#حق_با‌_علی_است (قسمت سیزدهم) ای کاش در کنار پذیرش ولایت پیامبر، ولایت دیگری را نیز قبول می‌کردم... وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً * يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً[1] روزى كه ستمكار دستان خود را [از شدّت حسرت] به دندان مى‌گزد و مى‌گويد: «اى كاش با رسول [خدا] راهى برگزيده بودم *‌ [و] اى واى بر من، كاش فلان [شخص گمراه] را به دوستى انتخاب نكرده بودم! این دو آیه از آیات بسیار تأمّل‌برانگیز قرآن کریم است! در آیه نخست شخص ظالم در روز قیامت با حسرت می‌گوید: «يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً» ای کاش به همراه رسول خدا راهی برمی‌گزیدم در آیه بعد و در ادامه باز با حسرت می‌گوید: «يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً» ای وای بر من، ای کاش فلانی را به عنوان دوست بر‌نمی‌گزیدم! به حسب ظاهر، منطق حاکم بر این آیات نشان می‌دهد که بایست، یک ارتباطی از جنس تضاد وجود داشته باشد، میان «مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً» و «فُلاناً خَلِيلاً»؛ یعنی همچنانی که شخص می‌گوید: ای‌کاش فلانی را به عنوان دوست برنمی‌گزیدم و از مهمترین عوامل شقاوت خود را دوست انتخاب کردن یک شخص خاصی می‌داند؛ همچنان باید این سبیلی که باید اتخاذ می‌شده در کنار پیغمبر اکرم نیز، شخص خاصی باشد که عدم اتخاذ ولایت و دوستی او در کنار پذیرش ولایت و دوستی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌آله نیز مایه شقاوت شخص شده باشد. اهمیت خاص این دو آیه از این جهت است که به حسب ظاهر آیه و با توجّه به روایات تفسیری ذیل آن، این آیه نیز از آیاتی است که نشان می‌دهد، پذیرش ولایت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به تنهایی نجات‌بخش نیست و شرط لازم است اما کافی نیست،‌ در کنار پذیرش ولایت رسول الله طبق این آیه و آیاتی دیگر (نظیر آیه ۸۲ از سوره‌ی طه که قبلاً‌ توضیحش تقدیم شد) بایست چیز دیگری نیز از جنس پذیرش ولایت و دوستی شخص (و یا اشخاصی) از یک‌سو و برائت و دشمنی با دشمنان این شخص (یا اشخاص) از سوی دیگر محقّق شود تا نجات واقع گردد. اما روایات تفسیری ذیل این آیات شریفه: در روایات متعدد بیان شده است که در هنگام مرگ (که پرده‌ها کنار می‌رود و حقایق مشخّص می‌شود)، ملائکه برای منافقان و کافران به ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، هم جایگاهشان در دوزخ را نشان می‌دهند و هم نشان می‌دهند که در صورت پذیرش ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام جایگاهشان در بهشت چگونه می‌بود. در این هنگام است که با حسرت فراوان می‌گویند: «ای کاش به همراه رسول خدا راهی برمی‌گزیدم (فرقان:۲۷)، اى كاش دستور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در خصوص ولايت علی عليه‌السّلام را مى‌پذيرفتم...[2] همچنین در روایتی از امام محمد باقر علیه‌السلام نقل شده است که در تفسیر دو آیه‌ی فوق فرمودند: مقصود از «يَا لَيْتَنِي اِتَّخَذْتُ مَعَ اَلرَّسُولِ – ای کاش همراه با پیامبر راهی را بر می‌گزیدم» پذیرش ولایت علی علیه‌السلام است و مقصود از فلانی در «يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً – ای کاش فلانی را به عنوان خلیل برنمی‌گزیدم» دشمن علی علیه‌السلام است که حق او را غصب و حرمت او را هتک کرد.[3] و در خلال روایتی طولانی و بسیار تأمّل‌برانگیز و پرنکته و زیبا، رسول خدا حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وآله در پاسخ به پرسش جمعی از اهالی یمن که به خدمت ایشان رسیده بودند، در خصوص اینکه جانشین ایشان چه کسی است فرمودند: كسى است كه ...خداى تعالى در بارۀ او اين آيه را فرو فرستاده: «يَوْمَ‌ يَعَضُّ‌ اَلظّالِمُ‌ عَلى‌ يَدَيْهِ‌ يَقُولُ‌ يا لَيْتَنِي اِتَّخَذْتُ‌ مَعَ‌ اَلرَّسُولِ‌ سَبِيلاً * روزى كه ستمكار دست‌هاى خود به دندان گزيده گويد اى كاش همراه با پيامبر راهى را برمی‌گزیدم» او همان وصی من است و پس از من راه رسيدن به من است. و در نهایت نیز، رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله، امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را به عنوان جانشینشان به آن‌ها معرفی فرمودند.[4] پانوشت: [1] فرقان:۲۷و۲۸ [2] رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله: ...فعند ذلک یقول: ...فقبلت ما أمرنی و التزمت من موالاة علی علیه‌السلام ما ألزمنی. (تفسير امام حسن عسکری علیه‌السلام): ج۱، ص۱۳۱) [3] امام باقر علیه‌السلام: یقول یا لیتنی اتخذت مع الرسول علیا ولیا... (تفسير قمی: ج۲، ص۱۱۳) [4] فقالوا یا رسول الله من وصیک فقال... هو الذی یقول الله فیه «و یوم یعضّ الظّالم علی یدیه یقول یا لیتنی اتخذت مع الرسول سبیلا» هو وصیی و السّبیل إلیّ من بعدی... (الغيبة (نعمانی): ج۱، ص۳۹) #مبلغ_غدیر_باشیم #غدیری‌ام #عید_بزرگ_غدیر ✅ کانال رسمی کتاب جمکران: @ketabejamkaran @justhadis110