آیا امکان اقاله عقد ضمان وجود دارد؟ مقنن در ماده 283 قانون مدنی متعاملین را در صورت تراضی محق برای تفاسخ عقد بسته شده می‌داند. حقوقدانان در اثر عمل حقوقی اقاله بیان می‌دارند که اقاله منجر به برگشت عقد به وضع سابق می‌شود یعنی به عنوان مثال چنانچه عقد بیعی اقاله شود، ثمن به ملک مشتری و مثمن به ملک بایع مسترد می‌گردد. حال در صورتی که ضمان به نحو نقل ذمه به ذمه باشد، پس از انعقاد عقد بین ضامن و مضمون له ضمان ذمه مضمون عنه بری شده و دین به ذمه ضامن مستقر می‌گردد. حال اگر پس از این عمل حقوقی طرفین عقد ضمان یعنی ضامن و مضمون له تراضی بر تفاسخ عقد به واسطه اقاله را داشته باشد، دین باید مجدداً از ذمه ضامن به ذمه مضمون عنه منتقل گردد در حالی که ظاهراً قانون اقاله را از اسباب ایجاد دین به رسمیت نشناخته است. ممکن است به این بیان ایراد گرفته شود که ماده 286 قانون مدنی که مقرر می‌دارد : تلف یکی از عوضین مانع اقاله نیست در این صورت به جای آن چیزی که تلف شده است مثل آن در صورت مثلی بودن و قیمت آن در صورت قیمتی بودن داده می‌شود، در واقع ذمه یکی از طرفین عمل حقوقی اقاله را مشغول به پرداخت مثل یا قیمت عوض تالف قرار داده است پس به نوعی اقاله از زمره اسباب ایجاد دین توسط قانونگذار بیان شده‌است. به همین جهت برخی از اساتید اشکال ثانوی به عدم امکان اقاله عقد ضمان وارد کرده‌ا‌ند که خالی از اشکال به نظر می‌رسد. بیان ایشان چنین‌ است که طبق اصلی نسبی بودن قراردادها که در ماده 232 قانون مدنی هم بر آن صحه گذاشته شده، معاملات و عقود فقط درباره طرفین متعاملین و قائم‌مقام قانونی آن‌ها مؤثر است، بنابراین تسری اثر عمل حقوقی اقاله از ضامن و مضمون له به مضمون عنه و اشتغال ذمه مجدد وی خلاف این اصل کلی بوده و نیازمند دلیل است که این دلیل در مانحن فيه مفقود است. علیهذا امکان اقاله عقد ضمان وجود ندارد. اما در صورتی که ضمان به نحو ضم ذمه به ذمه باشد، در هر صورت ذمه مضمون عنه مشغول بوده و وی در کنار ضامن متعهد به پرداخت دین مضمون له است پس طبق این بیان تفاسخ عقد ضمان با تراضی ضامن و مضمون له تأثیری در ایجاد تعهد مضمون عنه ندارد. علیهذا امکان اقاله عقد ضمان در این فرض وجود دارد. @lawmofid

صور ضامنين متعدد در قانون مدنی قانون مدنی انعقاد عقد ضمان با ضامنين متعدد را به چند صورت تصویر می‌کند : الف. قانونگذار در ماده 721 صورتی را بیان کرده که چند ضامن از یک دین به نحو تسهیم ضمانت کنند. در این حالت فی الواقع دین واحد به دیون متعدد منحل شده و چند عقد ضمان علیحده شکل می‌گیرد پس هریک از ضامنين موظفند در حدود سهم خود دین واحد را اداء کنند و در صورتی که از مضمون عنه اذن در ضمان داشته باشند، در حدود ادای دین حق رجوع به وی را خواهند داشت‌. ذیل ماده صدر الذکر به فرضی اشاره دارد که اگر یکی از ضامنين کل دین مضمون عنه را پرداخت کند، در صورتی می‌تواند به هریک از ضامنین براساس سهمشان مراجعه کند که از ایشان اذن در تأدیه دین مضمون عنه را داشته باشد. لازم به ذکر است که چنانچه تمام ضامنین از مضمون عنه اصلی اذن در ضمانت داشته باشند و یک ضامن با اذن باقی کل دین مضمون عنه را تأدیه کند، حق مراجعه مستقیم به مضمون را نخواهد داشت چراکه حسب الفرض ضامنين متعدد به یکی از ضامنين اذن در پرداخت دین به مضمون له را دادند و ارتباط حقوقی بین ضامن پرداخت کننده کل دین و مضمون عنه اصلی در اضافه بر سهم اصلی خود وجود ندارد. ب. فرض دیگری را مقنن در ماده 722 بیان کرده‌است بدین نحو که ضامن دومی کل دین ضامن اول را ضمانت کرده باشد که در این صورت فی الواقع ضامن اول تبدیل به مضمون عنه ضامن دوم خواهد شد و همان رابطه حقوقی بین ضامن اول و مدیون اصلی بین آنها برقرار خواهد بود پس در صورتی که ضامن دوم اذن در ضمان از ضامن اول داشته باشد می‌تواند به وی مراجعه کند. @lawmofid

کانال طلاب بورسیه مفید ۱۴۰۰ برگزار می‌کند: نشست ارائه و نقد مقالات؛ نشست اول: مقاله با موضوع بررسی ماده ۵۰۹ قانون مدنی با ماهیت ضمانت اجرای قراردادی در نقض عقد اجاره ارائه دهنده: آقای محمدجواد بیات - دانشجوی بورسیه ورودی ۱۴۰۰ کارشناسی حقوق زمان: شنبه ۱۷ آذرماه ساعت ۱۳:۱۵ مکان: دانشگاه مفید، ساختمان C، طبقه چهارم، سالن جلسات @lawmofid

کانال طلاب بورسیه مفید ۱۴۰۰ برگزار می‌کند: نشست ارائه و نقد مقالات؛ نشست دوم: مقاله با موضوع رهن اسناد تجاری و تحلیل ماهیت حقوقی آن ارائه دهنده: آقای علی علیزاده - دانشجوی بورسیه ورودی ۱۴۰۰ کارشناسی حقوق زمان: شنبه ۲۴ آذرماه ساعت ۱۳:۱۵ مکان: دانشگاه مفید، ساختمان C، طبقه چهارم، سالن جلسات @lawmofid

این جلسه به هفته بعد موکول شد.

کانال طلاب بورسیه مفید ۱۴۰۰ برگزار می‌کند: نشست ارائه و نقد مقالات؛ نشست دوم: مقاله با موضوع رهن اسناد تجاری و تحلیل ماهیت حقوقی آن ارائه دهنده: آقای علی علیزاده - دانشجوی بورسیه ورودی ۱۴۰۰ کارشناسی حقوق زمان: شنبه ۱ دی‌ماه ساعت ۱۳:۱۵ مکان: دانشگاه مفید، ساختمان C، طبقه چهارم، سالن جلسات @lawmofid

کانال طلاب بورسیه مفید ۱۴۰۰ برگزار می‌کند: نشست ارائه و نقد مقالات؛ نشست سوم: مقاله با موضوع ماده ۸۷ قانون آیین دادرسی کار ارائه دهنده: آقای علی حسن‌نژاد - دانشجوی بورسیه ورودی ۱۴۰۰ کارشناسی حقوق زمان: شنبه ۸ دی‌ماه ساعت ۱۳:۱۵ مکان: دانشگاه مفید، ساختمان C، طبقه چهارم، سالن جلسات @lawmofid

چكيده مطالب