🔅اتفاق مبارک نظریه‌پردازی را قدر بدانیم 🔹روز گذشته یادداشتی از آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست منتشر شد که نسبت به مسائل عدالت در حکمرانی و مقایسه با زمان صدر اسلام و وضعیت اکنون نظام اسلامی پرداخته بود. پس از این یادداشت استاد مسعود عالی به این نظر ارائه شده پاسخ داده و در ادامه چند تن دیگر از اساتید نیز نظرات خود را در قالب یادداشت‌های اینترنتی منتشر نموده‌اند. 🔹بدون ورود محتوایی و قضاوت درباره یادداشت آیت‌الله علیدوست و پاسخ‌های ارائه شده، این اتفاق مبارک در فضای حوزه‌های علمیه را باید به فال نیک گرفت. حیات و شکوفائی هر جامعه‌ی علمی به ارائه نظر و نقدهای گوناگون است؛ موضوعی که بارها از سوی مقام معظم رهبری به عنوان « کرسی‌های آزاد اندیشی و نظریه‌پردازی» مطرح شده وبه عنوان یک مطالبه جدی همچنان بر دوش حوزه‌های علمیه سنگینی می‌کند. پیش از این نیز بیان نظریه‌ای پیرامون «اقتصاد اسلامی» و نگارش و طرح ده‌ها پاسخ و نقد علمی نتایج بسیار مثبتی در تولید محتوای اثرگذار و مطابق با نیازهای روز را رقم زده بود. 🔹در این بین اما برخی آسیب‌هایی متوجه این جریان مبارک علمی نیز می‌تواند باشد. ارزش‌گذاری، نیت‌خوانی، برچسب‌زدن‌های ناروا و دخیل کردن جریان‌های مختلف سیاسی از جمله آسیب‌هایی که گاهی در محتوای تولیده شده‌ی این حرکت مبارک علمی اتفاق می‌افتند. ایجاد فضای تحقیر و تهدید با ادبیات مختلف به نفع حوزه‌های علمیه و جامعه اسلامی نخواهد بود و بیشترین ضربه را عقبه‌ی نرم‌فزاری نظام از محدود کردن فضای نظر و اندیشه متحمل خواهد شد. 🔹جا دارد اساتید و دانش‌وران و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی که دارای جایگاه علمی هستند حتما ورود جدی به این جریان تولید علمی داشته باشند و طلاب سطح پائین‌تر بدون قضاوت‌های متاثر از پیش‌فرض‌های ذهنی، فرصت را غنیمت شمرده و از مطالب ارائه شده بهره‌مند شوند. 🔻🔻🔻 @mobahesat

🔰 توضیحات استاد علیدوست پیرامون یادداشت «دفاعی عقیم و پر هزینه» باسمه تعالی اللهم صل علی محمد و اهدنا لما اختلف فیه من الحق باذنک انک تهدی من تشاء الی صراط مستقیم 🔹انتشار یادداشتی از این جانب در تاریخ 14/05/1402 در فضای مجازی واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. خلاصه یادداشت این بود: دفاع و صیانت از عملکرد جمهوری اسلامی ایران راه و رسم خود را دارد و این که پای مثل حکومت امام علی علیه السلام را به میان آورده، برخی فسادها را از آن دوران، ردیف کرده تا کاستی‌ها و ناراستی‌هایی که در نظام جمهوری اسلامی ایران هست، طبیعی و گریزناپذیر جلوه کند، صحیح نیست؛ این گونه دفاع ضمن این که در واقع دفاعی از عملکرد حاکمیت به حساب نمی‌آید، نسل جوان و دیگران را نسبت به حکومت علوی بدبین می‌سازد.در آن یادداشت اصل برخی ناراستی‌ها در حکومت حضرت مورد انکار قرار نگرفت؛ اما گفته شد: نباید بحث مربوط به حکومت علوی را ناقص گذاشت؛ باید اقتضائات زمانه را هم در نظر گرفت، از برخوردهای قاطع، سریع و عادلانه حضرت هم صحبت کرد. حکومت علوی تراث ارزشمندی است که نباید – نابحق – بسوزد و مورد بدبینی قرار گیرد. 🔹با انتشار این یادداشت موجی از موافقت‌ها و مخالفت‌ها به منصه ظهوررسید، این رفتار از مخاطبان محترم، اینجانب را واداشت تا نکاتی را بیان کنم. 🔻جهت تکمیل و توضیح بیانیه نکاتی ذکر میگردد: 1️⃣ در این دو روز، بحث‌های خوبی صورت گرفت و از برخی حمله‌ها و نیت‌خوانی‌ها و ناسزاها که بگذریم – که متاسفانه آسیب اخلاق‌سوز فضای رسانه‌ای کشور به حساب می‌آید – گفتگوهای قابل تقدیر و تاملی به وجود آمد. ای کاش موضوعی مهم مثل موضوع مورد گفتگو درحد نخبگان و ترجیحا از رسانه‌های عامی مثل سیما در قالب مناظره انجام شود. و آن گونه که خداوند متعال می‌پسندد و اخلاق، مقتضی آن است، ادامه یابد. بدون این که افراد پنجه تعرض به یکدیگر بیفکنند. 2️⃣ بدون شک #صیانت_از_کشور_نظام_و_رهبری از وظایف مهم شرعی ما است. و همان طور که در سالهای قبل بارها گفته‌ایم، روحانیت با رصد، مراقبت، هدایت، نقد و حمایت خود باید به این مهم بپردازد(https://eitaa.com/alidost_fiqh/4439) این وظیفه نباید تحت الشعاع هیچ امری قرار گیرد. 3️⃣ بدون تردید کشور با فساد سازمان یافته (که عده‌ای برای فساد سرکار آمده باشند) مواجه نیست. لکن در بخش‌هایی با #فساد_اتمیک و موردی، اما متعدد و متکثر مواجه است؛ که بدون ناامیدی باید همگان در رفع آن بکوشند. و از اصلی‌ترین دغدغه مسئولان باید باشد اما رفع فساد راه و رسم خود را دارد که گاه برخی بی‌دقتی‌ها، آسیب‌های زیادی به بار می‌آورد. 4️⃣ در نقدی که در یادداشت مورد نظر بر گفته برخی افراد داشتم، به هیچ وجه – به هیچ وجه – ناظر به شخص و شخصیت خود افراد نبودم. بزرگوارانی که حقیر را می‌شناسند، میدانند این جانب هیچ گاه نقد افراد را جایگزین نقد عملکردها و گفته‌ها نمی کنم. 5️⃣ خداوند متعال و عالم به سرّ و عَلَن، می‌داند که برای این جانب، خط و فکر سیاسی افراد در نقدها، هیچ مهم نیست، البته اگر موردی پیش آید، و به نظر اینجانب قابل نقدِ لازم باشد و متکفل نداشته باشد، عهده‌دار می‌شوم؛ بنابراین نباید افرادی، موارد قابل نقدی که حقیر به دلیل داشتن بانی در نقد، مورد نقد قرار نداده‌ام، لیست کنند و آن را حمل بر سیاسی‌کاری نمایند. گزینشی این چنین شایسته کسانی است که هر چه انجام میدهند، یا بیانیه می‌نویسند، سیاسی کاری است نه مثل این جانب! در کارنامه اینجانب نقدهای متعدد به روحانیون و غیر روحانیون، با افکار مختلف می‌بینید و هرگز عدم اطلاع را حمل بر عدم وجود نباید کرد. 6️⃣ واژه «#خودتحریمی» که در بیانیه بود را به معنای حرکتی که حضور حداکثری مردم را در صحنه‌های ضرور نفی کند، به کار برده‌ام و اگر دیگران در معنای دیگری به کار برده‌اند، از عهده ما خارج است. این جانب معتقدم هیچ پشتوانه‌ای برای کشور و حاکمیت مثل حضور مردم نیست و هر حرکتی که این حضور را کمرنگ کند – حتی الامکان – نبایدصورت پذیرد. 7️⃣ انتظار اینجانب – به عنوان صاحب یادداشت – این است که ناقدان، یادداشت را به طور کامل مطالعه کنند، سپس قلم به نقد بسپارند. بسیاری از نقدها، آشکارا از عدم مطالعه یادداشت خبر می دهد. 8️⃣ برخی مدافعان یادداشت، حمله‌هایی به ناقدان داشتند، از دوستان می‌خواهم به هیچ وجه تعرض به افراد صورت نپذیرد. ایکاش بحث در فضایی آزاداندیشانه وبدون پرخاش پیش برود. حوزه‌های علمیه را نباید از این فضا خالی دید، هر چند برخی غیر این را بر آن بپسندند. چنان که عهده‌دار برخی اظهار نظرها – هر چند در دفاع از بیانیه این جانب صورت پذیرد- نیستم. 🔹خداوند بزرگ همه را به وظایف ، آشنا و توفیق عمل خالصانه عنایت فرماید. طبیعی است که بنای حقیر در این پیوند بر ادامه دادن نیست. ان ارید الا الاصلاح ما استطعت. الحمد لله رب العالمین 1402/05/16 🆔 @alidost_fiqh

🔅برآیند چند شب گفت‌وگو با جوانان 🖌ابراهیم عزیزی (استاد حوزه) 🔸توفیقی حاصل شد که چند شب از شب‌های دهه اول محرم را در کنار مراسم یکی از هیئت‌های بزرگ قم، بر کرسی پاسخگویی به سوالات تکیه بزنم. در یادداشت حاضر، تجارب این چند روز را طی چند نکته با سایر طلاب به اشتراک می گذارم: ۱🔹باید بپذیریم که الگوی زندگی بخش مهمی از نسل جدید، پست مدرن و پُست‌مارکسیسم است که با مومنانی که پای منبر می‌نشینند و در پایان با گفتن «مسئلةٌ» سوالی شرعی می‌پرسند، تفاوت جدی دارند. تعبد و ایمان به غیب در ایشان کمرنگ است و می‌خواهند همه‌ی معارف را با میزان عقل و دانش بسنجند! گفت‌وگو و اقناع چنین افرادی به خاطر اختلاف شدید فضای ذهنی، بسیار مشکل است. 🔹باید اعتراف کنم که به جز پرسش‌های فقهی، پاسخ تقریباً هیچکدام از سوالات مطروحه، در کتب اعتقادی که در حوزه علمیه خواندیم نبود! و این پدیده، وجوب تحول در آموزش عقاید (در کیفیت آموزش، محتوا و کمیت) را نمایان می‌سازد. 🔹مشکل اساسی ما با "جاهلانِ خود عالم پندار" بود. ایشان کسانی هستند که بدون مطالعه‌ی حتی یک کتاب، انبوهی از اطلاعات ناقص و غلط را از فضای مجازی اندوخته بودند و بر اساس همین رطب و یابس، مبانی و نتایج خود را بنا می‌کردند. طبیعی است که در یک گفت‌وگوی کوتاه امکان هیچگونه اصلاحی وجود نداشت، اما تحلیل آنها از این گفتگو این بود که: روحانیون توان پاسخ به اشکالات عمیق و علمی! ما را ندارند. 🔹به جز افراد اندکی که مساله شرعی یا سوال دینی معمولی داشتند، اغلب شبهات مطرح شده خمیر مایه‌ای مشترک داشتند که نه تنها علمی نبودند بلکه خباثت و شیطنت طراح شبهه کاملا هویدا بود. (مثلا: این مجالس را آخوندها به اسم امام حسین علیه‌السلام پایه‌ریزی کردند تا از طریق آن کاسبی کنند و مؤمنان را بطور رسمی غارت کنند!) نکته مهم اینکه چنین شبهاتی در کنار هیئت عزاداری مطرح می‌شد نه در کوچه و بازار! 🔹منشأ برخی از سوالات -که اخلاقاً ما را به زحمت می انداخت!- حرفهای عجیب و شاذ بعضی از روحانیون و مداحان بود. 🔹برخی از مراجعه‌کنندگان بیش از اینکه سوال داشته باشند، معترض بودند؛ لکن چون دستشان از همه جا کوتاه بود، مراتب اعتراض خود را به ما تقدیم می داشتند! اعتراض به بی عدالتی و فساد در عرصه های مختلف، اعتراض نوجوانان به بی عدالتی آموزشی و فساد در کنکور و... . 🔹 جوانی حدوداً ۲۵ ساله، دارای سابقه حبس بخاطر "جرم سیاسی" از منِ روحانی در هیئت ابی‌عبدالله «علیه السلام» مشاوره ازداواج گرفت! 🔹خطری که درآینده‌ی نزدیک کیان خانواده‌های جوان را تهدید خواهد کرد، دخترانی هستند که با مدیریت خانواده و شوهرداری کاملا بیگانه هستند. این را از گفت‌وگو با جوانان متأهل دریافتم. https://mobahesat.ir/24127 🔻🔻🔻 @mobahesat

