#استاد_احمدی_شاهرودی #نکات_مهم_اصولی 💠 تفاوت مبنای محقق عراقی با مرحوم نائينى و آخوند در مورد متعلقات احكام: ⬅️ برخی ممکن است تصور کنند فرقى بين مبنای محقق عراقى و مرحوم نائينى در بحث از متعلقات احکام و تکالیف نبوده و مبنای این دو محقق یکی است و این توهم از آنجاست که در عبارت مرحوم عراقی آمده که متعلق احکام، صورت ذهنیه ی خارج دیده است و شبیه این کلام در فرمایشات محقق نائینی نیز دیده می شود و حال آنکه چنین برداشتی از کلام این دو محقق بزرگوار صحیح نبوده چرا که ما یک وجود خارجی داریم و یک وجود ذهنی و یک ماهیتی که گاهی در ذهن موجود می شود و گاهی در خارج و طبق رأى محقق عراقی، متعلق حكم صورت ذهنیه است و لکن لا بما هی موجود في الذهن بل بما هی مرآة إلى الخارج و فانیا فیه و البته مراد از خارج، ذات طبیعت و ماهیت است نه وجود خارجی و به عبارت دیگر: طبق مبنای مرحوم عراقی مفنیٌّ فیه، همان ماهیت من حیث هی می باشد و اما در دیدگاه مرحوم نائینی متعلق حکم، وجود خارجی است و لذا مولا در مقام انشاء حکم صورت ذهنیه را مرآةً الى الخارج و فانيا فيه لحاظ كرده است بنابراین: طبق مسلک مرحوم عراقی متعلق تکلیف ذات طبیعت و ماهیتی است که مولا آن را از خلال نظر به وجود ذهنی طبیعت دیده و حکم را روی آن میبرد و لکن طبق نظر مرحوم نائینی متعلق تکلیف وجود خارجی است که مولا آن را از خلال نظر به وجود ذهنی طبیعت می بیند. ⬅️ بیان اشکال بر کلام نائینی و جواب استاد از آن: برخی در مقام اشکال به مرحوم نائینی گفته اند: تعلق حکم به خارج ممکن نبوده چرا که خارج، ظرف سقوط تکلیف است نه ظرف ثبوت آن و لکن #به_نظر_ما این اشکال صحیح نیست زیرا مولا می تواند با تصور وجود خارجی در ذهن، امر خود را متوجه به آن کند و اینگونه نیست که برای حصول و تحقق اراده و طلب وجود فعلی مراد در خارج شرط باشد تا شما در مقام اشکال بگوئید: چگونه اراده و طلب به امری تعلق گرفته است که خارجا موجود نیست؟ زیرا اگر چه اراده، عرض است و معروض نیز باید در ظرف تحقق عرض، موجود باشد و لکن معروضِ اراده نفس مرید بوده و اراده نیز از امور ذات اضافه است و مضاف الیه می خواهد اما ما دلیل نداریم بر اینکه لازم است مضاف إليه در ظرف تحقق مضاف، محقق و موجود باشد و از همین رو اراده می تواند به امری تعلق بگیرد که وجود فعلی نداشته بلکه در آینده موجود می شود و به بیان روشن تر: همانطور که حصول علم در نفس متوقف بر وجود فعلی معلوم در خارج نیست مثل علم ما به روز قیامت هم چنین انقداح اراده در نفس متوقف بر وجود فعلی مراد در خارج نیست و این کلام فلاسفه که می گویند: اراده تکوینیه به صور ذهنیه تعلق گرفته در نتیجه: آنچه مراد بالذات است همان صور ذهنیه است و اما آنچه که در خارج موجود می شود مراد بالعرض است و اضافه اراده به مراد از قبیل اضافه اشراقیه است نه اضافه مشهوریه کلام صحیحی نیست زیرا برای انقداح اراده در افق نفس، وجود فعلی مراد شرط نیست تا ما مجبور شویم به التزام به اینکه صور ذهنیه که وجود فعلی دارد متعلق اراده است بلکه می توان گفت: اراده به همان خارج تعلق می گیرد و این کلام فلاسفه که می گویند لازمه ی تعلق اراده و یا علم و شوق و ... که از امور نفسانیه است به خارج این است که نفس به خارج بیاید یا خارج به نفس، اول الکلام بوده و مجرد ادعاست و عجیب این است که فلاسفه با اینکه کلامشان ادعای محض بوده و مستند به هیچ دلیل و برهانی نیست از طرف مقابل که قائل به تعلق امور نفسانیه به خارج است دلیل و برهان می خواهند با اینکه خودشان هیچ برهانی بر مدعای خویش اقامه نکرده اند بلکه کلماتشان سراسر ادعاء است و البته ما نیز برای این کلام که امور نفسانیه به خارج تعلق می گیرد برهان عقلی نداریم اما در عین حال #به_نظر_ما آنچه که وجدان و بداهت مساعد آن است تعلق امور نفسانیه همچون اراده به خارج است زیرا ما بالوجدان و بالبداهة، شرب الماء خارجی را اراده می کنیم نه صورت شرب الماء که منقش در نفس است و یا وجود خارجی امیر المؤمنين (علیه السلام) محبوب بالذات ماست نه اینکه محبوب بالذات ما صورت ذهنیه ای از امیر المؤمنین (علیه السلام) باشد که در نفس وجود دارد و بدیهی است که انکار این امر، چیزی نیست غیر از مکابره با وجدان و البته به طور کلی تحلیل اموری که معلوم به علم حضوری بوده و از امور نفسانیه محسوب می شود کار بسیار صعب و مشکلی است و لعل مراد از این شعر منظومه که می گوید: مفهومه من أعرف الأشياء و كنهه في غاية الخفاء همین کلامِ ما باشد چرا که #به_اعتقاد_ما تحلیل امور نفسانی و پی بردن به کنه آن از حیطه ی عقول بشر خارج بوده و کار معصومین (علیهم السلام) می باشد. @lojneesol