✅ کار کردن برای دیگری 📝 وقتی شخصی (مالک) مالی را برای #تجارت در اختیار شخصی دیگر (عامل) قرار می‌دهد، چند صورت متصور است: 1- سود حاصل بین هر دو طرف (مالک و عامل) تقسیم میشود. این حالت می‌تواند تحت عنوان #مضاربه یا #صلح یا ... قرار بگیرد. 2- تمام سود برای عامل باشد؛ در این حالت مالک، مالش را به عامل قرض می‌دهد و عامل با این مال خرید و فروش می‌کند و سودش را برای خودش برمی‌دارد. 3- تمام سود برای مالک است که به این حالت « #بضاعه» گفته می‌شود. 4- هیچ شرطی بیان نمی‌شود؛ در این صورت نیز تمام سود برای مالک است. ⚠ توجه: در صورت سوم و چهارم، اگر از طرف درخواست‌کنندۀ کار (مالک) قرینه‌ای مبنی بر اینکه این کار باید مجانی صورت بگیرد نباشد، یا اینکه عامل، کار را به قصد تبرع و بدون اجرت انجام ندهد، مالک موظف است اجرت متعارف را به عامل پرداخت کند. 📝 آنچه گفته شد مربوط به تجارت بود، اما بطور کلی اگر نفر الف کاری را به درخواست نفر ب برای وی انجام دهد و الف قصدش از انجام این کار، تبرع (نیکویی کردن بدون چشم‌داشت مزد) نباشد و ب نیز صریحاً یا با قرینه طلب کار مجانی نکرده باشد، ب باید به الف اجرت کار را پرداخت کند و تا وقتی پرداخت نکرده، مدیون اوست. مثلاً اگر همسر انسان به درخواست شوهرش کارهای منزل را بدون قصد تبرع انجام دهد، شوهرش باید اجرت او را پرداخت کند؛ هر چند شرطی بین آن‌ها گفته نشده و قراری با هم نگذاشته باشند که این کار در ازای اجرت باشد. یا اگر فردی بدون اینکه قراردادی بسته شده باشد، علم یا مهارتی را به جمعی بیاموزد، آن جمع باید اجرت تعلیم را به معلم پرداخت کنند؛ مگر اینکه معلم به قصد تبرع درس داده باشد یا از ابتدا آن جمع به نحوی فهمانده باشند که در مقابل تدریس پولی پرداخت نخواهند کرد.

✅ سخن‌چینی 📝 اگر فرد الف نزد ما در مورد فرد ب سخن بگوید و ما سخن فرد الف را به فرد ب برسانیم، مرتکب #نمیمه یا #سخن_چینی شده‌ایم؛ یعنی به فرد ب بگوییم فلانی (فرد الف) در مورد تو چنین مطلبی گفت؛ فرقی هم ندارد این کار با نوشتن صورت بگیرد یا با گفتن یا با اشاره و رمز؛ البته اگر فرد الف سخن خوبی در مورد فرد ب گفته باشد و ما این مطلب را منتقل کنیم، کار حرامی مرتکب نشدیم؛ اما اگر بدگویی صورت گرفته باشد یا انتقال مطلب سبب فساد و تفرقه بین مؤمنین گردد، کار حرامی صورت گرفته‌است. ضمناً کسی که کلام سخن‌چین (سخن‌چینی حرام) را می‌شنود، وظیفه دارد او را از سخن‌چینی نهی کند (نهی از منکر) و همچنین نباید او را ترغیب کند که به کار خود ادامه دهد؛ مثلاً کنجکاوی کند و مدام بپرسد فلانی دیگر چه چیزی گفت؟!

