✍ آتش بس در غزه و برآورد نتایج جنگ 🔸بنظر میرسد جنگ ۷ اکتبر به روزهای پایانی خود نزدیک میشود و این سوال که نتیجه این نبرد یکساله چه شد، پررنگ می شود. 🔹 در پاسخ به این سوال و بطور کل تحلیل نتیجه ی یک جنگ، سه سطح خرد، میانی و کلان را میتوان لحاظ کرد. 🔹در سطح خرد معمولا به تلفات و خسارات طرفین پرداخته می شود. فلسطین شهادت ۵۰ هزار نظامی و غیرنظامی، و تخریب زیرساختهای وسیعی را شاهد بود و خسارتی حدود ۵۰ میلیارد دلار را متحمل شده است. اما اسراییل نیز وضعیت مطلوبی نداشته و بیش از ۱۵۰۰ کشته و ۱۰۰ میلیارد دلار خسارت را متحمل شده است. جبران این خسارات برای هر دو طرف سنگین خواهدبود. 🔹در سطح میانی، معمولا رسیدن به اهداف جنگی مد نظر است. در این خصوص، حماس بدنبال دفاع از سرزمین فلسطینیان و زنده کردن گفتمان فلسطین بود و اسراییل بدنبال حذف و خلع سلاح حماس، اشغال و البته بازگرداندن اسرای خود از طریق نظامی. به نظر میرسد فلسطینیان نتوانسته اند سرزمینی فراتر از غزه را آزاد کنند، اما در زنده کردن مسئله فلسطین، و بازگرداندن اسرای خود و مقاومت در برابر اسراییل موفق بوده اند. لذا از حیث اهداف، می توان گفت اسراییل (علیرغم حملات وسیع) در اهداف اولیه ی خود تعدیل زیادی انجام داده و اصطلاحا کوتاه آمده است (تخمین محافل داخلی ایشان ۹۵٪ تعدیل است!). البته در این میان، نمیتوان از وضعیت سوریه (و دسیسه ترکها) که اسراییل را از یک رقیب جدی رهایی داد، چشم پوشی کرد. 🔹در سطح کلان اما تبعات جنگ برای طرفین در درازمدت مدنظر قرار میگیرد. به نظر میرسد پس از این آتش بس، فلسطینیان مقاومت خود را جانانه توصیف خواهند کرد و دنیا اسراییل را هرچند توانمند در نیروی نظامی خواهد دانست اما بابت نسل کشی شدید برای سالها شماتت خواهد کرد. اسراییل که بیش از ۸۰ سال شاهد جنگ است، با جنگ اکتبر باز هم احساس ناامنی شدید کرده و مهاجرت و عدم سرمایه گذاری در آن افزایش خواهد یافت. تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار جمعیت فعال اسراییل مهاجرت کرده و دولت نتانیاهو بابت نسل کشی در عرصه ی بین الملل محکوم شده است. بنابراین اسراییل بیش از پیش دچار مشکلات داخلی خواهد شد. در عرصه ی بین المللی نیز، اسراییل در این جنگ بشدت شاهد کاهش سرمایه ی اجتماعی بود. آنها برای سالها از گفتمان هولوکاست سواستفاده میکرند و اکنون در چشم جهانیان خود باعث هولوکاستی دیگر شده اند. فلسطینیان نیز بطور کل، گفتمان مظلومیت را از آن خود کرده اند. این دو مورد، یعنی کسب جایگاه ظالم و مظلوم، مهمترین طنین را در سالهای پیش رو خواهد داشت. نباید فراموش کرد که نوع روایت تمام این موارد نیز اهمیت فراوانی دارد... جواد راد

برخی از نمایندگان سابق اصلاحطلب و تیم رسانه ی رییس جمهور کنونی در اصلاحات نیوز نوشته اند: کوچک زاده، که مخالف پرداخت مالیاتش به لس آنجلس است، "یک ریال مالیات نمیپردازد!" حال آنکه اگر "نیک" بنگرند، تمام ساکنین ایران، در خریدهای روزانه حدود ۱۰درصد مالیات ارزش افزوده را میپردازند که بعلاوه سایر مالیاتهای پنهان، روی هم رفته مبلغ هنگفتی نیز میشود! امیدواریم ایشان در قانون نویسی و هدایت رسانه ای رییس جمهور، دقیق تر باشند و آقای کوچک زاده مودب! اصولی بنگریم... جواد راد

