✨ راههای لغزش اندیشه 💯
💯 و منابع تفکر از منظر قرآن 💫
( قسمت دوم ) زیبا🌷
✨قرآن کریم در آیات زیادی به شدت با پیروی از ظنّ و گمان مخالفت میکند و میگوید :
⚠️مادامی که به چیزی علم و یقین حاصل نکردهای آن را دنبال مکن {2}.
🔍امروز از نظر فلسفی مسلّم شده است که یکی از عوامل عمده خطاها و اشتباهات همین بوده است.
🖌دکارت، هزار سال پس از قرآن اولین اصل منطقی خویش را این قرار داد و گفت :
🤚هیچ چیز را حقیقت ندانم مگر اینکه بر من بدیهی باشد و در تصدیقات خود از شتابزدگی و سبق ذهن و تمایل بپرهیزم،
👌و نپذیرم مگر آن را که چنان روشن و متمایز باشد که هیچگونه شک و شبهه در آن نماند{3}.
💰میلها و هواهای نفسانی
انسان اگر بخواهد صحیح قضاوت کند باید در مورد مطلبی که میاندیشد
کاملاً بیطرفی خود را حفظ کند؛
☝️یعنی کوشش کند که حقیقتخواه باشد و خویشتن را تسلیم دلیلها و مدارک نماید.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
✨ راههای لغزش اندیشه 💯
💯 و منابع تفکر از منظر قرآن 💫
( قسمت سوم ) زیبا🌷
🧐درست مانند یک قاضی که روی پروندهای مطالعه میکند، باید نسبت به طرفین دعوا بیطرف باشد.
💟قاضی اگر تمایل شخصی به یک طرف داشته باشد به طور ناخودآگاه دلایلی که برای آن طرف است نظرش را بیشتر جلب میکند
😍و دلایلی که لَهِ طرف دیگر و علیه این طرف است خود به خود از نظرش کنار میرود و همین موجب اشتباه قاضی میگردد.
☝️انسان در تفکرات خود اگر بیطرفی خود را نسبت به نفی یا اثبات مطلبی حفظ نکند و میل نفسانیاش به یک طرف باشد،
👌خواه ناخواه و بدون آنکه خودش متوجه شود عقربه فکرش به جانب میل و خواهش نفسانیاش متمایل میشود.
⚠️این است که قرآن هوای نفس را نیز مانند تکیه بر ظنّ و گمان یکی از عوامل لغزش میشمارد.
✨در سوره النّجم میفرماید:
إِنْ یتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَی الْأَنْفُسُ
پیروی نمیکنند مگر از گمان و از آنچه نفسها خواهش میکنند.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
✨ راههای لغزش اندیشه 💯
💯 و منابع تفکر از منظر قرآن 💫
( قسمت چهارم ) زیبا🌷
🔷3. شتابزدگی
هر قضاوت و اظهار نظری مقداری معین مدارک لازم دارد
🗂و تا مدارک به قدر کافی در یک مسئله جمع نشود هرگونه اظهار نظر، شتابزدگی و موجب لغزش اندیشه است.
✨قرآن کریم مکرر به اندک بودن سرمایه علمی بشر و کافی نبودنش برای برخی قضاوتهای بزرگ اشاره میکند
❗️و اظهار جزم را دور از احتیاط تلقی مینماید. مثلاً میفرماید :
👈وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا
آن مقدار علم و اطلاعی که به شما رسیده اندک است و برای قضاوت کافی نیست.
💟امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند در قرآن بندگان خویش را با دو آیه اختصاص داد و تأدیب فرمود :
☝️یکی اینکه تا به چیزی علم پیدا نکردهاند تصدیق نکنند (شتابزدگی در تصدیق)
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
✨ راههای لغزش اندیشه 💯
💯 و منابع تفکر از منظر قرآن 💫
( قسمت پنجم ) زیبا🌷
☝️و دیگر اینکه تا به چیزی علم پیدا نکردهاند، تا به مرحله علم و یقین نرسیدهاند، رد و نفی نکنند (شتابزدگی در انکار).