✅ وظایف غیبت‌کننده و شنوندۀ غیبت (قسمت اول) 📝 غیبت‌کننده اگر #غیبت کردنش جزء مواردی نباشد که حرمتش استثناء شده‌است، وظیفه دارد اولاً از کار خود توبه کند. 📝 ثانیاً بنا بر نظر آیت‌الله #خامنه_ای باید از کسی که غیبت او را کرده، اگر زنده است و امکان حلالیت طلبیدن وجود دارد و مفسده هم ندارد، حلالیت بطلبد و اگر در قید حیات نیست یا امکان استحلال از او نیست یا مفسده دارد، برایش استغفار نماید. اما آیت‌الله #سیستانی می‌فرمایند: احتیاط مستحب است چنانچه حلالیّت طلبیدن از شخص غیبت شده پیامدهای بدی ندارد این کار را انجام دهد یا برایش استغفار نماید؛ بلکه در مواردی که غیبت، توهین و هتک حرمتی را نسبت به غیبت شونده در بر داشته، اگر حلالیّت خواستن از او، جبران هتک حرمت و توهین به وی محسوب گردد، بنابر احتیاط، لازم است در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد، از وی حلالیّت بطلبد.

✅ وظایف غیبت‌کننده و شنوندۀ غیبت (قسمت دوم) 📝 استماع #غیبت بنا بر نظر آیت‌الله #خامنه_ای حرام است، ولی از نظر آیت‌الله #سیستانی به خودی خود حرام نیست، البته اگر استماع غیبت باعث تشویق غیبت‌کننده باشد یا عنوان حرام دیگری پیدا کند، استماع غیبت حرام می‌شود. از آنجا که #نهی_از_منکر واجب است، نهی از غیبت هم با وجود شرایطِ نهی از منکر، واجب است؛ به شرطی که بدانیم غیبت‌کننده مجوز شرعی برای غیبت ندارد و در این صورت طبق نظر آیت‌الله سیستانی احتیاط مستحب است بر شنوندۀ غیبت كه به یاری فرد غیبت شده بر خیزد و از او دفاع نماید و آن غیبت را از او دفع کند (یعنی نفی آن نسبتی که غیبت‌کننده به غیبت‌شونده می‌دهد؛ مثلا وقتی گفته می‌شود: "فلانی مال ناحق خورده"، بگوییم: "از کجا معلوم، شاید معامله کرده یا شاید حلال بوده است." اگر هم به‌ گونه‌ای است که نمی‌شود آن را توجیه کرد، مثلا بگوید: "بشر جایزالخطاست یا ممکن است تاکنون توبه و استغفار کرده باشد.") به شرط آنكه این كار مفسده نداشته باشد. ولی از نظر آیت‌الله خامنه‌ای بر مستمع غیبت واجب است که رد غیبت کند. 📌 پس شنوندۀ غیبت وظیفۀ حلالیت طلبیدن از غیبت‌شونده یا استغفار برای او را ندارد. اما اگر شک داشته باشیم که غیبت‌کننده برای غیبت مجوز شرعی دارد یا خیر، حق نهی از منکر او را نداریم؛ اما وظیفۀ دفاع از غیبت‌شونده (رد غیبت) مثل حالتی است که بدانیم غیبت‌کننده مجوز شرعی ندارد. ⚠ نکته: اینگونه نیست که اگر غیبت کردن از ناحیۀ غیبت‌کننده حرام نباشد، پس شنیدن غیبت هم حلال باشد. (البته طبق فرض حرمت شنیدن غیبت) گاهی غیبت‌کننده مجبور می‌شود برای دفع ضرر از خودش غیبت کند؛ در این مورد او کار حرامی مرتکب نشده اما شنیدن غیبت برای دیگران جایز نیست؛ یا گاهی فرد نابالغی غیبت می‌کند؛ در این حالت او تکلیفی ندارد، اما دیگران حق شنیدن غیبت را ندارند.

