✨بسم الله الرحمن الرحيم✨
#تفسیر_قرآن_جلسه_73
🌹 آیه 77 سوره نساء - بخش1
💥 أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّواْ أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُواْ الصَّلَوةَ وَءَاتُواْ الزَّكَوة فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةَ وَقَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلَآ أَخَّرْتَنَآ إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ قُلْ مَتاَعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْأَخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ اتَّقَى وَلَا تُظْلَمُونَ فَتِيلا
ً
# ترجمه: آیا ننگریستی به كسانى كه (پیش از هجرت) به آنان گفته شد (اكنون) دست نگه دارید و نماز را بر پا دارید و زكات بپردازید. ولی وقتی که جهاد بر آنان مقرّر شد، گروهى از آنان از مردم (مشرک مكّه) چنان مى ترسیدند كه گویا از خدا مى ترسند، بلكه ترسی سخت تر از آن و (از روى اعتراض) گفتند:
پروردگارا! چرا جنگ را بر ما واجب كردى؟ چرا ما را تا سرآمدى نزدیک (مرگ طبیعى) مهلت ندادى؟ بگو: برخوردارى دنیا اندک و ناچیز است و آخرت برای کسی که تقوا پیشه كند بهتر است، و به اندازه ى رشته ى میان هسته خرما، به شما ستم نخواهد شد.
🌷 #ألم_تر: آیا ننگریستی
🌷 #کفوا_أيديکم: دست نگه دارید
🌷 #أقيموا: بر پا دارید
🌷 #الصلوة: نماز
🌷 #كتب: نوشته شد، مقرر شد ، واجب شد
🌷 #قتال: جنگ
🌷 #فریق: گروه
🌷 #یخشون: می ترسند
🌷 #أجل: سرآمد
🌷 #قریب: نزدیک
🌷 #متاع: برخورداری
🌷 #قلیل: اندک و ناچیز
🌷 #خیر: بهتر
🌷 #اتقی: تقوا پیشه کند
🌷 #فتیل: رشته میان هسته خرما
🔴 #شأن_نزول_آیه:
این آیه همانند سایر آیات سوره نساء در مدينه نازل شده است.
جمعى از مسلمانان صدر اسلام هنگامی که در دوران سخت مكّه بودند و تحت فشار و آزار شدید مشرکان قرار داشتند از #پیامبر_اسلام اجازه ى جنگ با مشركان را مى خواستند و مى گفتند: بگذار بجنگیم تا عزّت خود را به دست آوریم. پیامبر صلى الله علیه و آله كه آن هنگام مأمور به جنگ نبود، اجازه نمى داد، ولى پس از هجرت به مدینه كه دستور #جهاد آمد، جمعى از آنها دست به اعتراض و بهانه جویى زدند و مشرکان مكّه را بزرگ شمرده و از آنان به شدّت مى ترسیدند که این آیه 77 سوره نساء نازل شد.
#قرآن به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:
ألم تر إلى الذين قيل لهم کفوا أيديكم و أقيموا الصلوة و ءاتوا الزكوة فلما كتب عليهم القتال إذا فريق منهم يخشون الناس كخشية الله أو اشد خشية؛ آیا ننگریستی به کسانی که به آنان گفته شد دست نگه دارید و #نماز را بر پا دارید و #زکات بپردازید ولی وقتی که جهاد بر آنان مقرر شد، گروهی از آنان از مردم ( مشرک مکه ) چنان می ترسیدند که گویا از خدا می ترسند، بلکه ترسی سخت تر از آن.
راستی شگفت انگیز است حال جمعیتی که در یک موقعیت نامناسب با شور عجیبی تقاضای #جنگ می کردند اما اکنون که دستور جنگ به آنها داده شد گروهی از آنها ترس و وحشت یک باره وجود آنها را فرا گرفت و اعتراض کردند《و قالوا ربنا لم کتبت علینا القتال لو لآ أخرتنآ إلى أجل قريب: و گفتند: پروردگارا! چرا جنگ را بر ما واجب کردی؟ چرا ما را تا سرآمدی نزدیک (مرگ طبیعی) مهلت ندادی؟》که این آیه به #پیامبر می فرماید:《قل متاع الدنیا قلیل و الأخرة خير لمن اتقى و لا تظلمون فتيلا: بگو برخورداری دنیا اندک و ناچیز است و آخرت برای کسی که تقوا پیشه کند بهتر است و به اندازه رشته میان هسته خرما، به شما ستم نخواهد شد.》
⬅️ پیام های آیه در جلسه بعدی...
