✳️مورخی که قتل اميرکبير را افشا کرد
🔹محمدجعفر خورموجی ملقب به حقايق‌نگار، ناصرالدين شاه قاجار او را مامور تهيه کتاب حقايق تاريخ ايام خود کرد.
🔹خورموجی با کمال صداقت به جمع‌آوری اخبار و درج آن اقدام کرد و کتاب حقايق‌الاخبار ناصری را نوشت.
🔹این کتاب مقبول نظر شاه نيفتاد و محمدجعفرخورموجی مغضوب شد و به عراق مهاجرت کرد و همانجا در سال ۱۳۰۱ ه.ق در سن ۷۶ سالگی درگذشت.
🔹خورموجی در کتاب حقايق‌الاخبار ناصري برای نخستين بار قتل اميرکبير را افشا می کند و درباره قتل اميرکبير که همه مورخان قاجاری مانند سپهر و هدایت درگذشت وی را بر اثر ناخوشي و تورم دست و پا دانسته و روزنامه حکومتی وقایع اتفاقیه تنها به فوت آن اشاره دارد، خورموجی اين واقعه را به صراحت قتل نوشته و به همين سبب موجب غضب دربار ناصرالدين شاه قرار گرفته است.
🔹حقایق‌نگار برخلاف مورخان عصر قاجار که نوشته‌هایشان تعارضی با اراده ملوکانه حاکم نداشت، از تاریخ‌نویسی سنتی فاصله میگیرد.
🔹خورموجی چون تجربه زیست حاکمیت را داشته تاریخ‌نگاری خود را بر پایه عقل می گذارد، از خرافات و خلاف واقع گویی دوری می‌کند و شکست‌ها را پیروزی نمی‌نویسد...
#حقايق_الاخبار
#امیرکبیر
@moj_tarikh
✳️ نام و نشان کشور ایران
🔹حکومت پهلوی اول در 6 دی ماه 1313ش. از کشورهای جهان به ویژه ممالک اروپایی و غربی درخواست کرد تا از بکارگیری نامهای «پرشیا، پرشن، پرزین، پرسیا، پرسی» و نظایر آن خودداری کرده و از نام «ایران» استفاده کنند.
🔹مورخین یونانی، هخامنشیان را «پرسیس(به خاطر منطقه اجدادی آنها پارسا یا پارسوا شامل منطقه فارس و خوزستان) می خواندند و سپس این کلمه از راه زبان لاتین در زبانهای اروپایی به «پرسی» یا «پرسیا» و اشکال مختلف آن درآمد و صفتی که از آن مشتق شد، در فرانسه «پرسان» و در انگلیسی «پرشین» و در آلمان «پرزیش» و در ایتالیایی «پرسیانا» و در روسی «پرسیدسکی» شد.
🔻ایران در اوستا به عنوان قدیم ترین آثار کتبی « ایران وئجه » نامیده شده یعنی سرزمین آریاها ذکر شده است.
🔻داریوش هخامنشی در کتیبه نقش رستم خود را پارسی پسر پارسی و آرائی ( هریا ) از تخمه آریائی می شمارد.
🔻قدیمی ترین سند کتبی که در جهان موجود است و ضبط قدیم کلمه ایران در آن می توان یافت گفته آرا نوستن جغرافیادان معروف یونانی است که در قرن سوم پیش از میلاد می زیسته و کتاب وی از میان رفته ولی استرابون جغرافیدان مشهور یونانی از آن نقل کرده و وی آن را « آریانا » ضبط کرده اند.
🔻به گفته سعید نفیسی قدیمی ترین نام مملکت همین کلمه‌ی ایران بوده یعنی: نخست نام «ایریا» که نام نژاد بوده است؛ نام مملکت را «آبریان» ساخته‌اند و سپس به مرور زمان «ابریان، آیران» شده و در زمان ساسانیان «آیران» به «اِیْران» بدل شده و در ضمن «اِران» (به کسر اول) نیز می‌گفته‌اند.
@moj_tarikh
✳️شهید رجایی الگوی ساده زیستی
🔹نحوه استقبال از رجایی برخلاف کسانی که می آمدند مشهد، متفاوت بود. ایشان سوار ماشین شخصیتی نشد و گفت با اتوبوس شرکت واحد می‌آیم. یک اتوبوس شرکت واحد تهیه کردند و مسیر فرودگاه تا حرم را رجایی با اتوبوس آمد.
