🔻مناظره دونفره؛ کابوس پزشکیان
🔹بگذارید وضعیت دو طرف را مرور کنیم. در مناظرههای چند نفره خیلی راحت میشود همه چیز را پیچاند، برنامه نداشت و کلیگویی کرد، جوری حرف زد که کسی نفهمد آخرش چه شد، پشت چند کلیدواژه کلی مثل انسجام داخلی و رابطه خارجی پنهان شد و... . در مناظره دونفره اما این خبرها نیست. هم پزشکیان مجبور است روشنتر سخن بگوید و هم جلیلی. باید در مورد مصداقها و برنامهها صحبت کرد. برای مردم هم دیدن یک مناظره واقعی جذاب است.
🔹اما چه کسی دست بالاتر را خواهد داشت؟ ادبیات مردمی داشتن و استفاده از زبان بدن، یک شرط است که شاید پزشکیان در آن جلوتر باشد. بودند مردمی که در کوچه خیابان با حرفهای ساده و خودمانی پزشکیان بیشتر ارتباط گرفته بودند. میگفتند مثل احمدینژاد حرف میزند. جلیلی باید مراقب باشد ادبیات نخبگانیاش راه را بر ارتباطگیری ملموس با مردم نبندد. مواردی هم حتماً هست که برای او چالشی قلمداد میشوند: فیلترینگ، طرح نور و... ؛ محورهایی که فهرستشان روشن است و قاعدتاً جلیلی این روزها پاسخی برایشان دست و پا خواهد کرد و برای روز مناظره نگه خواهد داشت.
🔹اگر از این محورها بگذریم، پزشکیان یک مشکل خیلی بزرگ دارد که از همان نخست هم به چشم میآمد. او بر مسائل کشور مسلط نیست و این همه را ذیل کارشناسمحوریاش مخفی میکند. پای بحث تخصصی برسد، زمینگیر میشود. از کدام برنامه میخواهد دفاع کند؟ تا الان یک برنامه هم ارائه داده؟ درست از همین روست که میتوان پیشبینی کرد مناظره دونفره به کابوس پزشکیان تبدیل شده باشد. بعید هم نیست همین روزها بهانهای جور کند و به مناظره نیاید.
@mahdytehrani
🔻اقتصاد رئیسی را چگونه با روحانی مقایسه کنیم؟
🔹استفاده درست از آمار اقتصادی خودش یک هنر است. جریانهای سیاسی خیلی ساده از آمار واحد به نفع خود بهرهبرداری میکنند و شما را مسحور نمودارهایشان میکنند. نباید فریب نمودارها را خورد؛ هر چند برایمان ملموس و واقعی به نظر برسند. در اینجا تلاش میکنم به زبان غیرتخصصی از نحوه مقایسه درست بنویسم.
🔹نهادگرایان در اقتصاد از مفهوم "وابستگی به مسیر" سخن میگویند. فرض کنید قرار است راننده اتوبوسی باشید که راننده قبلی آوردهاش وسط یک جاده خاکی و سنگلاخ. عملکرد شما، نرخ تورم شما با جایی که ماشین را در اتوبان تحویلتان داده باشند، تفاوتی نمیکند؟ شما وابسته به مسیرید. مسیر فقط گذشته نیست؛ وظعیتی که در آن هستید را هم تعیین میکند. ماشینهایی را میتوان به معنای واقعی کلمه با هم مقایسه کرد که در مسیر مشابه باشند.
🔹شاخصها گاهی پین میشوند و واقعیت را مثل آب پشت سد حبس میکنند. فرض کنید در یک مسیر رودخانه قرار دارید که عملاً تبدیل به جوی آب شده یا آبی ندارد. آیا میتوانید قضاوت کنید که در این منطقه خشکسالی است؟ کمی بالاتر بروید، سد را میبینید و متوجه میشوید ماجرا چیز دیگری بوده. شاخصهایی واقعنما هستند که با مداخله و به خاطر مصالح سیاسی پین نشده باشند.
🔹مجموع این دو نکته که ذکر شد در یک مفهوم خلاصه میشود و آن شاید همان چیزی است که کینز از آن تحت عنوان شهود در اقتصاد سخن میگوید. شما میتوانید با اعداد کار کنید اما به شرطی که قبلش در واقعیت غرقه شده باشید و واقعیت را حس کرده باشید. اعداد روح ندارند؛ این حس شما از واقعیت است که آنها را معنادار میکند و موجب میشود شما بتوانید آنها را درست یا غلط معنا کنید.
