♦ ️ فلسفه فقه
اصل شناسایی و تنقیح پیش فرض ها و پیش حالت ها
[[متن زیر ارائه دهنده محتوای ویدیوی فوق است ، اما به زبان و با توضیحاتی متفاوت، در عین حال محتوا یکسان و هماهنگ است ]]
احتمال دوم: وجود يک انديشه و یک حالت در ورای درخواست اخذ اجرت:
این احتمال میگوید وقتی حضرت موسی علیه السلام درخواست اخذ اجرت را از حضرت خضر نمود، در ورای این درخواست، دو پیش وضعیت، یک اندیشه و یک حالت نهفته بود،
با ذکر برخی نکات، این احتمال را توضيح می دهم:
۱. خسته و گرسنه بودن:
می توان گفت: موسی و خضر (علیهما السلام) هنگام رسیدن به روستا خسته و گرسنه بودند؛ زیرا یک مسافر که وارد روستا یا شهری می شود ، طبیعتاً خسته است (و گاهی هم افزون بر آن گرسنه).
۲. وضعیت ویژه خضر علیه السلام:
شاید بتوان گفت: خضر (علیه السلام) با توجه به شرایط ویژه زندگی او، هیچ حكم دقیقی را راجع به او نمی توان ارائه داد، تا در نتیجه، اینجا بگوییم كه در آن زمان (يعني هنگام ورود به روستا در آن سفر) خسته و گرسنه بود ، اما می توانیم بگوییم: موسی (علیه السلام) هنگام ورود به روستا به دلیل مسافرت خسته و گرسنه بود.
۳. دلیل قرآنی بر وجود گرسنگی:
افزون بر آنچه گذشت (اقتضای طبیعت سفر به عنوان نشانه ای بر وجود خستگی و گرسنگی در آن دو یا دست کم حضرت موسی علیه السلام) دلیل دیگری نیز وجود دارد که نشانگر وجود گرسنگی برای آنها یا حداقل برای موسی (علیه السلام) است، و آن، سخن خود قرآن است، که می فرماید: آن دو، طلب طعام از اهل قریه کردند (اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا)، این کلام قرآنی دلالت بر این دارد که برای آن دو - دستکم موسی علیه السلام- حالت گرسنگی وجود داشته است؛ چه آن که بر اساس قاعده تناسب اقدام و وضعیت ( مقصود از وضعیت، از راه رسیدن از سفر و مقصود از اقدام، طلب طعام از روستایی که در آن وارد شدهاند) حالت نیازمندی به طعام - یعنی گرسنگی- ثابت می شود.
۴. به دنبال مکانی بودن:
به شکل طبیعی، مسافر خسته و گرسنه در جستجوی محلی برای استراحت و غذا خوردن است، می توان گفت بر این اساس، موسی و خضر علیهما السلام در جستجوی مکانی برای خلاصی از خستگی و رفع گرسنگی بودند - یا دست کم موسی (ع)- ، آنچه این مدعا را ثابت می کند کلام قرآن است چه آنکه سخن از میزبانی به میان آورده است (فَأَبَوْا أَن يُضَيِّفُوهُمَا)، و این نشان می دهد که شرایط آنها شرایط جستجوی مکان در آن روستا و میهمان شدن بوده است، در غیر این صورت ، قرآن کریم بر کلمه میزبان تمرکز نمیکرد.
۵. توضیح بیشتر دلیل قرآنی:
اگر بخواهیم این دلیل قرآنی (که به آن اشاره کردیم) را به طور واضح تر و برجسته تر، ارائه دهیم، می توانیم بگوییم:
کلمات "تضییف" و "استطعام" که در قرآن ذکر شده اند، به دلالت التزامی حاکی از وجود دو میل (و طبعاً دو انتظار) در موسی و خضر در آن هنگام است، که عبارتند از: ۱- میل آنها به اینکه روستائیان آنها را میهمان کنند، ۲- تمایل آنها برای گرفتن غذا از آنها ؛ این دو کلمه، بر اساس دلالت التزامی، وجود دو حالت پیشینی یاد شده را کشف می کنند: زیرا اگر بگوییم که آنها انتظار نداشتند که آنها را میهمان خود کنند و انتظار دریافت غذا از آنها را نداشته اند، سخن گفتن از تضییف و استطعام، جایی و معنایی پیدا نمی کند.
۶. حالات و افکار موجود نزد موسی علیه السلام در آن هنگام:
اگر بخواهیم بگوییم مواردی که به طور کلی در آنها (یا در موسی علیه السلام) وجود داشته است ، باید بگوییم: پنج مورد وجود داشته است: احساس خستگی ، احساس گرسنگی ، اندیشه ضرورت تلاش برای تحصیل غذا از طریق مهمانی شدن، و انتظار مهمان کردن آنها و حالت انتظار برای اخذ غذا.
