🔴🔵 بايدها و نبايدهاي تبليغ در دانشگاه
🖌 جواد حيادر
🔶 شناخت كامل از دانشگاه
مبلّغي در دانشگاه موفق است كه دانشگاه و دانشجو را خوب بشناسد. حضرت علي(ع) علت دشمني را عدم شناخت برميشمارد و ميفرمايد «الناس اعداء ما جهلوا». شناختهاي اجمالي، ناقص و حدسي آفت كار تبليغ است؛ شناخت بايد مبناي علمي، آماري داشته و مطابق با واقعيت باشد. شناخت هم ديدگاه مبلغ را نسبت به دانشجو اصلاح ميكند و هم نگاه دانشجو را نسبت به مبلّغ.
🔶 علاقه و اعتقاد به دانشجو
روشن است مبلغي كه اعتقاد به اهميت و تاثيرگذاري دانشجو و دانشگاه در سازندگي و رشد جامعه و علقهاي نسبت به قشر دانشجو نداشته باشد، نميتواند و نبايد خود را در سلك مبلّغ ديني دانشگاه قرار دهد. كار در محيط دانشگاه نيازمند علاقه و اعتقاد به قشر دانشگاهي دارد؛ «اگر كسي از شكل دانشجو و جوانان چنيني بيزار است، پايش را به دانشگاه نگذارد؛ اگر كسي علوم رايج در دانشگاه را جهل ميداند، اينها را اصلاً علم نميداند، به دانشگاه نرود. بايد به رسالت دانشجو و درس اين محيط اعتقاد داشته باشد.»(مقام معظم رهبري، منشور تبلیغ، ص 116)
🔶 رصد شبهه و شايعه
مبلغ ديني دانشگاه بايد تازهترين و جديترين شبهاتي كه در سطح جامعه و دانشگاه مطرح ميشود را رصد كرده و پاسخهاي مناسب براي آنها بيابد. رصد به موقع و تبيين مطابق فهم و درك دانشجو، كمك شاياني به رفع شبهه ميكند. همانطور كه در روايت داريم جابجايي شبهه از جابجايي كوه سختتر است، باید قبل از آنكه سوال فردي تبديل به شبهه گردد، پاسخ مناسب بیابد؛ ولي اگر شبهه در قلب فرد رسوخ كند آنوقت زدودن آن و تغيير نگرش فرد، نزديك به محال ميگردد.
👈 یادآوری دو نکته در این باره:
🚩 اول: مُبلّغ اگر آمادگي كافي يا توانايي لازم را در پاسخگويي به شبههاي ندارد، نبايد وارد بحث از آن شود. يا اگر توانايي دارد، بايد سعي كند شبهه و جواب آن را در يك جلسه مطرح نمايد؛ چرا كه طرح شبهه در جلسهاي و جواب آن در جلسهاي ديگر احتمال آلوده شدن افراد به آن شبهه را افزايش ميدهد.
🚩 دوم: در پاسخگويي به شبهات حتماً بايد خَلفيات (پشت پردهها) و منشاء و منبع شبهه را نيز لحاظ كرد. هر شبههاي جايي متولد ميشود و علل و عواملي باعث به وجود آمدن آن ميگردد و اهدافي را به دنبال دارد كه دانستن آن يعني رمزگشايي شبهه و قدرت بر پاسخگويي جامع به آن؛ چرا كه هر شبههاي لزوماً بار علمي و اشكال فكري و منطقي نيست تا براي پاسخگويي به آن نيازمند كار علمي و منطقي باشد، بلكه گاهي شبهه به منظور سياسي، با اهداف تخريب فرد و يا باورهاي ديني و سمپاشي رواني و ايجاد ترديد، بهوجود ميآيد و فرد يا افراد شبههافكن به دنبال پاسخ آن نيستند. در چنين مواقعي اكتفا كردن به پاسخ علمي موفقيتآميز نخواهد بود و حتي بعضاً لازم است شبهه را مهم جلوه نداد تا طرح خود شبهه كمكي به تبليغ آن نباشد.
