➖آشنایی با منابع حدیثی3/1 بخش نخست 📗کتاب: الفقه المنسوب بالإمام علی بن موسی الرضا علیه السلام 1. نام کتاب: فقه الرضا، فقه رضوی، الفقه (منسوب به امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 2. نام مؤلف: نظریات گوناگونی پیرامون مولف فقه الرضا است؛ ۱. تالیف امام علی بن موسی الرضا ۲. تالیف برخی از شاگردان آن حضرت ۳ این کتاب همان کتاب شرایع علی بن حسین (صدوق بزرگ) است ۴ این کتاب کتاب التکلیف محمد بن علی شلمغانی است ۵ این کتاب کتاب المنقبه امام حسن عسکری است بحث مفصل در این رابطه در منابع زیر ملاحظه کنید. 📚مستدرک الوسائل جلد ۱۹ صفحه ۲۳۰به بعد 📚ریاض العلما جلد ۲ صفحه ۳۰ 📚الفصول الغربیه صفحه ۳۱۳ 📚مفاتیح الاصول صفحه ۳۵۲ 📚عوائد الایام صفحه ۲۵۱ الذریعه جلد ۱۶ صفحه ۲۹۲ 📚مقدمه مفصل خود کتاب که توسط کنگره جهانی امام رضا به چاپ رسیده است 📚چهل مقاله از رضا استادی چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی علیه رحمة الله. 3. موضوع کتاب: مسائل مختلف فقهی، و در ضمن آن برخی از مسایل عقیدتی، اخلاقی نیز بیان شده است. مطالب کتاب به چهار بخش تقسیم می شود أ. احکام فقهی (بخش عمده کتاب) که مشتمل بر (طهارت، نماز، احکام میت، روزه، حج، زکات، نکاح و طلاق، بیع و اجاره و شفعه و حدود و دیات به طور مفصل) ب. مسائل عقیدتی (معرفت، قضا و قدر، استطاعت، جبر و تفویض، مشیت و اراده) ج. مسائل اخلاقی (حیا، توکل، سخاوت، قناعت، صبر، تواضع، زهد و ...) د. برخی از آداب (آداب شانه زدن، روغن مالیدن، حجامت، استشفا به قرآن، سرمه کشیدن، آداب سفر) 4. عناوین و فصل های محتویات کتاب: کتاب در بر دارنده ۱۱۹ باب و تنظیم به شکل کتاب های فقهی است. در ظاهر نسبت به تنظیم ابواب کمی به هم ریختگی دیده می شود. مثلا برخی مباحث مربوط به نماز در باب ۵۳ ضمن مباحث معاملات آمده است و... 5. تاریخ نگارش یا وفات مؤلف: این کتاب تا قرن یازدهم و زمان علامه محمد تقی مجلسی مشهور نبوده است و او برای اولین بار در کتاب اللوامع القدسیه که شرح بر کتاب من لایحضره الفقیه است از آن یاد کرده است. سپس علامه محمد باقر مجلسی در کتاب بحارالانوار از آن نام برده و معرفی کرده و روایاتش را در فصل‌های مختلف ذکر کرده است. سید فاضل مورد اطمینان محدث قاضی امیرحسین سالیانی دراز مجاور بیت الله الحرام بود و چون به شهر اصفهان آمد به خدمتش مشرف شدم و او را زیارت کردم او به من اظهار داشت هدیه نفیسی برای شما آورده‌ام و آن فقه الرضوی است. زمانی که در مکه بودم گروهی از مردم قم بدان جا آمدند و با آنها کتابی قدیمی بود که در زمان امام رضا نگاشته شده بود و در برخی مواضع آن خط خود آن حضرت وجود داشت و بر آن عده بسیاری از فضلا اجازاتی نگاشته بودند به گونه‌ای که برای من علم عادی پیدا شد که این کتاب تالیف آن حضرت است. و من آن را استنساخ نمودم.... آنگاه سید کتاب را به من داد و من نیز آن را استنساخ نمودم. و آن را به برخی فضلا دادم و فراموش کردم آن را از وی بازپس گیرم و چون شرح عربی من لایحضره الفقیه به نام روضه المتقین را به پایان بردم و شرح فارسی را نیز مقداری نوشتم آن فاضل کتاب را به من باز پس داد. پس در آن اندیشه نمودم و فهمیدم که این کتاب نزد صدوق و پدرش وجود داشته است و هرچه صدوق بزرگ به فرزندش در رساله اش نگاشته عبارات همین کتاب است مگر موارد اندکی و نیز هرچه صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه بدون سند ذکر کرده است عبارات همین کتاب فقه رضوی است. ب. تعداد بسیاری از علما نیز نسبت این کتاب به امام رضا را رد کرده و آن را قابل اعتماد ندانستند. نظیر شیخ حر عاملی، شیخ محمد حسین اصفهانی، علامه میرزا عبدالله افندی، علامه سید محسن اعرجی کاظمینی، علامه محدث نوری. برخی از دلایل گروه اول: ۱. جمله‌ای که در اول کتاب آمده «یقول علی بن موسی الرضا» ۲. عباراتی که طی کتاب ذکر شده است نظیر «نحن معاشر اهل البیت» یا جدنا امیرالمومنین» یا« اروی ان ابی العالم» ۳. قرائن و شواهدی که امیر قاضی حسین از آنها یقین پیدا کرد که کتاب تالیف امام رضاست ۴. موافقت روایات بدون سند که در من لایحضر الفقیه آمده است با متن این کتاب و نیز تطابق متن کتاب با برخی فتاوی که مدرک آنها معلوم نیست. #منبع_شناسی #معرفی_کتاب #منابع_حدیثی #کتاب_شناسی #فقه_الرضا ♻️کانال: علم الحدیث @mirasehadisi