ادعا، روایتی است که شیخ صدوق، در دو کتاب خویش به نقل از امام هادی (ع) نقل کرده است. در این روایت امام (ع) خطاب به برخی از شیعیان چنین نوشتند:
📝 بسم اللّه الرحمن الرحیم. خداوند ما و شما را از وقوع در فتنه مصون نگه دارد که در این‌صورت بزرگ‌ترین نعمت را بر ما ارزانی داشته است و جز این، هلاکت و سیه‌روزی است. نظر ما این است که بحث و جدال درباره‌ی قرآن، بدعتی است که سؤال‌کننده و جواب‌دهنده در آن شریک‌اند؛ زیرا چیزی دست‌گیر پرسش‌کننده می‌شود که سزاوار او نیست و پاسخ‌دهنده نیز برای موضوعی که در توانش نیست بی‌جهت خود را به رنج و مشقت می‌افکند. خالق جز خدا نیست و به‌جز او همه آفریده‌اند و قرآن کلام خدا است و از پیش خود اسمی برای آن قرار مده که از گمراهان خواهی گشت. خداوند ما و شما را از آنانی قرار دهد که در نهان از خدای خود می‌ترسند و از روز جزا سخت هراسان‌اند.
4⃣ همان‌گونه که از متن کلام امام (ع) مشخص است، ایشان بدون این‌که به صفت مخلوق برای قرآن کریم تصریح کند، به‌صورتی بسیار زیبا اندیشه‌ی قدیم بودن قرآن را كه #اشاعره به آن معتقد بودند، رد می‌کند. در عین حال برخلاف نظر #معتزله، ایشان معتقد است که قرار دادن هر اسمی به جز کلام اللّه برای قرآن اعم از مخلوق و غیرمخلوق و… موجب گمراهی می‌گردد.
5⃣ و بدین‌گونه امام هادی (ع) ضمن حفظ جان شیعیان و بازداشتن آنان از افتادن در دام بحث‌های بی‌حاصل #یهودساخته، نقش #هدایت‌گری خود را نیز به‌خوبی ایفا کردند.
📖 متن کامل مقاله به‌همراه منابع:
👉 goo.gl/Uqp7SU
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter