📝 #یادداشت 🔰 آسیب شناسی آموزش #ادبیات_عرب در حوزه های علمیه 🔹 به مناسبت اینکه برادر فاضل و بزرگوارم جناب حجة الاسلام ابراهیمی صوت های بحث #ادبیات_کاربردی را یک بار دیگر در کانال ارزشمند #فاطر منتشر کردند، به نظرم رسید نکاتی را دربارۀ ادبیات عرب و آسیب شناسی آموزش این علم در حوزه تقدیم کنم. 🔻 آموزش ادبیات عرب به عنوان یکی از علوم حوزوی و #ابزارهای ضروری تفقه و اجتهاد در دین، مسئله ای است که همیشه مورد توجه و اهتمام بزرگان حوزه بوده است. 🔻 اهمیت این مسئله به اندازه ای است که سه سال از بهترین سال های زندگی طلبه صرف یادگیری این علم می شود و تلاش های زیادی برای هر چه بهتر شدن آموزش ادبیات صورت گرفته است. تلاش هایی از قبیل تغییر #کتب آموزش ادبیات، #دانش_افزایی اساتید ادبیات، برگزاری کلاس های #کارگاهی ادبیات در برخی مدارس و مجموعه ها و ... 🔻 با وجود همۀ تلاش ها آنچه در متن حوزه مشاهده می شود این است که عده قابل توجهی از طلاب، پس از گذراندن سال های آموزش ادبیات، با ورود به سطوح بالاتر، در #متن_خوانی و ترجمه متون عربی با مشکلات زیادی رو به رو هستند و با وجود اینکه در سال های تحصیل ادبیات به دنبال #اجتهاد در این علم بودند، به پایین ترین اهداف این علم هم دست نیافته اند. 🔻 مشکلات حادّ طلاب در صرف و نحو (فضلاً از #بلاغت) سبب می شود که با ورود به دروس اساسی مانند فقه و اصول و فلسفه و ... ، دچار سرخوردگی و افسردگی شوند و چون لازمۀ کار عمیق علمی، فعالیت های #پژوهشی است و از آنجایی که تقریباً همه کتب مرجع به زبان عربی است، در عمل رشد علمی طلبه در زمینه های مختلف مختلّ می شود. 🔻 آنچه به این مشکلات دامن می زند ابهامات فراوان و #نظرات گوناگونی است که در زمینه #میزان_تاثیر_ادبیات_عرب در اجتهاد و مقداری که لازم است یک طلبه در ادبیات تخصص پیدا کند مطرح می گردد. 🔹 #اجتهاد_در_ادبیات عرب هدف مبهمی است که بسیاری از طلابِ مستعد، بدون شناخت صحیح، تلاش های زیادی برای دستیابی به آن انجام می دهند و غالباً نتیجه چندانی عاید نمی شود. ♨️ بنده در زمان تحصیل ادبیات عرب در مدرسه علمیه حقانی از محضر #اساتید شناخته شده ای بهره مند شدم. همچنین چند سالی است در مدارس گوناگون در قم و شهرستان با طلاب در این موضوع مرتبطم و تا حدودی در جریان دغدغه های آن ها در زمینۀ ادبیات قرار دارم. 🔆 ان شاء الله در سلسله یادداشت هایی با موضوع #آسیب_شناسی_آموزش_ادبیات در حوزه نکاتی را خدمت دوستان عرضه می دارم. همچنین در حدّ وُسع #راه_کارهای عملی برای حل این معضل را ارائه خواهم داد. 🔰 محمد مهدی مقدسی #یادداشت #روش_تحصیل #ادبیات_کاربردی @maarejj

📝 #یادداشت 💠 #آسیب_شناسی_آموزش_ادبیات 🔻 #بخش_دوم ✅ برای یادگیری یک زبان، باید به دو جنبه اساسی توجه نمود: 1️⃣ قواعد #دستوری آن زبان 2️⃣ استعمال های #کاربردی آن زبان 🔆 بر اساس این دو جنبه اساسی، شیوه های آموزش زبان به دو شیوۀ #دستور_زبان_محور و #مکالمه_محور تقسیم می شود. 🔻 در شیوۀ دستور زبان محور ابتدا قواعد دستوری آن زبان آموزش داده می شود. در مرحله بعد زبان آموز با لغات آن زبان آشنا می شود و در نهایت توانایی فهم آن زبان را پیدا می کند. 🔻 در شیوۀ مکالمه محور در ابتدا قواعد دستوری به مقدار #ضروری و اولیه در حدّ آموزش الفبای آن زبان و قوانین ابتدایی به زبان آموز آموزش داده می شود و در ادامه با استفاده از صوت و تصویر و ... جملات و #عبارات پرکاربرد آموزش داده می شود. در ضمن آموزشِ مکالمه، معانی #لغات نیز بیان می گردد و دایره لغات ذهن زبان آموز توسعه می یابد. همچنین کم کم قواعد اصلی و اساسی (نه مباحث فرعی و اختلافی) تعلیم داده می شود. 🔆 در آموزش زبان بستگی به #غرضی که از این آموزش قصد می شود یکی از این دو روش انتخاب می گردد؛ ولی وجه مشترک این دو روش این است که در هر دو روش برای بالابردن کیفیت آموزش، مباحث تئوری و کاربردی به صورت #متناسب باید آموزش داده شود. ♨️ نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که با تفکیک بین جنبه تئوری و کاربردی در اولین قدم باید مشخص گردد که زبان آموزش در هر یک از این دو جنبه باید تا چه سطحی آموزش ببیند و مهارت پیدا کند. 🔆 متاسفانه در فرآیند آموزش زبان عربی در حوزه این دو جنبه برای طلاب به خوبی تبیین نمی شود و غالبا طلبه ای که در سه سال اول طلبگی زبان عربی را می آموزد نمی داند که این دو جنبه را باید از یکدیگر تفکیک کند و در هر یک از این دو جنبه، نقطه مطلوب چیست و با چه روشی باید به نقطه مطلوب دست یافت. 🔆 برای تشخیص #شیوۀ_صحیح آموزش ادبیات عرب و یافتن راه کاری جهت افزایش کیفیت و بازده آن، لازم است سؤالات ذیل به ترتیب پاسخ داده شوند: 🔺 به طور واضح و شفاف مشخص گردد که #هدف از آموزش ادبیات عرب در حوزه چیست؟ 🔺 با توجه به این هدف کدام یک از شیوه های آموزش زبان باید به کار گرفته شود؟ 🔺 بر اساس اهداف آموزشی، در مباحث تئوری و دستور زبان، طلبه باید به چه میزان و در چه سطحی تسلط داشته باشد؟ 🔺 بنابر هدفِ تحصیلِ ادبیات در حوزه، روش صحیح کابردی سازی مباحث چیست؟ ⚠️ #نکته: پاسخ سوالات فوق باید در دو مرحله بیان گردد: 1️⃣ روش صحیح در فضای آموزشی موجود و با استفاده از کتبی که در حال حاضر در حوزه تدریس می شود. 2️⃣ برنامه و روش پیشنهادی در فضای ایده آل. 📌 ان شاء الله در یادداشت های بعدی به مرور این سؤالات را بررسی خواهیم کرد. #یادداشت #روش_تحصیل #ادبیات_کاربردی @maarejj

📝 #یادداشت 💠 #آسیب_شناسی_آموزش_ادبیات 🔻 #بخش_سوم 🔰 در یادداشت قبل بیان کردیم که برای حل مسئله #آموزش_ادبیات_عرب در بین حوزویان باید به چند پرسش اساسی پاسخ داده شود. ♨️ اولین پرسش این است که : «به طور واضح و شفاف مشخص گردد که #هدف از آموزش ادبیات عرب در حوزه چیست؟» 💠 در پاسخ به این سوال نکاتی چند تقدیم می‌گردد: 🔻 اهداف آموزش ادبیات عرب در حوزه های علمیه در چند محور اصلی ترسیم می شود: 1️⃣ به دست آوردن مهارت خواندن و فهم اولیه قرآن و روایات و کتب درسی و علمی مورد نیاز 2️⃣ فهم عمیق قرآن و روایات 3️⃣ ادیب شدن و نوآوری در علم ادبیات عرب 🔻 در هر نظام آموزشی سبک و روش آموزش بر اساس اهداف پیش‌رو تعیین می‌شود. 🔻 برنامۀ آموزشی نباید به گونه ای باشد که به دلیل در نظر گرفتن اهداف عالی، فراگیران از دست‌یابی به اهداف اولیه نیز بازمانند و حرکت آن‌ها متوقف شود. 🔻 برای یادگیری ادبیات عرب باید ترتیب و اولویت بندی بین اهداف لحاظ گردد و به گونه ای نباشد که ترغیب طلاب به یادگیری عمیق و اجتهادیِ ادبیات عرب سبب شود که طلاب سرگرم یادگیری اقوال شوند و مهارت متن خوانی و فهم اولیه عبارات عربی را به دست نیاورند. 🔻 لذا نکته مهم در مسئلۀ شیوۀ آموزش ادبیات عرب این است که علاوه بر توجّه به اهداف بلند مدت آنچه برای طلبه ضرورت دارد این است که به گونه ای بر قواعد اصلی (بدون اقوال و نظرات اختلافی) مسلط باشد و دایرۀ لغات ذهنش را افزایش دهد که بتواند متون عربی را به راحتی و به صورت صحیح بخواند و معنای دقیق آن را متوجه شود. 🔻 اگر این هدف حاصل شد می توان به سوی اهداف بعدی نیز حرکت کرد؛ ولی آنچه در حوزه اتفاق می افتد این است که بسیاری از طلبه‌ها در سال‌های ابتدایی تحصیل با شوق و اشتیاق وارد مباحث ادبیات می شوند و طلبه ای در ادبیات قوی محسوب می شود که #اقوال و مثال های شاذّ بیشتری بداند و استادی در تدریس قوی است که مباحث اختلافی بیشتری مطرح کند. 🔻 اگرچه دانستن اقوال و مثال های متعدد فی نفسه خوب است؛ ولی متاسفانه مشاهده می کنیم بسیاری از طلبه های سطوح عالی و دروس خارج به اولین هدف تحصیل ادبیات نیز دست نیافته اند. 🔆 با توجه به توضیحات فوق پرسشی که ان شاء الله در یادداشت بعدی به آن می پردازیم این است که برای دست یابی به هدف اول چه مقدماتی لازم است و با چه روشی می توان در کوتاه‌ترین زمان و به بهترین شکل به این هدف دست یافت؟ 🔆 جایگاه کتب درسی حوزه یعنی هدایه، صمدیه، بدایة النحو، البهجة المرضیة، مغنی الادیب، صرف ساده، دانش صرف و ... در به دست آوردن مهارت متن خوانی چیست؟ 🔆 برای رسیدن به هدف اول لازم است به چه میزان بر #قواعد_دستوری و مباحث تئوری مسلط بود و روش صحیح کسب #مهارت_های_کاربردی کردن قواعد چیست؟ 🔅 و السلام 🔰 محمد مهدی مقدسی #یادداشت #روش_تحصیل #ادبیات_کاربردی @maarejj