🔶 تكيه بر تبليغ و تبيين آموزههاي ديني
دين و آموزههاي الهي به جهت جامع بودن، برخی از آموزههایش وجه سیاسی هم دارند. بايد توجه داشت که لازم نيست مبلغ تمام همّ و غم و فعاليت خود را تنها صرف توجيه و رشد سياسي مخاطبان دانشجو قرار دهد. مبلغ ديني بايد بداند كه رسالت اوليه و اساسي او تبليغ دين به طور صحيح و جامع است كه تنها يكي از زواياي روشن آن سياست است. گاه افراط برخي از روحانيون فعال در دانشگاه به مسائل سياسي روز، مشاهده ميشود. در هر حال در دانشگاه نهادهاي سياسي و تشكلهاي دانشجويي سياسي وجود دارد و ميتوان با تقويت و حمايت از آنها رسالت سياسي خود را انجام داد؛ ولي در برخورد، تبليغ و ارتباط با دانشجويان نبايد معيار وقتگذاري، صرف مباحث سياسي باشد. روحاني بايد كاملاً فراجناحي عمل كند و همچون پدري مهربان ملجاء همه سلايق درون نظام باشد. بله بايد نسبت به تفكرات سياسي منحرف نقش هدايتگري و اصلاح را در پيش گيرد و هيچوقت خود را از صراط اعتدال خارج نكند. روحاني بايد بداند كه پيش از هر چيز «اين جوانها را بايد متدين، مسئول، با تعهد، با اخلاق و معتاد به فكر كردن بار بياوريد.»(مقام معظم رهبري، دانشگاه اسلامی و.....ج4، ص، 125)
رهبر معظم انقلاب در خصوص سعه صدر مبلّغ ديني در مسائل سياسي ميفرمايد: «مبادا كسي خيال كند كسي كه در دانشگاه يك كلمه حرف مخالف ميزند يا كسي تصور كند دانشجويي كه مثلاً اخم و تَخم دارد دشمن است نه اصلاً شما براي آنها آمدهايد شما فقط براي اين نيستيد كه دوستان را نگه داريد اگر چه نگهداري دوستان هم از كارهاي خيلي مهّم است؛ دشمنان را هم بايد دوست كنيد.»(مقام معظم رهبري، دانشگاه اسلامی و.....ج4، ص، 125)
#دانشگاه
#تبلیغ
📚 منبع: نشریه معارف، شماره 96، فروردین و اردیبهشت سال 1392.
🗣 ویژگیهای متن درسی اثربخش
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(28)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم به دست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
✂️ ویژگیهای متن درسی اثربخش (نقاط قوت و ضعف متون فعلی)
🔶 33. دکتر علی دژاکام، مدرس دروس معارف اسلامی: در متون درسی باید دید مسأله دانشجو چیست، دغدغه او و زندگی امروز او را چه چیزی تشکیل میدهد، آن را باید متن درسی کرد، متن اثربخش باید کاربردی باشد، مسائل و مشکلات بچهها و جوانان امروز زود به زود عوض میشوند. ولی بنده به یک چیز معتقدم و آن اینکه مهمتر از متن، خود استاد است، دست اندرکاران باید بخش عمده هزینه را روی خود استاد بگذارند، چه بسا یک متن کاربردی را به یک معلم نا وارد بدهید، همه را ضایع کند و یا بالعکس، که زیاد از این موارد دیدهایم.
🔶 34. دکتر محمدرضا بلانیان، عضو هیأت علمی دانشگاه یزد: متون درسی به غیر از اینکه باید حرفی برای گفتن داشته باشند باید مختصر و مفید باشند. طبیعی است نظم نوشتاری و ترتب مباحث بر هم به طوری که دانشجو احساس سردرگمی نکند بسیار مهم است و همچنین است کاربردی بودن متون، پیشنهاد بنده این است که مسئولین مربوطه در تدوین کتب درسی معارف در هر گرایش و درسی باید متنهای متنوع و متعددی را ارائه دهند که متأسفانه از این جهت ضعف وجود دارد. بنده در یک ترم به عنوان مدیر گروه تمام اساتید را مکلف نمودم که تمام کتابهای درسی را که بیشتر از چهار ترم تدریس میکنند را عوض نمایند ولی میبینیم در بعضی گرایشها در مرحله عمل اینقدر دست مدرس باز نیست تا راحت یک متن درسی جدید را جایگزین قبلی نماید!
🔶 35. دکتر ولی الله نقی پورفر، دانشیار دانشگاه قم: در تألیف متون درسی رعایت دو نکته بسیار مهم است : 1- همان منطق واستدلال قرآن وبه اصطلاح قرآن محوری بودن متن2 کاردبری بودن، مطالبی آورده شود که ضرورتهای زندگی جوان باشد، با آن درگیر باشد، اولویت اوّل و دوّم او باشد، به نظر من حتی نهج البلاغه را نیز باید با پایه قرآنی توضیح داد، بحث نهج البلاغه از قرآن نباید جدا باشد، مکمل هم هستند، مخصوصا که ما فرصتی نداریم.
#گفتارپژوهی
🔶 مبانی قرآنی اقتصاد مقاومتی
🖌 مهدی اللهخواه
🔵 درآمد
در بررسی ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی و مقایسه آن با مبانی اقتصاد اسلامی که ساختار کلی نظام اقتصادی را مبتنی بر مکتب فکری اسلام ارائه میدهد، میتوان دریافت که اقتصاد مقاومتی، همان اقتصاد اسلامی در یک شرایط و رویکرد خاص است؛ شرایطی که نظام و جامعه اسلامی در زمینه اقتصادی مورد تهدید جدی از سوی دشمن قرار گرفته و لازم است در برابر دشمنیها دفاع و مقاومت کند و در رویکردی دیگر، زمینهساز پیشرفت جامعه و تحقق تمدن اسلامی نوین است. اولویت در استخراج مبانی دینی اقتصاد مقاومتی در ابعاد مختلف و استخراج راهکارهای مناسب بر آن اساس است. در حقیقت رابطه اقتصاد مقاومتی با آموزههای قرآنی و حدیثی اقتصاد اسلامی، رابطه عموم و خصوص مطلق است.