درباره ی سفر رییس جمهور به تاجیکستان و روسیه سفر دکتر پزشکیان به تاجیکستان و روسیه که نشان از سیاست منطقه گرایی دولت دارد، حرکتی باارزش است. منطقه گرایی، ضمن ایجاد ارتباطات مثبت و امنیت ساز با همسایگان، باعث تقویت بنیه ی فرهنگی و اقتصادی کشور، دربرابر فشارهای غرب خواهد بود. پس از دولت، لازم است بخشهای علمی و اقتصادی کشور نیز متوجه این ظرفیتها گردیده و تعاملات را معنا بخشند. جواد راد

✍ظهور ترامپ، تلاشی برای بازگشت به گذشته علیرغم برخی پیش بینی ها، ترامپ مجدد به قدرت بازگشت و این بار با شدت و برنامه ای منسجم تر. سوال اینجاست که هدف و مسیر احتمالی تیم ترامپ چیست؟ جواب کوتاه، در شعار اصلی و اقدامات اولیه ی او و تیمش قابل مشاهده است. آنها بدنبال "بازگرداندن شکوه از دست رفته ی آمریکا" هستند (make america great again!). این "گذشته" ای که ترامپیستها بدنبال آنند شامل نهادها و سنتهایی میشود که به قوم اولیه ی حاکم بر ایالات متحده (یعنی سفیدپوستان انگلوساکسونِ پروتستان) قدرت و صلابت میداد. از نظر ترامپیستها، تمدن آمریکایی بدلیل رویکردهای مدرن و پست مدرنِ لیبرالی و جهانی، بسرعت در حال افول است و تنها با یک انقلاب محافظه کارانه (بخوانید فاشیستی) میتوان آن را نجات داد. از همین رو، با تکیه بر عقاید فرهنگی، نژادی، مسیحی افراطی، و اقتصادی ملی گرایانه در پی اقدامات وسیعی هستند که نمونه ی آن، اخراج مهاجران، مخالفت با همجنس گرایی، خروج از معاهدات بین المللی هزینه بر، اخراج کارمندان و سبک کردن دولت، کسب قلمرو زمینی (کانال پاناما، گرینلند و حتی کانادا) و ... هستند. اقدامات ترامپ، هرچند در نوع خودش جدید بنظر میرسد، اما نمونه ی قرن بیستمی آن یعنی هیتلر در آلمان در ذهن تاریخ دانان هست. هیتلری ها نیز بدنبال بازگرداندن شکوه ازدست رفته ی آلمان به نژادگرایی، گسترش قلمرو، اقتصاد ملی گرا و غیره دست زدند و نتیجه اش هم برای آلمان و جهان روشن است. اینکه اینبار نتیجه ی این قیام راستگرایانه چه خواهد شد را باید به نظاره نشست. شاید ترامپیستها موفق شوند. اما اگر تاریخ معلم باشد، جز سالها کشمکش داخلی و نزاع ویرانگر با کشورها، و نهایتا شکست (یا حذف) ترامپ دستاورد چندانی رخ نخواهد داد. جواد راد

✍ نکته ای درباره ی وضعیت جبهه ی صهیونستها با توجه به برخی ناامیدی ها، یکی از مسائلی که در جبهه مقاومت باید مد نظر قرار گیرد، شدت و حجم جنگی است که رخ داده است. نیروهای محور مقاومت در برابر یک رژیم کاملا مسلح با حمایت مستقیم ابرقدرتها، قرار گرفتند. طبیعی است که در چنین نبرد تاریخی و سنگینی، خسارات و شهادتها رخ دهد و اقتصاد و فشار روانی زیادی به جبهه مقاومت وارد شود، اما باید توجه کرد که جبهه طرف مقابل نیز خسارات و آسیب های اقتصادی،انسانی، و روانی و بین المللی خیلی جدی دیده است. برخی به نحوی درباره ی محور مقاومت صحبت میکنند که انگار صهیونیستها هیچ آسیبی ندیده اند یا کمتر متاثر شده اند. در حالیکه آنها نه تنها در اهداف جنگی خود موفق نشدند، بلکه اقتصاد و اجتماع و سیاست داخلی آنها در معرض فروپاشی جدی قرار گرفته است و مهمتر اینکه در عرصه ی بین المللی گفتمان هلوکاست آنها، دیگر با گفتمان نسل کشی فلسطینیان جابجا شده است. صحبتهای بالا👆 از سوی مسوولین بالادست صهیونیستی، خود بیانگر شدت خسارت اسراییل است. حتی کمکهای مالی و نظامی ابرقدرتها هم برای خود آنها کمر شکن و آسیب زا بوده است (مثلا نظرسنجی ها یکی از دلایل شکست دموکراتها را حمایتشان از صهیونیسم اعلام میکند). اینکه پس از ۸۰ سال اشغال، هنوز خیابانهای رژیم ناامنی جدی دارند و در جهانیان نیز، آنها را نسل کش و آپارتاید تشخیص داده، افق روشنی برای جبهه مقاومت دارد. جواد راد

در تعاملات چه انتظاری از ترامپ باید داشت ؟ دونالد ترامپ در دوره ی اول خود، تعهد ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری از عربستان گرفت و اولین سفرش را به آنجا انجام داد. این دوره، بن سلمان فکر میکرد با همان مبلغ یا اندکی بیشتر میتواند از شر ترامپ در امان بماند. لذا پیشنهاد ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری (از پول مسلمانان) در آمریکا را ارائه کرد. اما پاسخ ترامپ جالب بود: اینبار ۱۰۰۰ میلیارد دلار میخواهیم... این روند رفتاری میتواند به انتظار ما از ترامپ در بحث هسته ای کمک کند!

✍خودزنی یکی از معضلات بررسی تاثیر تحریمها بی شک تحریم، آسیبهای متعددی را باعث شده و تلاشها برای رفع آن اهمیت دارد. اما گاهی اوقات ما ایرانیان با محاسبات سوگیرانه خودمان، باعث بزرگنمایی آن آسیب ها می شویم. بعنوان نمونه، مطلب بالا به نقل از دیپلمات سابق کشور ما، ادعا کرده که خسارت تحریم بیشتر از جنگ تحمیلی بوده است و نرخ فقر کنونی کشور حدود ۴۰ درصد است. حال آنکه با یک جستجوی ساده میتوان دید اولا در سال پایانی جنگ، درآمد ارزی کشور حدود ۹ میلیارد دلار، مجموع درآمد نفتی سالهای دوران جنگ ۱۱۰ میلیارد دلار، و خسارت نیز ۱۰۰۰ میلیارد دلار بعلاوه ۳۰۰ هزار شهید عزیز بود. در حالیکه اکنون مثلا در سال ۱۴۰۲، درآمد نفتی کشور حدود ۳۰ میلیارد دلار، مجموع درآمدهاي سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۰ (دوران تحریم) بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد دلار و کمترین تعداد شهید! علاوه بر اینها، نرخ فقر کنونی بر اساس منابع خارجی (نمودار👆) حدود ۲۲% است (که از ابتدا تاکنون روندی کاهشی را طی میکرده است). متاسفانه، این خودزنی ها در سایر آمارها نیز وجود دارد. مثلا در نرخ بیکاری که کمتر از ۱۰ درصد اعلام شده و این واقعا از تبعات ناخواسته اما مثبت تحریمها است (چرا که واردات مشکل شده و لذا تولید داخل رونق یافته و نیروی کار لازم شده است). اما برخی اقتصاددانان ما درباره آن سکوت میکنند. تاکید میشود تحریم ها آسیب است اما مجموعه تفکرات بالا آسیب را ضریب میدهد و جامعه ما نمیتواند با نگاهی واقع بینانه آن را بررسی کند و در نتیجه دچار خطای محاسباتی شده و مثلا برای مذاکره التماس کند! گفتنی ها را باید گفت... جواد راد