إذا وُقّع‌ فِي‌ الرَّجُل‌ وَأنتَ في ملاء فَكُن لِلرَّجلِ ناصراً ولِلقومِ زاجِراً وَقُم عَنهم رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم در روایتی می فرماید: إذا وُقّع‌ فِي‌ الرَّجُل‌ وَأنتَ في ملاء فَكُن لِلرَّجلِ ناصراً ولِلقومِ زاجِراً وَقُم عَنهم. یعنی اگر در جمعیتی بودی و مشاهده کردی که پشت سر کسی توهین می کنند، تو حامی آن شخصِ غائب باشد و نسبت به آن قوم، امر به معروف و نهی از منکر کن و اگر نشد از آن مجلس برخیز و خارج شو. این حدیث نشان می دهد که دایره ی حقوق در اسلام تا چه حد وسیع است. در مکتب تمدن فعلی در غرب، کسی بر دیگری حقی ندارد و همه تابع قانون هستند ولی وقتی وارد اسلام می شویم مشاهده می کنیم که تا چه حد دیگران بر دیگران حق دارند. حدیث مزبور نیز یکی از همین حقوق را نشان می دهد که اگر کسی دید که در مجلسی پشت کسی سخن می گویند و به او توهین می کنند باید آنها را از این کار نهی کند و از آن برادر مؤمن در غیاب او، طرفداری نماید و اگر کلام او اثر نمی کند از آن مجلس خارج شود.

انسان ها معمولا چنین نمی کنند و می گویند، به ما چه مربوط است. نهایت اینکه از آن مجلس خارج شوند ولی این گونه نیست که از آن فرد، در غیاب او حمایت کند و دیگران را از انجام این کار نهی کند. ولی اسلام می گوید نه تنها حضورا بلکه در غیابِ برادر مؤمن نیز باید او را یاری کرد. این تفاوتی اساسی است که بین تمدن اسلامی و تمدن غربی وجود دارد

انسان ها معمولا چنین نمی کنند و می گویند، به ما چه مربوط است. نهایت اینکه از آن مجلس خارج شوند ولی این گونه نیست که از آن فرد، در غیاب او حمایت کند و دیگران را از انجام این کار نهی کند. ولی اسلام می گوید نه تنها حضورا بلکه در غیابِ برادر مؤمن نیز باید او را یاری کرد. این تفاوتی اساسی است که بین تمدن اسلامی و تمدن غربی وجود دارد. حتی در تمدن غرب می گویند: اگر کسی می خواهد خودکشی کند و خود را از بالای پل به زمیت پرت کند، به شما مربوط نیست. این در حالی است که اسلام حتی اجازه نمی دهد کسی در غیاب برادر مؤمن نسبت به او بی تفاوت باشد و اگر در جمعی هست که علیه او سخن می گویند باید اقدامی کند و اگر حرف او تأثیر نداشت مجلس مزبور را ترک نماید، زیرا مجلس مزبور، مجلس معصیت می باشد و شرکت در آن جایز نیست. آیاتی از قرآن هم از حضور در مجلس معصیت نهی می کند از جمله می خوانیم: ﴿وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِها وَ يُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى‌ يَخُوضُوا في‌ حَديثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ﴾[2] مجلس مزبور در حدیث هم، مجلس معصیت است زیرا عبارت «وُقّع» به معنای توهین کردن است و مجلس مزبور به این وسیله گناه آلود می باشد. رساله ی حقوقی که شیخ انصاری در مکاسب محرمه نقل می کند نیز باید مد نظر داشت که مؤمن بر برادر مؤمن خود سی حق دارد. حتی یکی از این حقوق در تمدن غربی وجود ندارد. خروج از مجلس مزبور خود نوعی نهی از منکر است زیرا جمعیت، با انجام این کار متوجه می شوند که کار خلافی را مرتکب می شوند. نتیجه اینکه باید حضورا و غیابا، احترام مسلمانان را نگه داشت و در روایات هم آمده است که برادر مسلمانت را چه ظالم باشد و چه مظلوم باید یاری کنی. یعنی اگر مظلوم است که باید یاری اش کنی و اگر ظالم است یاری کردن تو به این گونه است که باید جلو ظلم او را بگیری.

نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی

دوستی با مردم

🍃نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی🍃 . موضوع:دوستی با مردم . دوستی و محبّت در میان مردم‏ سرمایه مهمّى است که از دست دادن آن ضایعه بزرگى محسوب می شود. لذا امام رضا علیه السلام در گفتاری حکیمانه اشاره به آثار محبت و دوستى با مردم کرده می فرماید: «اَلتَّوَدُّدُ إِلَى اَلنَّاسِ نِصْفُ اَلْعَقْلِ؛ مهربانی با مردم نیمی از خرد است» . تعبیر به «نیمى از عقل» اشاره به این است که کارى است فوق العاده عاقلانه و منظور از «تودد» این است که کارهایى انجام دهد که نشانه کمال محبت و دوستى باشد؛ در مشکلات به یارى آن ها بشتابد و در برابر کارهاى ناروا به هنگام قدرت به جاى انتقام جویى عفو کند و با چهره گشاده با مردم روبه رو شود، در برابر آن ها تواضع کند، سخنان آن ها را بشنود و به آن ها احترام بگذارد. مجموعه این امور و مانند آن را «تودد» می گویند که آثار فراوانى دارد از جمله: دوستان زیادى در سایه تودد براى انسان پیدا می شوند، اگر اهل کسب و تجارت باشد مشتریان او فراوان می گردند و اگر مدیر تشکیلاتى باشد افرادى که در زیرمجموعه او هستند به او عشق می ورزند و وظایف خود را به خوبى انجام می دهند، چنانچه فرمانده لشگرى باشد افراد لشگر او سر بر فرمان او خواهند بود، اگر عالم و روحانى باشد مردم به او اقتدا می کنند و ارشادات و نصایحش را به گوش جان می پذیرند و چنانچه پدر و بزرگ ‏تر خانواده باشد همسر و فرزندان به او علاقه مند می شوند و محیط خانواده محیطى مملوّ از محبت و آرامش‏ و همکارى خواهد بود و همچنین افراد دیگر در محیط ها و پست‏ هاى دیگر. . ولى به عکس اگر انسان در برابر مردم خشن باشد و با قیافه درهم کشیده روبه رو شود، بی اعتنایى کند، تکبر بورزد، نسبت به سرنوشت آن ها بی اعتنا باشد و به تعبیر قرآن «فَظّ غلیظ القلب» باشد از اطراف او پراکنده می شوند، در میان جمع زندگى می کند ولى تک و تنهاست. به گفته شاعر: نهال دوستى بنشان که کام دل به بار آرد درخت دشمنى برکن که رنج بی شمار آرد

🍃نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی🍃 . موضوع: حفظ آبروی مردم . اصولا آبرو و حیثیت اشخاص از نظر اسلام بسیار محترم است، و هر کارى که موجب تحقیر مردم گردد گناه بزرگى است؛‏ از جمله در پرداخت انفاق و بخشش رعایت ادب و احترام لازم است و باید در حفظ آبرو و شخصیت نیازمند کوشید. رعایت این مفهوم در حالات معصومان علیهم السلام به خوبى دیده می شود. . در حالات امام على بن موسى الرضا علیه السلام و برخورد محبت آمیز او با مردم‏ چنین آمده است: یکى از یاران او می گوید: من در خدمتش در مجلسى بودم در حالى که گروه زیادى از مردم اجتماع کرده بودند و از مسائل حلال و حرام سؤال می کردند، ناگهان مردى قد بلند و گندمگون بر او وارد شد و سلام کرد و گفت من یکى از دوستان شما، و از دوستان پدران و اجدادتان هستم، من از حج می آیم، زاد و توشه خود را از دست داده ‏ام و چیزى که مرا به مقصدم برساند ندارم اگر صلاح بدانید مبلغى به من بدهید و مرا به شهر خود برسانید، خداوند به من نعمت داده هنگامى که به شهرم رسیدم آنچه را که به من عطا فرمودید آن را از طرف شما انفاق می کنم، چون من نیاز به صدقه ندارم. فرمود بنشین خدا رحمتت کند سپس رو به مردم کرد و با آن ها سخن می گفت (و سؤالاتشان را جواب می داد) تا پراکنده شدند و من با دو نفر دیگر در خدمتش بودیم، فرمود: اجازه بدهید من به اندرون خانه بروم، برخاست و داخل اتاق خود شد، سپس برگشت و دست خود را از بالاى در بیرون آورد و صدا زد این مرد خراسانى کجاست؟ فرمود: این دویست دینار را بگیر و براى هزینه سفرت از آن بهره بردارى کن و به آن تبرّک بجوى و چیزى از طرف من انفاق نکن. و هم اکنون برو که مرا نبینى و من نیز تو را نبینم. هنگامى که مرد خراسانى رفت، امام بیرون آمد، یکى از حاضران عرض کرد، فدایت شوم محبت زیادى درباره این مرد کردید، چرا خود را از آن پنهان نمودید؟ فرمود: مى ‏ترسیدم آثار ذلّت سؤال، در صورت او ببینم (می خواستم شرمنده نشود). . چقدر تفاوت است بین این انفاق خالصانه و همراه با بهترین احترام و ادب، با انفاق ‏هاى ریاکارانه و تحقیرآمیز.

🍃نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی🍃 . موضوع:مدارا با مردم . در روایات اسلامى عنوانی مطرح است و آن مسأله مدارا با مردم است.در احادیث فراوانى به مدارا کردن با مردم توصیه و بر آن تأکید شده است‏. از جمله در حدیث پرمعنایى از امام على بن موسى الرضا علیه السلام آمده است که مؤمن نمی تواند مؤمن باشد مگر این که سنتى از پیامبر صلّى الله علیه وآله وسلّم یعنی مدارات با مردم در او وجود داشته باشد. کلام امام علیه السلام درباره هماهنگى با اخلاق مردم و لزوم مدارا کردن با خلق خدا و رفاقت با آن‏ ها نشانه روشنى از روح اجتماعى تعلیمات اسلام است که تا چه ‏اندازه مسائل مختلف اخلاقى و روانى را براى هم‏زیستى مسالمت آمیز با مردم مورد توجه قرار داده است. کسی که می خواهد جزءِ رهبران جامعه باشد رسالت الهى ‏‏دارد که ادا نمی شود، مگر آنکه داراى اخلاق نیکویى باشد. به عبارت دیگر باید با مردم مدارا کند،بنابراین، اصل اوّلى در برخوردها، محبّت و مدارا و تحمّل است، و نباید در اوّلین برخورد با انسان جاهل و نادان، خشمگین شد، و از کوره در رفت، و با شدّت و تندى و همانند آن جاهل یا شدیدتر از او جوابش را داد. چرا که روش انبیا این نبوده، بلکه در مقابل رفتار بى ادبانه آن ها، اظهار محبّت می کردند. بنابراین اصل و اساس در مناسبات میان حاکمیت و مردم، بلکه در تمام مدیریت ‏ها رفق و مداراست؛کشوردارى و اصولاً هیچ برنامه اجتماعى و شخصى را نمی توان با شدت عمل و عُنف به سامان رسانید، بلکه باید نرمش و شدت با هم آمیخته شود که اگر تنها برنامه ‏هاى شدید و سخت‏گیرانه باشد موجب تنفر و گاه کینه و عداوت می گردد؛ لذا مدیرانی که براى اداره شهرها و بخش ‏هاى مختلف کشور تعیین می شوند باید از میان کسانى انتخاب شوند که با مردم با محبّت و رفق و مدارا رفتار کنند. . بسیارند کسانى که با خشونت، بی ادبى، اهانت، تهمت و... امر به معروف و نهى از منکر می کنند؛ حتی برخى از مؤمنین نماز شب خوان، بسیار کم حوصله هستند؛ و اصلًا با مردم راه نمی آیند؛ و با کوچک ترین مسأله ‏اى از کوره در رفته و عصبانى می شوند! و افراد را به لجبازى وادار می کنند، در حالى که اگر با ادب، برخورد نیکو و بدون تحقیر و توهین باشد، همه آن را می پذیرند.

🍃نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی🍃 . موضوع: پوشاندن گناه مردم . می دانیم خداوند ستار العیوب است و دوست دارد بندگانش نیز ستار العیوب باشند. لذا انسان مؤمن باید عیوب دیگران را بپوشاند و سرمایه معنوى و اجتماعى آن ها را که بر محور آبروى آن ها دور می زند بر باد ندهد. به همین دلیل، پیشوایان بزرگ اسلام در گفتار و عمل، نسبت به پنهان ساختن عیوب دیگران و چشم پوشی از لغزش ها تأکید کرده ‏اند. از جمله از امام على بن موسى الرضا علیه السلام آمده است که مؤمن نمی تواند مؤمن باشد مگر این که سنتى از خداوند یعنی پوشاندن عیوب دیگران در او وجود داشته باشد. در حدیثى دیگر از امام علىّ بن موسى الرضا علیه السلام می خوانیم، سؤال کردند: حدّ تواضع که اگر انسان آن را انجام دهد متواضع محسوب می شود چیست؟ فرمود: تواضع درجات و مراحلى دارد: یکى از مراحل آن این است که انسان قدر و موقعیت نفس خویش را بداند و در همان جایگاه با قلب سلیم (و پذیرش درونى) جاى دهد، دوست نداشته باشد کارى درباره کسى انجام دهد مگر همانند کارهایى که درباره او انجام می دهند (همان گونه که انتظار احترام از دیگران دارد باید دیگران را محترم بشمارد و هر کارى را از سوى دیگران دون شأن خود می شمرد درباره دیگران دون شأن بشمرد). هرگاه بدى از کسى ببیند آن را با نیکى پاسخ دهد، خشم خود را فروبرد، از گناهان مردم‏ درگذرد و آن ها را مورد عفو قرار دهد، خداوند نیکوکاران را دوست دارد». . #اسلام #شیعه #امام_رضا #حدیث #مردم #اللهم_عجل_لولیک_الفرج

🍃نحوۀ برخورد با مردم در آموزه های رضوی🍃 . موضوع:خدمت گزاری و گره گشایی از کار مردم . اسلام به حلّ مشکلات مردم اهمیت زیادى داده و اعمال نیک را منحصر به خواندن نماز شب و تلاوت قرآن نمی داند، بلکه گره گشایى از کار خلق و سعى در برآوردن خواسته‏ هاى مؤمنین را از بزرگ‏ترین حسنات می شمارد. امام رضا علیه السلام در حدیثی پر معنا می فرماید: «لَا یسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَیهِ؛ هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود». اگر مردم به او مراجعه کنند و تقاضای چیزی کنند، خسته نمی شود. ما در روایات داریم که یکی از نعمت های خداوند این است که مردم به دست شما به مقاصد و حاجات خود برسند یعنی این کار موجب می شود که انسان به سوی بهشت برود و در نتیجه نباید خسته شود. #اسلام #شیعه #امام_رضا #حدیث #مردم #اللهم_عجل_لولیک_الفرج

🍃واکاوی سیرۀ اجتماعی امام محمد باقر علیه السلام🍃 . موضوع: حضور سازنده و موثر در جامعه . امامان معصومین علیهم السلام طبیب «دوّار» هستند لذا به مانند طبیبان جسمانى در گوشه مطب، یا بیمارستان نمى نشیند که بیماران به سراغ او بیایند؛ بلکه بر مى خیزند و وسایل دارو و درمان را با خود حمل مى کنند و در هر کوى و برزن و هر شهر و دیار به دنبال بیماران مى گردند؛ و این سیره همه پیامبران و امامان به ویژه امام باقر علیه السلام بوده که دانشمندان و علماى امّت نیز باید به آنها اقتدا کنند؛ خود را همچون کعبه ندانند که مردم به طواف آنها بیایند؛ بلکه همچون نسیم سحرگاهان به هر سو بوزند و روح تازه در کالبدهاى مرده بدمند، یا همچون صیادى که به دنبال صید مى گردد. سیرۀ اجتماعی امام باقر علیه السلام نیز موید این مدعاست؛ طبق آنچه در کتاب «شواهد التّنزیل» آمده، «زیاد بن منذر» مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم، در حالى که آن حضرت در گفتگو با مردم بود. هر چند خلفاى جور اموى و عبّاسى با تنگناهایى که براى آن حضرت ایجاد مى کردند تلاش مى کردند مردم را از دانش امام باقر علیه السلام بى بهره سازند و فرصت کافى را براى ترویج دین و پرورش شاگردان این مکتب به آن حضرت نمى دادند، امّا در همان فرصتهاى به دست آمده به ویژه در عصر امام باقر علیه السلام تعداد زیادى از طالبان دین و دانش از مکتب آن بزرگوار بهره ها گرفته اند. اهتمام به حضور در میان مردم و ترویج معارف اسلامی و آموزه های نبوی علیه السلام است که امام باقر علیه السلام می فرماید: عالمى که مردم از علم او بهره بگیرند از هفتاد هزار عابد بهتر است.[5] و یا در تفسیر عیاشى از آن حضرت روایت شده که «هر کس زکات مال خود را نپردازد خدا آن مال را به طوق هایى از آتش مبدل می کند، سپس به او گفته می شود همانطور که در دنیا به هیچ قیمت، این اموال را از خود دور نمى کردى اکنون آنها را بردار و بگردن خود بیفکن»! #امام_باقر #شیعه #اسلام #قرآن #سیره_اجتماعی #امام_زمان #حدیث #اللهم_عجل_لولیک_الفرج