✅ اصول و مبانی
بخشی از اصول و مبانی اقتصاد مقاومتی مستخرج از قرآن عبارتند از:
✅ 1. اصل باور به رزّاقیت خداوند متعال؛ «نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیاكُم»(اسراء/31) «نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِیاهُمْ»(انعام/151) ِان یكُونُوا فُقَرَاء یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ»)نور/32.(
از دیدگاه قرآن کریم، عمران و آبادانی زمین، یکی از تکالیف انسان است«هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِیهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ»(هود/61) و مال و سرمایه که اقتصاد، مبتنی بر آن است، مایه قوام زندگی او قرار داده شده است؛ «وَلاَ تُؤْتُواْ السُّفَهَاء أَمْوَالَكُمُ الَّتِی جَعَلَ اللّهُ لَكُمْ قِیامًا»(نساء/5) یعنی هم زندگی شخصی و خانوادگی، و هم زندگی اجتماعی و آباد کردن زمین جهت سکونت و رفاه بیشتر، مبتنی بر اقتصاد است. در شرایط تهدید اقتصاد کشور از سوی دشمن و تشدید دشمنیهای وی، باور به رزّاق بودن خداوند و برطرف کردن فقری که در اثر قطع رابطه با دشمن ایجاد شده، «وَإِنْ خِفْتُمْ عَیلَةً فَسَوْفَ یغْنِیكُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاء»(توبه/28) مهمترین اصل در ساختار اقتصاد مقاومتی مبتنی بر قرآن است. تحقق این اصل، مسیر کشور را به سوی استقلال هر چه بیشتر و پایهریزی تمدن نوین اسلامی، و نیز باورمندی به سایر مبانی و عمل به راهکارهای استخراج شده از آن مبانی ارزشمند، هموارتر خواهد کرد.
✅ 2. اصل اتّکاء به خود و اجتناب از تکیه و اعتماد به اجانب؛ «وَلاَ تَأْكُلُواْ مِمَّا لَمْ یذْكَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیه»(انعام/121) مبتنی بر قاعده نفی سبیل «وَلَن یجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا»(نساء/141).
✅ 3. اصل توزیع عادلانه و گردش آزاد مال و ثروت و خدمات در میان مردم؛ «كَی لَا یكُونَ دُولَةً بَینَ الْأَغْنِیاء مِنكُمْ»(حشر/7) و ممنوعیت انباشت ثروت؛ « وَالَّذِینَ یكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلاَ ینفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللّهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ»(توبه/34) و ویژهخواهی؛«لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»(حدید/25) و لزوم رجوع به مردم چه در نهادسازی و چه در تبیین مبانی فکری.
✅ 4. اصل لزوم کار و تلاش برای تأمین مایحتاج زندگی؛ عبارت « وَلِتَبْتَغُواْ مِن فَضْلِهِ» و آیات مشابه آن (قصص/73 و اسراء/12و66و نحل/14).
✅ 5. اصل پرهیز از مصرفزدگی و اسراف و تبذیر و لزوم قناعت در زندگی؛ «كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ آتُواْ حَقَّهُ یوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»(انعام/141)، «کُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»(اعراف/31)، «وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا»(اسراء/26)، «وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یسْرِفُوا وَلَمْ یقْتُرُوا وَكَانَ بَینَ ذَلِكَ قَوَامًا»(فرقان/67).
✅ 6. اصل مبارزه با رباخواری؛ «الَّذِینَ یأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ یقُومُونَ إِلاَّ كَمَا یقُومُ الَّذِی یتَخَبَّطُهُ الشَّیطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَیعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَیعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ * یمْحَقُ اللّهُ الْرِّبَا وَیرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللّهُ لاَ یحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِیمٍ... یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِی مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ* فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ»(بقره آیات: 275 و 276 و 278 و 279)
✅ 7. اصل پرهیز از تفکر اشرافی و تجملگرایی و روحیه قارونی؛ (که در آیات متعدد قرآن به آن اشاره شده است؛ از جمله: «إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِن قَوْمِ مُوسَى فَبَغَى عَلَيْهِمْ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ* وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَأَحْسِن كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ* قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِندِي أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِن قَبْلِهِ مِنَ القُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَأَكْثَرُ جَمْعًا وَلَا يُسْأَلُ عَن ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ* فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ * وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ»(قصص/76-80).
