◻️«راحتطلبی»، «سوارکاران سیاسی» و «پیشرفت»!
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[یک] یکی از تمایلات فطری و غریزی انسان و یکی از اصول حاکم بر کنشهای انسانی، «راحتطلبی» است؛ تمایل به انتخاب «اخفّ و اسهل». یعنی هر انسانی، در هر زمان و مکان و موقعیتی که میان دو راهی انتخاب قرار میگیرد، فطرتاً به انتخاب کار «سبکتر و سادهتر» تمایل دارد. راحتطلبی را میتوان از تمایلات «جامعهساز» دانست. به همین دلیل #علامه_طباطبائی آن را از «اعتباریات ماقبل الاجتماع» به شمار آورده است. اساساً یکی از عوامل زیست اجتماعی آدمیان همین تمایل است. یعنی انسان برای آنکه راحتتر و آسانتر و کمهزینهتر به خواستههای خود دست پیدا کند، به زیست اجتماعی و تعاون و مشارکت با دیگران تن میدهد.
[دو] این تمایل، علیرغم آنکه در افرادی موجب زمینگیری و تنبلی و بیحرکتی و بیرگی شده است، اما در کلیت خود از عوامل پیشرفت مستمر و ارتقاء کیفیت زیست اجتماعی آدمیان در طول تاریخ بوده است. همین تمایل موجب پیشرفتهای شگرف علمی و تولید فناوریهای پیشرفتهای شده است؛ پیشرفتهایی که همگی به دنبال تأمین یک زندگی راحتتر و آسانتر برای آدمیان هستند.
[سه] این اصل، نه تنها از اصول حاکم بر افعال و انتخابهای آدمیان است؛ بلکه از اصول حاکم بر داوریها و قضاوتهای آدمیان درباره افعال، اشخاص، گروهها و جوامع دیگر هم هست. حتی در انتخابهای سیاسی، آدمیان به دنبال انتخاب فرد یا گروهی هستند که امور را برای آنان سبکتر و سادهتر کند. نه آنکه از آنها کار و تلاش مضاعف و تحمل و مقاومت و به جان خریدن مشکلات و سختیها را مطالبه کند!
[چهار] اگر احیاناً فرد یا جامعهای در زمانی یا جایی راه یا کار سنگینتر و دشوارتر را انتخاب میکنند، حتماً اغراض و اهداف دیگری ضمیمه انتخاب آنها شده است؛ اهدافی ارزشمند و خوب که حاضر شدهاند برای وصول به آنها، سنگینی و دشواری کار را بر جان بخرند و برخلاف میل طبیعی و غریزی خود عمل کنند. بنابراین، تنها در جایی میتوان از مردم انتظار داشت که به مقاومت و پایداری و تحمل سختیها تمایل داشته باشند، که اغراض و اهداف و آرمانهای بلند را در آنها تقویت کرد.
[پنج] در نظامهای سیاسی مردمسالار، افراد ناسالم سیاسی و سودجویان و سواریبگیران انتخاباتی، در ایام تبلیغات انتخابات تلاش میکنند با «احساسی کردن فضا» و با «استفاده از همین اصل»، و با «تمسخر آرمانها و اهداف و اغراض بلند» و با «ترسیم تصویری از یک زندگی ساده و سهل و آسانیاب برای مردم»، نگاه مردم را به خود جلب کنند و بر خر مراد سیاست سوار شوند! اینان بلافاصله بعد از سوار شدن بر خر مراد خویش، دائماً به مردم القاء میکنند که عدهای [که البته هیچگاه هم معلوم نمیکنند که آن عده نامرئی و موهم کیانند!] اجازه نمیدهند ما به وعدههای خود عمل کنیم و یک زندگی راحت و آرام برای مردم تأمین کنیم! و الا زیرکتر از آناند که ناتوانی خود یا ناممکن بودن تحقق آن شعارهای راحتطلبانه و رفاهجویانه را ندانند!
[شش] با توجه به این اصل حاکم بر اعمال و انتخابهای آدمیان، شرط لازم برای تحقق اهداف سیاسی اسلام و حرکت در مسیر سیاست و مدیریت و جامعهپردازی و تمدنسازی اسلامی، این است که همواره آرمانها و اهداف و غایات زیست اسلامی را به صورتی واقعبینانه و درست برای مردم ترسیم کرد. باید نشان داد که نباید چنین میل و غریزهای آنها را «نسبت به واقعیتها کور» کند و «از آرمانها غافل» سازد.
#انسان
#مدیریت
#غریزه