#خودشناسی 💠2️⃣2️⃣1️⃣ 💠
اگر در بعضی از روایات میفرماید: «یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است» بیدلیل نیست
( دراین روایت «ساعت» به معنای "مدت زمانی" است، نه لزوماً ساعت به معنای شصت دقیقه)
اگر انسان یکساعت تفکر کنه، ممکنه اتفاقی در میدان گرایشهاش بیفته که این اتفاق اگر بنا بود با عمل (عبادت) بیفته، باید هفتاد سال عبادت میکرد
اینکه امام(ره) در مورد بعضی از شهدا میفرمودند که اینها ره صد ساله رو یکشبه رفتند، یک وجهش به همین معنا بر میگرده
یعنی اونها در یک مدت زمان کوتاهی، بدون اینکه عبادات یک عارف صد ساله رو انجام بدهن، به همان میزان «مقرب» میشدن
خب این اتفاق چه جور رخ میده؟ تنها با تفکر
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠3️⃣2️⃣1️⃣ 💠
با تفکرِ درست میتوان به راحتی گرایشی رو فعال یا غیر فعال کرد
همچنین میشه گرایشی رو تقویت یا تضعیف کرد
مثلاً کسی که خیلی «دنیا دوست» است اگر کمی فکر کنه که آخرش که چی؟
یا در احوال گذشتگانی که خیلی بیشتر از او داشتند، «تفکر» کنه،
حتماً این گرایش در وجود او تضعیف خواهد شد
و چه بسا حتی میتواند منجر به «آخرت طلبی» شود
بذارید یه نمونه براتون بگم:👇
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠4️⃣2️⃣1️⃣ 💠
چند سال پیش یکی از دوستانی که در ایام جوانی در مسجد و پایگاه در خدمتشون بودیم، زنگ زد و گفت کارت دارم
قرار گذاشتیم، اومد دم خونه، بهش گفتم بیا بریم تو خونه
گفت نه دل و دماغ ندارم، بریم با ماشین یه دوری بزنیم
با هم راه افتادیم. گفتم چی شده؟ گفت خیلی عقب موندم، هیچی ندارم، رفقام همه سرمایه دار شدن و...
خلاصه حسابی گله کرد و خلاصه واقعاً براش یه گره ذهنی و گرایشی شده بود (با اینکه خودش توی سن جوانی، هم ماشین داشت، هم خونه، هم شغل خوبی)
من اول یک کم باهاش همدلی کردم
ولی آخرش که من رو رسوند دم در خونه، بهش گفتم: فلانی رو میشناسی؟ (یکی از سرمایه دارهای بسیار بزرگ قم بود که اتفاقاً این دوستمون هم میشناختش و تازه از دنیا رفته بود)
بهش گفتم اگر اندازه فلانی پولدار بشی، خوبه؟
گفت: یک صدم اونم داشته باشم، راضیم!
گفتم فرض کن به اندازه فلانی پولدار بشی، آخرش چی میشه؟
یک کم فکر کرد، گفت خب آخرش میمیریم ولی عوضش قبل از مرگ توی دنیا بهتر زندگی میکنم
گفتم خب اصلاً تو دنیا توی پر قو زندگی کنی و قصر آن چنانی، مگه دنیا چقدر طول میکشه؟
خلاصه یه کم در مورد زودگذر بودن و فانی بودن دنیا و باقی بودن آخرت باهاش صحبت کردم (یعنی به تفکر وادارش کردم)
بعد از چند دقیقه بدون اینکه بفهمه چه اتفاقی افتاده، گفت حاجی وقتی باهات صحبت کردم حالم خیلی بهتر شد، اصلاً سبک شدم
در صورتی که این سبکی به خاطر صحبتهای من نبود، بلکه به خاطر تفکر خودش بود
چون روی فانی بودن دنیا فکر کرد، خود به خود گرایش به دنیای فانی توی قلبش تضعیف شد و حالش بهتر شد
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠5️⃣2️⃣1️⃣ 💠
🔵 و یه نکته برای خودمون:
وضعیت روحی و حال ما، خیلی خیلی زیاد، وابسته است به فضای تفکری ما
توی روز به چه چیزهایی فکر میکنیم؟
طبیعتا گرایشهای مربوط به اونها هم تقویت میشن
اگر اونها خوب باشن، ما رو تو مسیر تقرّب قرار میدن و خود به خود حالمون هم بهتر میشه
ولی اگر چیزهایی که ما بهش فکر میکنیم، خوب نباشند، ما رو از مسیر تقرّب دور میکنن و خود به خود حالمون خراب میشه
این یه فرموله:
توی عالم حرکت همه چیز توحیدی و به سمت مبدأ حیات هست (یعنی خدا)
اگر ما هم توی مسیر زندگیمون در راستای حرکت کائنات و هستی قرار بگیریم (یعنی نگاه توحیدی پیدا کنیم) حالمون خوب میشه
ولی اگر بر خلاف مسیر توحید حرکت کنیم، داریم بر خلاف مسیر حرکت کائنات شنا میکنیم و همیشه با سختی و مشکلات و گرفتاریها و... روبرو هستیم
حرکت در مسیر توحیدی هم لازمهاش اینه که فکر و ذکرمون در همین مسیر باشه نه مسیر مخالفش
خدای مهربون هم بهمون تذکّر داده که اگر از یاد من دور بشید (یعنی مسیر زندگیتون در مسیر تقرب نباشه) زندگی سختی پیدا میکنید (سوره طه، آیه124)
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠6️⃣2️⃣1️⃣ 💠
در مباحث قبلی در مورد تأثیرات میدان آگاهی روی گرایشها مطالبی رو خدمتتون تقدیم کردیم
آگاهی میتونه گرایشهای ما رو تحت تأثیر قرار بده و با تقویت و تضعیف گرایشها روی شاکله ما تأثیر بذاره!
امروزه یکی از اصلیترین مبادی ورود آگاهی، "فضای مجازی" است
در این فضای بیرحم و بیدر و پیکر، هر لحظه میدان گرایشهای ما عرصه تاخت و تاز، دستهای از آگاهیها قرار میگیره
نتیجه این تعدد و تکثّر آگاهی، ایجاد نوعی حیرانی در میدان گرایشها میشه
یعنی فعال شدن و تقویت و تضعیف بیدلیل و نابجای گرایشها، سیستم گرایشها رو مختل میکنه
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠7️⃣2️⃣1️⃣ 💠
طراحان شبکههای اجتماعی و پیامرسانها، با درک این واقعیتِ وجود انسان و به خدمت گرفتن هوش مصنوعی
لحظه به لحظه در حال مدیریت حالات مخاطبان خود هستند
در بستر نت، چه فضای مجازی و چه سایتهای مختلف، ذائقه سازی و جهت دهی افکار عمومی به صورت مستمر در حال انجامه
تغییر اولویتهای ما، نتیجه تغییر تمایلات و علاقههای ماست
و فضای مجازی، به صورت کاملاً هدفمند در حال تغییر علاقهمندیهای ماست!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠8️⃣2️⃣1️⃣ 💠
در بستر فضای مجازی، که قاعدتا دست جبهه ابلیس بسیار بازتر از جبهه حق است، با تزریق آگاهی هدفمند و تغییر ذائقه و گرایشهای مخاطب، رفتارهای فردی و اجتماعی افراد جامعه دستخوش تغییر میشه!
اینکه در حال حاضر توی کل دنیا، میزان خیانت در بین زوجین رو به افزایشه
اینکه علاقه به ازدواج و فرزندآوری رو به کاهشه
اینکه علاقه به درس و دانش کم شده
اینکه جایگاه خانوده و والدین در نگاه نسل جدید، متزلزل شده
اینکه لاابالی گری و اباحهگری توی جامعه افزایش پیدا کرده
اینکه مفاهیمی نظیر حیا و عفاف به شدت محجور واقع شدن و...
هیچ کدام اتفاقی نیست و تماما نتیجه برنامهای است که با تزریق نوع خاصی از آگاهیها در حال اجراست
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠9️⃣2️⃣1️⃣ 💠
یه آزمایشی توی فیسبوک انجام شده که نتیجهاش قابل توجهه:
در سال ۲۰۱۲ فیسبوک بدون اینکه به کاربرانش اطلاع به، آزمایش بزرگی روی اونها انجام داد:
این غول رسانههای اجتماعی به مدت یک هفته نیوز فیدی که ۶۸۹۰۰۳ نفر دریافت میکردن رو دستکاری و اونها را بر اساس محتوای مثبت یا منفی اولویت بندی کرد.
بعدش پستهای جدید این کاربران را بررسی کرد تا ببینه آیا اونها تحت تاثیر خبرهایی که دریافت میکنند قرار گرفته اند یا خیر؟
اونها متوجه شدن که این کار در فرآیندی که «سرایت احساسی» نام داره، تونسته کاربران را شادتر یا غمگینتر کنه!
حالا شما ببینید با این الگوریتمهایی که در این شبکههای پیچیده اجتماعی وجود داره، چه جوری داره احساسات و علاقههای ما دستخوش تغییر میشه!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠0️⃣3️⃣1️⃣ 💠
در مورد تأثیرات آگاهی بر میدان گرایشها صحبت میکردیم
گفتیم که آگاهیها میتونن با فعالسازی گرایشها یا تقویت و تضعیف گرایشها، حال ما رو دگرگون کنن
همچنین در مورد فضای مجازی (به عنوان بزرگترین منبع ورودی آگاهی) و تأثیرات اون روی ساختار گرایشی، نکاتی رو عرض کردیم
بعضیها ممکنه تصور کنن که اگر آگاهیهایی که ما دریافت میکنیم، آگاهیهای خوبی باشن، «کثرت و تعددشون» اشکالی نداره!
ولی واقعیت اینه که کثرت آگاهی هم برای ما بسیار مضرّهپ؛ حتی اگر اون آگاهیها، گمراه کننده و مضر نباشند!!
و یکی از فجایعی که فضای مجازی داره برای ما ایجاد میکنه، اینه که لحظه به لحظه، ما رو در معرض پمپاژ انبوهی از آگاهیها قرار میده
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠1️⃣3️⃣1️⃣ 💠
خب این انبوه آگاهی مگه چه اشکالی داره؟
دریافت زیاد و مداوم آگاهی، از دو جهت برای انسان مشکل ایجاد میکنه: هم از بُعد اندیشه و آگاهی، و هم از بعد گرایشی
از بُعد گرایشی که گفتیم باعث بههم ریختگی و بیسر و سامانی قلب انسان میشه
از بُعد اندیشه و آگاهی هم باعث میشه که انسان قدرت تحلیلش رو از دست بده
وقتی کسی در معرض انبوه دیتا باشه، اصلاً فرصت تحلیل و تعمیق نداره
برای همین ذهنش عادت میکنه به سطحی نگری!
این آدم به مرور زمان، قدرت سنجش و اولویت بندی بین دیتاهایی که دریافت میکنه رو از دست میده
این قدرت رو در لسان روایات، بهش میگن: «عقل»
لذا کسی که در معرض مداوم انبوه آگاهی و دیتاست، به مرور زمان، عقلش کم میشه!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠2️⃣3️⃣1️⃣ 💠
اگر این آگاهی که دریافت میکنه، ذاتا مُضلّ و گمراه کننده باشه که دو تا آسیب داره
یعنی هم انسان رو به گناه میاندازه و گمراه میکنه، و هم عقلش رو کاهش میده!
ولی اگر آگاهی بدی نباشه، باز هم با توجّه تاثیری که روی عقل انسان داره، باید ازش پرهیز کنیم
یکی از آگاهیهای رایجی که ما توی طول روز باهاش درگیر هستیم، «اخبار» است
خیلیها فکر میکنن هر چقدر بیشتر از اخبار مطلع باشند، قدرت تحلیلشون هم بیشتر میشه
ولی واقعیت اینه که دنبال کردن مداوم اخبار، آدم رو خرفت میکنه!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠3️⃣3️⃣1️⃣ 💠
یعنی دیگه اخبار رو گوش ندیم؟
به نظر بنده که خیر!
نیازی نیست مدام اخبار رو گوش بدید
خبرهای مهم جامعه، خود به خود توی فضای مجازی و حقیقی به سمع و نظر شما میرسه
خودتون رو سرگرم جذابیتهای اخبار نکنید!
پیگیری مداوم اخبار، ولع شنیدن چیزهای جدید رو در شما تقویت میکنه و عمق تحلیل شما رو کاهش میده!
یکبار بشینید و محاسبه کنید؛
عمده اخباری که در طول روز از کانالهای خبری یا شبکههای تلویزیونی دریافت میکنید، اصلاً هیچ فایدهای براتون نداره و شما «هیچ» نیازی بهش ندارید!
ولی فقط عادت کردیم که مدام ببینیم خبر جدید چیه؟
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠4️⃣3️⃣1️⃣ 💠
بنده چند سالی است که از تمام کانالهای خبری خارج شدهام
و تقریباً هیچ کدام از اخبار تلویزیون رو هم به صورت مداوم نگاه نمیکنم
شاید هفتهای یکبار!
با این وجود هیچ وقت از اخبار مهم کشور و دنیا، بیاطلاع نیستم
چرا؟
چون مسائل مهم خود به خود در فضای حقیقی و مجازی، منتشر میشن
البته بنده به شما پیشنهاد نمیدم این کار رو بکنید
فقط به شما پیشنهاد میدم، فکر کنید
و یکبار در طول 24 ساعت، اخباری رو که باهاش روبرو میشید رو تحلیل کنید
خودتون کم کم به این نتیجه میرسید که باید تمام مجاری ورود اخبار رو مسدود کنید!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠5️⃣3️⃣1️⃣ 💠
داشتیم در مورد تأثیرات «میدان آگاهی» روی «میدان گرایشها» با هم صحبت میکردیم
توی مباحث قبلی اشاره کردیم که آگاهی با «فعالسازی» یا «تقویت و تضعیف» گرایشها، روی این میدان تأثیر میگذارد
هم فعالسازی و هم تقویت/تضعیف گرایشها اگر در جای درست خود اتفاق بیفتند بسیار مفید و رشد دهنده هستند
ولی اگر در جای خود اتفاق نیفتند، حتماً میتوانند باعث بههم ریختگی گرایشی و ایجاد اضطراب و ناآرامی در قلب انسان باشند
به چند نمونه در مباحث قبلی اشاره کردیم، اینجا هم به یک نمونه دیگر اشاره میکنیم که به نوعی ادامه بحث قبلی است
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠6️⃣3️⃣1️⃣ 💠
در مورد فضای مجازی، گفتیم که بارش شدید اطلاعات و کثرت آگاهی، باعث میشه که انسان «خرفت» بشه
این آسیب از جنس اندیشه و آگاهی است
این کثرت اطلاعات، هر چند این اطلاعات مضر و مضلّ نباشند، یک آسیب گرایشی هم دارد
فعالسازی نابجای یک گرایش یا تقویت و تضعیف نابجای گرایشها، در ظاهر ممکنه خیلی جدی به نظر نرسه، ولی در واقع میتونه ساختار میدان گرایشها، یعنی قلب انسان، رو به هم بریزه و به تبعش، روی زندگی انسان تأثیرات مخرب واقعی بذاره
بذارید یه مثال رو با هم بررسی کنیم 👇
.
#خودشناسی 💠7️⃣3️⃣1️⃣ 💠
الان هر کدوم از ما توی پیامرسانها و شبکههای اجتماعیای که حضور داریم، بعضاً تا دهها کانال یا صفحه مختلف رو دنبال میکنیم
مثلاً فرض کنید من عضو یک کانال فروش کفش یا گوشی یا خیاطی یا دیزاین و طراحی منزل یا... عضو هستم
خب عضویت در این کانالها یا صفحات مجازی، در ظاهر هیچ اشکالی نداره
ولی بیایید یک کم عمیقتر به موضوع نگاه کنیم
مثلاً یک کانال فعال در عرصه دکور، طراحی و دیزاین منزل، روزانه دهها مطلب شامل، عکس، ویدئو، صوت و متن در حوزه تخصصی خودش تو کانالش بارگزاری میکنه و من هم به دلیل علاقهای که به این حوزه دارم، همه اونها رو دنبال میکنم
خب من برای تغییر دکور منزلم نیاز به یک پرده جدید دارم و از میان این طرحها یک مدل رو انتخاب میکنم و اون رو سفارش میدم و ظاهر خونهام رو تغییر میدم
تا اینجای قصه مشکلی نداره
پس مشکل کجاست؟
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠8️⃣3️⃣1️⃣ 💠
هر بار که یک پست جدید در مورد یک طرح جدید یا یک مدل جدید از پرده توی کانال میاد، من با علاقه دنبال میکنم و با مقایسه با پرده خودم، بعد از مدتی احساس میکنم که این پردهای که خریدم اون طوری که باید زیبا نیست و ای کاش کمی صبر میکردم و اون یکی مدل رو میگرفتم!
یعنی با دیدن مداوم مدلهای مختلف، دیگه از اون پرده زیبای خودم هم لذت نمیبرم
خب طبیعتا این خیلی بده که انسان چیزی رو که خودش دوست داشته و خریده، بعد از مدتی احساس کنه که اصلاً خوب نیست و از اون راضی نباشه!
ولی خب این مشکل خیلی وحشتناکی هم نیست، و ما فرض رو بر این میگیریم که با این کنار اومدیم
ولی مشکل اصلی چیز دیگری است...
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠9️⃣3️⃣1️⃣ 💠
وقتی من به صورت مداوم مدلهای جدیدی رو از پرده، کفش، وسائل منزل، لپتاپ، گوشی یا... رو میبینم
مدام میل و علاقه من به داشتن اونها فعال میشه
این فعال شدن مداوم علاقه به چیزهای جدید، یک گرایش بسیار خطرناک رو در وجود ما تقویت میکنه به نام «تنوعطلبی»!
وقتی این گرایش تقویت شد، دیگه انسان به هیچ کدام از چیزهایی که داره، رضایت نمیده و دوست داره مدام چیزهای جدید و متفاوت رو تجربه کنه
و فقط خدا میدونه چقدر تقویت مداوم این گرایش توی زندگی انسان، به ویژه روابط زناشویی و خانوادگی تأثیرات منفی میذاره!!
این گرایش چرا در وجود ما تقویت شد؟
چون خودمان مدام با دریافت آگاهیهای جالب و جذاب، بهش خوراک دادیم و اون رو پروار کردیم
این تنها یک مثال بود از تقویت نابجای یک گرایش
شما میتونید خودتون فکر کنید و ببینید چه تعداد از گرایشها ما به صورت نابجا در طول روز بر اثر آگاهیهایی که دریافت میکنیم، تقویت و تضعیف میشن و چقدر روی زندگی ما تأثیر میذارن!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠0️⃣4️⃣1️⃣ 💠
عناصر میدان آگاهی اعم از اصل آگاهی (دیتا) و تصرفاتی که روی این آگاهی واقع میشه، مثل تفکر، تخیل، تداعی، ذهنیت و... همگی میتونن روی میدان گرایشها تأثیرات مستقیم و ماندگاری بذارن
روشنه که این تأثیرات، به صورت مستقیم در «رفتار» و عمل انسان خودش رو نشون میده و میتونه ساختار وجود انسان رو کلاً متحول کنه
یکی از عناصر مهم میدان آگاهی، «تفکر» است
قبلاً به تأثیرات «تفکر» به صورت مختصر اشاره کردیم
گفتیم تفکره که میتونه مجرای تقرّب ما باشه، یا دور شدن ما از مبدأ تأثیرگذار هستی