۷. پیش وضعیت نهفته در ورای طلب اخذ اجرت:
همانطور که معلوم است ، هنگامی که حضرت خضر ساخت دیوار را آغاز کرد ، حضرت موسی از او خواست که از آنها اجرت بگیرد، سؤال این است که پشت این درخواست کدام حالت یا اندیشه بوده است؟
با پاسخ به این سؤال ، نقطه عزیمت موسی (علیه السلام) برای این درخواست مشخص میگردد.
البته اگر نقطه عزیمت این درخواست (یعنی برآمدن درخواست از خاستگاه اندیشه یا حالت یا هر دو) آشکار و اثبات گردد، یکی از اصول مورد طرح در فلسفه فقه (بلکه برجسته ترین اصل فلسفی در آن) بر اساس قرآن ثابت میشود.
۸. در ورای طلب او یک اندیشه و یک حالت نهفته بوده است :
به نظر می رسد وقتی موسی (علیه السلام) از خضر خواست تا اجرت اخذ کند ، در پشت این درخواست او یک حالت و یک اندیشه وجود داشته است.
آن حالت، گرسنگی بوده است؛ زیرا فرض بقاء گرسنگی - که قبلاً بر اساس آیه قرآن، آن را ثابت کردیم و نیز به اقتضای سفر- فرضی قریب به واقع است، و اما آن اندیشه، ضرورت تلاش برای تحصیل طعام از رهگذر اخذ اجرت بوده است.
به واقع یک اندیشه رفته است و اندیشه جدیدی جای آن را گرفته است، آنچه رفته، اندیشه ضرورت
تحصیل طعام از رهگذر مهمان شدن بود و اندیشه ای که جایگزین آن شد اندیشه ضرورت تحصیل طعام از رهگذر خریدن طعام بود.
و از آنجا که خریدن نیازمند پرداخت ثمن بود از خضر علیه السلام خواست تا اجرت دریافت گردد تا ثمن لازم برای خریدن طعام تامین گردد، بنابراین از وی خواست تا اجرت بگیرد.
۹. دومین احتمال - که اکنون آن را ارائه کردیم - این را می گوید که ذکر کردیم، اما آیا این احتمال درست است یا نه؟ مسئله دیگری است كه به خواست خداوند در آینده به آن خواهیم پرداخت.
14.93M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🔶 اندیشه شناسی، روش شناسی و نقش شناسی شهید صدر در فضاى امت
در گفتگو با شبکه 4
🔹 بخش سوم
🔶️ ترجمه عربى بخش سوم مصاحبه
♦️ الشخصية العلمية والمنهجية للشهيد الصدر، ودوره وأداءه داخل الأمة
💢 السمات الأربع للنواتج الفكرية للشهيد الصدر
[مقابلة تلفزيونية/ القسم الثالث من المقابلة]
💥 الصدر ، تيار فكري قوي وعالي الطاقة يتقدم بقوة نحو المستقبل
لقد ذكرت بعض خصائص الشهيد الصدر الذاتية؛ والتي ساعدته على أن تكون له أفكار جديدة، وعلى أن يصبح بمثابة تيار من الفكر الذي يمشي ويتحرك. وفي رأيي أن هذا التيار الفكري لا يزال يواصل المضي قدمًا وباستمرار.
فمهما كان التاريخ يمضي قدما الى الامام، فان الشهيد الصدر الذي سيظهر، هو غير الشهيد الصدر الذي ظهر بالامس.
فعندما نقارن الشهيد الصدر الذي كان في حياته، مع الشهيد الصدر الآن ، نرى أنه أصبح الآن أكثر بلورة، كما لو نلاحظ الغد، فنرى أن الشهيد الصدر في الغد يختلف عنه اليوم، فهو سيصبح أكثر بروزًا، وأكثر انعكاسًا، وأكثر أهمية وأكثر بلورة، لذا فإن "الشهيد الصدر تيار فكري متحرك الى الأمام".
هذه خصائصه الذاتية التي مر ذكرها سابقا، كما ذكرت أيضًا خصائصه التي أوجدت منهجه العام للتفكير.
🔷️ سمات مخرجات فكر الشهيد الصدر:
يبقى الآن أن نذكر خصائص مخرجات أفكاره التي ظهرت في شكل كتب ومقالات وأبحاث ومحاضرات. يمكن ذكر العديد من الخصائص في هذا المجال
💥 يجدد القديم ويخلق الجديد
السمة الأولى: وجود الصلة العميقة بالجديد:
الشهيد الصدر كان إما "يجدد فكرة موجودة" أو "يخلق فكرة جديدة" (التجديد والإبداع). لا نرى أشياء متكررة في كلماته.
