✅ زبان پیراها آیا زبان قبیله‌ای دوردست درآمازون ذهنیت ما را نسبت به زبان تغییر می‌دهد؟ این سوالی بود که مجلهٔ نیویورکر در یکی از مقالات خود به مناسبت معرفی و نقد زبان پیراها و نویسنده‌اش #دنیل_اورت مطرح کرده بود. زبان پیراها زبانی است که مردم قبیلهٔ پیراها (بومیان آمازون) در کشور برزیل تکلم می‌کنند. این قبیله در کنار رود مایسی به زندگی مشغولند. پیراها تنها بازمانده خانوادهٔ زبانی مورا Mura محسوب می‌شود. تمام دیگر اعضای این خانوادهٔ زبانی در طی چند قرن گذشته از بین رفته‌اند. پیراها زبانی  مجزاست که هیچ ارتباطی با دیگر زبان‌ها برقرار نکرده است. گویشوران این زبان حدود 250 تا 300 نفر است. قبیلهٔ پیراها تک‌زبانه محسوب می‌شود. ویژگی‌های این زبان فرضیه نسبیت و جبر زبانی ساپیر و ورف Sapir-Whorf hypothesis را تائید می‌کند. دنیل اورت از معدود زبان‌شناسانی است که بیشتر عمر خود را صرف این زبان کرده و بیش از ده‌ها مقاله و کتاب در این‌ باره منتشر کرده است. - پیراها یکی از کوچک‌ترین دستگاه‌های  واجی در میان زبان‌های شناخته شده جهان را داراست. این زبان دو واج انحصاری دارد که در میان دیگر زبان‌ها دیده نمی‌شود. - ساختار موصولی آن بسیار محدود بوده و اجازهٔ بیان جملات موصولی را نمی‌دهد. - هیچ واژهٔ انتزاعی برای بیان رنگ به‌جز تیره و روشن ندارد. - ضمایر محدود ضمایر شخصی از دیگر گویش‌های بومی به آن راه یافته‌اند. - زبان پیراها را می‌توان نجوا کرد، آواز خواند و به‌صورت موسیقیایی بیان کرد. - زبان پیراها تنها 10 واج دارد که زنان فقط 9 واج آن را به کار می‌برند. - پیراها واژگان قرضی محدودی دارد که عمدتا از زبان پرتغالی وام  گرفته است. - اورت معتقد است که فرهنگ پیراها ساده‌ترین نوع نظام خویشاوندی را در بین فرهنگ‌های انسانی داراست. واژهٔ baíxi هم برای پدر و هم برای مادر به‌کار می‌رود. همانند واژهٔ parent در زبان انگلیسی. در این زبان واژگانی برای نسبت‌های اجدادی و خانوادگی دور وجود ندارد. - در این زبان برای بیان مقدار و عدد از یک ، دو و بیشتر استفاده می‌شود. - تنها زمان دستوری آن‌ها زمان حال می‌باشد. گویا این مردم همانند خیام شاعر ایرانی دَم را بیشتر غنیمت می‌دانند. - ویژگی‌های دستوری و نحوی پیراها بسیار متفاوت و ساده است. دنیل اورت و همسرش کارن در ابتدا به‌عنوان میسیونرهای مسیحی به این منطقه رفته بودند. جذابیت‌های زبانی و فرهنگی این قبیله باعث می‌شود که از ماموریت خود بازمانده و به تحقیقات زبانی و فرهنگی روی آورند. اورت و همسرش اذعان دارند که نتوانستند هیچ یک از مردم را علاقه‌مند به دین مسیحیت کنند. ظاهرا ساختار زبانی آن‌ها مفاهیم انتزاعی و ذهنی را برنمی‌تافته است. 🇮🇷 @linguiran