🔰 کتاب شناسی ملاصدرا
به این نکته توجه کنید که صدرا در کتابهایش عباراتی مشابه هم میآورد. نوع کتابهای ایشان، به حسب ترتیبشان برای ما اهمیت دارد و این عبارات مشابه، معنادار است.
ملاصدرا با توجه، به دنبال بیان نکاتی است؛
🔸گاهی تعبیری را مختصر تغییر میدهد. مثل اینکه قلم را کمی بهتر میکند.
✅در کار ملاصدرا به این نکته توجه کنید.
🔸گاهی مطلبی را گفته که از قرائن مشخص میشود که در چهل یا پنجاه سالگی است، دوباره در شصت سالگی، آن را با کمی تغییر، تکرار میکند.
در کتابهای متاخر صدرا، گاهی با عنایت بناست تغییر ایجاد کند، البته گاهی نیز عنایت ندارد و فقط میخواهد مطلبی را سریع از جایی نقل کند.
🔻مثلا مشاعر را بسیار با عنایت مینویسد.
🔻در مسایل قدسیه قرار بود به گونهای بنویسد که نه مانند الشواهد الربوبیه، خیلی خلاصه باشد، نه مانند اسفار بسیار گسترده. بنا بود قلم متوسط بنویسد.
🔻الشواهد الربوبیه در اثنای نگاشتن اسفار نوشته شده، اسفار تا آخر عمر صدرا ادامه پیدا کرد اما جلدهای اولش را نوشته و در اثنای اسفار و بعد از شروع آن، الشواهد الربوبیه را نوشته و خواسته یک کتاب میانه بنویسد، مسایل قدسیه را نگاشته.
✔️این کتابها برای ما ارزشمند است. قلمپردازی صدرا در رساله شواهد ( در مجموعه رسائل)، ارزشمند است.
🔻گاهی قلمی که در سه جلد اول تفسیر میزند، برای ما مهم است.
🔹گاهی باید ده متن ایشان را کنار هم بگذاریم و ببینیم کدام متن میتواند برای ما معنادار تر باشد.
🔸گاهی باید خودمان متنی را انتخاب کنیم اما نوعا خود صدرا با عنایت قلم پردازی را شروع کردهاست.
همه عبارات مورد استفاده، میتواند درست باشد اما گاهی، احساس میکند اگر این گونه قلم پردازی کند بهتر است.
✅ما در مطالعه باید به این نکات توجه کنیم.
✅✅مثلا مطلبی که در اسفار گفته در مسایل قدسیه کمی تغییر داده، در مشاعر کمی بیشتر تغییر داده، دقت به این کارهای صدرا، به ما کمک میکند متنهای ایشان را بهتر بفهمیم.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
#نکته_فلسفی
#کتاب_شناسی_صدرا
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
#هستی_شناسی_قدسی
#توحید_قرآنی
🔰تحلیل هستی شناسی برآمده از هستی شناسی قدسی🔰
❓چطور میشود از دل شریعت، محتوای هستی شناسانه به دست آورد؟
⚫️برخی میگویند شریعت فقط بیان گزارهای و توصیفی داشتهاست و خداوند متعال فقط «اینگونهبودن حقیقت» را مطرح کرده است؛ اما ما از آن استدلالی نیافتیم.
🔻در صورتی که با دقت در توصیفات قرآنی، میتوان به حد وسطهای بسیاری رسید که در توصیفات قرآنی خوابیده است.
🔹مثلا ملکیت حضرت حق به راحتی از قرآن قابل استفاده است. «له ما فی السموات و ما فی الارض»، معنای برجسته و به چشم آمده قرآنی است. به راحتی میتوان از تعبیر «له» برای ملکیت حضرت حق، استدلال در آورد.
☑️اگر اهلش باشید، به راحتی میتوانید از دل این آیه، استدلال در بیاورید.
این شیوه بسیار خوب، مشابه کاری است که عارف با شهودش میکند؛
🔹عارف حقیقتی را شهود میکند البته نه به عنوان حد وسط، میبیند که میتوان آن را حد وسطقرار داد؛ به عبارت دیگر حقیقت را دیده، از آن راحت به عنوان حد وسط استفاده میکند.
