▪️#گزارش_متنی 🟢 عدم تبعیت فضای مجازی از فضای واقعی 🔹استاد حجه الاسلام محمدعلی خادمی کوشا 🔹 پنجشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ ✍ یکی از مسائل مستحدثه و دارای مطالبه زیاد، فضای مجازی است که عرصه ها و چالش‌های فراوانی در فقه دارد. مخصوصا امروزه( هوش مصنوعی) را داریم که محل بحث شده است. ⬅️برخی قواعد فقهی و تطبیق آن با فضای مجازی. آیا همه قواعد در فضای مجازی جاری است؟ نحوه اجرای آنها چگونه است؟ به عنوان مثال قاعده تبعیت احکام از عناوین را مورد بررسی قرار می‌دهیم: 👈١.قاعده تبعیت احکام از عناوین تعبیر (قاعده تبعیت) برای دو چیز است: 📌قاعده تبعیت احکام از عناوین 📌قاعده تبعیت احکام از مصالح و مفاسد محل بحث مورد اول است یعنی تبعیت از عناوین. ♦️ حکم تابع تحقق و صدق عرفی عنوان موضوع است. آیا این قاعده در فضای مجازی است؟ تبعیت از مصالح یک حکم عقلی و در مقام جعل احکام است. ولی قاعده مورد نظر ما قاعده عقلائی و در مقام اثبات است. 👈٢.  قاعده تبعیت از عناوین متوقف بر صدق عنوان است. ♦️سوال : صدق عنوانی موضوعیت دارد یا طریقیت؟ چون سخن در مقام عالم اثبات است، لذا عنوان برای کشف مراد است لذا طریقیت دارد. واضح است که اسم موضوعیت ندارد مثلا دینار به دینار مصطلح امروز که واحد پول است صدق نمی‌کند. عرف زمان شارع را باید نگاه کنیم 📌 دو مقاله مهم چالش‌های بهره گیری از عمومات در مسائل مستحدثه (در مجلس جستار های ٢١، زمستان ٩٩) روشهای بهره‌گیری از عمومات در مسائل مستحدثه 👈٣و ۴. چالش قاعده تبعیت عنوانی در مسایل مستحدثه و حل آن ♦️موضوعات مستحدث اصلا کاربرد عرفی در زمان شارع پیدا نکرده است. ثانیا مستحدث است چگونه می‌تواند کشف از معنای گذشته کند؟ ♦️جواب مقصود از صدق عنوانی لزوما کاربرد نیست بلکه واژه و عنوان موضوع با همه معنایی که دارد بر موضوع مستحدث باید قابل تطبیق باشد. 📌 مثال: بیع تملیک مال است. الان اگر چیزی تازه مال شده است باز هم تملیک مال صدق می‌کند. ♦️ شیوه تطبیق عنوان بر موضوع جدید 📌 مرحله اول اول واژه را به خوبی معنا کنیم (با دقت به معنای زمان شارع) و در ادامه معنا را تجزیه کنیم و اجزاء و ارکان را ببینیم. 📌 مرحله دوم واژه مستحدث را تحلیل کنیم. 📌 مرحله آخر تطبیق معنای زمان شارع بر امر مستحدث. نکته: قیاس در استنباط احکام باطل است اما قیاس در موضوعات خیر. 👈۵. چالش صدق عنوانی در فضای مجازی گاهی واژه در معنای جدید صدق می‌کند اما حقیقت چیزی دیگری است. ♦️مثال١: ( قتل انسان) در بازی های رایانه ای. ♦️مثال٢ :(لمس نامحرم) واقعیت مجازی با عینک مخصوص نامحرم را لمس می‌کند آیا صدق می‌کند؟ ♦️مثال٣ : نقاشی انسان در کامپیوتر چه حکمی دارد؟ اگر فتوی حرمت برای نقاشی انسان باشد آیا کشیدن انسان در کامپیوتر همین حکم را دارد؟ 👈۶. مبانی عدم تبعیت عنوان مجازی از واقعی ♦️الف) واقعیت فضای حقیقی و مجازی کاملا متفاوت هستند. در مجازی یک فضای سایبری بدون ماده است. ♦️ب) عدم امکان استعمال حقیقی عناوین در فصای مجازی چون الفاظ حقیقی مخصوص فضای حقیقی است مثل کشتن انسان. ♦️ج) تسامحات عرفی در مقام تطبیق بدون تسامح در مقام دلالت ( در فضای مجازی) بسیار زیاد است. تسامحات عرفی در مقام دلالت معتبر است زیرا عرف حاکم در معانی است. مثلا شبر و ذراع چیست؟ عرف ملاک است. اما تسامح در مقام تطبیق معتبر نیست. مثلا اگر یک تن ١٠٠٠ کیلو بود. اگر یک گرم کمتر باشد عرف تسامح می‌کنند ولی فقهاء قبول ندارند. لذا اگر زکات می‌خواهد بدهد باید کامل بدهد. 📌در فضای مجازی تسامحات در مقام تطبیق است نه دلالت لذا معتبر نیست. 👈 مصادیق هنر در فضای مجازی در نقاشی یک معنای عرفی دارد نقاش با ابزار دستی خود حتی انگشت، تصاویری را خلق کند. اگر با نرم افزارهای نقاشی در کامپیوتر نقاشی کنیم چطور؟ مثلا ابرو انتخاب میکنی و چشم و... در این جا شما فعل نقاشی را شما انجام ندادین بلکه دستور نقاشی را انجام دادین. 📌حیث فعل در مجازی دستور است. اقوی بودن سبب برای کشف مسئولیت است نه برای صدق عنوان. ♦️لذا اصل عدم تبعیت است زیرا فعل در فضای مجازی دستور است. مگر یقین کنیم له صدق، مثلا علم داریم به حرمت توهین و کذب در فضای مجازی مانند حقیقی. ....... 👈 نظر و لمس نامحرم در نگاه به تصاویر مجازی و حتی لمس مجازی در بازی سه بعدی حقیقتا عنوان لمس و نظر صدق نمی‌کند. لذا نمی‌توان به جهت صدق عنوان حکم را جاری و ساری دانست. 📌 اما باید در نظر داشت که فقهاء شهوت رانی به جز از طریق لمس و نظر حقیقی به همسر جایز نمی‌دانند. حتی نگاه به تصویر و فیلم مجازی همسر را برخی جایز نمیدانند. #فقه_فضای_مجازی #قاعده_تبعیت #_بازی‌_های_رایانه_ای #استاد_خادمی_کوشا ?🌿•✾•••┈┈• 💐 باما همراه باشید: 📣کانال رسمی مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد عليه و علیهم السلام ╔═🦋🌸════╗ 🆔 @mfaam_razavi ╚════🌼🦋═╝