#عبد_القاهر_جرجانی و دو عنصر #عربیت و #حکمت در نصوص قرآن کریم ✍محمد علی ملک برخی از متفکرین زبان شناس معاصر جهان عرب معتقدند #عبد_القاهر_جرجانی بلاغت نصوص قرآن کریم و اعجاز آنرا در فضای فرهنگ زبانی عرب تعریف کرده است. این حرف سخنی نادرست در حق این اندیشمند بزرگ است. #عبد_القاهر_جرجانی در مقدمه دو اثر نفیس خود یعنی #دلائل_الاعجاز_فی_علم_المعانی و #اسرار_البلاغه ، "نظم" موجود در زبان عرب را نه به عنوان یک نماد #عربیت بلکه به عنوان معیار #حکمت_در_گفتار مطرح می کند و قرآن کریم را حائز بالاترین رتبه در این زمینه معرفی می کند. برای آشنایان با نظریه نظم #عبد_القاهر_جرجانی کاملا مشخص است که محتوای این نظریه مطابق با عقلانیت گفتاری کل ابناء بشر از هر فرهنگ و محیطی است و از همین جهت در آثاری که پیرامون زیباشناختی ادبیات و شعر نوشته شده ، محتوای این نظریه نیز به عنوان یکی از معیارهای زیباشناختی پذیرفته شده است. #معانی_النحو که ستون نظریه نظم است اگر چه از اسالیب به ظاهر نحو عربی تشکیل می شود اما درون مایه معنوی این اسالیب برخواسته از نیازهای عرف عام عقلاء (خصوصا فرهیختگان ایشان) در مقام محاوره است و از این جهت فهم دلالت معنوی آنها متوقف بر حداقل شناخت از فرهنگ و زبان عرب و در عوض متکی بر تفکر عمیق و ذوق سلیم است. تمام آنچه گفته شد به صورت کاملتر توسط خود #عبد_القاهر_جرجانی در مقدمه دو اثر نفیسش (یعنی #دلائل_الاعجاز_فی_علم_المعانی و #اسرار_البلاغه) تبیین شده است. کلام زیر می تواند به عنوان یک نمونه کوچک ، نوع نگاه #عبد_القاهر_جرجانی را به کلام عرب فصیح به عنوان منبع شناخت اعجاز کلامی قرآن کریم نشان دهد ؛ #عبد_القاهر_جرجانی در کلام زیر نمی پذیرد که قرآن کریم ، پیامبر (ص) را مطلقا از شعر نهی کرده باشد چون قبول ندارد که قرآن کریم پیامبر (ص) را از حکمت در گفتار (فصاحت و بلاغت و براعت) نهی کند ؛ 👇👇👇 و هذا هو الجواب لمتعلق إن تعلّق بقوله تعالى: وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ‌ [يس: 69]، و أراد أن يجعله حجّة في المنع من الشعر، و من حفظه و روايته. و ذاك أنّا نعلم أنه صلى اللّه عليه و سلم لم يمنع الشعر من أجل أن كان قولا فصلا، و كلاما جزلا، و منطقا حسنا، و بيانا بيّنا، كيف؟ و ذلك يقتضي أن يكون اللّه تعالى قد منعه البيان و البلاغة، و حماه الفصاحة و البراعة، و جعله لا يبلغ مبلغ الشعراء في حسن العبارة و شرف اللفظ. و هذا جهل عظيم، و خلاف لما عرفه البلغاء و أجمعوا عليه من أنّه صلى اللّه عليه و سلم كان أفصح العرب، و إذا بطل أن يكون المنع من أجل هذه المعاني، و كنا قد أعلمناه أنّا ندعوه إلى الشعر من أجلها، و نجدوه بطلبه على طلبها، كان الاعتراض بالآية محالا و التعلّق بها خطلا من الرأي و انحلالا. [نام کتاب : دلائل الإعجاز في علم المعاني ؛ نویسنده : الجرجاني، عبد القاهر ؛ صفحه : 28] فراموش نکنیم 👇👇👇 👈 #عبد_القاهر_جرجانی نگران فراموشی حیثیت #عربیت کلام عرب نبود ، او نگران فراموشی حیثیت #عقلانیت_و_حکمت کلام عرب بود ... 👈 او شعر عرب را کلاس درس #حکمت_شناسی_در_گفتار (فصاحت و بلاغت و براعت) می دید نه کلاس درس #عرب_شناسی ... 👈 #عبد_القاهر_جرجانی قرآن را کلامی ما فوق #فرهنگ_زبانی_عرب نمی دید (چون اصلا عربیت را در کلام عرب نمی دید) بلکه قرآن را ما فوق قدرت #حکمت_زبانی_عرب می دید. (عربی که خود در قله حکمت زبانی در جهان ایستاده است) 👈 #عبد_القاهر_جرجانی نظریه نظم را برخواسته از #عقلانیت می دید که طریق شناخت آن نیز #تفکر است ، او به دنبال معرفی صحیح اندیشیدن پیرامون کلام عرب فصیح بر اساس معیارهای جهان شمول و عقلانی گفتار بود نه آنکه در صدد سفر به اعماق تاریخ و فرهنگ و تمدن عرب 1400 سال پیش برای پی بردن به اسرار کلام او بود ... 👈 او #عربیت را نمی دید و نمی خواست ، او #حکمت را می دید و می جست ... 👈 #عبد_القاهر_جرجانی زبان عربی را بیشتر از آنکه #عربی ببیند ، #حکیمانه می دید که می تواند بر اساس مقبول ترین ساختار های کلامی برای فطرت و جان آدمی ، مقاصد خود را بیان کند ... 👈 #عبد_القاهر_جرجانی به شعر و کلام عرب فصیح رجوع می کرد نه برای شناخت وجهه #عربیت قرآن کریم بلکه به آن رجوع می کرد برای آمادگی جهت شنا کردن در دریای #حکیمانه ساختارهای کلامی قرآن کریم ... 👈 #عبد_القاهر_جرجانی در سرتاسر کتاب #دلائل_الاعجاز دعوت به تدبر و تفکر #حکیمانه می کند نه #عرب شناسی 🔴 گویا ... نتوانسته است پیش فرض های #هرمنوتیکی خود را حتی در بررسی مقدمه #عبد_القاهر_جرجانی بر کتاب #دلائل_الاعجاز کنار بگذارد ... 😉 _____ 🔶 کانال " فلسفه زبان اسلامی" دریچه ای است برای تأملات شما در باب زبان 👈 در ایتا و تلگرام 🆔@projectsystem 🌐@kiamojtabaphd