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسم الله الرحمن الرحیم
#تفسیر_قرآن_جلسه_۴۳
🌹 آیات ۵۵ و ۵۶ سوره اعراف
💥ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَ خُفْيَةً ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ (۵۵)
💥وَ لَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفًا وَ طَمَعًا ۚ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (۵۶)
پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید؛ قطعاً او متجاوزان را دوست ندارد (۵۵)
و در زمین پس از اصلاح آن فساد نكنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، كه قطعاً رحمت خدا به نیكوكاران نزدیک است. (۵۶)
🌷 #ادْعُوا: بخوانید
🌷 #رَبَّكُمْ: پروردگارتان
🌷 #تَضَرُّع: فروتنی
🌷 #خُفْيَة: پنهانی
🌷 #تَضَرُّعًا_وَ_خُفْيَةً: در اصل منظور با صدای آهسته که به اخلاص نزدیک است
🌷 #لَا_يُحِبُّ: دوست نمی دارد
🌷 #الْمُعْتَدِين: متجاوزان
🌷 #لَا_تُفْسِدُوا: فساد نکنید
🌷 #أَرْض: زمین
🌷 #خَوْف: بیم
🌷 #طَمَع: امید
🌷 #قَرِيب: نزدیک
🌷 #مُحْسِنِين: نیکوکاران
شرايط اجابت دعا:
این آیات در #مکه نازل شده است.
در اينجا دستور مى دهد كه « #دعا و #نيايش » كه جان و روح عبادت است بايد در برابر خدا انجام گيرد.
نخست مى فرمايد: {ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً: پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید.
اين كه در این آیه دستور داده شده كه خدا را در پنهانى بخوانيد براى اين است كه از «ريا» دورتر، و به اخلاص نزديكتر، و همراه با تمركز فكر و حضور قلب باشد. و سپس مى فرمايد: {إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ: قطعا او متجاوزان را دوست ندارد} و اين جمله معنى وسيعى دارد كه هرگونه تجاوز را، اعمّ از فرياد كشيدن به هنگام #دعا، و يا تظاهر و رياكارى، و يا توجّه به غير خدا را به هنگام دعا، شامل مى شود.
در آيه ۵۶ سوره اعراف اشاره به حكمى شده است كه در واقع يكى از شرايط تأثير #دعا است، مى فرمايد: {وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها: و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید}
بنابراين هيچ گاه دعاى افراد مفسد و تبهكار به جايى نخواهد رسيد.
در روايتى از امام باقر «عليه السّلام» مى خوانيم: «زمين فاسد بود و خداوند به وسيله پيامبر اسلام آن را اصلاح كرد».
باز ديگر به مسألۀ دعا مى پردازد و يكى ديگر از شرايط آن را بازگو مى كند، مى فرمايد: {وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً: و خدا را از روی بیم و امید بخوانید} نه آن چنان از اعمال خود راضى باشيد كه گمان كنيد هيچ نقطه تاريكى در زندگى شما نيست كه اين خود عامل عقبگرد و سقوط است، و نه آن چنان ناامید باشيد كه خود را شايسته عفو خدا و اجابت #دعا ندانيد، بلكه با دو بال «ترس» و «اميد» به سوى او پرواز كنيد، اميد به رحمتش و ترس از مسؤوليتها و لغزش هاى خود.
و در پايان آيه براى تأكيد بيشتر روى اسباب اميدوارى به رحمت #خدا، مى فرمايد: {إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ: قطعا رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است}
🔴 در اين دو آيه اشاره به پنج قسمت از شرايط قبولى دعا شده است:
1⃣ نخست اين كه از روى تضرّع و در پنهانى باشد.
2⃣ ديگر اين كه از حدّ #اعتدال تجاوز نكند.
3⃣ سوّم اين كه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد.
4⃣ چهارم اين كه همراه با ترس و اميد متوازن باشد.
5⃣ پنجم اين كه با نيكوكارى توأم گردد.
🔹پيامهای آیات ۵۵و۵۶ اعراف🔹
✅ پس از #خدا_شناسى، خداپرستى لازم است.
✅ بهتر است #دعا با استمداد از كلمه ى «ربّ» و همراه تضرّع و زارى و پنهانى باشد. دعاى پنهانى از ریا دور و به اخلاص نزدیكتر است.
✅ #دعا وقتى مؤثّر است كه خالصانه و همراه با تضرّع باشد.
✅ با تمام وجود و با كمال خضوع خدا را بخوانیم.
✅ گردنكشان و تجاوزكاران، از لطف و محبّت الهى محروم مى باشند.
✅ دعا نكردن، دعاى بى تضرّع و دعاى ریایی، از نمونه هاى سركشى و تجاوز است.
✅ جامعه ى اصلاح شده نیز در معرض خطر است.
✅ #انسان باید میان بیم و امید باشد. این اعتدال را خداوند، «احسان» نامیده است.
✅ احسان، زمینه ى دریافت رحمت الهى است و بدون آن، انتظار رحمت بى جاست. آرى، دعاى مستجاب همراه بانیكوكارى است.
✅ دست نیاز به جانب حقّ دراز كردن و دورى از فساد، #نیکی است.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری