زبانشناسی همگانی
دکتر کورش صفوی؛ زبانشناس و معنیشناسِ بیهمال، معلمِ کاریزما و بیبدیل و پژوهندەی نستوە و بیعدیل
... آموزشِ دانشی فراگیر و تخصصی و پیچیده و ظریف، همچون زبانشناسی، به غیرمتخصصان و به عموم علاقهمندان به غایت درجه صعب و حساس و نیازمند دانش و تواناییهای متعددی است، چرا که باید اثری که در این زمینه فراهم میآید در عین "سادگی و بیپیرایگی"، از "عمق و غنای موضوعی" نیز برخوردار باشد، و نیز بە بها و بهانەی "سهلنویسی" در پرتگاە "تنازل و کممایگی" فرونغلتد. و این توانمندی بسیار نادر، در وادی زبانشناسی، تا بهحال تنها در آثار دو شخصیت بزرگ یافت شده و نمود پیدا کردە است: دکتر #محمدرضا_باطنی و دکتر #کورش_صفوی؛ همانطور که پیش از این آمد، باطنی در این وادی، پیشرو و پیشاهنگ بوده و صفوی خلاق و آفرینشگر و مبدع و بیرقیب و بیهماورد. هیچ کدام از آثار مکتوب حوزەی زبانشناسی بە زبان فارسی، بە اندازەی آثار متعدد و متکثر دکتر صفوی، در این مقوله و زمینه، کامیاب و راهیاب و پرطرفدار و پرخوان و تاثیرگذار و پراستناد و بیرقیب نیستند.
سبکِ سهل و ممتنعِ دکتر صفوی در نگارشهای زبانشناسانهاش، که در عین حال به بهانەی سهلنویسی هیچ تنازل علمیای در آن راه نیافته، هم عوامفهم است و هم خواصپسند؛ و این توفیق در این زمینه و زمانه، بس نادر و کمیاب، و حتی در حکم "النادر کالمعدوم" است. دکتر صفوی در امر تدریس نیز، درست همانند سبک نگارشهای علمی و زبانشناسانهاش، بسیار سهلگو و سادهگرا و فصیح و بلیغ و دارای قدرت تفهیم و قوهی افهام شگفت و بیبدیل بود، طوری کە من خود در مقام شاگردی ایشان، حتی یک بار هم ندیدەام کە هیچ دانشجویی، در فهم این همە موضوع و مبحث پیچیدەی زبانشناسی کە ایشان تدریس میکرد، دچار مشکل شود؛ حقیقتاً قدرت تفهیم و تدریسش بە معجزە میماند. دومین رسالت سترگِ زبانشناسانەی دکتر صفوی، پُلزدن بین "گفتمان زبانشناسی" و "گفتمان ادبیات" است. در این وادی نیز دکتر صفوی با تبحر و تسلط و اشراف بیمانند بر دانشهای #معناشناسی و #نشانهشناسی و منطق جدید و #سبکشناسی و نیز جستجوگری و پژوهش مستمر و روشمند در حیطهی #ادبیات کلاسیک و معاصر فارسی، موفق بە آفرینش آثاری ماندگار و فاخر و پرارجاع و پرخوان در این دانشِ میانرشتهای گردید. یکی از فواید و منافع بسیار ارزشمندِ مترتب بر اینگونە آثار دکتر صفوی، یاریگریها و مساعدتهای حداکثری و بیبدیلِ آثار ایشان، در قرائت و فهمِ روشمند و زبانشناختی آثار ادبی معاصر و کلاسیک فارسی است توسط تحصیلکردگان و اساتید و پژوهشگران حوزەی ادبیات، طوری که با خواندن و بهرەیابی از این آثار، تحصیلکردگان حوزهی ادبیات فهم روشمند و قرائت زبانشناختی خود از متون و آثار ادبی را بهشدت و به گونەای بیبدیل، ارتقا و اعتلا خواهند بخشید؛ و جایگاه و پایگاه این گونه آثار دکتر صفوی بەسبب عدم اشراف و تسلط قاطبهی تحصیلگردگان حوزهی ادبیات بر زبانهای خارجی و نیز بر متون اصلی و امهات زبانشناسی و عدم توانایی آنان در مراجعهی بلاواسطه به این متون، سخت ضروری و بیجایگزین و راهبردی است.
و اما خلیق بودن و خوشمشربی و شوخطبعی و مزاحگویی و نیکومحضری و صمیمیت و مهرورزی و مهربانی و تواضع و سادگی و بیپیرایگی و خیرخواهی و خوشبینی و نیکمنشی، از صفات و خصایل اخلاقی بس بارز و پررنگ ایشان بود و وجهتمایز او از دیگران؛ بەخصوص آنچه از خوبی و نکویی کە در همگان بود، او به تنهایی داشت؛ آری دکتر صفوی مصداق بارز و صادق: "آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری" بود.
کلاس درسش، بدون اغراق یک آکادمی زندە و پویا و یک اجرای بیبدیل هنرها و و زیباییها و آفرینشها و تلفیق دراماتیکِ "دانشها و بینشها و فنون و هنرها" بود. معلمی بەسان او هنرمند و دلسوز و توانمند و خوشمشرب و گزیدەگوی و خیرخواه و خوشبین و پویا و جویا و تیزبین را، بعد از بیست و اندی سال دانشاندوزی و دانشجویی و بعد سی سال تدریس در آموزشگاهها و دانشگاهها، و سیر در آفاق و بلاد و حضور در این همه محافل و مجالس، هرگز و هرگز ندیدەام و نیافتەام.
خدانگهدار ای #پدر_معنوی، کە همەی ما دانشجویانت را مهربانانه و از صمیم دل "پسرم!" و "دخترم!" ندا میکردی.
خداحافظ بزرگا مردا، که هم مرگت بر ما بس سخت و باورنکردنی بود و هم زندگیات بیجانشین؛ خداوندگار یارت باد و نامت تا همارەی تاریخ جاوید باد ای زبانشناس روشناندیش و ای رندِ روشنرای و روشنبین روزگارِ ما!
دکتر #احمد_احمدیان
🇮🇷 @linguiran