#اقتصاد-مقاومتی
#قرآن
📚 منبع: نشریه معارف، شماره 111 دی و بهمن 94.
♻️ شيوه تبليغي استاد قرائتي
👈 استاد قرائتی در میان مبلغان معاصر از جمله چهرههاي موفقي است که توانسته است با ابتكار و تجربههاي منحصر به فرد در شیوه تبلیغ، در طول بيش از چهار دهه تلاش خستگیناپذیر، مبانی روشنگرانه اسلام را با محوریت قرآن به مخاطبان عرضه نماید.
در این نوشتار به اجمال، شیوة تبلیغی استاد بزرگوار تقديم علاقهمندان میشود:
🔶 1. دامنه تبلیغ را گسترش دهیم
تبلیغ محدود به زمان و مکان خاصی نیست و مرز و بوم ندارد. رسولاکرم(ص) به سران کشورهای یمن، حبشه، روم، ایران دعوتنامه ارسال نمودند. حضرت امام(ره) نیز به رهبر بزرگترین قدرتهای مارکسیستی نامة دعوت نوشت. با هجرت یک عالم قزوینی به کشور چین، اسلام به چین وارد شد؛ و مردم شمال کشور چاد از طریق چند زن مسلمان با اسلام آشنا شدند.
🔶 2. مردم را دعوت کنیم؛ قبل از آنکه آنها دعوت نمایند
امیرمؤمنان(ع) در توصیف پیامبر اسلام(ص) میفرمایند: «طَبیبٌ دَوّارٌ بِطبِّه» او طبیبی است که با داروی خود در پی یافتن بیماران است. و همین است که بعد از نزول آیه «وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ» حضرت از بستگان خود دعوت کرد و پس از پذیرايی از آنها، پیام دعوت به توحید را بیان نمودند.
در جایی دیگر خداوند به پیامبر(ص) میفرماید: «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ»(آلعمران/64) یعنی ابتکار عمل در دست تو باشد و با توجه به مشترکات خود با اهل کتاب، آنها را دعوت کن. و همینطور در مورد حضرت موسی(ع) میفرماید: «اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى».(طه/24)
🔶 3. در پی گرفتن دستمزد نباشیم
باید توجه داشت که در قرآن آمده «قلْ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا» یعنی درخواست نکنید «لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلا شُكُورًا»(انسان/9) یعنی در دل هم، توقع نداشته باشید؛ ولی نداریم که «لا نأخذ»! پس برای پول نروید و توقع هم نداشته باشید؛ ولی اگر دادند بگیرید. مثل اینکه سایه باید دنبال ما باشد، نخ در پی سوزن باشد و کفش برای پا باشد؛ نه برعکس.
🔶 4. برنامهریزی تبلیغ ریشهای باشد
با خودم فکر کردم که ما پزشک اطفال داریم اما آخوند اطفال نداریم. در روایت هم آمده است که «عَلَیکُم بِالاِحداث». در حکمت این تاکید حضرت علی(ع) ضمن توصیههای خود به فرزند گرامیشان اما حسن(ع) میفرماید: «وَ إِنَّمَا قَلْبُ الْحَدَثِ كَالْأَرْضِ الْخَالِيَةِ مَا أُلْقِيَ فِيهَا مِنْ شَيْءٍ قَبِلَتْه»ُ زیرا قلب نوجوان مانند زمین خالی و کاشته نشده است و آماده پذیرش هر بذری است که در آن پاشیده شود.
🔶 5. مدیریت زمان با توجه به حال مخاطب
در روایت داریم که رسول اعظم(ص) نماز جماعت میخواندند، صدای گریه طفلی بلند شد، حضرت نماز را سریعتر تمام کردند. وقتی برای نماز جماعت با وجود این همه عظمت و اهمیت توصیه شده است که مراعات حال اضعف مامومین شود، چرا سخنرانیهای ما این گونه نباشد؟! من تفسیر یک دقیقهای هم گفتهام.
🔶 6. روان و صمیمی بگویید
با مردم ساده حرف بزنیم تا بفهمند. در درسی اشکال کردم، استاد گفت: اشکال به ناقل، یا منقول، یا منقول به، یا منقول فیه، یا منقول علیه است؟! گفتم اصلاً اشکال یادم رفت! در روایت هم داریم که رسول اكرم(ص) فرمودند: «اَنا آکِلٌ کَما یَاکُل العَبد وَ اجلس کَما یَجلس العَبد» در قرآن هم میخوانم که «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ».
🔶 7. به جای گریه سراغ خنده برویم
با ایجاد فضای شاد، مخاطب سرحال، با انگیزه و همراه بحث میماند. «وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى» و این اوست که میخنداند و میگریاند. خنده مثل تکان دادن گونی است که جا باز میکند. با خنده مخاطب شما احساس خستگی نمیکند.