و توضیح دادیم که وقتی ما در مورد چیزی تفکر میکنیم، چه جوری گرایش ما نسبت به اون چیز تقویت میشه
چند تا مثال گفتیم که یکیش «دنیادوستی» بود
وقتی انسان مدام به دنیا فکر کنه، کم کم علاقه و محبّت دنیا توی دلش تقویت میشه و تبدیل میشه به یک آدم دنیاپرست!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠1️⃣4️⃣1️⃣ 💠
قبلاً گفتیم که گرایشهای ما جبههای هستند؛ وقتی گرایش به دنیا تقویت بشه، خود به خود گرایشهای جبهه مقابلش، مثل گرایش به آخرت تضعیف میشن
لذا کسی که مدام دنبال دنیاست، خود به خود به یاد آخرت نخواهد بود
لذا در روایت میفرماید که دنیا و آخرت مثل مشرق و مغرب هستند، به سمت هر کدام که بروی، از دیگری فاصله میگیری
معنای این روایت با توجّه به مباحث «خودشناسی» کاملاً روشنه
چون حب دنیا و حب آخرت در دو جبهه مخالف هستند، حرکت به سمت هر کدام و تقویت اون میل و گرایش، خود به خود به تضعیف دیگری میانجامه، لذا از این حالت تعبیر به دو جهت مخالف (مشرق و مغرب) شده که نمیتوان همزمان به سمت هر دو جهت حرکت کرد
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠2️⃣4️⃣1️⃣ 💠
یکی از موضوعاتی که شاید ما کمتر بهش توجّه داشته باشیم، «قدرت تفکر» است
تفکر در هر کاری، انسان رو به سمت اون کار میکشانه و به تعبیر روایات، انسان مغلوب اون فکر میشه
امیرالمؤمنین (ع) میفرمایند: «مَن كَثُرَ فِكرُهُ فى اللذَّاتِ غَلَبَت علَيه؛ آنکه در لذتها اندیشه کند، لذتها بر او غلبه میکنند» (غررالحکم، حدیث 8564)
یا در روایت دیگری میفرماید کسی که زیاد در مورد گناهان فکر کند، این کار (فکر زیاد) او را به سمت گناه میکشاند!
خب چه جوری این اتفاق میافته؟
روشنه
وقتی به موضوعی فکر میکنیم (مثلاً گناه) خود به خود میل به اون موضوع در وجود ما تقویت میشه، و زمانی که میلی تقویت شد، از انسان عمل متناسب با خودش رو میطلبه، بعد هم انسان آن عمل رو انجام میده
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠3️⃣4️⃣1️⃣ 💠
مثلاً کسی که کارمند یک بانک یا وزراتخانهای است که امکان رشوه گرفتن یا اختلاس براش وجود داره
این شخص اگر مدام به این موضوع فکر کنه که اگر اختلاس میکرد یا رشوه میگرفت چقدر وضعش خوب میشد!
اگر با این فکر مقابله نکنه و اجازه بده که این فکر مدام در اندیشه او در جریان داشته باشه، خود به خود این قدر این میل تقویت میشه که اون رو به سمت این اختلاس میکشونه!
برای همینه که توی روایت به شدت نهی شده که انسان به گناه فکر کنه!
خیلیها ممکنه بگن که آخه فکر که اشکالی نداره!
بله اشکالی نداره و خدا هم کسی رو به خاطر فکر مجازات نمیکنه
ولی وقتی این فکر به صورت مداوم تکرار میشه، گرایشهای متناسب با خودش رو تقویت میکنه و در نهایت انسان رو به اون گناه وادار خواهد کرد
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠4️⃣4️⃣1️⃣ 💠
بهترین کار اینه که انسان اصلاً به ذهنش اجازه نده که درگیر این فکرها بشه
و اگر فکر گناه به ذهن خطور کرد، انسان باید مدام تلاش کنه که این فکر رو منحرف کنه و به چیزهای دیگر فکر کنه
البته این کار ساده نیست، و باید برای این کار تلاش زیادی کرد و مدام مراقب بود
برای کنترل فکر و انحراف اون به سمت چیزهای مثبت باید چی کار کنیم؟
این موضوع گفتگوی بعدی ماست انشالله...
@sokhanesadid