💥 دوره التاريخي في تجديد القواعد الأصولية
إنه كان قد درس القواعد الأصولية، (تلك التي بحث عنها الآخرون)، وكان قد منحها قوالب جديدة ومحتويات حديثة.
⚡على سبيل المثال انظروا قاعدة الانصراف التي طُرحت قبل الشهيد الصدر، ثم انظروا هذه القاعدة نفسها في كلامه أيضًا، فقد أصبحت القاعدة شيئًا آخر، وظلت جديدة، ووجدت الأجنحة والريش بعمق، وامتلكت محتوى جديدا وقابلا للاستغلال في الاستنباط.
⚡وأيضا أنظروا قاعدة تراكم الظنون في كلام الاصوليين، فهذه القاعدة عندما تاتي في جهازه الفكري الأصولي تتكامل وتبرز تحت عنوان قاعدة حساب الاحتمالات.
⚡وكذلك انظروا قاعدة سيرة المتشرعة، فهي عندما تاتي في كلامه، فدفعة تجد لها ابعادا وأجزاء ومحتوى وخلفية ودعما عميقا فكريا، بحيث تنبثق من قلب هذه القاعدة، مجموعة من القواعد الفرعية الكثيرة، وكذلك الأمر في السيرة العقلائية.
⚡أو أنظروا قاعدة مناسبات الحكم والموضوع، فعندما تقع تلك القاعدة موقع بحث الشهيد الصدر، تصبح تلك القاعدة شيئا آخر.
⚡ او انظروا قاعدة الفهم العرفي، فعندما تأتي إلى أصوله، تظهر وتتبلور تحت عنوان قاعدة الفهم الاجتماعي. إن قاعدة الفهم الاجتماعي هي حركة كبيرة لكي يستطيع الفقيه أن يدرك الواقعيات الاجتماعية ويقرأ الابعاد الاجتماعية للأفكار الاجتماعية للاسلام. فالشهيد الصدر قد صنع من قاعدة الفهم العرفي، قاعدة الفهم الاجتماعي.
لذلك كله، فإن إحدى خصائصه، هي أن لأفكاره علاقة عميقة ووثيقة مع الجديد، ونادرا ما توجد في كلامه، الكليشية والتكرار، وإذا كان هناك تكرار، فنجد أن هناك إبداعا بجانبه.
💥 التركيز على حل المسألة ورفع المشكلة
السمة الثانية: كانت أفكاره، تسعى إلى حل المشكلة والمسئلة، لذلك فإن الكلمات غير القابلة للفهم او غير القابلة للاجراء لا توجد في كلامه الا بشكل نادر.
هناك نهج بارز وعميق وواضح تمامًا في أفكاره الفقهية أو الأصولية أو الفلسفية أو التفسيرية، أو فی أيّ مجال آخر للمعرفة، يسعى هذا النهج إلى حل المشكلة ومناقشتها بحيث ينتهي البحث بثماره.
من هذا المنطلق، إذا رأى في عقليته أن المجتمع يعاني من مشكلة خاصة، كان يحاول أن يقود ويدير البحث عن المشكلة حتى يتم إيجاد حل ينشأ من خلال هذه النظرة الفكرية وهذا الاتجاه الإنتاجي في الفكر.
ورأيت أن هذا موجود أيضًا في بعض شخصيات تلامذته، مثل المرحوم السيد الشاهرودي، حيث كان فقهه متأثرا بفقه استاذه الشهيد الصدر، فكان السيد الشاهرودي في فقهه يمتلك اتجاها نحو حل المشكلة، من هذا المنطلق كان يهز زوايا المسالة قدر المستطاع، لعل أن تكون هناك قاعدة لحل المشكلة في هذه الزوايا، وبالتأكيد كان هذا موجودا على مستوى أعلى وأعمق واكثر منطقيا لدى الشهيد الصدر.
💥 يفكك مع التنسيق وينسق مع التفكيك
السمة الثالثة: كان الشهيد الصدر يمتلك فكرا مجزّء، لا فكرا يقول كلمات مغلقة وعامة دون فصل الأجزاء.
تعني النظرة المجزّأة، حقيقة أن تتمكن كفقيه من اكتشاف الطبقات التي لمسألة مّا، وتقسيمها إلى عدة مسائل، أو فتح زوايا لها؛ هذه النظرة المجزّأة والمفتتة، هي علامة العبقرية وعلامة وجود العلم وعلامة التقدم في العلم.
عندما يكون هناك تقدم علمي، فلا محالة تكون هناك "عملية الفك للأجزاء" وهي مؤشرة هذا التقدم، اما اذا لا يوجد فك للأجزاء، يصبح من الواضح أنه لا يوجد هناك علم، وإذا كان هناك علم،
فانه مجرد تكرار، من هذا المنطلق فان الشهيد الصدر حيث لم يكن يكرر، فلذلك نجد أنه كانت لديه عملية الفصل للأجزاء قوية جداً.