🔶 8. انجام وظیفه نه رفع تکلیف
«لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَ عَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ». مگر یادمان رفته که انبیاء و اولیاي الهی را نه تنها استقبال نمیکردند، بلکه با انواع و اقسام تهمتها و افتراها و آزار و اذیتها مانع فعالیت آنها میشدند؟!
🔶 9. تبليغ در همة سال، نه منحصر در زمان خاص
در قرآن میخوانیم: «إِيلافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ». اگر اقتصاد مردم تعطیلبردار نیست، چرا اعتقاد آنها موسمی و فصلی باشد؟! هرچند نقش زمان و آثار آن نباید نادیده گرفته شود، ولی فقط به آن هم اکتفا نشود.
🔶 10. بازخوردگیری از مباحث
مدتی برای مثال زدن افرادی که کمتر میفهمند یا نمیفهمند از واژه "دهاتی" استفاده میکردم! دهاتیها اعتراض کردند که چرا ما را مثال میزنی مگر ما اینگونه هستیم؟! بعداً آن را به پشت کوهی تبدیل کردیم! باز نامه آمد مگر ما چه تقصیری داریم؟! در زمان طاغوت منبریای در شهری از وضع نامناسب دینی انتقاد میکرد که چرا باید در فلان نقطه شهر در فلان مرکز دختر و پسر باهم اجتماع کنند و فساد و فحشا باشد. دو جوانی که این قضیه را شنیده بودند گفتند دنبال آدرس میگشتیم که آقا دادند.
#تبلیغ
#دانشگاه
📚 منبع: نشریه معارف، شماره 88- آبان و آذر 90.
✂️ ویژگیهای متن درسی اثربخش
🗣 سلسله مباحث گفتارپژوهی(29)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم به دست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
@maarefmags_ir
♻️ ویژگیهای متن درسی اثربخش (نقاط قوت و ضعف متون فعلی)
🔶 36. دکتر سیدحسام الدین حسینی، استادیار دانشگاه شهید چمران: چنانچه بیان شد و تاکید مقام معظم رهبری هم بر آن است مساله، سبک زندگی اسلامی است که متاسفانه متون درسی ما یا بر اساس آن نوشته نشده اند یا اینکه به طور موردی به بخش های اندکی از این سبک و به طور پراکنده پرداخته اند. در حالیکه ما نیازمند تدوین و تالیف کتب و متون درسی هستیم که یک نظام جامع اسلامی را برای زندگی بشر امروز مطرح کرده باشد و این عمل مقدس به نوعی موجب کاربردی نمودن متون دینی و شناساندن مکتب متعالی اسلام و عمل به رهنمود مقام معظم رهبری در راستای تعریف عملیاتی سبک زندگی اسلامی و ارائه طرح کاربردی تحول علوم انسانی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می باشد.
🔶 37. دکتر محمدمهدی امامی، استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی: درباره متون درسی هم معتقدم، متن باید از اول هدفمند باشند، اهدافی که میخواهد به آن برسد کاملاً روشن باشد، استاد هم باید آن اهداف را دقیق بشناسد و سیستماتیک پیش رود، سیر مطالب حفظ شود، دانشجو وقتی آن مباحث را در درس از استاد شنید و بعد کتاب را مطالعه کرد واقعاً از نظر اندیشهای به آن اهداف رسیده باشد. اگر اینطور شد متن اثرگذار است. و اگر نه نمیتوان دانشجو را برای خواندن یک کتاب مثلاً 200 برگی قانع نمود.
🔶 38. دکتر علی اصغر کاملی، استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی: متون درسی باید تأثیر گذار ، کاربردی و همراه با زندگی باشد، مشکلاتی در کتاب های درسی وجود دارد، بعضی بسیار خشک و غیر جذاب اند، بعضی با ادبیات حوزوی ، بعضی بایک سری مباحثی که با قبل و بعد آن هماهنگ نیست و کار استاد را اضافه می کند و...، غیر اینکه گاه مسائلی بخاطر اختلاف در چاپهای مختلف و ویراستهای جدید وقدیم در کلاس پیش می آید، آنچه دست استاد است مثلا چاپ قدیم است، ویراست جدید آن دست دانشجویان و...
#گفتارپژوهی
📚 دانشگاه و دانشجوی انقلابی
از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی
🖌 نویسنده: دکتر حسن قدوسیزاده
ناشر: دفتر نشر معارف
نوبت چاپ: اول1397
👈 قیمت: 10 هزار تومان
✂️ نوشتن از انگیزهها، ریشهها، اهداف، آرمانها و پیامدهای انقلاب اسلامی به سادگی امکان پذیر نیست و در محدوده کتاب نمیگنجد، ولی از باب «آب دریا را اگر نتوان کشید پس بهقدر تشنگی باید چشید»، در این کتاب با عنوان «دانشگاه و دانشجوی انقلابی»، گلچینی جذاب و دلنشین از بیانات رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیتالله خامنهای که در طول سالهای 1368تا 1394 در جمع استادان دانشگاهها، دانشجویان، مسؤلین کشوری و آحاد مردم ایراد گردیده و از سه فصل با بیش از یکصد و پنجاه نکته در160 صفحه تشکیل گردیده، تقدیم خوانندگان فرهیخته میگردد.