⚡️مدیریت رسانه‌‌ای؛ وظیفه‌ی ذاتی دبیرخانه خبرگان خبرگان ملت/۱ 🔹 ۲۴ مرداد سالروز افتتاح مجلس خبرگان رهبری بود. اولین دوره مجلس خبرگان در سال ۱۳۶۲ پس از برگزاری انتخابات و اخذ رأی مردم و مشخص شدن نمایندگان منتخب، با پیام امام خمینی (ره) افتتاح شد. این مناسبت اما در لابلای صفحات تقویم تاریخ ماند و هیچ انعکاس رسانه‌ای در صفحات رسمی دبیرخانه خبرگان نداشت. این در حالی است که انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان، همزمان با انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی قرار است در روز جمعه ۱۱ اسفند ماه سال جاری برگزار شود و این مناسبت زمینه و بهانه بسیار خوبی بود تا دبیرخانه مجلس خبرگان برنامه‌های رسانه‌ای خود برای اطلاع‌رسانی از جایگاه و اهمیت این مجلس را برای عموم آغاز نماید. 🔹واقعیت امر این است که مجلس خبرگان به لحاظ واجدان شرایط کاندیداتوری و مدت هشت‌ساله هر دوره و دلایل دیگر، تفاوت‌های جدی با سایر انتخابات در کشور ما دارد. طبیعتا نمی‌توان انتظار داشت که افکار عمومی و رسانه‌ها به این مجلس مانند سایر رقابت‌های انتخاباتی توجه نمایند. 🔹بنابراین لازم است دبیرخانه مجلس خبرگان با بهره‌گیری از نظرات و تجربیات عرصه رسانه، حرکت جدی در شناساندن جایگاه این مجلس برای مردم و نخبگان آغاز نماید. واگذاری کامل این امر به صداوسیما و اطمینان خاطر کامل به آن یک اشتباه محاسباتی است . چرا که ادبیات گفتمانی برای معرفی مجلس خبرگان و ویژگی‌های منحصربه‌فرد کاندیداها این عرصه را کاملا تخصصی کرده‌است و نیاز است دبیرخانه مجلس خبرگان رأسا اقدام به تشکیل کارگروه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای در این زمینه کرده و رسانه‌های عمومی را هدایت و راهبری نماید. 🔹این حرکت رسانه‌ای نیازمند اتاق فکر و برنامه‌ریزی چندماه است و نمی‌توان انتظار داشت در یک ماه منتهی انتخابات شاهد اتفاق اثرگذاری باشیم. باید دید در روزهای آتی دبیرخانه خبرگان چه برنامه‌هایی در این زمینه خواهد داشت. 🔹باتوجه به جایگاه و شأن بسیار مهم مجلس خبرگان و گزینش انحصاری کاندیداهای این مجلس از مجتهدان، «مباحثات» تلاش خواهد کرد در سلسله مطالبی به زوایای مختلف این انتخابات بپردازد. لذا از مخاطبان خود دعوت می‌کنیم مطالب و یادداشت‌ها و نظرات خود را برای انتشار به مدیریت کانال یا سایت مباحثات ارسال نمایند. @mobahesat

🔅به مناسبت فرارسیدن ایام اربعین، مباحثات پرونده ویژه این موضوع را با بازنشر مطالب مختلف منتشر شده تقدیم مخاطبان می‌نماید. 🔹نگاهی به تاریخچه پیاده‌روی اربعین 🔹اربعین؛ تجلی انتظار 🔹بازنمایی سیاست مردم‌محور انتظار در راهپیمایی اربعین 🔹درنگی در آئین‌های عزاداری با تکیه بر «پیاده روی اربعین» 🔹زیارت اربعین؛ نماد تکثر مقتدرانه شیعه 🔹روشنفکران دینی و راهپیمایی اربعین حسینی؛ منتقدانِ یک حقیقت 🔹اربعین، راهی به آن سوی تمدن 🔻🔻🔻 @mobahesat

🔅استاد رضا مختاری تشریح کرد: گذری بر شخصیت علمی و اخلاقی آیت‌الله خرسان 🔹خاندان خرسان از خاندان عریق علمی عراق و نجف اشرف هستند. پدر بزرگوار ایشان آیت‌ﷲ سید حسن خرسان بودند که برای اولین بار فقیه و استبصار و تهذیب را چاپ حروفی کرد. اولین بار چاپ حروفی و یا چاپ سربی با تصحیح پدر بزرگوار ایشان است. برادر ایشان آقا سید محمدرضا خرسان هم از علمای نجف اشرف بود که چند سال پیش از دنیا رفتند. خلاصه خانواده‌ی اصیل علمی و ریشه‌دار در نجف اشرف و معروف به زهد و تقوا و دیانت هستند. 🔹آیت‌الله خرسان از کسانی است که سال‌ها پیش از انقلاب در موضوع تصحیح بحارالانوار که در ۱۱۰ جلد در ایران چاپ شد مشارکت جدی داشت.. ایشان تنها عالم عراقی و غیرایرانی است که در تصحیح بحارالانوار کمک کرده است و ۹ جلد بحار هم با تصحیح ایشان چاپ شده است. ایشان در نجف بودند و از نجف تصحیح می‌کردند و به تهران می‌فرستادند که انتشارات اسلامیه منتشر کند. 🔹ایشان از همان اوایل از دوستان و شاگردان شیخ آقابزرگ تهرانی، علامه امینی، کاشف الغطاء، سید هبةالدین شهرستانی بودند. یعنی اساتید و بزرگان زیادی را درک کرده بودند و از آن‌ها درس گرفته بودند و خاطرات زیادی از این بزرگان داشت. موسوعه‌ی ابن عباس که الان در ۲۱ جلد چاپ شده ، در این کتاب مرحوم آقا سید عبدالهادی شیرازی و مرحوم سید هبة الدین شهرستانی که نزدیک بیش از ۵۰ سال است که از دنیا رفته‌اند، این دو بزرگوار بر این کتاب تقریر نوشته‌اند، یعنی در آن زمان تألیف شده بود و از آن زمان تا کنون در حدود ۵۰ سال ایشان تکمیل می‌کرد، حدود ۱۰-۱۲ سال پیش در ۲۱ جلد چاپ شد و این روحیه‌ی علمی را داشت و این‌طور نبود که کتابی را نوشته و ننوشته و هنوز کامل نشده فوری برای نشر بفرستد. نه، با حوصله‌ی تمام، چندین دهه برای یک کار علمی وقت می‌گذاشت. 