🔴مگر فیلسوف چگونه استدلال را به دست میآورد؟
🔹تامل در شی میکند که ما از حیث ظاهر، میگوییم از استدلال به حقیقت پیبرد یا مقدماتی را کنار هم قرار داد تا به نتیجه رسید.
🔹اما در واقع، کار فیلسوف این است که به معلومش تقرب ایجاد میکند تا حدی که حقیقت آن شی را بیابد.
🔹یعنی کار فیلسوف، تقرب است که از آن، این گونه تعبیر میکنیم: «تصور صحیح یک مطلب، به نتیجه میرساند.»
✅صدرا نیز میگوید تقرب مفهومی، حقیقتا مفهومی نیست، بلکه یک نوع تقرب وجودی ضعیف است.
تقرب وجودی یعنی به متن واقع رسیدن، به همین دلیل، به سادگی قابل استدلال است.
🔹حجت خدا که همه چیز را به شهود دید، راحت استدلال میکند. چون میداند چه خبر است و حتی میگوید این امر، باعث این مسأله شد.
توضیح نبوت در کلام امام صادق علیهالسلام را ببینید. گویا حکمت خدا را خوب پیگیری کرده و راحت آورده و استفاده نموده است.
✅✅قرآن وقتی حقیقتی را میگوید اگر خوب به حقیقت تقرب پیدا کنید، خود، حد وسط است.
♦️🔸هزار و یک دلیل برای وحدت شخصیه در قرآن آمده، اگر اهلش بشویم، میفهمیم.🔸♦️
شیوه قرآن، شیوه ایجازی است. قرار نیست فقط فیلسوف، زبان قرآن را بفهمد. قرار است اهل فطرت هم میشنود، همراهی کند، مومن هم میشنود، همراهی کند.
✔️ولی به گونهای است که فیلسوف وقتی بخواهد، بتواند از آن استدلال کند.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
🔰روششناسی صدرا🔰
✅راههای فهم بهتر نظریات صدرا:
❇️برای فهم متون صدرا ابتدا باید ببینیم او چه کرده است؛ یعنی
1⃣ ابتدا باید یک مبحث مشخص را در چند کتاب صدرا بررسی کنیم، تا بفهمیم چه کرده است.
2⃣ هویت نکته عمیقی که صدرا گفته را پیدا کنیم، سپس تأمل عقلانی افزوده خودمان را کنار آن، قرار دهیم.
❌اکثر اشکالاتی که به صدرا شده، غالباً وارد نیست.
🔸با صدرا باید همراه شد.🔸
شیوه استدلال صدرا نیز متفاوت است. قلم صدرا در استدلال به سرعت پیش میرود و مانند دیگران نیست که بایستد و با تمام جوانب بنگارد.
برخی مقدمات را به شکل مرتب مینویسند اما صدرا قلم سحاری دارد یعنی در فهم، استدلال میکند نه اینکه در استدلال بفهمد [ صدرا، آنچه را فهمیده است، در قالب استدلال در میآورد؛ نه اینکه استدلال کند تا بفهمد.]
💠باید پشت صحنه کارهای صدرا را فهمید.💠
✅در فیلسوفانی مانند صدرا، اول باید خوب فهمید، بعد اگر اشکالی به ذهن آمد، فاصله گرفت.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
#تشکیک
#روش_شناسی_صدرا
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
🔰شما از بدایه چیزی میخوانید که نمیدانید با شما چه میکند!🔰
#وجود_فقری
#نسبت_شریفه
✅کسانی که میخواهند به طور جدی کار سلوکی کنند و خوب ذکر بگویند، باید بدانند راه خوش و میانبر، این است که با دقت متن دینی را بفهمند و اوهام را کنار بگذارند.
💠به عنوان مثال آیه «له ملک السموات» که ملکیت حق تعالی را بازگو میکند، با فطرت خوب بفهمند.
برای شروع راه باید این نکته را تکرار کنیم که خداوند رفیق ماست و با او رفیق شویم و بگوییم «هو معکم اینما کنتم».
اما به مرور کسی که اهلش شد، باید به او گفت «بر این نسبت شریفه تامل کن»؛ یعنی وقتی به خود نگاه میکند، چون ذات ندارد بگوید من نیستم و هیچ نبیند.
