#مدل_پیاز_فرایند_پژوهش
💢 این مدل فرایندهای انجام پژوهش را نشان میدهد. بر اساس این مدل یک پژوهش از لایههای مختلفی تشکیل میشود که در آن هر لایه متاثر از لایۀ بالاتر است. این لایه ها عبارتند از:
▪️لایۀ فلسفه های پژوهش؛
▪️لایۀ رویکردهای پژوهش؛
▪️لایۀ راهبردهای پژوهش؛
▪️لایۀ انتخاب روشهای پژوهش؛
▪️لایۀ افق زمانی پژوهش؛
▪️لایۀ شیوهها و رویههای جمع آوری دادهها.
💢 #مدل_پیاز_پژوهش
#Saunders_et_al، 2009
1⃣ لایۀ اول
نشان دهنده جهان بینی و نوع نگاه پژوهشگر به جهان است. بر اساس این لایه نوع نگاه پژوهشگر اثبات گرا به پدیده یا شیء مورد مطالعه متفاوت از نوع نگاه پژوهشگر واقع گرا، تفسیری و عمل گرا و ... خواهد بود.
2⃣ لایۀ دوم
بسته به نوع جهان بینی فسلفی که پژوهشگر اتخاذ نموده است، می تواند برای مطالعۀ پدیدۀ مورد نظر از دو رویکرد قیاسی یا استقرایی استفاده نماید. در رویکرد قیاسی، فکر از طریق معلومات کلی، مجهولات جزئی را کشف می کند، یعنی از کنار هم گذاشتن واقعیات پذیرفته شده و استنتاج یک نتیجه از آن حاصل می شود (نتیجه گیری از کل به جزء). در این استدلال چنانچه مقدمهها درست باشند نتیجه ها هم الزاماً درست خواهند بود.
3⃣ لایۀ سوم
پژوهشگر بر اساس انتخابی که در هر یک از لایههای بالاتر داشته، میتواند استراتژیهای متفاوتی را به کار برد. استراتژی تجربی، استراتژی پیمایشی، استراتژی مطالعه موردی، استراتژی اقدام پژوهشی، استراتژی نظریۀ داده بنیاد، استراتژی قوم نگاری و استراتژی مطالعات آرشیوی یا تاریخی.
4⃣ لایۀ چهارم
پژوهشگر از حیث توسل به کمی سازی رفتار پدیده مورد نظر، میتواند هر یک از روشهای کمی، کیفی یا ترکیبی را اتخاذ نماید. در روش کمی، داده هاي متناسب با موضوع به صورت كمي و عددي تبديل مي شوند که داده هاي كمي معمولاً از طريق پرسشنامه گردآوري ميشوند.
5⃣ لایه پنجم
نشان دهندۀ، مطالعۀ پدیدۀ مورد نظر در یک مقطع زمانی خاص یا در یک دورۀ زمانی طولانی تر (چند مقطعی) است. اکثر مطالعات اکتشافی، توصیفی و تبینی که یک پدیده خاص را در یک بازۀ زمانی خاص مورد مطالعه قرار میدهند از نوع تک مقطعیاند.
6⃣ لایه ششم
پژوهشگر بسته به اینکه در لایه های بالاتر چه رویکرد، استراتژی، و روشی را به کار گرفته باشد از شیوه های مختلفی برای گردآوری و تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش استفاده میکند. مصاحبه، مشاهده، پرسشنامه و ... از جمله شیوههایی است که برای گردآوری دادهها ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
در حقیقت بنا به این مدل، فلسفه و جهان بینی پژوهشگر، پایه و اساس پژوهش را شکل می دهد، چرا که هر یک از مراحل بعدی پژوهش از انتخاب رویکرد پژوهش تا جمع آوری و تحلیل داده بر اساس جهان بینی و نگرش پژوهشگر صورت میگیرد. از این رو، پژوهشگران میبایست در ابتدای هر کار پژوهشی، مبنای فسلفی کار و نوع نگرش و جهان بینی خود را مشخص سازند.
💢 #دانایی_فرد و همکاران بر اساس مدل ساندرز و همکاران، با اندکی تغییر مدل زیر را به عنوان مدل پیاز فرایند پژوهش ارائه کرده اند:
▪️لایۀ مبانی فلسفی پژوهش؛
▪️لایۀ جهتگیری های پژوهش؛
▪️لایۀ رویکردهای پژوهش؛
▪️لایۀ انتخاب روشهای پژوهش؛
▪️لایۀ مکانی پژوهش؛
▪️لایۀ راهبردهای پژوهش؛
▪️لایۀ اهداف پژوهش؛
▪️لایۀ شیوهها و رویههای جمعآوری دادهها.
این مدل مثل #مدل_ساندرز است با این تفاوت که سه لایه (لایه ۲ و ۵ و ۷) به آن اضافه شده است. در لایه دوم، به ۴ نوع اصلی پژوهش در علوم طبیعی و اجتماعی (جهتگیری پژوهش) اشاره دارد: پژوهش بنیادی، پژوهش کاربردی، پژوهش ارزشیابی و پژوهش توسعهای. در لایۀ پنجم پژوهشگر می تواند بر حسب صبغه پژوهشی، پژوهش را از نظر مکانی به صورت آزمایشگاهی (پژوهشهای کمی)، کتابخانهای (پژوهشهای کیفی) و میدانی انجام دهد. لایه هفتم نیز، نشان دهنده اهداف پژوهش است. بر اساس این لایه، هر کدام از این استراتژی ها اهداف غایی خاصی دنبال می کنند. استراتژی های کمی در پی توصیف و تبیین؛ استراتژی های کیفی به دنبال مکاشفه و فهم؛ و استراتژی های ترکیبی با توجه به نوع طرح، توصیف و تبیین، فهم و اکتشاف را همزمان دنبال می کند.
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar