بسم الله الرحمن الرحیم
#تفسیر_قرآن_جلسه_۴۳
🌹 آیات ۵۵ و ۵۶ سوره اعراف
💥ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَ خُفْيَةً ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ (۵۵)
💥وَ لَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفًا وَ طَمَعًا ۚ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (۵۶)
پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید؛ قطعاً او متجاوزان را دوست ندارد (۵۵)
و در زمین پس از اصلاح آن فساد نكنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، كه قطعاً رحمت خدا به نیكوكاران نزدیک است. (۵۶)
🌷 #ادْعُوا: بخوانید
🌷 #رَبَّكُمْ: پروردگارتان
🌷 #تَضَرُّع: فروتنی
🌷 #خُفْيَة: پنهانی
🌷 #تَضَرُّعًا_وَ_خُفْيَةً: در اصل منظور با صدای آهسته که به اخلاص نزدیک است
🌷 #لَا_يُحِبُّ: دوست نمی دارد
🌷 #الْمُعْتَدِين: متجاوزان
🌷 #لَا_تُفْسِدُوا: فساد نکنید
🌷 #أَرْض: زمین
🌷 #خَوْف: بیم
🌷 #طَمَع: امید
🌷 #قَرِيب: نزدیک
🌷 #مُحْسِنِين: نیکوکاران
شرايط اجابت دعا:
این آیات در #مکه نازل شده است.
در اينجا دستور مى دهد كه « #دعا و #نيايش » كه جان و روح عبادت است بايد در برابر خدا انجام گيرد.
نخست مى فرمايد: {ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً: پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید.
اين كه در این آیه دستور داده شده كه خدا را در پنهانى بخوانيد براى اين است كه از «ريا» دورتر، و به اخلاص نزديكتر، و همراه با تمركز فكر و حضور قلب باشد. و سپس مى فرمايد: {إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ: قطعا او متجاوزان را دوست ندارد} و اين جمله معنى وسيعى دارد كه هرگونه تجاوز را، اعمّ از فرياد كشيدن به هنگام #دعا، و يا تظاهر و رياكارى، و يا توجّه به غير خدا را به هنگام دعا، شامل مى شود.
در آيه ۵۶ سوره اعراف اشاره به حكمى شده است كه در واقع يكى از شرايط تأثير #دعا است، مى فرمايد: {وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها: و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید}
بنابراين هيچ گاه دعاى افراد مفسد و تبهكار به جايى نخواهد رسيد.
در روايتى از امام باقر «عليه السّلام» مى خوانيم: «زمين فاسد بود و خداوند به وسيله پيامبر اسلام آن را اصلاح كرد».
باز ديگر به مسألۀ دعا مى پردازد و يكى ديگر از شرايط آن را بازگو مى كند، مى فرمايد: {وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً: و خدا را از روی بیم و امید بخوانید} نه آن چنان از اعمال خود راضى باشيد كه گمان كنيد هيچ نقطه تاريكى در زندگى شما نيست كه اين خود عامل عقبگرد و سقوط است، و نه آن چنان ناامید باشيد كه خود را شايسته عفو خدا و اجابت #دعا ندانيد، بلكه با دو بال «ترس» و «اميد» به سوى او پرواز كنيد، اميد به رحمتش و ترس از مسؤوليتها و لغزش هاى خود.
و در پايان آيه براى تأكيد بيشتر روى اسباب اميدوارى به رحمت #خدا، مى فرمايد: {إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ: قطعا رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است}
🔴 در اين دو آيه اشاره به پنج قسمت از شرايط قبولى دعا شده است:
1⃣ نخست اين كه از روى تضرّع و در پنهانى باشد.
2⃣ ديگر اين كه از حدّ #اعتدال تجاوز نكند.
3⃣ سوّم اين كه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد.
4⃣ چهارم اين كه همراه با ترس و اميد متوازن باشد.
5⃣ پنجم اين كه با نيكوكارى توأم گردد.
🔹پيامهای آیات ۵۵و۵۶ اعراف🔹
✅ پس از #خدا_شناسى، خداپرستى لازم است.
✅ بهتر است #دعا با استمداد از كلمه ى «ربّ» و همراه تضرّع و زارى و پنهانى باشد. دعاى پنهانى از ریا دور و به اخلاص نزدیكتر است.
✅ #دعا وقتى مؤثّر است كه خالصانه و همراه با تضرّع باشد.
✅ با تمام وجود و با كمال خضوع خدا را بخوانیم.
✅ گردنكشان و تجاوزكاران، از لطف و محبّت الهى محروم مى باشند.
✅ دعا نكردن، دعاى بى تضرّع و دعاى ریایی، از نمونه هاى سركشى و تجاوز است.
✅ جامعه ى اصلاح شده نیز در معرض خطر است.
✅ #انسان باید میان بیم و امید باشد. این اعتدال را خداوند، «احسان» نامیده است.
✅ احسان، زمینه ى دریافت رحمت الهى است و بدون آن، انتظار رحمت بى جاست. آرى، دعاى مستجاب همراه بانیكوكارى است.
✅ دست نیاز به جانب حقّ دراز كردن و دورى از فساد، #نیکی است.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