‼️شما از بدایه چیزی میخوانید که نمیدانید با شما چه میکند!
✅بحث وجود فقری، همان نسبت شریفه است. وجود فقری اگر کمی تلطیف شود و انسان بفهمد، همان «نسبت شریفه» است.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
#تشکیک_وجود
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
🔰تحلیل فلسفی «اسماء الحسنای عرفانی»🔰
در تحلیل عرفانی، اسم به «ذات مع صفه خاصه» اطلاق میشود؛
منظور از صفت، ربط یا تجلی خاص است.
بحث وجود رابط، تحلیل فلسفی عمیقی از اسماء الحسنای عرفانی میدهد؛ به این صورت که اسم عرفانی همان وجود رابط و عین الربط در فضای فلسفی است.
به طور کلی، تجلی و صفت، هویت ربط و حالت شانی دارد؛ خواه در اسما الهی خواه در اسمای خارجی.
بر اساس عبارت «هو ذات و غیره اسمائه و نعوته»، تمام آنچه به عنوان کثرت میبینیم، اسماء الله است.
با این تحلیل، میتوانیم همه کثرات را به توحید باز گردانیم.
با این توضیح که🔰
اسماء کثرت دارد اما غیر از ذات نیست و از طرفی، ذات در دل اسماء است و بدون ذات، اسمی نداریم.
⬅️اسم حالت شأنی دارد و به این معنا است که مرتبهای از یک متن است و ورای آن متن نیست.
⬅️ورای متن نشد، پس به حیثیت تقییدیه موجود است.
⬅️حیثیت تقییدیه است یعنی وجود دارد اما نه به خود، بلکه به متن.
⬅️اما به چه نوع حیثیت تقییدیهای موجود است، اندماجی، نفادی یا شأنی؟
❌اندماجی که نمیتواند باشد، چون کثرات است و به دلیل تفاصیلی در آمده است.
❌نفادی نمیتواند باشد چون اگر نفادی باشد یعنی پایان حق است. در این صورت حضرت حق باید نفاد داشته باشد و این کثرات بشود نفاد او، در حالی که حضرت حق اصلا نفاد ندارد.
⬅️ پس شأنی است؛ به این دلیل که به تفصیل در آمده است.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
#بحث_تشکیک
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
#کتاب_شناسی_صدرا
🔘 دستهای از کتابهای متاخر صدرا، تکنگاشت و کوتهنگاشت است؛ یعنی رسالههای کوچکی است. ⬅️ این کتابها که جز آخرین کتابهای صدرا است، بسیار ارزشمند است.
✔️ بنده همیشه به دنبال این هستم که ببینم صدرا در این کتابها:
➖چه میکند؟
➖قلمها را چقدر تغییر میدهد؟
➖برای خوشنقش شدن و خوش بیان شدن، چه اقدامی میکند؟
📚 وی چند کتاب در این زمینه دارد که همیشه باید به اینها رجوع کنید؛ مثلا:
1⃣مظاهر الهیه
2⃣عرشیه
3⃣مشاعر
4⃣اسرار الایات
5⃣ تعلیقات بر حکمت اشراق
6⃣مفاتیح الغیب نیز جزء آخرین کتابها است. گرچه مفاتیح الغیب _با یک لحاظی_ بعضی جاها را تکمیل نمیکند ولی خیلی خوب است.