🔹از دیگر ویژگی‌های آثار آیت‌ﷲ خرسان این است که اولا نثر ادبی عربی عالی و جذاب دارند و نکته‌ی دیگر این است که قابل عرضه به تمام جهان اسلام است. یعنی این‌طور نیست که نکته‌ای داشته باشد که نتوان در بلاد مصر یا بلاد عربی منتشر کرد. در عین تصلب بر مواضع خودش و دفاع از اهل بیت(ع) تعابیر و استدلال‌ها به نحوی است که در همه جای بلاد اسلامی و همه جای دنیا قابل عرضه است. یعنی قلم، قلم مؤدبانه و پیراسته از توهین است، در عین تصلب و دفاع از حقایق وحیانی و دفاع از اهل بیت(ع). نثر، نثر بسیار عالی و قرّاء و ادبیات خیلی عالی است. این نکاتی هم که خدمتتان عرض کردم را رعایت کردند و مهم‌ترین بحث‌ها را هم مطرح کرده‌اند. 🔹آیت‌ﷲ خرسان از جریان‌های علمی و سیاسی جهان اسلام مطلع بود و تا این اواخر فضائیات یعنی شبکه‌های ماهواره‌ای را می‌دید، با فضای مجازی آشنا بود و لپ‌تاپی داشت که تا همین اواخر عمر مراجعه می‌کرد که در فضای مجازی چه می‌گذرد و راجع به شیعه و سنّی چه می‌گویند. فضای علمی جهان اسلام چطور است. چطور باید از شیعه دفاع کرد، چطور باید بهانه به دست دشمن نداد و به خاطر همین اطلاع دقیقی از اوضاع جهان اسلام داشت. بعضی مواضع علمای اهل سنت را نقد می‌کرد که شاید بگوییم در بین علمای ایران کسی تا کنون چنین نقدی نکرده باشد. 🔹از خود آیت‌ﷲ خرسان شنیدم که فرمود: وقتی امام و حاج‌آقا مصطفی به نجف آمدند، من منزل حاج‌آقا مصطفی را برای ایشان اجاره کردم. حاج‌آقا مصطفی همسایه‌ی آقای خرسان بودند و آن زمانی که حاج‌آقا مصطفی از دنیا رفتند، خادمه‌ی ایشان اول صبح که کسی مطلع نبود به منزل ما آمد و دیدم که خیلی پریشان‌حال از وفات حاج‌آقا مصطفی خبر داد. 🔹ایشان تا چند سال پیش هر سه ماه رجب، شعبان و رمضان را به صورت توالی در فصول مختلف سال روزه می‌گرفتند و چند سال پیش که ماه رجب در فصل گرمای نجف اشرف بود آن زمانی که ما جوان و کم سن و سال بودیم طاقت روزه در آن زمان را نداشتیم ولی ایشان روزه گرفته بود و مهم‌تر این‌که در مسجد نماز جماعت و نافله را مثل اوقات عادی داشتند و بعد هم مراجعات مردمی را داشتند و بعد به منزل آمدند و همیشه در روزهای جمعه قبل از ظهر، در منزل ایشان روضه بود که روضه‌ی بسیار معنوی و با خلوصی بود. 🔸مشاهده متن کامل گفت‌وگو: https://mobahesat.ir/24147 🔻🔻🔻 @mobahesat

⚡️به مناسبت درگذشت آیت‌الله غلامرضا صلواتی رحلت فقیه اخلاقی 🔹با درگذشت آیت‌الله غلامرضا صلواتی در سن 95 سالگی، یکی از آخرین شاگردان و بقیةالسلف مراجع عظامی همچون آیت‌الله‌العظمی بروجردی از حوزه‌های علمیه رخت بربست. 🔹آیت‌الله آقای حاج شیخ غلامرضا صلواتی در تاریخ یکم فرودین 1307 هجری شمسی مطابق با 29 رمضان 1346 هجری قمری در شهر اراک بدنیا آمد.وی تحصیل خود را از مکتب‌خانه آغاز نمود و سپس در سن یازده سالگی به بازار رفته و شاگردی تجارت خانه حاج مرتضی حشمتی را به عهده می‌گیرد و استاد به جهت شدت احتیاط شاگرد در مسائل کسب و کار و اعتماد به او تمامی امور مغازه و منزل خویش را به غلام‌رضای نوجوان واگذار می‌نماید. حجره مرحوم حشمتی که از دوست‌داران و علاقه‌مندان به علما و روحانیان بود محل تردد بزرگانی چون حضرت آیت‌الله سیداحمد خوانساری و سایر افراد می‌گردد. علاقه آیت‌الله صلواتی به معارف دینی موجب می‌شود تا ایشان علاوه بر اشتغال به کسب در بازار، اوقات فراغت خود را با مجالست با علمای دین، و نشست و برخاست با آنان سپری نماید. 🔹آوازه حوزه علمیه مقدسه قم در جوار بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله علیها و استفاده از اساتید مبرزی که تحت اشراف و تربیت آیت‌الله موسس پرورش یافته بودند اشتیاق ایشان برای هجرت به شهر مقدس قم را دو چندان کرده بود و بر همین اساس در سال 1326 هجری شمسی در این دیار مقدس سکنا گزید و از محضر اساتید معظم آقایان ٫آیت الله حاج شیخ مرتضى حائرى (مکاسب و کفایه)، آیت‌الله آمیرزا محمد مجاهدى تبریزى (رسائل)، آیت‌الله حاج شیخ عبدالجواد جبل‌عاملى اصفهانى (رسائل و کفایه) و آیت‌الله شیخ عبدالرزاق قائینی (رسائل) را فرا گرفت و خود را برای شرکت در درس خارج عالمان آن روزگار آماده ساخت.در همین ایام با تلبس به لباس مقدس روحانیت توسط استاد خود حضرت آیت‌الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی نوکری خویش را بر ولی‌نعمت خود حضرت ولی‌عصر (عج) اعلام داشت. 🔹ایشان پس از فراگیری سطوح عالی جهت کسب دراسات عالیه در درس خارج بزرگان آن روزگار شرکت می‌نماید و به اعتراف هم درسان خود از مستشکلین قوی در هر درس قرار می‌گیرد. اساتید ایشان در درس خارج فقه و اصول عبارتند از: حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی که به مدت سیزده سال از خرمن پر فیض او خوشه چید. 🔹حضور در درس خارج فقه کتاب مکاسب فقیه بزرگوار حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی قدس سره الشریف، شرکت در یک دوره هشت ساله درس خارج اصول حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی و کسب فیض از محضر حضرت آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری . استفاده وافر از درس اصول حضرت آیت الله العظمی سید محمد محقق داماد به مدت هفت سال و شرکت در درس خارج حضرت آیت الله العظمی میرزا هاشم املی و استفاده از ایشان در مدت زمانی کوتاه 🔹از مهم‌ترین امتیازات و توفیقات استاد صلواتی، که او را در این جهت نمونه و ممتاز و به تعبیر بعضى بى‌نظیر کرده، مسئله تدریس و شاگرد پرورى او در طول بیش از نیم قرن است که در این مدت با بیانى نشاط بخش، توانست شاگردان زبده و برجسته‌اى پرورش دهد. بسیاری از فقهای اکنون حوزه‌‌ی علمیه قم از شاگردان آیت‌الله صلواتی هستند. 🔹ایشان سلوک‌ رفتاری عالمان قدیم را دارد و از شهرت و ایجاد دستگاه و تشکیلات گریزان بود. شهرت‌گریز بود و با وجود این‌که خاطرات نابی از حوزه و اساتید بزرگش داشت، اما به‌سختی تن به مصاحبه یا مکتوب‌کردن آن‌ها می‌داد. در شهرت‌گریزی‌ایشان همین بس که سخت می‌توان درباره‌اش مطلبی یا تصویری در اینترنت پیدا کرد. از آن دسته علمایی است که در محضرش احساس آرامش می‌کردی و به راحتی می‌توانستی حرف بزنی. 🔸مشاهده متن کامل یادداشت: Mobahesat.ir/24030 🔻🔻🔻 @mobahesat

🔅حوزه علمیه قم و کتابخانه تخصصی علوم حدیث؛ کتابخانه تراز تشیع در هزاره سوم؛ بایسته ها و کارکردها 🖌حجت‌الاسلام دکتر علی‌ راد 🔸امروز ششم مهرماه هزاروچهارصد و دو شمسی به دعوت حجت‌الاسلام و‌المسلمین معراجی مدیریت محترم کتابخانه تخصصی علوم حدیث توفیق این را داشتم که در جلسه بازدید آیت‌ﷲ اعرافی از این کتابخانه شرکت کنم و دقایقی نیز مصدع مهمانان این جلسه شدم و نکاتی را درباره جایگاه این کتابخانه و افق فرا روی آن عرض کردم که در بخش دوم این یادداشت به اهم آنها اشاره خواهم نمود. 🔹بخش اوّل: در آغاز بخش نخست از یادداشت باید عرض کنم که جلسه امروز فراتر از یک بازدیدهای رایج بود. به دلیل تضارب و تبادل آرایی که درباره جایگاه و ضرورت توجه حوزه به حدیث‌پژوهی صورت پذیرفت، ایده‌هایی که مطرح شد، حمایت‌های همدلانه‌ای که برای توسعه حدیث‌دانی روشمند و اجتهادی بیان گردیدو …. در نوع خود کم نظیر بود. مدیریت عالی حوزه علمیه کشور دو ساعت به بازدید از این کتابخانه تخصصی علوم حدیث و گفت‌وگو درباره عرصه‌ها و زمینه‌های همکاری و مشارکت حوزه علمیه با این کتابخانه اختصاص داد و با حوصله و اشتیاق از وضعیت و ظرفیت‌های متنوع و البته مغفول این کتابخانه از نزدیک آشنا شد و نکات و ایده‌های ارزشمندی را نیز در راستای توسعه تعامل این کتابخانه با طلاب و همکاری‌های مشترک با بخش‌های آموزش و پژوهش حوزه بیان نمود که تحسین برانگیز بود. این اهتمام و نگرش عالمانه آیت‌ﷲ‌اعرافی به حدیث‌پژوهی مایه دلگرمی و امید‌آفرین برای طلاب و پژوهشگران حدیث در حوزه علمیه است. 🔹بخش دوّم: یک. جایگاه سنّـت و حدیث به مثابه ترجمان آن و نقش بی‌بدیل آن در پدیداری و توسعه علوم اسلامی بر همگان روشن و مبرهن است؛ حدیث مادر علوم اسلامی است و دانش‌های اسلامی از آغاز تا کنون نیازمند حدیث بوده و هستند و حدیث عیار سنجش اسلامی بودن این علوم است. حتی قرآن و تفسیر آن نیز از مسیر سنّت و حدیث به دست ما رسیده است، لذا جایگاه سنّـت در اندیشه مسلمین بی بدیل و اهتمام به آن امری بایسته و اجتناب‌ناپذیر است. آنگونه که معصومان بر این مهم اهتمام داشتند و به اصحاب خود در ثبت وحراست از میراث مکتوب حدیثی توصیه اکید داشتند . دو. در تاریخ علم از گذشته تا اکنون با دو نوع کتابخانه مواجهیم : کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه‌های تخصصی. سه. سده معاصر به دلیل تخصصی‌گرایی در علوم، عصر ظهور کتابخانه‌های تخصصی در علوم انسانی و تجربی است و کتابخانه تخصصی عنصری اجتناب ناپذیر ار فرایند رویکرد تخصصی و گرایش‌محور به دانش است و حوزه‌های علمیه تشیع نیز از این ضرورت مستثنا نبوده و نیستند. ولی کتابخانه تخصصی تراز در هر علم و گرایش علمی معیارها و مولفه‌های خاص خود را دارد و فقط با نصب یک تابلو و خرید کتاب و عرضه آن در قفسه‌ها این مهم میسور نیست؛ کتابخانه تخصصی تراز بایستی ضمن حضور در گفتمان علم در پدیداری پژوهش‌های فاخر و سرآمد و تعاطی افکار و آرای نخبگان نقش‌آفرین باشد؛ کتابخانه تخصصی تراز رویکردی علمی به علم، کتاب و پژوهشگر است و به جای نگاه فرایندی و ماشینی در تهیه و عرضه کتاب، نگاهی علمی و تخصصی، به‌روز و