♻️ برخی از موضوعات این کتاب عبارت است از:
🔶 فصل اول، آشنایی اجمالی با انقلاب اسلامی، انقلاب چیست؟، انقلاب اسلامی الگو و نمونة خود را از امیرالمؤمنین(ع) گرفت.
🔶فصل دوم، ویژگیها و وظایف دانشگاه انقلابی، دانشگاهها مهمترین زیرساخت پیشرفت و توسعة کشور است، دانشگاه موتور پیشرفت کشور است.
🔶فصل سوم، ویژگیها و وظایف دانشجوی انقلابی، دانشجو کیست و هدفش چیست؟ و... .
#تازههای_معارفی
♻️ جريانشناسي تبليغ
در دهه چهل و پنجاه شمسي
🖌 محسن حسام مظاهري
🔶 اول: وعظ سنتي
وجهةهمت اين جريان تبليغ مسائل اعتقادي و عبادي ديني و مبارزه با شبهات اعتقادي که از جانب اهل سنت، وهابيت و بهاييت طرح ميشد، بود و نسبت به ورود در مسائل و مناقشات سياسي جامعه چندان تمايلي نشان نميداد؛ و ابايي نداشت که با حکومت پهلوي روابط حسنهاي برقرار کند و در پايان منبر براي «شاه شيعه»هم دعا کند. اين رويکرد البته ميان همة وعاظ سنتي فراگير نبود. اين دسته از وعاظ پس از درگذشت آيتالله بروجردي، مرجعيت آيات عظام سيد ابوالقاسم خويي و سيد محسن حکيم را تبليغ ميکردند. از جمله چهرههاي شاخص اين جريان شيخ حسينعلي راشد (1359 – 1284ش) است. راشد از وعاظ متفکر وقت بود و يگانه واعظي بود که به مدت 37 سال شبهاي جمعه منبرش از راديو پهلوی دوم پخش ميشد. از ديگر وعاظ سنتي اين مقطع ميتوان علي سدهي، سيد مرتضي برقعي، انصاري قمي و سلطانالواعظين شيرازي را نام برد.
🔶 دوم: وعظ انقلابي و سياسي
این وعاظ با انقلابيان و معترضان همگام و همسو بودند و آشکارا نسبت به رژيم پهلوي موضع انتقادي و اعتراضي داشتند. هر چه به مقطع پيروزي انقلاب نزديک ميشويم، دامنة مبارزات، نفوذ و ابعاد فعاليت اين جريان هم بيشتر ميشود. این وعاظ به تلويح يا تصريح موضوعات اجتماعي و سياسي را به عنوان موضوعات منابر خود برمیگزيدند و با تکيه بر «نهجالبلاغه» و قيام عاشورا، ابعاد حماسي و مبارزاتي و عدالتخواهانة شيعه را برجسته و تبليغ میکردند. اين وعاظ عمدتاً مبلغان مرجعيت امامخميني(ره) بودند.
شاخصترين چهره این جريان مرحوم شيخ محمدتقي فلسفي بود. فلسفي چنان شهرت و محبوبيتي داشت که حتي برخي سران رژيم، پاي منبر او حاضر ميشدند. امتياز برجستة فلسفي ـ که مصونيت و حاشية امني را براي فعاليتها و منبرهاي انتقادياش فراهم ميآورد ـ ارتباط گسترده و وثيقي بود که او با بدنة روحانيت و مراجع تقليد داشت. اين ارتباط به گونهاي بود که وي آشکارا خود را زبان گويا و نمايندة مراجع شيعه ميخواند.
از جملة ديگر وعاظ انقلابي فعال در اين مقطع ميتوان به اين اشخاص اشاره کرد: شيخ عباسعلي اسلامي، سيد محمود طالقاني (با محوريت «مسجد هدايت»)، شيخ محمدرضا مهدويکني (با محوريت «مسجد جليلي»)، شيخ محمد مفتح (با محوريت «مسجد قبا»)، سيدعلي خامنهاي (با محوريت «مسجد کرامت» مشهد)، شيخ محمد جواد باهنر، سيد محمد موسويخوئينيها، شيخ مرتضي مطهري (ابتدا با محوريت «حسينية ارشاد» و «مسجدالجواد(ع)»، سيد عبدالکريم هاشمينژاد (در مشهد)، شيخ اکبر هاشمي رفسنجاني، شيخ علي دواني، شيخ فضلالله محلاتي، شيخ ناصر مکارمشيرازي، شيخ علي فيضمشکيني، شيخ عباس علي عميد زنجاني (با محوريت «مسجد لرزاده»)، سيد عبدالحسين دستغيب (در شيراز)، سيدمحمدعلي قاضي طباطبايي (در تبريز)، شيخ عباس واعظ طبسي (در مشهد)، شيخ علي تهراني، شيخ محمدرضا فاکر، شيخ محمدجواد حجتي کرماني، شيخ جعفر شجوني، شيخ محمدمهدي موحدي کرماني، شيخ مهدي رباني املشي.