🔹سه سال دولت رئیسی را با کدام سالهای روحانی مقایسه کنیم؟ چون سه سال اول بوده، با سه سال اول روحانی؟ با توجه به توضیحات بالا پاسخ شما چیست؟
🔹سه سال اول، سه سال دلبستگی به برجام است و اقتصاد خوشبینانه معطل فرداست. انتظار توری جدی وجود ندارد. کرونا نیست. بعد از توافق هم ترامپ از توافق خارج نشده. روسیه به اکراین حمله نکرده. جنگ اسرائیل و فلسطین در نگرفته و... . دولت روحانی دلار را با قیمت 3200 تحویل گرفت و تا آخر دولت اول هم نهایتاً این رقم 18.7 درصد رشد کرد. اگر شما این سه سال را با سه سال اول رئیسی مقایسه کنید دقیقاً مرتکب همان اشتباه مقایسه در خصوص ماشینها شدهاید.
🔹اگر بخواهیم شرایط مشابهتری را لحاظ کنیم چه باید بکنیم؟ سه سال پایانی دولت روحانی میتواند به ما کمک کند. در این سالها ما شرایط مشابه کرونا مواجهیم، شرایط مبادلات مالی بعد از خروج ترامپ به نحو مشابهی تشدید شده، ماجرای شهادت شهید سلیمانی، حمله به عینالاسد و هواپیمای اوکراینی هم هست. نرخ تورم به یکباره از حدود 10 درصد در ابتدای سال 1397 تا 64.6 درصد افزایش پیدا کرد. قیمت دلار از 8 هزار تومان در تیرماه 97 به 25 هزار 600 رسید. یعنی در سه سال پایانی 3.2 برابر شد. نسبت به آغاز دولت هم که حدودا 8.5 برابر.
🔹با این همه اما این مقایسه درست است؟ باز هم نه! ما مسیر مشابه را لحاظ کردیم اما پینشدگی اقتصاد را لحاظ نکردیم. فاصله ارز 4200 تومانی با 25600 تومانی، 21400 تومان است. این یعنی قیمت ارز رسمی، 83 درصد با قیمت واقعی فاصله دارد. دولت روحانی ارز را پین کرده بود و از همان آغاز دولت رئیسی چگونگی مواجهه با ارز 4200 تومانی به دلمشغولی تمام اقتصاددانان بدل شد.
🔹سراغ دولت رئیسی بیاییم. تورم با وجود حذف ارز 4200 تومانی، از 64.6 درصد به 37 درصد در اردیبهشت 1403 رسید. نرخ ارز اما به جهت محدودیتهای مبادلاتی، شرایط منطقه و... در حال افزایش است و از 25 هزار و 600 به کانال 60 هزار تومانی وارد شده؛ یعنی حدود 2.3 برابر؛ یعنی 0.9 کمتر از سه سال روحانی.
🔹ممکن است بگویید الان هم اقتصاد پین شده و بین ارز 28500 با ارز بازار فاصله است. پاسخ این است که اولاً این فاصله حدوداً 47 درصد است یعنی حدوداً نصف فاصله زمان روحانی! ثانیاً دولت همه قیمتها را پین نکرده. مانند حذف ارز 28500 تومانیِ شکر.
🔹شاخصهای مهم دیگری مثل نقدینگی هم هست که در اینجا به آنها اشاره نمیکنم. فقط این نکته را یادآوری میکنم که اصلاح اقتصادی نیازمند زمان است و باید قضاوت باید روندها را دید. در اقتصاد نمیتوان یکشبه معجزه کرد اما میتوان به سمت بهبود گام برداشت.
🔘در آخر یادآوری این جمله رهبرانقلاب خالی از لطف نیست: اگر این دولت [دولت سیزدهم] ادامه پیدا میکرد، بنده احتمال زیاد میدهم که بسیاری از مشکلات کشور، عمدتاً مشکلات اقتصادی حل می شد.
@mahdytehrani
عباس آخوندی؛ وزیر مسکن روحانی: «چطور وقتی بنده از لحاظ بنیادی با مسکن مهر مخالف بودم، باید به افتتاح این واحدها فکر میکردم؛ پس بنابراین افتخار میکنم یک مورد از این واحدها را افتتاح نکردم.»
@mahdytehrani