همگام با تحولات دانش دارد. چهار. کتابخانه تخصصی علوم حدیث قم تا کنون دو مرحله تاسیس و تثبیت از ادوار یک کتابخانه تخصصی تراز را گذرانده است و به دلیل ویژگی‌های خاص خود همانند جامعیت در محتوا، به روز بودن در تهیه منابع وکتابهای جدید، برخورداری از افق بلند برای آینده مطلوب در حدیث پژوهی، مدیریت همدلانه با پژوهشگران و …. این ظرفیت را دارد که به یک کتابخانه تراز و معیار در حدیث در حوزه علمیه و حتی جهان تشیع و اسلام ارتقا یابد. برای تحقق این مطلوب ضروری است این کتابخانه برای گام سوم به این امور مهم عنایت ویژه داشته باشد و البته که تحقق این امور نیازمند حمایت‌های همه‌جانبه حوزه و نهادهای علمی و فرهنگی کشور از این کتابخانه است: 🔻 لف) تلاش برای احراز جایگاه قطب کتابخانه تخصصی علوم حدیث در جهان تشیع و جهان اسلام با عنایت به تحقق لوازم و ضرورت‌های لازم در تبدیل شدن به قطب و مرجع کتابخانه های تخصصی حدیث؛ ب) توسعه ارتباطات بین‌المللی با کتابخانه‌های تخصصی حدیثی جهان؛ ج) ارائه مشاوره‌های تخصصی برای طرح‌های پژوهشی حدیث محور به پژوهشگران داخل و خارج از کشور در دسترسی به منابع مرتبط با طرح؛ ه) اهتمام به جریان‌سازی نقد کتاب حدیث به صورت مستمر و اثر گذار در گفتمان حدیث پژوهی کشور از طریق برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور نخبگان و ناقدان کتاب. و) ارائه گزارش‌های دقیق از روند نشر کتاب حدیث در دانش‌های مختلف علوم حدیث در هر فصل و انتشار سالیانه آن در ویژه‌نامه تخصصی. ز) حضور موثر در فضای مجازی و اطلاع رسانی گسترده به زبان های مختلف. 🔸مشاهده متن کامل یادداشت: https://mobahesat.ir/24157 🔻🔻🔻 @mobahesat

🔅سیره اخلاقی و علمی مرحوم آیت‌الله صلواتی 🖌در بیان استاد رضا مختاری 🔸آیت‌ﷲ غلام‌رضا صلواتی از آخرین شاگردان مرحوم آیت‌ﷲ‌العظمی بروجردی بودند که حوزه علمیه قم از وجود ایشان بهره‌مند بود. وی چندی پیش در ۹۵سالگی دارفانی را وداع گفت. ویژگی‌های اخلاقی ایشان باعث شده بود که کمتر شرح‌حال یا گفت‌وگوئی درباره این استاد متخلق تهیه و منتشر شود. استاد رضا مختاری سال‌ها توفیق درک ایشان را داشت و در گفت‌وگو با مباحثات به بیان گوشه‌هایی از ویژگی‌های اخلاقی ایشان پرداخته‌است. 🔹آیت‌ﷲ صلواتی امتیازات و توفیقات بزرگی داشتند. از جمله توفیقات ایشان این بود که سال‌های متمادی سه وقت امام جماعت مساجد یا حرم بود. یعنی مدتی نماز صبح را در مسجد آبشار می‌خواندند، بعد از این‌که آیت‌ﷲ مظاهری از قم به اصفهان منتقل شدند، ایشان در مسجد آیت‌ﷲ مظاهری در آبشار نماز صبح را به جماعت اقامه می‌کردند. بعد از آن در حرم مطهر می‌خواندند. در مسجد رضائیه نماز مغرب و عشاء را سال‌های متمادی می‌خواندند. در مسجد آیت‌ﷲ میانجی در سه‌راه بازار ظاهرا نماز ظهر و عصر را سال‌های متمادی می‌خواندند. 🔹توفیق بزرگ دیگری که داشتند این بود که شاید حدود ۶۰ سال یا بیش از ۶۰ سال متمادی منظم و خالصانه به تدریس اشتغال داشتند. جز این چند سال اخیر که یا به خاطر کرونا درس‌ها تعطیل شد به خاطر کسالت و بیماری‌شان تدریس تعطیل شد و الّا تدریس ایشان مستمر بود، نماز جماعت ایشان هم تا زمان کرونا مستمر بود. ظاهرا اواسط دوران کرونا دیگر کسالت پیدا کردند و هم نماز جماعت و هم تدریس ایشان تعطیل شد. 🔹یک بار راجع به یک بحثی در مکاسب، در بحث خیار عیب، یکی از عیوب «ثیّب» و غیر «ثیّب» بودن مطرح شده است. در مصدر این عبارت ایشان فرمودند که؛ فعل آن که یک ب دارد، حالا چطور مصدر آن «ثیبوبه» شده است، شاید ثیوبه و با یک ب درست باشد.ما به منابع از جمله «شرح رضی» و همچنین «اوضح المسالک ابن هشام» مراجعه کردیم و کتاب را برای ایشان بردم و گفتم که؛ این آقایان می‌گویند که «ثیبوبه» با دو تا «ب» درست است، چون این وزن از فعل، مثل شاخ، که شیخوخه می‌شود، دو تا خ دارد، ثاب و ثیب بودن هم ثیبوبه می‌شود و دو تا ب درست است. ایشان با کمال خوشرویی و استقبال قبول کردند. کتاب را هم از من گرفتند. 🔹در سال‌های اخیر که ایشان نماز صبح اول حرم را می‌خواندند و آیت‌ﷲ شبیری زنجانی نماز دوم را می‌خواندند. آیت‌ﷲ شبیری که وارد حرم می‌شدند طبعا صبر می‌کردند تا نماز آیت‌ﷲ صلواتی تمام شود و بعد به محراب بروند. نماز آیت‌ﷲ صلواتی که تمام می‌شد، هنگامی که می‌خواست از حرم خارج شود، با ورود آیت‌ﷲ شبیری مصادف می‌شد، یعنی آیت‌ﷲ شبیری برای نماز وارد محراب می‌شدند و آیت‌ﷲ صلواتی خارج می‌شدند. بارها و شاید صدها بار مردم دیده باشند که وقتی آیت‌ﷲ شبیری برای نماز می‌آمدند، بعد از احوالپرسی و سلام و علیک و دست دادن، چند قدم هم آیت‌ﷲ شبیری را همراهی می‌کردند و برمی‌گشتند. هر چه ایشان اصرار می‌کردند که؛ نه، به زحمت نیافتید. ایشان برمی‌گشت و احترام می‌کرد. تا نزدیک محراب و یا چند قدم به همراه آقای شبیری برمی‌گشت و بعدا از حرم خارج می‌شد. این یک مورد است. 🔹راجع به این‌که از تظاهر و خودنمایی پرهیز می‌کرد، شاید کسی از او نشنیده باشد – مگر این‌که در مصاحبه‌ای اصرار کرده باشند – که در سال ۱۳۹۰ هجری قمری و بعد از وفات آیت‌ﷲ سید محسن حکیم که بحث مرجعیت بعد از آقای حکیم مطرح بود، عده‌ای از علمای ایران مرجعیت امام خمینی بعد از آیت‌ﷲ حکیم را اعلام کردند. از جمله مرحوم شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی اطلاعیه داد، مرحوم آقای مشگینی، مرحوم آقای خزعلی، مرحوم شیخ ابراهیم امینی، مرحوم شیخ محمد شاه‌آبادی (اعلی‌ﷲ مقامهم) و آیت‌ﷲ صلواتی مرجعیت امام را اعلام کردند. مطلب آیت‌ﷲ صلواتی این است:«بسمه تعالی. حضرت آیت‌ﷲ خمینی (مد ظله‌العالی) واجد شرایط مرجعیت عامه هستند. تقلید از معظم‌له صلاح اسلام است». در کتاب نهضت امام خمینی، جلد اول، صفحه‌ی ۸۲، کسانی که امضاء کرده‌اند آمده است. از جمله آقای صلواتی و از جمله آیت‌ﷲ شیخ یحیی انصاری شیرازی هستند.آقای صلواتی این اطلاعیه را داشت و گویا سه ماه هم برای همین امضاء به زابل تبعید شد ولی به هیچ وجه اهل تظاهر و ابراز نبودند. ما که ابدا از ایشان نشنیدیم و در کتاب‌ها دیدیم. شاید خودش به هیچ‌کسی نگفته باشد، مگر این‌که در مصاحبه‌ها گفته باشند که؛ راجع به این توضیح بده و ایشان هم توضیحی داده باشد. 🔸مشاهده متن کامل گفت وگو: https://mobahesat.ir/24162 🔻🔻🔻 @mobahesat

⚡️حجت‌الاسلام یحیی جهانگیری بیان کرد: حوزه‌های علمیه غائب بزرگ رویدادهای علمی و دینی جهان هستند/ گزارشی از نشست جهانی صلح در کره جنوبی 🔹این کنفرانس به دعوت HWPL بود. HWPL یک NGO در کره است که با سازمان ملل همکاری می‌کند. بعدا هم در باره‌ی این NGO بودن صحبت خواهم کرد.این NGO از سال ۲۰۱۳ تأسیس شده و فعالیت‌های خودش را برای گسترش صلح در دنیا شروع کرده است و هر سال هم به ساحت‌های مختلف صلح مثل بخش ادیان، بخش جوانان و اضافه می‌شود و در کنار آن توانسته در سازمان ملل جایگاه پیدا کند به حدی که پیش‌نویسی که این‌ گروه برای صلح ارائه دادند در سازمان ملل مورد تحسین قرار گرفته است. 🔹موضوع این کنفرانس بسط صلح است. بنده نیز از ایران و در بخش ادیان شرکت کرده بودم. آنجا بخش جوانان داشت، بخش زن داشت، بخش سازمان‌های بین‌المللی داشت. چیزی که قابل مشاهده بود، حضور اقلیت‌ها و برخی فرقه‌های منحرف در این رویداد بود. از مورمون‌ها تا بهایی‌ها، از احمدیه تا نقشبندیه، فرقه‌های مختلف نقش جدی داشتند که برای ما هشدار بزرگی است. آنچه که اتفاق می‌افتد این است که از ظرفیت NGO این‌قدر استفاده می‌شود و نمایندگان ۱۱۸ کشور شرکت می‌کنندو عالی‌رتبه‌ترین مقامات برخی از کشورها را پای میز این کشور می‌آورد بدون این‌که حاکمیت دخیل باشد. من همیشه گفته‌ام که ما حکمرانی را با حاکمیت اشتباه گرفته‌ایم. خیال می‌کنیم هر جایی که حکمرانی خوب باشد باید حاکمیت دخالت کند. نه، اساسا حکمرانی با حاکمیت متفاوت است. امروزه حکمرانی روی NGOها می‌آید. حاکمیت بخشی از حکمرانی را به NGOها می‌دهد و NGOها این‌گونه نقش‌آفرین هستند. 🔹ما در بین‌الملل به معنای واقعی غایب هستیم. حالا غیبت‌ها چندگانه هستند و اینجا جای صحبت نیست. یکی غیبت آکادمیک ما است. انقلاب اسلامی ایران به مثابه یک بیگ‌بنگ در دنیا توجه قرار گرفت و اسلام و تشیع را به یک حقیقت مهم در دنیا تبدیل کرد، اما چون کادرسازی جدی برای این نیاز و این تقاضا نشده بود ما نتوانستیم. تازه آنچه هم که توانستیم بر اساس آن انباشت‌های تاریخی و ذهنیت‌های الهیاتی بود. حضور ما به حضور تبلیغی محدود شد و به مراکز خارج از کشور رفتیم و سال‌های بعد هم این تبلیغ به سفارتخانه و خانه‌های فرهنگ محدود شد. در نتیجه یک حوزه‌ی مهم به معنای حضور بین‌الملل آموزشی را از دست دادیم. حضور بین‌الملل آموزشی یعنی تأسیس مدرسه‌ها و مراکز آموزشی. شما ببینید در این ساحت ترکیه و بنیاد گولن و نیز عربستان سعودی در تأسیس مدارس در دنیا پیشتازترین بوده‌اند. شما کافی است بروید و ببینید که چقدر مدارس ساخته‌اند. در همین کره که بنده رفتم یا در استرالیا مدارس زیادی ساخته‌اند. 🔹نکته مهم و پایانی خدمت شما عرض کنم ظرفیت این تریبون‌ها است. ببینید مثلا یکی از شخصیت‌های طراز اول اوکراین بود، یکی از وزراء و در این سطح یا بالاتر بود که به آنجا آمد و جنگ اوکراین را توصیف کرد که؛ روسیه چقدر به ما ظلم کرده است. در کنار او یکی از مسئولین ارشد ارمنستان بود که او هم بالاتر از وزیر بود. او درباره‌ی حملات آذربایجان به ارمنی‌ها گزارش داد. واقعیت این است که ما در تریبون‌ها غایب هستیم، هم از منظر ملی که مثلا کسی باید بگوید که؛ تحریم‌ها چه بلایی بر سر ما آورده است. هم از منظر دینی که بگوییم؛ امروزه مثلا اقلیت شیعه در افغانستان با چه چالش‌هایی مواجه هستند. در کشورهای دیگر با چه چالش‌هایی مواجه هستند و یا از منظر اسلامی بگوییم که؛ امروزه مسلمانان در غرب با چه چالش‌هایی مواجه هستند. با حجاب در فرانسه چگونه برخورد می‌شود. ما از این تریبون‌ها غافل هستیم و از این تریبون‌ها نمی‌توانیم استفاده کنیم. 🔸مشاهده متن کامل گفت‌وگو: https://mobahesat.ir/24168 🔻🔻🔻 @mobahesat

⚡️سیاحتی در گرانی‌گاه‌ حوزه سنّتی قم و روایتی از وضعیت درس‌ها 🖌محمدجواد حسین‌زاده 🔸مسجد اعظم در جوار حرم حضرت معصومه(س) مکانی برای دروس خارج مراجع و برخی دیگر از مشاهیر حوزه سنتّی است و این دو مکان در کنار مدرسه دارالشفا، مدرسه خان(که به نام مدرسه آیت‌ﷲ بروجردی نیز شناخته می‌شود) و مدرسه آیت‌ﷲ گلپایگانی گرانیگاه حوزه سنتّی قم تلقّی می‌شود. لکن در سال‌های اخیر به عللی از جمله توسعه شهری، ورودی کم حوزه‌ها و رشد مؤسسات حوزوی و شبه دانشگاهی، این مراکز و مدارس پنجگانه، شاهد نوعی رکود و هجران و کوچ اجباری است و در شرایطی به سر می‌برد که ممکن است طلبه‌ای در حوزه قم مشغول تحصیل باشد و در طول سال تحصیلی یک بار هم گذرش به این مدارس و مراکز نیافتد. این گزارش و روایتی که در ادامه تکمیل می‌شود محصول نگاهی است که سال‌ها شاهد و تجربه‌گر آمد‌و‌شدهای فراوان به مهد حوزه سنتّی قم بوده و پس از غیبتی چند ساله برای به‌روز کردن دانسته‌ها و کمی خاطره‌بازی، در روزهای آغازین سال تحصیلی جدید(مهر ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ربیع المولود ۱۴۴۵ هجری قمری و یک سده پس از تأسیس حوزه قم)، مشغول پرسه‌زنی در گرانیگاه حوزه سنّتی شده است. 🔹از نسل شاگردان آیت‌ﷲ بروجردی امسال تحصیلی آیات جوادی آملی، نوری همدانی و سبحانی در شبستان‌های مسجد اعظم درس خارج می‌دهند. درس آیت‌ﷲ جوادی در شبستان شرقی برگزار می‌شود. در درس آیت‌ﷲ جوادی حضور طلبه‌های جوان محسوس است و حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر طلبه ساعت ۹ تا ۱۰ صبح در این درس خارج فقه شرکت می‌کنند. 🔹ساعت بعدی و به طور تقریبی همین تعداد طلبه در درس خارج فقه آیت‌ﷲ نوری همدانی شرکت می‌کنند. از این نسل مراجع و اساتید فقط آیت‌ﷲ سبحانی است که درس خارج اصول را نیز تدریس کرده و همچون گذشته ساعت ۸ صبح خارج فقه و یک ساعت به غروب خارج اصول را در شبستان غربی مسجد اعظم تدریس می‌کند. 🔹از دیگر درس‌های خارج مسجد اعظم که طلاب جوان نیز حضور چشمگیری در آن دارند، درس خارج آقای شب زنده‌دار است. همچنین در میان برنامه‌های دروس خارج مسجد اعظم که در تابلوی اعلانات نصب شده، نام آقایان محمدجواد علوی بروجردی(نوه دختری آیت‌ﷲ بروجردی) و محمدحسن صافی گلپایگانی(فرزند آیت‌ﷲ لطف ﷲ صافی گلپایگانی) نیز دیده می‌شود. ساعت ۷ تا ۸ تا صبح نیز در شبستان امام خمینی حرم مطهر درس خارج آقای احمد عابدی برگزار می‌شود و وی فقه و اصول را همزمان در یک ساعت تدریس می‌کند. زمان این درس و تدریسِ همزمانِ فقه و اصول زمینه را برای حضور کسانی که کار اجرایی دارند، فراهم می‌کند. وی حدود ۱۵۰ نفر شاگرد دارد. در محل درس مرحوم آیت‌ﷲ هاشمی شاهرودی در سمت دیگر شبستان امام خمینی که محل مسجد محمدیه سابق است، آقای سیفی مازندرانی با حدود ۵۰ نفر در ساعت ۸ تا ۹ صبح جلسه درسی دارد. از اعضای شورای عالی حوزه آقایان حسینی بوشهری، سید احمد خاتمی و محسن اراکی در مدرسه فیضیه و دارالشفای تدریس می‌کنند. آقای اراکی بر اساس کفش‌هایی که در ورودی مدرس قرار دارد، ۲۰ نفر شاگرد دارد اما درس آقای خاتمی جمعیت بسیاری بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد. 🔹اوضاع مدرسه آیت‌ﷲ گلپایگانی هم نسبت به گذشته تغییر کرده است. سال‌های قبل میان ساعت تعطیلی درس‌ها تا درس‌های ساعت بعدی آغاز شود، جُنب و جوش و تراکم خاصی در راهروهای این مدرسه ایجاد می‌شد. دوستی همان سال‌ها می‌گفت، مشکل این ازدحام سوء تدبیر معمار این مدرسه است که عرض دَرِ مَدرَس‌ها، عرض راهروها و ورودی بلوک‌های ساختمان را تقریبا یک اندازه گرفته و همین باعث می‌شود با تعطیلی همزمان درس‌ها تراکم ایجاد شود. در حالی که باید عرض ورودی بلوک‌ها خیلی بیشتر از عرض ورودی مَدرَس‌ها قرار داده می‌شد. 🔹حالا مشکل تراکم در ورودی‌های مدرسه آیت‌ﷲ گلپایگانی نه با تدبیر و بازسازی مجدد، بلکه با کم رَمَق شدن درس‌ها و تعطیلی برخی دیگر از درس‌ها بَرطَرف شده و دیگر تراکمی در ورودی‌ها مشاهده نمی‌شود. با این حساب، تا دیر نشده باید تاریخ شفاهی این مراکز سنّتی حوزه گردآوری شود تا شاید آیندگان را از این تاریخ ‌نگاری، سودی و درس عبرتی عاید شود. 🔸مشاهده متن کامل گزارش: https://mobahesat.ir/24179 🔻🔻🔻 @mbahesat