□○نقش انسان در ذلّت و عزّت خود○□ □هیچ یك از این آیات، نقش انسان را در ذلّت یا عزّت خود نفی نمی كند، زیرا آیه ﴿اِن الحُكم اِلاّ للّه﴾ به این معنی است كه تنها حكم او نافذ است و حاكم سراسر جهانِ امكان خداست. این اصلی كلی است؛ □ولی خداوند خود حكم كرد كه اگر كسی تلاش و كوشش كند، عزیزش می گردانم و اگر كوشش نكرد، از فیض من بهره ای ندارد. این حكم خداست و بر این اساس فرمود: ﴿اِن عُدتم عُدنا﴾[۴] و ﴿اِنْ تعودوا نَعُدْ﴾؛[۵] بهشت و جهنم نیز بر اساس حكم خداست. كسی كه ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، اهل بهشت است و كسی كه مسیر تباهی را طی كند، در دوزخ جای دارد. فراهم نمودن زمینه نیز بر اساس حكم خدا صورت می گیرد، پس اگر كسی زمینه را فراهم كند، از رزق برتر و عزّت بیشتر برخوردار می شود. □ظاهر آیه نشان می دهد كه خداوند هركس را بخواهد هدایت، و هر كه را بخواهد، گمراه می كند. اما باید توجه داشت که هدایت دو قسم است: □ #ابتدایی_و_پاداشی؛ هدایت ابتدایی یا عمومی سرمایه ای است كه خدای سبحان از راه درون (عقل و فطرت) و بیرون (وحی و نبوت) به انسان عطا كرده است. بر این اساس، خدا همه انسانها را با سرمایه های درونی و بیرونی به راه راست هدایت كرده است. كسانی كه این هدایت را مغتنم شمرده، به دنبال آن حركت كرده اند، از هدایت پاداشی خداوند برخوردار می شوند و به معارف و فضایل الهی می رسند. ادامه دارد... #نسیم_اندیشه #آیت_الله_جوادی_آملی @mohamad_hosein_tabatabaei