✅ انواع روش تدریس (16)
🔶 روش قیاس و استقراء
✅ توضیح
در قیاس از یک مفهوم کلی به جزء می‌رسند و در استقراء از جزء به کل. آمارگیری استقراء است و استدلال مبتنی بر قیاس است. به بیان دیگر قیاس روش فلسفی و استقراء روش تجربی است.
🔶 محاسن
قابلیت ترکیب با سایر روش‌های آموزشی را داراست
🔴 معایب
یادگیری از جزء به کل در بعضی عرصه‌ها مثل ورزش بیشتر مورد توجه است نه در همه عرصه‌ها اما روش کل به جزء در حوزه آموزش خصوصاً در مطالعه کتاب‌ها بدون استاد/خودآموز مؤثر تر نشان می‌دهد. بهره‌مندی از روش استقراء یقین آور نیست.
#روش_تدریس
📚 قیام امام حسین(ع) و انقلاب امام خمینی(ره)
🖌 نویسنده: آیت‌الله شیخ عیسی قاسم
ترجمه: سید مهدی نوری کیذقانی و مریم نصراللهی
ناشر: دفتر نشر معارف
نوبت چاپ: اول1397
🔶 قیمت: 7500 تومان
👈 میراث اهل‌بیت(ع) که توسط اولیای مکتب، گردآوری و ذخیره شده و پیروان ایشان آن را از نابودی حفظ کرده‌اند، بیانگر مکتب جامعی است که شاخه‌های مختلف معرفت اسلامی را در بر می‌گیرد.
@maarefmags_ir
✂️ عنوان کتاب «قیام امام حسین(ع) و انقلاب امام خمینی(ره)» که ترجمه «ثورة اّم و ثورة شعاع»، اثر آیت‌الله شیخ عیسی قاسم از علما و رهبران مبارز بحرین است، این مفهوم را به ذهن متبادر می‌سازد که نویسنده، قیام امام حسین(ع) را به منزله قیام اصلی و مادر و همچون خورشیدی فروزان می‌داند و نهضت امام خمینی(ره) را پرتوی امتدادی از آن قیام جاویدان به حساب می‌آورد.
🚩 این کتاب، که از 126 صفحه تشکیل شده پس از بیان مقدمه‌ای کوتاه در بارة چیستی و مفهوم انقلاب و عناصر اصلی انقلاب و تفاوت انقلاب‌ها، به ارزیابی تطبیقی قیام سیدالشهدا(ع) و انقلاب امام خمینی(ره) در پنج محور می‌پردازد. محور واحدی که هر دو قیام بر پایه آن انجام گرفت، رضایت خداوند سبحان است. رهبری، نخبگان و امت، شرایط و ابزارها و نتایج بحث از دیگر موضوعات و عناوین این کتاب است.
#تازه‌های_معارفی
♻️ بررسی
دانشگاه انقلابی
🖌 در گفت و گو با دکتر محمدطیب صحرایی
🔶 اگر در شرایط فعلی کلمات «انقلابی» و «انقلابی‌گری» مطرح می‌شود، برای کسی که در فضای ادبیات اجتماعی-سیاسی غرب مطالعه یا زندگی کرده و یا با آن ادبیات بخواهد به بررسی بحث بپردازد، ممکن است ذهنش به کارهای ساختار‌شکنانه و منفی و ضد نظم نزدیک شود. به عبارتی تمدن فعلی غرب، انقلابی بودن را دارای بارهای منفی کرده است. در حالی که ما در ادبیات بومی حوزه تمدن اسلامی_شیعی خود از انقلاب صحبت می‌کنیم که باید در ترجمه آن که در سخنان امام و مقام معظم رهبری هم بسیار استفاده شده و می‌شود بر دور بودن آن از بر هم زدن نظم‌های مفید و ساختارهای بشری تأکید کرد. انقلابی بودن اینجا دقیقا دارای معنای مثبتی است که مکمل اصلاح‌طلبی و عدالت‌خواهی، آرمان‌گرایی و حققیت‌جویی است.
🔶 اگر چه انقلابی بودن تولید کننده مجموعه‌ای از صفات است اما پیش از این مرحله، ثمره مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و صفات است. یعنی کسی که می‌خواهد انقلابی باشد در درجه اول باید برخوردار از ویژگی‌هایی باشد. نمی‌توان در هر شخصی به صورت تصنعی و ساختگی انقلابی بودن را تزریق کرد. این صفات چیست؟ انقلابی یعنی کسی که از فضاهای نامطلوب موجود عبور کند و به فضاهای مطلوب، آرمانی و کمال‌جویانه وارد شود. اگر شخصی بخواهد این اتفاق را رقم بزند آن هم به صورت پایه‌ای و بنیادی، نه تصنعی و ظاهری، باید مجموعه‌ای از ویژگی‌ها داشته باشد. به طور مثال کسی که آزادی‌خواه نباشد نمی‌تواند در معنای مثبت، انقلابی باشد. انسانی که خارج از تعلقات مادی، سیاسی و اقتصادی نباشد، نمی‌تواند انقلابی باشد. پس برای اینکه یک گروه، مجموعه و نسل انقلابی داشته باشیم حتما پیش از آن باید آزادی‌خواهی، عدالت‌طلبی و آرمان‌گرایی و در یک کلام خداگرایی، به معنای عام کلمه در جامعه رشد پیدا کند، که ثمره طبیعی آن تحول‌خواهی یا همان انقلابی‌گری است. حال در مورد انقلابی بودن فضای دانشگاه، ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا حضرت آقا در صحبت‌هایشان در جمع دانشجویان انقلابی‌گری را به صورت پررنگ‌تری مطرح می‌کنند؟ پاسخ این است که چون به صورت پیش‌فرض، انسان‌های جوان و اهل دانش، علی‌القاعده دارای تعلقات کمتری هستند؛ اساساً آزادی‌خواهی بیشتری در این جمع موجود است. بنابراین قشر دانشگاهی به انقلابی‌گری نزدیک‌تر از گروه‌ها و اقشار دیگر هستند.
🔶 نفس حکومت هدف غایی نیست؛ لذا حضرت علی ؟ع؟ اعتقاد داشتند که حکومت در نظرشان از کم اهمیت‌ترین مسائل است مگر اینکه به واسطه آن حقی را برقرار کنند و یا باطلی را از بین ببرند. بنابر این اگر فضای دانشگاه، چه دانشجو و چه اساتید در چارچوب فکر انقلابی حرکت کنند، نه با نظام به عنوان موردی که باید با آن مخالفت صد درصدی کنند روبرو می‌شوند و نه آن را مانند بُتی می‌دانند که همیشه و در همه حال باید از آن دفاع نمایند؛ بلکه آن را به مثابه ظرفی برای رسیدن به تعالی و کمال و یا خدای نکرده به سمت سقوط می‌بینند. این‌گونه است که دانشگاه می‌تواند سریع، صریح و شفاف در مورد مسائل نظام موضع بگیرد. آنجایی که خط نظام به سمت تعالی است دیگر دفاع از نظام تعالی‌جو برایش جنبه منفی حساب نمی‌شود. حکومت حق است باید از آن دفاع کرد و اگر همین نظام در قسمت‌هایی دارد خلل و آسیب می‌بیند، باید در مقابلش رفتاری منطقی بروز داد؛ باید نهی از منکر کرد؛ باید اصلاح‌طلبی واقعی و اصول‌گرایی دائمی داشت. بنابر این در مورد نظام اگر عینک خود را از «با نظام بودن یا با مردم بودن» به «با حق یا با باطل بودن» و جلوه‌های آنها تبدیل کنیم، بسیاری از مشکلات قابل حل است.
✅ - انتقاد کردن، جزیی از رهبری است. یعنی رهبری علاوه بر نظر وارد حیطه عمل هم می‌شود. به عبارت دیگر اگر یک معلم فقط در یک کلاس درس بدهد و از سوال و بازخواست و رفع اشکال خبری نباشد، طبیعتاً آن کلاس مطلوب نیست. اگر یک مربی اشکالات متربی خود را نگوید، آموزشی یکسویه و کم اثر خواهد داشت. بنابراین در یک مرتبه بزرگ اجتماعی اگر بنا باشد کسی رهبری جامعه را با نگاه تعالی‌بخشی بر عهده داشته باشد، باید اشکالات را هم بیان کند. این همان سیره رهبران الهی است. بر اساس این چارچوب، تفکر نقاد و معرفی نقاط ضعف و اشکال، جزیی از فرآیند رهبری و هدایت‌گری قرار می‌گیرد.
# دانشگاه_انقلابی
🖌 منبع: نشریه معارف، شماره 112، مهروآبان 95.
🔎 داستانِ علم دینی
🖌 داستانِ دکتر گلشنی از علم دینی(1)
✂️ گزیده‌ای از آراء و نقد و نظرات دکتر مهدی گلشنی(زاده 1317، دکترای فیزیک از کالیفرنیا، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو آکادمی علوم جهان اسلام، عضو انجمن اروپایی علم و الهیات، عضو مرکز الهیات و علوم طبیعی برکلی، عضو مؤسس انجمن بین‌المللی علم و دین کمبریج، برنده دو دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی و چهره ماندگار فیزیک ایران، نویسنده: «قرآن و علوم طبیعت»، «از علم سکولار تا علم دینی»، «علم و دین و معنویت در آستانه قرن بیست و یکم»، «تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیک‌دانان معاصر» و «علم، دین و فلسفه»)را درباره علم دینی می‌خوانیم:
🔴 علل مخالفت با طرح «علم دینی»
علت نخست: تعبیرهای نادرست و متفاوتی است که از «علم دینی» در کشور ارائه می‌شود؛ مانند:
🔶 علمی است که در ازای فرهنگ و تمدن اسلامی تکوّن و توسعه پیدا کرده است.
🔶 علمی است که هدف آن تبیین کتاب و سّنت است؛ مانند فقه، کلام، تفسیر و... .
🔶 علمی است که منشأ آن مهم نیست بلکه باید در چارچوب جهان‌بینی اسلامی تفسیر شود.
🔶 علمی است که در آن برای پژوهش‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی باید به قرآن و حدیث رجوع شود.
🔶 علمی است که به کشف معجزات علمی می‌پردازد.
🔶 علمی است که کارهای علمی آن با ابزارهای هزار سال پیش انجام می‌شود، نه با دستاوردهای چند قرن اخیر.
🔴 علت دوم: عده‌ای، تحقق علم دینی را از منظر معرفت‌شناسی و روش‌شناختی غیر ممکن می‌دانند؛ زیرا آنها معتقدند اصولاً علم و دین دو حوزه مستقل از هم هستند.
علم روش خاص خود را دارد که همان تجربه، نظریه‌پردازی و تطبیق تجربه با پیش‌بینی‌های نظریه است؛ بنا بر این علم، شرقی، غربی، دینی، و غیر دینی، ندارد.
نقّادی اجمالی دیدگاه مخالفان
🔴 دلایل نادرستی علت نخست:
🔶 محدود کردن علم اسلامی به معارف خاص دینی، مثل فقه، تفسیر و کلام و... تنگ نظرانه است و با معارف قرآنی و سّنت اسلامی مطابقتی ندارد.
🔶 کنار گذاشتن دستاوردهای بشری چند قرن اخیر، نه ممکن و نه مطلوب است.
🔶 اسلام جزئیات را به ما نمی‌گوید، بلکه بر ماست آنها را کشف کنیم که چه قوانینی بر آنها حاکم است.
دلایل نادرستی علت دوم:
🔶 محدود کردن معنای دین.
🔶 غفلت از محدودیت‌های علم.
🔶 عینیت قائل شدن برای همه چیزهایی که به نام علم، تعلیم داده می‌شود.
تلقی درست از «علم دینی»
می‌توان این تعاریف را برای «علم دینی» برشمرد:
🔶 علمی است که مطالعه طبیعت را در چارچوب متافیزیک دینی، دنبال کند و کلیت قضایا را در جهان‌بینیِ دینی ببیند. (این تعریف نشانگر سازگاری و تلائم گزاره‌های علمی با گزاره‌های دینی و فلسفی است.)
🔶 علمی است که در خداشناسی و رفع نیازهای مشروع فردی و اجتماعی جامعة دین‌دارانِ مسلمان مؤثر باشد. (این تعریف بیانگر اهداف و غایات علم دینی است.)
🔶 علمی است که در آن، جهت پرهیز از آفات علم جدید و برای هرچه غنی‌تر کردنش، تلاش می‌شود تا بینش الهی بر عالِم، حاکم گردد. (این تعریف بیانگر نقش بینش الهی عالِم در جهت‌دهی به عرصه‌های مختلف فعالیت علمی است.)