✅ چند مسئله پیرامون مرگ 📌 کراهت داشتن از #مرگ حرام نیست؛ ولی مستحب است انسان هنگام مشاهدۀ نشانه‌های مرگ، ملاقات خداوند را دوست داشته باشد. 📌 آرزوی مرگ کردن کراهت دارد؛ بلکه سزاوار است انسان بگوید: «اللّهُمّ أحيِني ما كانَتِ الحَياةُ خَيرا لي ، و تَوَفَّني إذا كانَتِ الوَفاةُ خَيرا لي»؛ یعنی: بار خدايا! تا زمانی كه زندگی برای من بهتر است مرا زنده بدار و هرگاه مرگ برايم بهتر بود، مرا بميران. 📌 طول امل (آرزوهای دراز داشتن که نشان از حرص به دنیاست) داشتن و اینکه انسان مرگ را از خود دور ببیند، مکروه است. 📌 مستحب است انسان زیاد یاد مرگ کند

✅ ذکر گفتن در نماز به قصد متوجه کردن دیگران 📝 اذکاری که در نماز گفته می‌شود، سه صورت دارد: 1- اذکارِ واجب نماز است؛ مانند حمد و سوره، ذکر رکوع و سجود، تشهد و سلام 2- اذکاری است که در نماز وارد شده و استحباب دارد؛ مانند قنوت و تکبیر بعد از رکوع یا سجده 3- اذکاری است که انسان آن اذکار را به قصد اینکه در نماز وارد شده (وارد شدن ذکر در نماز، یعنی گفتن آن ذکر در نماز به عنوان دستور واجب یا مستحب از طرف خداوند ابلاغ شده‌است) و جزئی (واجب یا مستحب) از نماز است، نمی‌گوید و آن‌ها را به قصد مطلق ذکر می‌گوید؛ مانند قرائت قرآن و ذکر صلوات و اذکار دیگر در رکوع یا سجده که به قصد مطلق ذکر گفته شود نه به این قصد که در نماز گفتن چنین ذکری مستحب است. (مثلاً صلوات در سجده مستحب است؛ اما یک فردی می‌تواند صلوات را به نیت مطلق ذکر بگوید نه به این قصد که در سجده مستحب است) نمازگزار اذکار واجب (دستۀ اول) را باید فقط به قصد انجام امر الهی در نماز (آنچه در نماز وارد شده‌است) بگوید و مثلاً ذکر رکوع را نمی‌تواند هم به قصد انجام امر الهی در رکوع نماز و هم به قصد اعلام به دیگران بگوید. اذکار مستحب نماز (دستۀ دوم) هم طبق نظر امام‌خمینی بنا بر احتیاط واجب و طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر فتوا همین حکم را دارند. اما اذکار دستۀ سوم که جزء نماز نیست و به نیت مطلق ذکر گفته می‌شود، می‌تواند به قصد اعلام دیگران هم گفته شود. مثلاً شخص برای اعلام خطر به بقیه در اثنای نماز - با صدای بلند یا با صدای آهسته- «الله اکبر» یا «لا اله الا الله» بگوید. (توجه شود که این عبارات باید به قصد مطلق ذکر گفته شود نه اینکه اصلاً قصد ذکر نداشته باشد و فقط عباراتی عربی برای متوجه کردن دیگران بگوید) همچنین گاهی اذکار دستۀ اول و دوم تنها به قصد انجام اوامر الهی در نماز گفته می‌شود؛ ولی شخص به قصد اعلام به دیگران آن اذکار را بلندتر می‌گوید. چنین کاری از نظر امام‌خمینی ایرادی ندارد؛ اما آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند این کار در صورتی صحیح است که قصد فرد از بلند کردن صدا برای اعلام به دیگران هم قربت باشد؛ مثلاً از این جهت که دفع خطر از یک مؤمن مورد رضای خداست، صدا را بلند کند. شایان ذکر است طبق نظر ایشان اگر انگیزۀ فرد از اعلام به دیگران، قصد قربت باشد، اذکار واجب و مستحب نماز را نیز می‌تواند با این انگیزه بگوید. به عبارتی از نظر آیت‌الله سیستانی هر ذکری در نماز که به عنوان جزئی از نماز (واجب یا مستحب) انجام می‌شود، باید با قصد قربت باشد؛ یعنی اگر علاوه بر اینکه قصد داشت ذکری را که در نماز وارد شده، بگوید، قصد دیگری هم از گفتن ذکر داشت (اعلام به دیگران یا انگیزه‌های دیگر)، باید هدفش از آن قصد و انگیزه نیز رضایت الهی باشد؛ ولی اگر انگیزۀ نهایی قربت نباشد، این ذکر محقق نشده‌است و اگر قابل جبران است، باید دوباره گفته شود.