❤️خداوند در یک آیه فرمود :
أَلَمْ یؤْخَذْ عَلَیهِمْ مِیثاقُ الْکتابِ أَنْ لا یقُولُوا عَلَی اللهِ إِلَّا الْحَقَ
⁉️آیا از آنها در کتاب (کتاب فطرت یا کتابهای آسمانی) پیمان گرفته نشده
👈که جز آنچه حق است (حق بودنش محرز است) به خداوند نسبت ندهند؟
✨در آیه دیگر فرمود :
بَلْ کذَّبُوا بِما لَمْ یحِیطُوا بِعِلْمِهِ
❗️انکار کردند و تکذیب کردند چیزی را که به علم آن احاطه نداشتند
(نمیشناختند){1}.
🔷4. سنّتگرایی و گذشتهنگری
انسان به حکم طبع اوّلی خود هنگامی که میبیند یک فکر و عقیده خاص مورد قبول نسلهای گذشته بوده است
🤦♂خود به خود بدون آنکه مجالی به اندیشه خود بدهد آن را میپذیرد.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
☝️این از همان امور معنوی و باطنی و ملکوتی است:
🧕زنی آمد خدمت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در حالی که روزه داشت.
🥛رسول اکرم شیر یا چیز دیگری به او تعارف کرد و فرمود: بگیر و بخور.
🧕گفت: یا رسول الله! روزه دارم.
🥛فرمود: نه، روزه نداری؛ بگیر و بخور.
🧕گفت: نه یا رسول الله! روزه دارم. باز رسول اکرم اصرار کرد که بخور.
🧕گفت: نه، روزه دارم، واقعاً روزه دارم
(چون به حساب خودش واقعا ًروزه داشت،ولی روزه ظاهری مثل روزههای ما
⚠️❌فرمود: تو چگونه روزه داری، حال آنکه گوشت برادر- یا خواهر- مؤمنت را یک ساعت پیش خوردی (غیبت کردی)؟
👈میخواهی الآن به خودت ارائه دهم که تو گوشت خوردهای؟ قی کن! یکدفعه قی کرد و لختههای گوشت از دهانش بیرون آمد.
👤❌انسان روزه بگیرد و غیبت کند، یعنی دهان جسم خودش را از غذای حلال ببندد و دهان روح خود را برای غذای حرام باز کند.
📚 #استاد_مطهری، انسان کامل، ص28، 29 💫
🤮چرا به ما گفتهاند یک دروغ که انسان بگوید تعفّنی از دهان او بلند میشود که تا هفت آسمان {1}
🧚♂♨️فرشتگان را متأذّی میکند؟ آنوقت میگویند چرا انسان وقتی در جهنم است، اینقدر جهنم عفونت دارد ؟!
🧟♂عفونت جهنم همین عفونتهایی است که ما خودمان در دنیا ایجاد کردهایم،
🗣همین دروغهایی است که خودمان میگوییم. دشنام دادن و همْز و لمْز کردن {2} هم همینطور است.
👈تهمت زدن سرور همه اینهاست، چون تهمت زدن هم {رذیلت} دروغ گفتن را دارد
❌⚠️و هم {رذیلت} غیبت کردن را. چون آدمی که غیبت میکند، راست میگوید و بدگویی میکند
🧛♂❌و آدمی که دروغ میگوید، دروغ میگوید ولی بدگویی کسی را نمیکند، یک دروغی میبافد و میگوید.
♨️🙎♂اما آدمی که تهمت میزند، در آنِ واحد، هم دروغ میگوید و هم غیبت میکند؛ یعنی دو گناه کبیره را با یکدیگر انجام میدهد.
🍃(1)منظور، این آسمانهای ظاهری نیست بلکه بطون و ملکوت عالم است.
🍃(2)یعنی بدگویی وعیب جوی کردن
📚 #استاد_مطهری، انسان کامل، ص29 ،30 💫
👤تفاوت انسان به دلیل همان ترکیب ذاتش است که در قرآن آمده است :
✨انّا خَلَقْنَا الْانْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ امْشاجٍ نَبْتَلیهِ ما انسان را از نطفهای آفریدیم که در آن مخلوطهای زیادی وجود دارد.
☝️مقصود این است که استعدادهای زیادی به تعبیر امروز در ژنهای او هست.
👈{بعد میفرماید : { انسان به مرحلهای رسیده است که ما او را مورد آزمایش قرار میدهیم
‼️(این خیلی حرف است) یعنی به حدی از کمال رسیده که او را آزاد و مختار آفریدیم
📝و لایق و شایسته تکلیف و آزمایش و امتحان و نمره دادن قرار دادیم.
✨انّا خَلَقْنَا الْانْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ امْشاجٍ
انسان را از نطفهای که مجموعی از مشْجها یعنی استعدادهای گوناگون و ترکیبات گوناگون است، خلق کردیم
🚮✔️و به همین دلیل او را در معرض امتحان و آزمایش و پاداش و کیفر و نمره دادن قرار دادیم.
⚠️❌ولی موجودهای دیگر چنین شایستگی را ندارند.
👈فَجَعَلْناهُ سَمیعاً بَصیراً، انّا هَدَیناهُ السَّبیلَ امّا شاکراً وَ امّا کفوراً .
👌از این بهتر و زیباتر، آزادی و اختیار انسان و ریشه و مبنای آن را نمیشود بیان کرد :
🌫🧗♂او را مورد آزمایش قرار دادیم، راه را به او نمایاندیم، آنوقت این خود اوست که باید راه خویشتن را انتخاب کند.
📚 #استاد_مطهری، انسان کامل، ص32، 33 💫
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت اول)
🐷🤲شنیدهاید که میگویند در میان امم سالفه مردمی بودند که در اثر اینکه مرتکب گناهان زیاد شدند، مورد نفرین
پیغمبر زمان خود واقع و مسخ شدند؛
🐒یعنی به یک حیوان تبدیل شدند، مثلًا به میمون، گرگ، خرس و یا حیوانات دیگر. این را «مسخ» میگویند.
❔حال، این مسخ به چه صورت است؟ آیا «انسانها مسخ شدند» یعنی واقعاً حیوان شدند؟ توضیحش را عرض میکنم:
☝️یک مطلب {مسلّم است} و آن این است که انسان اگر فرضاً از نظر جسمی مسخ نشود {تبدیل به یک حیوان نشود}
💯🐨به طور یقین از نظر روحی و معنوی ممکن است مسخ شود، تبدیل به یک حیوان شود
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت دوم)
🐀🧟♂و بلکه تبدیل به نوعی حیوان شود که در عالم، حیوانی به آن بدی و کثافت وجود نداشته باشد.
✨قرآن از بَلْ هُمْ اضَلُ سخن میگوید، یعنی از مردمی که از چهارپا هم پستتر هستند.
💯🐴مگر میشود انسان واقعاً از نظر روحی تبدیل به یک حیوان شود؟ بله، چون شخصیت انسان به خصایص اخلاقی و روانی اوست.
🦁اگر خصایص اخلاقی و روانی یک انسان خصایص و اخلاقی یک درنده بود، خصایص و اخلاقی یک بهیمه بود،
☝️🐭او واقعاً مسخ شده است؛ یعنی روحش حقیقتاً مسخ و تبدیل به یک حیوان شده است.
🐷جسم خوک با روح او تناسب دارد، و انسان ممکن است تمام خصلتهایش خصلتهای خوک باشد.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت چهارم) #عالی
⚠️امام فرمود: ما اکثَرَ الضَّجیجَ وَ اقَلَّ الْحَجیجَ چقدر فریاد زیاد است و چقدر حاجی کم است!
🧔♨️آن شخص میگوید: من نمیدانم امام چه کرد و چه بینشی به من داد و چه چشمی را در من بینا کرد که وقتی به من گفت: حالا نگاه کن،
😳دیدم صحرایی است پر از حیوان، یک باغ وحش کامل که یک عده انسان هم
🐩در لابلای این حیوانها حرکت میکنند. فرمود: حالا میبینی؟
💡باطن قضیه این است. از نظر اهل باطن و اهل معنی، این مسئله امری به واضحی این چراغهاست.
👈حال اگر ذهن متجددمآب بعضی از ما نمیخواهد قبول کند، اشتباه میکنیم.
♻️در زمان خود ما افرادی بوده و هستند که میتوانند حقیقت انسانها را درک کنند و ببینند.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت سوم)
☝️اگر انسانی این گونه باشد، از انسانیت منسلخ شده و در معنی و باطن و از دید چشم حقیقت بین
🐽❌و در ملکوت واقعاً یک خوک است و غیر از این چیزی نیست.
🤪🐒پس انسان معیوب گاهی به مرحله انسان مسخ شده میرسد. ما اینها را کمتر میشنویم
👈و شاید بعضی خیال کنند اینها مَجاز است و دیرتر باورشان بیاید، ولی حقیقت است.
🧔⚠️شخصی میگوید: با امام زین العابدین علیه السلام در صحرای عرفات بودیم. از آن بالا که نگاه کردم،
🌫دیدم صحرا از حاجی موج میزند. به امام عرض کردم: ما اکثَرَ الْحَجیجَ الحمدللَّه چقدر امسال حاجی زیاد است!
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت پنجم) #عالی
🐖انسانی که مانند یک بهیمه و چهارپا جز خوردن و خوابیدن و جز عمل جنسی {فکر دیگری ندارد}
🤔و فقط در فکر این است که بخورد و بخوابد و لذت جنسی ببرد،
🐿اصلًا روحش یک چهارپاست و غیر از این چیزی نیست. واقعاً باطن و فطرت چنین انسانی مسخ شده است؛
💁♂یعنی خصلتهای انسانی- که درباره آن توضیح خواهیم داد- و انسانیت
❌🐏بکلی از او گرفته شده و بجای آنها خودش برای خودش خصلتهای حیوانی و خصلتهای بهیمهای و درندگی کسب کرده است.
✨🍃در سوره مبارکه نبأ میخوانیم:
💌یوْمَ ینْفَخُ فِی الصّورِ فَتَأْتونَ افْواجاً. وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَکانَتْ ابْواباً. وَ سُیرَتِ الْجِبالُ فَکانَتْ سَراباً.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت ششم) #عالی
🌑در روز قیامت مردم گروه گروه مبعوث و محشور میشوند. مکرر در مکرر پیشوایان دین گفتهاند
❗️👤که فقط یک گروه از مردم به صورت انسان محشور میشوند.
🐜گروههایی به صورت مورچگان،
🐷گروههایی به صورت بوزینگان،
🦂گروههایی به صورت عقربها،
🐍🐯گروههایی به صورت مارها و گروههایی به صورت پلنگها مبعوث میشوند، چرا؟
❓🐝مگر ممکن است خدا انسانی را بیجهت به صورت آنها درآورد؟ آن که در دنیا جز گزندگی کاری ندارد
🦂و تمام لذتش آزاررسانی است، به صورت واقعی خودش که عقرب است محشور میشود
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت هفتم) #عالی
🐵و آن کس که در دنیا کاری جز میمون صفتی ندارد، در قیامت قطعاً به صورت یک میمون محشور میشود
🐶و کسی که در دنیا مانند یک سگ است، به صورت یک سگ محشور میشود.
✨👥یحْشَرُ لنّاسُ عَلی نِیاتِهِمْ مردم در قیامت مطابق منویات و مقاصد و خواستهها و مطابق خصلتها و صفات واقعیشان محشور میشوند.
⁉️🤲شما در این دنیا چه هستید؟ چه میخواهید باشید؟ چه چیز را میخواهید؟
⚠️🦉آیا خواستههای شما خواستههای یک انسان است یا خواستههای یک درنده است
🐑❕یا خواستههای یک چرنده؟ هرچه که خواسته شما باشد، شما همان هستید و همان محشور میشوید که هستید.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
💯 مسئله مسخ شدن خیلی مهم است
مسخ یعنی چه؟ 🧔🐷
(قسمت هشتم و آخر) #عالی
☝️این است که ما را از همه پرستشها جز خداپرستی منع میکنند. هرچه را که ما بپرستیم همان چیز میشویم.
🤑💸اگر پول پرست شویم، پول جزء ماهیت ما و جزء وجود ما میشود. این پول در قیامت همان فلز گداخته است.
💣💷قرآن به این موجودهایی که در دنیا این فلز جزء وجودشان شده و غیر از پرستش این فلز کار دیگری نداشتهاند، میگوید:
❇️الَّذینَ یکنِزونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا ینْفِقونَها فی سَبیلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ الیمٍ. یوْمَ یحْمی عَلَیها فی نارِ جَهَنَّمَ فَتُکوی بِها جِباهُهُمْ وَ جُنوبُهُمْ وَ ظُهورُهُمْ هذا ما کنَزْتُمْ لِانْفُسِکمْ.
☄همین پولها او را در آن دنیا داغ میکنند، آتشهای جهنمِ او هستند.
☝️‼️این یکی از چیزهایی است که انسان را مسخ میکند.
📚 #استاد_مطهری، انسان کامل، ص24، 25، 26 27 ✨
افراط در عبادات و نادیده گرفتن سایر ارزش های اسلامی 👌💯
{قسمت اول} زیبا
💎☑️یکی از ارزشهای انسانی که اسلام آن را صدرصد تأیید میکند، عبادت است.
🤲عبادت به همان معنی خاصش مورد نظر است(1)؛
☝️(1) البته در اسلام هر کاری که انسان برای خدا انجام دهد، عبادت است. انسان وقتی که دنبال کار و کسب و شغل و فعالیت می رود و قصدش این است که با این کار، خود را از دیگران بی - نیاز گرداند و عائله - اش را اداره کند و به جامعه خود خدمت نماید، در حال عبادت است.
💖📿یعنی همان خلوت با خدا، نماز، دعا، مناجات، تهجّد، نماز شب و مانند آن که جزء متون اسلام است و از اسلام حذف شدنی نیست.
📊⚠️عبادت یک ارزش واقعی است ولی اگر مراقبت نشود، جامعه به حد افراط به سوی این ارزش کشیده میشود؛
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
{قسمت دوم} زیبا
☝️یعنی اساساً اسلام فقط میشود عبادت کردن، فقط میشود مسجد رفتن، نماز مستحب خواندن،
📖🤲دعا خواندن، تعقیب خواندن، غسلهای مستحب بجا آوردن، تلاوت قرآن.
📊❌اگر جامعه در این مسیر به حد افراط برود، همه ارزشهای دیگر آن محو میشود،
📊چنانکه میبینیم در تاریخ اسلام چنین مدّی در جامعه اسلامی پیدا شده و حتی در افراد چنین مدّی را میبینیم.
👥افراد صددرصد بیغرض که هیچ نمیشود آنها را متهم کرد، به این وادی افتادهاند و وقتی به این جاده کشیده شدند
⚖دیگر نمیتوانند تعادل را حفظ کنند.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫
افراط در عبادات و نادیده گرفتن سایر ارزش های اسلامی 👌💯
{قسمت سوم} زیبا
⚖دیگر نمیتوانند تعادل را حفظ کنند.
چنین شخصی نمیتواند {بفهمد
که خدا او را انسان آفریده
🧚♂و فرشته نیافریده است. اگر فرشته بود، باید از این راه میرفت.
👤🌐انسان باید ارزشهای مختلف را به طور هماهنگ در خود رشد دهد.
👈به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خبر دادند که عدهای از اصحاب غرق در عبادت شدهاند.
⚠️ناراحت و عصبانی به مسجد تشریف آورد و فریاد کشید: ما بالُ اقْوامٍ؟ چه میشود گروههایی را؟ چهشان است؟
👈🚫(تعبیر مؤدبانهای است، کأنه میگوییم چه مرضی دارند؟) شنیدهام چنین افرادی در امت من پیدا شدهاند.
{ #استاد_مطهری ادامه دارد 💫 }
افراط در عبادات و نادیده گرفتن سایر ارزش های اسلامی 👌💯
{قسمت چهارم و آخر} زیبا
🕋من که پیغمبر شما هستم اینطور نیستم؛ هیچ وقت همه شب تا صبح را عبادت نمیکنم،
👨👩👧👦🌌قسمتی از آن را استراحت میکنم، میخوابم. من به خاندان و همسران خود رسیدگی میکنم،
🚱🥄هر روز روزه نمیگیرم، بعضی روزها روزه میگیرم، روزهای دیگر را حتماً افطار میکنم.
❌کسانی که این کارها راپیش گرفتهاند، از سنت من خارجاند.
🔅☝️پیغمبر وقتی احساس میکند یک ارزش از ارزشهای اسلامی سایر ارزشها را در خود محو میکند،
⌛️❌یعنی جامعه اسلامی به یک طرف مد پیدا کرده است، شدیداً با آن مبارزه میکند.
📚 #استاد_مطهری، انسان کامل، ص36، 37 ✨