تأثیر روان‌شناختی و جامعه‌شناختی بر فعالیت علمی
✂️ در چند دهه اخیر، مسئله دخالت عوامل روان‌شناختی و جامعه‌شناختی در شکل‌گیری، تعبیر و ترویج نظریه‌های علمی، مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه چند نگاه وجود دارد:
نگاه افراطی: این عوامل در تمامی مراحل تکوین و تعبیر و ترویج دخالت تام دارند.
اساساً، معرفت به طورکلی تابع شرایط اجتماعی است.
نگاه تفریطی: به طورکلی منکر تاثیر این عوامل در شکل‌گیری، تعبیر و ترویج نظریه‌های علمی هستند.
نگاه تبعیضی: عده‌ای می‌گویند تاثیرگذاری این عوامل در برخی از مراحل فعالیت علمی چنین است که:
🔶 عوامل روان‌شناختی، نقش بیشتری در شکل‌گیری و تعبیر نظریه‌ها دارند.
🔶 عوامل جامعه‌شناختی، نقش اساسی‌تر در پذیرش و انتشار نظریه‌ها دارند.
#علم_دینی
#گلشنی
📚 منبع: نشریه معارف شماره113 آذر و دی 1395.
💡 داستانِ علم دینی
📝 داستانِ دکتر گلشنی از علم دینی(2)
✅ تأثیر رویکرد دینی و فلسفی برفعالیت علمی:
🔷 1. انگیزه دانشمندان در انجام فعالیت علمی و انتخاب مسئله: اینکه دانشمندان با چه انگیزه‌ای به سراغ علم می‌روند؟ این انگیزه‌ها می‌تواند ناشی از انگیزه‌های فلسفی یا دینی باشد. برای مثال؛ جایزه نوبل «وحدت نیروهای طبیعت» به طور مشترک توسط سه فیزیکدان که هرکدام دارای انگیزه‌های متفاوتی بودند، برده شد: یکی (پروفسور عبدالسلام) که به دنبال وحدت تدبیر و در نتیجه وحدت مدبر بوده است؛ دیگری به دنبال ساده شدن تحلیل قضایا بوده، و... .
🔷2. نقش پیش‌فرض‌های دانشمندان در فعالیت‌های علمی: ابتدایی‌ترین پیش‌فرض در فعالیت‌های علمی این است که طبیعت برای انسان قابل درک است. این ایده با تجربه به دست نمی‌آید. انیشتین، ایده قابل درک بودن طبیعت را ایده‌ای برگرفته از حوزه دین دانسته است.
🔷3. نقش و تاثیر پیش‌فرض‌های دانشمندان در انتخاب آزمایش و گزینش مشاهدات: ممکن است یک‌سری از پیش فرض‌های فلسفی یا ایدئولوژیک آدم‌ها، فلان موضوع را بی‌اهمیت یا نشدنی بداند و لذا بودجه‌ای به آن اختصاص ندهد. البته باید توجه داشت تاثیرپذیری این حوزه از فعالیت‌های علمی از دیدگاه‌های ارزشی و بینشی دانشمندان، اندک است. آن چیزی که آزمایش‌گر در آزمایشگاه انجام می‌دهد یا مشاهده می‌کند، می‌تواند در تمام دنیا یکی باشد. پذیرش این امر مستلزم اتخاذ رویکردی رئالیستی به علم است.
🔷4. نقش پیش‌فرض‌های دانشمندان در گزینش ملاک‌های ارزیابی و نقد نظریات علمی: اینکه دانشمندان براساس چه ملاک‌هایی به ارزیابی و نقد نظریات علمی می‌پردازند؟ آیا ابتناء به شواهد تجربی قویّ و استدلال ریاضی مستحکم، تنها ملاک‌های دانشمندان برای ارزیابی و نقد نظریات علمی است؟
شواهد متعدد تاریخ علم نشانگر آن است که دانشمندان در اخذ و طرد نظریه‌های علمی، علاوه بر شواهد تجربی و استدلال‌های ریاضی، از ملاک‌های دیگری هم استفاده کرده‌اند. تجارب سال‌های اخیر نشان داده است که عقاید دینی در گزینش نظریه‌های علمی مؤثر بوده‌اند. البته فقط عقاید دینی نیست. به طور مثال: انیشتین سادگی، زیبایی، وحدت و جهان‌شمولی را از ملاک‌های یک نظریه معتبر علمی معرفی می‌کرد.