خطباي «مُکلّا»!
ذيل دسته وعاظ انقلابي و مبارز، بايد از يکگونة فرعي نيز سخن گفت و آن جريان سخنرانان و خطباي غيرروحاني يا به اصطلاح «مُکلّا» است؛ سخنراناني که گرچه لباس روحانيت بر تن نداشتند، اما به عنوان خطباي مذهبي شناخته ميشدند و کارکرد و فعاليتي مشابه وعاظ روحاني داشتند. اين سخنرانان به ويژه در ميان دانشجويان و جواناني که به هر دليل، نگرش مثبتي نسبت به روحانيان نداشتند، توانستند بسيار تأثيرگذار عمل کنند. يکي از مراکز اصلي فعاليت اين جريان «حسينية ارشاد» بود که ساختاري متجدد داشت و به خلاف عرف حسينيهها در آن مستمعان روي صندلي مينشستند. از چهرههاي شاخص اين جريان ميتوان به فخرالدين حجازي و محمدتقي شريعتي اشاره کرد. البته با تسامح و از برخي جنبهها همچنين ميتوان مهندس مهدي بازرگان و دکتر علي شريعتي را هم از مصاديق اين جريان محسوب کرد.
@maarefmags_ir
🔶 ادامه دارد...
🔶 سوم: وعظ ميانهرو
وعاظي را شامل ميشد که در ميانة دو جريان سنتي و انقلابي قرار ميگرفتند و با حفظ ريشه و خاستگاه سنتي خود، به خلاف جريان سنتي نسبت به تحولات سياسي و روند مبارزات منفعل نبودند و در جريان پيشبرد انقلاب نقش آفرينيهايي داشتند؛ گرچه اين نقش آفريني در وسعت و شدت مشابه جريان انقلابي نبود و روند ملايمتري داشت. اين جريان ارتباط خود را هم با روحانيت و مرجعيت سنتي و غيرانقلابي و هم با روحانيت و مرجعيت انقلابي و مبارز حفظ ميکرد و ميان هر دو جريان، موافقان و مخالفاني داشت. چهرة شاخص اين جريان مرحوم شيخ احمد کافي (1357ـ 1305ش) با محوریت «مهدية تهران» است که بين مجموعة وعاظ معاصر از نظر گسترة شهرت و محبوبيت جايگاه يگانه و منحصر به فردي را داراست. کافي را بايد از جملة وعاظ مبدع و صاحب سبک دانست. از ديگر وعاظ ميانهروي فعال در اين مقطع، ميتوان به سيدصدرالدين صدر بلاغي، سيدعبدالرضا حجازي، شيخ جواد فومني، شيخ محمود حلبي، شيخ قاسم اسلامي (شجاعي) و چهلستوني اشاره کرد.
#وعظ
#خطابه
#تبلیغ
📚 منبع: نشریه معارف، شماره 89، دي و بهمن 1390.
🆔 فضای مجازی و سبك زندگي
🖌 محمد مصطفي حسيني
👈 جمله مشهوري ميگويد: «كسي كه نميداند در اينترنت به دنبال چيست، در واقع دنبال همه چيز است.» ذهن فرد به مانند يك جاروبرقي انواع اطلاعات را در اين فضا جذب ميكند؛ اطلاعاتي كه معلوم نيست هر كدام چه تأثيري در تفكر، رفتار و سبك زندگي وي ميگذارد.
✅ تأثير مثبت اينترنت بر سبك زندگي
🔶 الف. خدمات آموزشي و پژوهشي: امروزه يكي از رايج¬ترين استفاده¬هاي اينترنت، جهت آموزش و نيز پژوهش است. تعداد زيادي مدارس و مراكز عالي آموزشي و دانشگاهها و كالجها اينترنتي، در حال سرويسدهي به علاقه¬مندان مي¬باشند.
🔶 ب. «شهروند الكترونيك» و «تجارت الكترونيك»: يكي از مفاهيمي كه تأثير زيادي در سبك زندگي آينده جامعه خواهد داشت «شهروند الكترونيك» ((e-Citizen است؛ كه بهطور عام به فردي گفته ميشود كه مهارتهاي زندگي در جامعه اطلاعاتي را فرا گرفته و بتواند از مزاياي اين نوع زندگي استفاده كند. شهروند الكترونيك قادر است آخرين اطلاعات، اخبار، كالاها و نرمافزارها را در کوتاهترین زمان از طريق اينترنت جستجو كرده و بهدست آورد. نيز مي¬تواند كليه مراحل سفر را از قبل، به كمك اينترنت برنامهريزي كند. او از طريق اينترنت به راحتي از فرصتهاي شغلي موجود آگاه ميشود و بسياري از كارها را بدون خروج از منزل يا محل كار و بدون مراجعه حضوري انجام ميدهد. و همچنين توانايي بيشتري در دفاع از حقوق شهروندي خود دارد. مفهوم ديگري كه در تعيين سبك زندگي جامعه تأثير به سزايي خواهد داشت، «دولت الكترونيك» است؛ كه استفاده از فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به منظور ارائه خدمات دولتي، به صورت بههنگام و مستقيم به شهروندان ميباشد.
