🔰 خلاصه از جلسه چهارم تدریس کتاب " #تنبیه_الامه و تنزیه المله " 💠 دوگانه استبداد_استعمار اختلاف جدیِ پیش آمده در نهضت عدلیه که بعدها دچار انحراف و مشروطه شد در دوگانه استبداد و استعمار بوجود آمد. 💢اشتباه در تشخیص موضوع و شناسایی آن مشکل اصلی و فاصله داشتن از کف میدان هرچند کفه ترازو را به نفع شیخ فضل الله سنگین نمود و تشخیص شیخ در میدان درست بود اما در مسائل گفتمانی نظیر جمهوریت، آزادی و یا قانون اساسی که مربوط به حکم و گفتمان است آرا میرزا نائینی خیلی بیشتر از شیخ فضل الله به گفتمان انقلاب اسلامی و آنچه در آرا متفکران انقلاب و قانون اساسی انعکاس پیدا کرده نزدیک است. 📚کتاب تبیه الامه تنزیه المله از این جهت نقدی جدی بر رساله حرمت شیخ فضل الله وارد کرده است که در آن شیخ به لحاظ مبنایی مباحثی طرح می‌کند که هم خروجی آن مباحث هم کنش بیرونی موجب تقویت استبداد میشود. مثلا قانون اساسی را بدعت در دین می خواند در حالی که میرزا قانون را راه حلی کلیدی برای کاهش استبداد سلاطین و تحقق آزادی و حقوق نوعیه مردم مثل عدالت می داند. البته باید توجه کرد نظر نهایی شیخ فضل الله نیز ترکیب حرفها( رساله مشروطه) و عملکرد اوست لذا نمیشود گفت شیخ فضل الله کلا ضد قانون بوده است. ◀️میرزا در مقام یک آسیب شناسی مشکلات جمع بندی خود از اوضاع و احوال مملکت را در استبداد و خودرایی سلطان می دید که ریشه ای چندصدساله در تاریخ کشورمان دارد. 💠 نظام اقطاع بخشی استبداد نیاز به منبع دارد و قدرت نیز از ثروت نشات میگیرد. در نظام اجتماعی سابق جریانی رایج به نام "اقطاع بخشی" وجود داشت که در آن منابعِ تولید ثروت [زمین/شهر/معادن/چراگاه ها و..] به اقلیتی انگشت شمار بذل و بخشش و واگذار میشد و بوسیله آن ثروت انبوه استبدادی عظیم شکل میگرفت که اکثریت عامه مردم را رعیت و خادم آنان میکرد. 🔅نسبت به آیه۳۲ زخرف تفاسیر متفاوتی شده است. [أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ] اگر مراد از تسخیر، دوطرفه و درجهت رفع و پاسخ به نیازهای طرفینی باشد این موقیعت عادی جامعه ست اما اگر یکطرفه شد خروجی آن "استبدادِ طبقه برخوردار" و یک "چرخه معیوب" خواهد بود که در آن توزیع ناعادلانه ثروت خلق استبداد میکند و استبداد نیز بازتوزیع ثروت را ناعادلانه تر میکند و این دَور همین طور ادامه پیدا میکند و پایانی برایش متصور نخواهد بود. اثر بازتوزیع ناعادلانه در حوزه #اقتصاد "بی عدالتی و تبعیض و شکاف طبقاتی" و در #فرهنگ_و_سیاست تضعیف جمهوریت و نهاد اجتماعی است 🖇 یادداشت تحقیقی "استبداد در عصر دموکراسی از نگاه آمار" را بخوانید! ❇️شهیدصدر در مقاله نظریه اسلام درباره توزیع منابع طبیعی در تفاوت اسلام با سرمایه داری در سه گانه تولید، توزیع، مصرف میگوید: در اسلام ما دو توزیع داریم یک توزیع قبل از تولید و یک توزیع بعد از مصرف؛ در حقیقت یک چهارگانه شکل میگیرد: توزیع، تولید، توزیع، مصرف. اگر عدالت را در سه ساحت عدالت در منابع، عدالت در درآمدها و عدالت در فرصت ها تقسیم کنیم در نگاه شهیدصدر مهم ترین بخش که موجب تحقق عدالت در جامعه میشود توزیع در منابع است، اگر منابع برای یک اقلیت باشد و همچنین درآمدهای نجومی استبداد سیاسی و دینی پشت آن رقم میخورد! 💠 حکومت ولایتیه لزوم اصل وجودحکومت روشن است. این ایده در برابر آنارشیسم قرار میگیرد. حکومت برای معصوم است اگر امام نبود یا حکومت او غصب شد حکومت بر دو قسم تقسیم میشود الف)حکومت سلطانیه: حکومتی ست که در آن استبداد حاکم است و مردم به مثابه احجار و نباتات هستند. ب)حکومت ولایتیه: حکومتی که در آن تساوی میان حاکم و مردم در برخورداری از حقوق و تکالیف برقرار است ✅اصل ایده و کلام اصلی میرزا تحقق "ولایت فقهاست" اما در بستر فعلی و ظرف زمانی عصر قاجار که حکومت ولایتیه ممکن نیست و باید حکومت سلطان را پذیرفت اما وظیفه این است حتی الامکان این استبداد را مقید و مشروط ساخت تا حکومت ولایتیه رقم بخورد. راه حل تحقق آن نیز حاکمیت قانون، تشکیل مجلس و نظارت بر آن است. ✍ #محمدامین_رضایی @m_amin_rezai 📚|مدرسـه‌ی علـوم انسـانی فکـرت| @fekrat_sch