🔷5. نقش اصول متافیزیکی در طرح نظریات علمی: تاریخ علم شاهد چنین اتفاقاتی است؛ مثلاً، در نظریه نسبیت عام که یک نظریه صرفاً فیزیکی به‌شمار می‌آید، انیشتین چنین اظهار می‌نماید که وقتی معادلات نسبیت عام را یافت، تا دو سال از انتشار آن خودداری کرد، زیرا آن را با اصل علّیت عمومی در تعارض می‌دید. تنها هنگامی که شبه تعارض برطرف شد، اقدام به انتشار آن کرد.
🔷6. نقش جهان‌بینی در تعبیر نظریات علمی: مهم‌ترین بخش از فعالیت علمی که جهان‌بینی دانشمند، نقش اساسی در آن ایفا می‌کند، مرحله تعبیر نظریات علمی است. مثلاً؛ برای یک کشف ثابت، فیزیکدان خداباور آن را ناشی از طراحی الهی می‌داند و فیزیکدان ملحد آن را ناشی از جهان‌های موازی می‌خواند.
تحقق علم دینی در طول تاریخ تمدن اسلامی
علم دینی نه تنها ممکن بلکه در مقاطعی از تاریخ تحقق یافته است؛ و آن در دوران درخشان تمدن اسلامی است، که:
🔶 دانشمندان مسلمان به خاطر خدا دنبال علم می‌رفتند.
🔶 هدفشان کشف آثار الهی در طبیعت بوده است.
🔶 این‌ها نشانگر امکان وقوع تأثیرپذیری علم تجربی از ارزش‌ها و بینش‌های دینی و فلسفی است.
تفاوت علوم انسانی با علوم طبیعی:
در علوم انسانی، دخالت ارزش‌های دینی و دیدگاه‌های متافیزیکی در فعالیت‌های علمی بسیار وسیع‌تر است. به‌طور خلاصه، به این نکته باید توجه داشت که هیچ دانشی فارغ از قضاوت‌های ارزشی نیست و تفاوت بین علوم انسانی و علوم طبیعی هم تنها در شدت و ضعف این اثرپذیری است.
#علم_دینی
#گلشنی
📚 منبع: نشریه معارف شماره 113 آذر و دی 1395.
📚 دانشنامه اخلاق کاربردی
🖌 نویسنده: احمد حسین شریفی و همکاران
ناشر: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
نوبت چاپ: اول 1396
💲 قیمت دوره پنج جلدی: 116000 تومان.
✂️ اخلاق کاربردی از دانش‌های نوظهوری است که می‌توان آن را کاربست مبانی و معیارهای ارزش داوری اخلاقی در حوزه با مسئله‌ای خاص از مسائل ناظر به صفات یا رفتارهای اختیاری انسان دانست. حل تزاحمات اخلاقی به ویژه در مسائل نوپدید از دغدغه‌های این رشته است.
📚 مجموعه پنج جلدی «دانشنامه اخلاق کاربردی» پژوهشی است در قلمرو اخلاق کاربردی که با عناوین مباحث نظری، اخلاق زیستی، اخلاق فراغت و گردشگری، اخلاق حاکمیت و سیاست و اخلاق علم و فرهنگ با تلاش حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمدحسین شریفی و چند تن دیگر از پژوهشگران، با نگاهی اسلامی ضمن تبیین مبانی نظری اخلاق کاربردی نگارش یافته و به تحلیل اهم مسائل اخلاق کاربردی می‌پردازد.
🔶 جلد اول این کتاب در هفت فصل و316 صفحه جایگاه اخلاق کاربردی در هندسه دانش‌های اخلاقی، نقش فراخوان در اخلاق کاربردی، نقش اخلاق کاربردی در توجه به فلسفه اخلاق، راه‌کارهای حل تزاحمات اخلاقی از نگاه اندیشمندان اسلامی، نقش قاعده زرین در تصمیم‌گیری اخلاقی، نقش جنسیت در داوری‌های اخلاقی بر اساس اندیشة اسلامی، و بررسی نقش عرف در تشخیص وظایف اخلاقی را بررسی می‌کند.
#تازه‌های_معارفی
🗣 فراخوان بیستمین همایش کتاب سال حوزه 🗣
مدیران محترم گروه هاي معارف، اساتید و دانشجویان محترم حوزوي دانشگاههاي سراسر کشور
👈 معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌هاي علمیه به منظور شناسایی آثار برتر و ناشران برگزیده سال 1397 «بیستمین همایش کتاب سال حوزه» را برگزار می کند.
فراخوان این دوره، داراي دو بخش است:
🔶 الف) بخش عمومی:
کتاب هاي چاپ اول 1396 و پایان نامه هاي سطح 4(دکتري)دفاع شده در سال 1396 ؛
🔶 ب) بخش ویژه:
کتاب هاي منتشرشده حوزویان در یکی از سال هاي 1387 تا 1397 با موضوع انقلاب اسلامی.
لازم به ذکر است ثبت نام اینترنتی از طریق پایگاه اطلاع رسانی همایش به نشانی: www.ketabeHowzeh.ir امکان‌پذیر است.
شماره09125885603 و 02537255890 داخلی 608 جهت پیگیري معرفی می گردد.
🔴 شرایط شرکت در همایش:
🔶 1. حوزوي بودن پدیدآورندگان آثار کتاب‌هایی که چاپ اول آنها در سال 1396 باشد.
🔶 2. کتاب‌هایی که طی سال‌های 1437 تا 1439 قمري و 2016 تا 2017 میلادي، براي اولین بار توسط ناشران خارج از کشور منتشرشده‌اند.
🔶 3. پایان نامه‌هاي سطح 4 (دکتري) که در سال 1396 دفاع شده باشد.
بارگذاري تصویرصورتجلسه دفاع پایان نامه و فایل الکترونیکی پایان نامه در هنگام ثبت نام، با فرمت pdf یا word ضروري است.
روش ارسال آثار:
🔶 1 . تکمیل فرم مربوطه (به صورت اینترنتی یا مراجعه به دبیرخانه همایش)؛
🔶 .2 ارسال 2 نسخه از اثر به دبیرخانه همایش (پس از ثبت نام و دریافت کد رهگیري)؛
🔴 تذکر : ارائه نسخه اصلی اثر(زبان مبدأ)، براي کتاب‌هاي ترجمه شده ضروري است.
مهلت ارسال آثار:20 تیرماه 1397 (تمدید نمی‌گردد)
📨 د) نحوه ارتباط با دبیرخانه همایش:
تلفن دبیرخانه: 37255890ـ 025 داخلی 603تا 605
سامانه پیام کوتاه 100007020 :
🆔 نشانی اینترنتی براي ثبت نام:www.ketabeHowzeh.ir
✅ کانال همایش در پیام رسان ها:@khowzeh
🆔 ارتباط مستقیم با دبیر اجرایی همایش)تلگرام): @ketabehowzeh
نشانی پستی: قم، جمکران، بلوار انتظار، مرکز مدیریت حوزه هاي علمیه، همایش کتاب سال حوزه.