توسعه اقتصادي و تجارت الكترونيك، از دیگر مزایای استفاده بهینه از فضای مجازی است. استفاده از تجارت الكترونيك مزاياي بسياري دارد؛ از جمله: صرفه جويي در هزينه¬ها، كاهش هزينه مبادلات، افزايش كارآيي، تغيير فرآيندهاي مديريت و تأسيس بنگاههاي اقتصادي، كاهش هزينه كاوش، دسترسي بيشتر و راحتتر به اطلاعات، تعديل قدرت بين توليدكننده و مصرف كننده، كاهش محدوديت ورود به بازار، افزايش رقابت، كاهش سود انحصاري و... .
🔴 تأثير منفي اينترنت بر سبك زندگي
البته تأثير فنآوري اينترنت در اين زمينه مستقيم نيست و بيشتر تابع نوع استفاده از آن و نيز بسته به متغيرهاي سن، جنس، تحصيلات و غيره است.
بررسي تأثيرات منفي اينترنت بر سبك زندگي افراد در سه بعد «اجتماعي»، «خانوادگي» و «فردي»:
🔶 الف) بعد اجتماعي:
تبديل اينترنت به ارزش: امروزه با تعابيري همچون «اينترنت جزو لاينفك زندگي انسان است» و «به كسي كه اينترنت بلد نباشد بي¬سواد مي¬گويند» و «دنيا، دنياي اينترنت و شبکههای مجازی است» روبرو هستيم كه هر چند از واقعيت عمومي شدن اينترنت مي¬گويند، اما ناخواسته جامعه را به سمتي سوق مي¬دهند كه در نهايت ابزاري همچون اينترنت را به يك ارزش تبديل مي¬كند. در واقع برخوردي اينگونه با اينترنت به جاي اينكه فرد نيازمند به آن را با آن درگير سازد، نوعي احساس نياز كاذب در افراد به وجود مي¬آورد؛ افرادي كه شايد مخاطب واقعي اين رسانه نباشند و در نتيجه جذب حواشي آن ميشوند.
قبض و بسط باورها: پژوهش¬ها مؤيد نظرات كارشناسان مذهبي در خصوص تأثير منفي اينترنت بر باورها و هويت فرهنگي جوانان جامعه است. گرچه اين مسئله نشان دهنده اين است كه تأثير نهادهايي چون دين در فرايند هويتسازي جوانان در اينترنت كمرنگ شده است، اما نشان¬دهنده اين نيز هست كه مؤلفه¬هاي هويت¬يابي جوانان در رسانه اينترنت خارج از كنترل مراجع ديني و ساختارهاي رسمي متولي نظارت بر آن مي¬باشد. بيشك تداوم اين كمرنگ بودن تأثير مراجع ديني در اينترنت منجر به شكل¬گيري نسلي از جوانان خواهد شد كه سبكي از زندگي را انتخاب خواهند نمود كه دين در آن كمترين نقش را خواهد داشت.
🔶 ب) بعد خانوادگي
نتايج تحقیقات نشان میدهد که ميزان استفاده از اينترنت بر متغيرهاي كاهش فعاليت روزانه، بياعتمادي والدين نسبت به فرزندان، كاهش ارتباطات چهره به چهره، كنارهگيري و كاهش فعاليت¬هاي اجتماعي آنان تأثير داشته است. استفاده ناصحيح از فضای مجازی موجب شكل گرفتن پديدههاي ناخوشايندي در زندگي خانواده¬ها شده است؛ از جمله: آثار سوء بلند ورود دختران به شبکههای مجازی که امكان بروز رفتارهايي را به دختران مي¬دهد كه در دنياي واقعي آنان جايي ندارد، شیوع ازدواج اينترنتي و روابط فرا زناشويي موسوم به ازدواج سفید، شیوع خيانت اينترنتي و در نتیجه جدايي عاطفي و یا طلاق، استفاده كودكان از اينترنت و بروز اختلالات جسمي و روحي فراوان در كودكان و سبك زندگي آنان.
🔶 ج) بعد فردي
1. اثرات جسمي؛ از جمله: ايجاد اختلالات جسماني مانندمشكلات بينايي، صدمات سيستم اسكلتي و فیزیک بدنی، چاقي.