✅ پرداخت به موقع قبوض آب، برق، تلفن و ... 📝 طلبکار تا وقتی طلب خود را از بدهکار مطالبه نکند، بدهکار گرچه مقروض است، اما وظیفه ندارد فوراً بدهی خود را بپردازد؛ اما همین که طلبکار طلب خود را مطالبه کرد، بدهکار وظیفه دارد، در صورت تمکن فوراً آن را پرداخت کند. قبوض آب، برق و ... نیز که تاریخ پرداخت آن مشخص شده‌است، همان مطالبۀ طلبکار است و مشترکین نباید از موعد مقرر تأخیر کنند. به همین صورت است زمان پرداخت اقساط وام. مکلف وظیفه دارد اقساط را در موعد مقرر پرداخت کند و تأخیر نکند.

✅ تطهیر ظرفی که با اصابت سگ (در حالت ولوغ یا غیر ولوغ) نجس شده‌است 📝 #ولوغ سگ، یعنی #سگ با زبانش از ظرفی آب یا مایع روانی بخورد. ظرفی که به ولوغ سگ نجس شده‌است، باید اوّل داخل آن را با خاک، خاک‌مالی کرد سپس خاک آن را بر طرف نموده و بعد از #خاکمالی طبق نظر آیت‌الله #سیستانی با هر آبی (قلیل یا کر یا جاری) باید دو مرتبه شست؛ اما طبق نظر #امام_خمینی با آب قلیل دو مرتبه و با آب کر و جاری به احتیاط واجب دو مرتبه و با آب باران یک مرتبه شسته شود و طبق نظر آیت‌الله #خامنه_ای با آب قلیل باید دو مرتبه شست. (در مورد سایر آب‌ها از معظم‌له نظری منتشر نشده‌است) دقت شود که در نجاست ظرف با ولوغ سگ، باید ابتدا خاک‌مالی و سپس شستن با آب انجام گردد و اگر به عکس عمل شود ظرف پاک نمی‌شود. همچنین خاک قبل از فرایند تطهیر طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر فتوا و طبق نظر امام‌خمینی بنا بر احتیاط واجب باید پاک باشد. همچنین طبق نظر امام‌خمینی احتیاط آن است که برای خاک‌مالی ابتدا ظرف با خاک خالص (خاکی که با آب مخلوط نشده) خاک‌مال شود و بعد در خاک قدری آب ریخته شود - طوری که بصورت گِل درنیاید و در همان حالت خاک بودن باقی بماند- و دوباره با این خاک، ظرف خاک‌مال شود. ضمناً آنچه با آن ظرف خاک‌مال می‌شود باید جوری باشد که بشود به آن خاک اطلاق کرد؛ لذا امام‌خمینی رمل را برای خاک‌مالی بنا بر احتیاط واجب کافی نمی‌دانند. آنچه گفته شد در مورد ولوغ بود، اما برخورد دهان سگ با ظرف حالات دیگری هم دارد که برخی از آن‌ها به نظر برخی فقها در حکم ولوغ است و برخی حالات نیز مشکوک است که در حکم ولوغ است یا خیر؛ اگر حکم ولوغ جاری نشود، باید حالت معمولی تطهیر ظرف انجام شود. لذا فقها در این موارد که مشکوک است حکم ولوغ جاری می‌شود یا خیر، راه احتیاط را پیش می‌گیرند که هم وظیفۀ تطهیر نسبت به حالت ولوغ رعایت شده باشد و هم وظیفۀ تطهیر نسبت به حالت نجاست معمولی. بنابراین در حالات مشکوک بنا بر احتیاط لازم، باید ظرف را خاک‌‌مالی کرد و بعد سه مرتبه با آب (هر آبی؛ قلیل یا کر یا جاری) شست. البته طبق نظر امام‌خمینی اگر آب کر یا جاری باشد، بنا بر احتیاط باید دو مرتبه شسته شود و با آب باران یک مرتبه. از نظر امام‌خمینی اگر دهان سگ به هر نحوی با ظرف برخورد کند (مثلاً آب را بمکد، ظرف را بلیسد، آب دهانش در ظرف بریزد) مشکوک است که حکم ولوغ جاری شود و باید احتیاط کرد که طریقۀ احتیاط ذکر شد. اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر سگ ظرفی را بلیسد یا با کیفیتی بجز ولوغ از ظرف مایعی بیاشامد، در حکم ولوغ است، ولی اگر آب دهان سگ در ظرف بریزد یا دهان سگ با هر کیفیتی به ظرف بخورد ولی ظرف لیسیده نشود، مشکوک است که در حکم ولوغ باشد و باید احتیاط را مراعات کرد. همچنین اگر آب یا مایع ظرفی را که که سگ از نوشیده در ظرف دیگر بریزند، آن ظرف نیز در کیفیت تطهیر، طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر فتوا و طبق نظر امام‌خمینی بنا بر احتیاط واجب، حکم ولوغ را دارد. در مورد تماس سایر اعضای سگ با ظرف نیز، دو نظر وجود دارد: طبق نظر امام خمینی تماس سایر اعضا مثل ولوغ نیست و لذا خاکمالی لازم ندارد و مثل سایر ظرف‌های نجس است؛ اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر عرق یا ادرار یا سایر فضولات سگ به داخل ظرف اصابت کند یا اگر جای دیگری از بدن سگ، مثل دست یا پای سگ با تری سرایت‌کننده به داخل ظرف برسد، بنابر احتیاط لازم، باید آن را خاک‌‌مالی کرد و بعد سه مرتبه با آب (هر آبی؛ قلیل یا کر یا جاری) شست. (در این حالات طبق نظر معظم‌له مشکوک است که حکم ولوغ جاری باشد و باید احتیاط را رعایت کرد) چیزهایی غیر ظرف، مانند دست انسان که سگ آن را لیسیده‌است، حکم ظرف را ندارد و خاک مال کردن آن لازم نیست.

خاطر نشان می‌شود بحث طهارت ظرفی که به وسیلۀ اصابت سگ نجس شده‌است، حدود دو سال پیش هم در کانال مطرح شده بود؛ اما این بحث مجدداً بازنگری شد و علاوه بر نگارش دوبارۀ آن، برخی اشکالات جزئی نیز برطرف شد.

✅ ارزش آموزش دين در فرمایشات سَروَر زنان جهانیان 📝 زنی به خدمت حضرت فاطمۀ زهرا عليها‌السلام رسيد و عرض كرد: «مادر ناتوانی دارم كه دربارۀ نمازش به مشكلی برخورده‌است؛ از اين رو مرا به سوی شما فرستاده‌است تا سوال او را پرسش نمايم.» آن بانوی بزرگوار جواب سوال او را داد، آن زن مسئلۀ دومی را سؤال كرد و باز حضرت جواب او را داد، مسئلۀ سوم، چهارم تا دهم را پرسيد و آن حضرت جواب همۀ پرسش‌های او را داد. آنگاه آن زن از زیادی سوال‌هايی كه كرده خجالت‌زده شد و عرض كرد: «بيش از اين مزاحم نمی‌شوم ای دختر رسول خدا.» حضرت زهرا فرمود: «بيا و هر سؤالی كه داشتی بپرس و من جواب خواهم داد، زيرا اگر كسی خود را مُزدبگير كسی كند كه بار سنگينی را بر پشت بام حمل نمايد و در برابر، مبلغ هزار دينار اُجرت گيرد، آيا از حمل بار خسته می‌شود؟» زن گفت : «نه؛ خسته نمی‌شود.» (زيرا اُجرت بسيار زيادی دريافت می‌كند.) حضرت زهرا فرمود: «من در برابر هر مسئله‌ای كه پاسخ می‌دهم بيشتر از بين زمين و آسمان كه پر از مرواريد باشد، پاداش می‌گيرم. پس سزاوار است كه در برابر جواب به سؤال شما اصلاً خسته نشوم.» بحارالانوار، ج ۲، ص ۳ ⚫️ شهادت پارۀ تن پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم، حضرت فاطمۀ زهرا سلام‌الله‌علیها، بر تمامی مسلمانان جهان تسلیت باد.

✅ غسالۀ آب کر 📝 اگر چيز نجس را در آب كر يا جاری فرو برند، چنانچه از چيزهايی باشد كه در دفعۀ اول پاك می‌شود، آبی كه بعد از بيرون آوردن، از آن می‌ريزد پاك است و اگر از چيزهايی باشد كه بايد دو مرتبه آن را در آب فرو برند تا پاك شود، آبی كه بعد از دفعۀ دوم از آن می‌ريزد، پاك مى‌باشد. به عبارتی طبق نظر #امام_خمینی و آیت‌الله #سیستانی غسالۀ آب کر و جاری، در شستنی که بعد از آن نیاز به شستن نیست (متعقبه به طهارت)، پاک است (بر خلاف غسالۀ آب قلیل)؛ اما اگر این غساله، حاصل از شستنی باشد که باز هم برای تطهیر به شستن نیاز دارد، این غساله نجس است. (آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط واجب نجس می‌دانند) البته این مسئله بین فقها مورد اختلاف است و برخی فقها غسالۀ آب کر و جاری را در هر صورت پاک می‌دانند. ❗ نکتۀ مهم دیگر این است که گاهی زیر شیر آب متصل به کُر یا جاری، یا درون مخزنی که آب کر دارد، شست‌وشو انجام می‌شود و اتصال شیء نجس از آب کر قطع نمی‌شود. در اینجا دیگر بحث نجاست غساله مطرح نیست؛ زیرا غساله هم متصل به آب کر یا جاری است و دفعات مختلف شست‌وشو فقط با فشار یا تکان شیء تحقق می‌یابد. پس نجاست غسالۀ آب کر یا جاری برای زمانی است که شیء یک بار در آب کر یا جاری فرو می‌رود و بعد بیرون آورده می‌شود که در این صورت از شیء آب بیرون می‌ریزد که همان غساله است.

آیت‌الله خامنه‌ای: «یک خصوصیّت دیگر این بود که هم یک فرماندۀ جنگاورِ مسلّط بر عرصۀ نظامی بود، هم در عین حال به‌شدّت مراقب حدود شرعی بود. در میدان جنگ، گاهی افراد حدود الهی را فراموش می‌کنند، می‌گویند وقت این حرف‌ها نیست؛ او نه، او مراقب بود. آنجایی که نباید سلاح به کار برود، سلاح به کار نمی‌بُرد؛ مراقب بود که به کسی تعدّی نشود، ظلم نشود؛ احتیاط‌هایی می‌کرد که معمولاً در عرصۀ نظامی، خیلی‌ها این احتیاط‌ها را لازم نمی‌دانند؛ [لکن] او احتیاط می‌کرد. به دهان خطر می‌رفت امّا جان دیگران را تا می‌توانست حفظ می‌کرد؛ مراقب جان نزدیکانش، اطرافیانش، سربازانش، همکارانش در ملّتهای دیگر که در کنار او بودند، بود.» #شهید_قاسم_سلیمانی