🔦دانشگاه کارگاه تولید مقاله نیست! 🔬
🖌 دکتر رضا داوری اردکانی
👈 دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم، در شماره 65 «خبرنامه فرهنگستان علوم»، سرمقاله مهمی با عنوان «علم و کشور» منتشر کرد. نظر به اهمیت این نوشتار، گزیده‌ای از آن تقدیم می‌شود:
✅ 1_ در دانشگاه ما مشکلی پدید آمده است که فهم و بیانش آسان نیست و اطراف آن را لایه‌های سوءتفاهم فراگرفته است. شأن دانشگاه و دانشمند اینست که در راه پژوهش و تدریس و تألیف بکوشد. دانشمندانی را که مقالات تحقیقی می‌نویسند باید بر صدر نشاند و قدر دانست اما مقاله‌سازی و مقاله‌شماری حرف دیگری است که دانشگاه کمتر به آن می‌اندیشد. یکی از مشکلات بزرگ دانشگاه ما این است که سرنوشتش با مقاله‌شماری در فهرست‌های جهانی و ملی گره خورده و کار عمده‌اش تولید مقاله و مدارک تحصیلی شده است! همه هم دارند عادت می‌کنند که کمال دانش و دانشگاه و دانشمند را با تعداد مقالات بسنجند! ولی دانشگاه شأن دیگری دارد و برای ادای وظیفه دیگری به وجود آمده و وظیفه‌اش منحصر به تدریس دروس رسمی و تولید مقاله با رعایت موازین صوری بین‌المللی برای ثبت در دفاتر فهرست‌نگاری نیست؛ ولی چه کنیم که اهتمام به تحکیم اساس دانش و فرهنگ و راهنمایی راه پیشرفت و اندیشیدن به وضع کشور و صلاح آینده آن، تقریباً دارد از حافظه دانشگاه پاک می‌شود و در گزارش پیشرفت دانشگاه‌ها اشاره ای هم به شور و نشاط علمی و اخلاق دانشگاهی و پرورش دانشمند با روح فرهنگ نمی‌شود. گویی گزارش کارکرد دانشگاه به ذکر تعداد مقالات و بعضی اقدام‌های اداری محدود است. البته من معتقد نیستم که با علم همه مسائل و مشکلات حلّ و رفع می‌شود و می‌توان با آن زمین را به بهشت مبدّل کرد اما مثل همه اهل نظر و دانشگاهیان صاحب‌نظر، علم را ستون جهان جدید و کارساز آن می‌دانم و دن کیشوت‌وار با علم ستیزه نمی‌کنم. به دانشمندان و نویسندگان مقالات پژوهشی هم احترام می‌گذارم اما حساب مقاله‌نویسی پژوهندگان بزرگ را با مقاله‌سازی و مقاله‌شماری خلط نباید کرد. دو قسم مقاله‌نویسی هست: یکی مقاله‌نویسی دانشمند پژوهشگر است که با رغبت و دقت علمی پژوهش می‌کند و مقاله می‌نویسد و دیگر کاری است که برای اخذ مدارک تحصیلی و رفع نیاز شغلی صورت می‌گیرد. اولی علم را پیش می‌برد و دومی به آن آسیب می‌رساند. اگر وظیفه دانشگاه و دانشگاهیان مقاله‌نویسی است، تکلیف پرورش دانشجو و رابطه او با استاد و همکاری و هم‌اندیشی دانشگاهیان در راه توسعه دانش و فرهنگ و ساختن آینده کشور چه می‌شود و آیا در این صورت دانشگاه به یک ماشین بزرگ و کارخانه تولید مقاله‌ای که نمی‌دانیم به کجا می‌رود و به چه کار می‌آید مبدل نمی‌شود؟!
✅ ۲- دانشمندان جهان توسعه‌نیافته دو گروهند. گروهی که مهاجرت می‌کنند و گروهی که در کشور و وطن خود می‌مانند. گروه اول امکان‌های بیشتر در اختیار دارند و بیشتر منشأ اثرند. گروه دوم هم که در مجموع از حیث استعداد و علم از مهاجران کمتر نیستند مسائلشان را از جهان علم می‌گیرند زیرا کشورشان معمولاً در علم مسئله ندارد یا مسائلش بسیار نادر است. پس دانشمند یا باید علم و پژوهش را رها کند و صرفاً به شغل علمی راضی باشد یا به پژوهش‌هایی بپردازد که نمی‌داند کشور و وطنش به آنها چه نیاز دارد!
🔶 اگر اعتراضی باشد اینست که چرا کشور نمی‌خواهد و نمی‌تواند از وجود دانشمندان و پژوهش‌هایشان بهره ببرد یا درست بگویم درد اینست که چرا کشور مسائلی ندارد که دانشمندان در حلّ آن بکوشند. در اینجا مسائل را با مشکلات اشتباه نباید کرد. در جهان توسعه‌نیافته ناهماهنگی و عدم تناسب امر عادی است و این ناهماهنگی است که منشأ پدید آمدن بسیاری از مشکلات می‌شود، اما از مشکل تا مسئله راه بسیار است. تفاوت مشکل با مسئله اینست که مشکل جزئی و موضعی و صرفاً عملی است و فهم مشترک آن را درمی‌یابد اما مسئله با اینکه ناظر به موارد خاص است، کلیت دارد و در جستجوی امکان‌ها و راه هاست.
👈 ادامه دارد...