وفي الوقت الذي كان يفصل ويفكك بين الأجزاء، كانت له نظرة تنسيقية وتنظيمية.
من المهم جدًا أن يمتلك الفقيه حالة تفكيك الأجزاء لبعضها البعض، وأن يمتلك في نفس الوقت، نظرة نظامية واجتماعية وتنظيمية وتنسيقية واتجاهية.
💥 أفكار ذات رائحتين؛ رائحة من التاريخ ورائحة من الإنسان المعاصر
السمة الرابعة: إحدى خصائصه الفكرية، هي أن فكره له بعد تاريخي عميق، لذلك يمكنك مشاهدة لون التاريخ في أفكاره.
ذلك أنه لم يكن في دراسة مسألة ما، يفكر بعيدًا عن تاريخها وخلفيتها. لقد كان يشكل أفكاره على أساس النظر إلى الماضي، وهذا هو بالضبط نفس ما يسمى بـ "الأصالة"، وقد تبلورت هذه الأصالة بكل حقيقتها في أفكار الشهيد الصدر، ففكره أساسا لا يمكن أن لا يكون أصيلا.
وكان يجمع بين الأصالة والمعاصرة؛ بمعنى أن إحدى عينيه كانت للجديد والحياة، والعين الأخرى للماضي. في الواقع، لقد كان يتابع هاتين النظرتين معًا. ولذلك فانت تشم رائحة التاريخ في أفكاره، وفي نفس الوقت تشم رائحة الزمان.
يصرح هو نفسه: يجب علينا أن نتعرف خصائص الإنسان المعاصر، وان نعتبر تلك الخصائص في فقهنا وعلومنا - كما ورد في كلامه بهذا المضمون- .
انظروا كيف تمكن شخصية تنظر في وقت واحد إلى التاريخ والإنسان المعاصر، وهو في نظرته الى الانسان المعاصر لا يكتفي بسلسلة من العموميات، بل يذهب - كما ورد في تعبيره- الى معرفة خصائص الانسان المعاصر وملاحظتها، ورؤيتها، وأخذها بعين الاعتبار. إن مثل ذلك مهم للغاية.
لذلك، فإن رائحة الأصالة والمعاصرة يمكن أن تشم تماما من أفكاره، وفي رأيي، أن هذه واحدة من أهم السمات التي كانت موجودة لفكر الشهيد الصدر.
36.07M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۱ / بخش اول
22.67M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۱ / بخش دوم
34.48M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۱ / بخش سوم
20.38M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۱ / بخش چهارم
ff1. soti.mp3
31.36M
♦️ فایل صوتی درس فلسفه فقه/ درس اول ( کل درس)
34.29M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ٢/ بخش اول
28.77M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ٢/ بخش دوم
📣 هشتمین جلسه از سلسله نشستهای «#روششناسی_اجتهادی حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای (مدّظله العالی) در کتاب #غناء_و_موسیقی» برگزار شد.
💢 این نشست پژوهشی با ارائهی آیتالله احمد مبلّغی برگزار گردید.
@qom_khamenei_ir
روش شناسی اجتهادی کتاب غناء و موسیقی.mp3
17.64M
🔉 #صوت_کامل هفتمین جلسه از سلسله نشستهای « #روششناسی_اجتهادی حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای (مدّظلّه العالی) در کتاب #غناء_و_موسیقی »
@qom_khamenei_ir
جلسه 8 غناء 990721 (1).mp3
45.02M
🔉 #صوت_کامل هشتمین جلسه از سلسله نشستهای «#روششناسی_اجتهادی حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای (مدّظلّه العالی) در کتاب #غناء_و_موسیقی»
@qom_khamenei_ir
38.03M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ الزامات و اقتضاءات دانشی و روشی فقه های تخصصی / ۱
(فرایند تشکیل فقه های تخصصی و اصول روشی اجتهاد در آن ها)
25.77M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ الزامات و اقتضاءات دانشی و روشی فقه های تخصصی / ۲
(فرایند تشکیل فقه های تخصصی و اصول روشی اجتهاد در آن ها)
24.02M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ٢/ بخش سوم
40.47M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۳/ بخش اول
42.31M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۳/ بخش دوم
f4.mp3
44.42M
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ٤/ فايل صوت كامل درس
كيفيت ضعيف است با عرض پوزش
30.79M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۵/ بخش اول
29.02M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۵/ بخش دوم
16.65M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۵/ بخش سوم
17.73M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۵/ بخش چهارم
5.mp3
35.39M
♦️ فلسفه فقه [دوره جدید]
درس ۵/ فايل صوت كامل درس