🔵 همیشه به این کتابها رجوع کنید و چندین بار بررسی کنید.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
#تشکیک_وجود
https://eitaa.com/madresehbagherain
#نکات_ناب
#پرسش_و_پاسخ
#تمدن_اسلامی
#امتدادحکمت
#حکمت_عملی
#فلسفه_فرهنگ
#فلسفه_جامعه
#تمدن_سازی_اسلامی
❓پرسش
یکی از دغدغههای اصلی در خصوص تمدن اسلامی، نحوهی دخالت و تاثیرگذاری حکمت اسلامی بر آن است. در این خصوص سوالاتی جدی و اساسی مطرح است:
🔻حکمت اسلامی با گستره و غنای فراوانش و در عین مطلوبیت بالذات و تاثیر عمیق آن در فهم معارف دینی، چگونه در مقام عمل به کار میآید؟
🔻چگونه حکمت اسلامی به مانند فلسفه غرب، که پایهگذار جامعهی مدرن است، میتواند پایه گذار تمدن نوین اسلامی باشد؟
🔻اساسا امتداد حکمت اسلامی در عرصه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی چگونه میسور است؟
🔻آیا در این زمینه چشماندازی وجود دارد؟
🔻آیا در این عرصه تلاشها صرفا نظری بوده و هیچ ورودی در عرصه عمل نداشته یا کارهایی صورت گرفته و احیانا نتایجی دربرداشته است؟
🔻در صورت حصول نتیجه آیا چونان علمهای مطرح روز، در حال تجربه شدن و در محک آزمون قرار گرفتن است؟
🔻آیا نیاز نیست برای دست یافتن به نگاهی عینیتر نسبت به منابع ارزشمند فلسفه اسلامی، نسبت به مباحث حکمت عملی اهتمام بیشتری داشته باشیم؟
◀️ به طور خلاصه چگونه حکمت اسلامی میتواند در باب تمدن اسلامی تاملاتی داشته باشد تا بتواند پایهای برای امتدادات اجتماعی سیاسی و تمدنی قرار گیرد؟ و ایا در این زمینه تلاشهایی صورت گرفته است؟
✅ پاسخ
🔍 بحثهای #حکمت_عملی بهویژه مباحث #سیاست_مدن و نیز پرداختن به بحثهایی در باب #فلسفه_فرهنگ و #فلسفه_جامعه و #فلسفه_تمدن و نیز بحثهای امتدادی فلسفه، در این زمینه راهگشاست .
🔆 بنده در باب #حکمت_عملی مباحث پایهای آن را در سال نخست درس #خارج_نهایه، در پایان مدخل نهایه و ضمن مباحث #نفس_الامر (سالهای سوم و چهارم از درس خارج نهایه) مطرح کردهام.
🔅 مباحث مفصل در باب حکمت عملی، امسال (سال تحصیلی 99-98) آغاز شده و انشاءالله ادامه خواهد داشت.
🔆 در باب #فلسفه_فرهنگ، کتابی از بنده به نام «چیستی و نحوه وجود فرهنگ» در دست چاپ است.
🔅 در باب #فلسفه_تمدن مقالهای از بنده با عنوان «ظرفیتهای عرفان اسلامی در تمدنزایی» در مجله #نقدونظر به چاپ رسیده است.
🔆 در باب #فلسفه_جامعه هنوز فرصتی حاصل نشده است، ولی در این خصوص مراجعه به آثار #شهیدمطهری در باب جامعه همچون «جامعه و تاریخ» و...، میتواند راهگشا باشد.
🔅 در باب مباحث امتدادی فلسفه، میتوانید به مانند کارهایی همچون رساله آقای «معمر خلیلویچ» در باب «هویت تمدن اسلامی بر پایه اندیشههای صدرا» که در مقطع کارسناسی ارشد در جامعه المصطفی دفاع شده است و راهنمای آن نیز بنده بودهام، مراجعه داشته باشید.
https://eitaa.com/joinchat/1103298577C35a67e59ab
#نکات_ناب
#نکته_فلسفی
#روش_شناسی_صدرا
🔰 ضرورت متن خوانی 🔰
▪️ملاصدرا با تمام سرمایههای عقلی گذشته ارتباط برقرار کرده و هیچ متنی را فروگزار نکردهاست. حتی متون کلامی را خوانده و گفته از این کلام خواندنها، استغفار میکنم ولی تمام منابع را خواند.
❌برخی میگویند لزومی ندارد زیاد متن بخوانیم، این فکر، غلط است.
❗️متن را صرف متن نبینید، متن را محصول آماده یک متفکر بدانید که در آن، فکر موج میزند.
🔹این نوع نگاه بسیار مهم و ارزشمند است.
✔️ صدرا نیز این گونه عمل کرده است.
#استاد_یزدان_پناه
#خارج_نهایه
🗂 جلسه ۵۰
https://eitaa.com/joinchat/1103298577C35a67e59ab