🔹شهید رجایی در حرم امام رضا .ع. سخنرانی داشت و بسیار روی مساله مستضعف و حمایت از قشر آسیب‌پذیر جامعه تاکید کرد.
🔹سپس برای ناهار سفره‌ای که انداخته بودند خیلی عریض و طویل بود و نوع غذایش نسب به غذاهای سایر پذیرایی‌ها متفاوت بود. یعنی مقداری شکیل‌تر و با تنوع غذایی بیشتر.
🔹شهید رجایی که نشست پای سفره، کمی نان برداشت و شروع کرد نان خالی خوردن. آقای طبسی گفت: آقای رجایی چرا غذا میل نمی‌فرمائید؟ رو کرد به آقای چراغچی نامی که مستخدم آنجا بود گفت: برای آقای رجایی غذا بکش. آقای غفوری‌فرد استاندار مشهد آمد غذا را بردارد که خودش بریزد، آقای رجایی ممانعت کرد.
شهید رجایی گفت: «من الان کلی راجع به قشر مستضعف و تهیدست جامعه حرف زدم چطور پای این سفره بنشینم.» از جایش بلند شد و با حالت قهر رفت.
🔹آقای طبسی دستور داد که سفره را جمع کنند و این جلسه به هم خورد.
📌«برگرفته از مصاحبه واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با حسن کمالیان از اعضای واحد تبلیغات سپاه مشهد در دهه60»
@moj_tarikh
🔻 امان از رشوه گیری
✍کنت گوبینو در کتاب سه سال در آسیا در مورد رشوه گیری زمامداران ایران در دوره قاجاریه چنین مینویسد:
«یکی از عیوب، بلکه از بلاهایی که در ایران ریشه دوانیده و قطع ریشه ی آن نیز بسیار مشکل و بلکه محال است، رشوه گیری است. این امر به قدری رایج است که از شاه گرفته تا آخرین مامور جزء دولت رشوه میگیرد...!
و در عین حال هیچکس هم صدایش در نمی آید.
🔹گویی تمام ماموران و مستخدمین ایران از بالا تا پایین،هم پیمان شده اند تا موضوع را مسکوت بگذارند»!
#قاجار
@moj_tarikh
🔹شاه فرار نکرد؟
✳️ ۲۶ دی ۱۳۵۷ روز فرار شاه است. اما این اولین باری نبود که از کشور یا بحرانی فرار میکرد. نخستین بار پس از شکست مرحله اول کودتا در ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ به ایتالیا رفت. به محض پیروزی کودتا بازگشت.
✳️در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ که تهران تا مرز سقوط رفت شاه از ترس محاصره به منزل نصیری رفت.
✳️در دولت امینی که مورد حمایت آمریکایی ها برای اجرای اصلاحات بود، شاه به نشانه قهر و اعتراض مدتی به نروژ رفت. اساسا روحیه او، بحران گریز بود.
✳️اما حد فاصل دی سال ۵۶ تا دی ۵۷ که از کشور فرار کرد تمامی گزینه ها برای بقای سلطنت پهلوی اجرایی شد. نتیجه نداد و بعد رفت. یعنی چه؟
✳️ یعنی شاه دولت ها را یکی بعد از دیگری تغییر داد تا بحران شود، نشد!
حکومت نظامی ایجاد کرد که بحران حل شود، نشد!
✳️تیمسار ازهاری را به نخست وزیری منصوب کرد که بحران حل شود، نشد!
✳️هایزر برای کودتا آمد که بحران حل شود، نشد!
✳️یاران نزدیک خود را(هویدا...) زندانی کرد که بحران حل شود! نشد!
✳️میدان ژاله رخ داد تا مردم بترسند! نشد!
✳️در مشهد به بیمارستان حمله بردند و در بیمارستان گاز اشک آور زدند تا مردم بترسند، نشد! در اصفهان اولین و سخت ترین حکومت نظامی را برپا کرد، نشد. بازار قزوین و...
✳️اگر بخواهم لیست تلاش ها و اقدامات شاه در این یک سال برای بقا را بگویم بسیار است.
✳️ شاه در آن یک سال‌ها همه گزینه ها را امتحان کرد، شکست خورد، نتیجه نداد و بعد گریخت.
✳️ شاه با اقدامات نابخردانه ای که در طول حکومتش انجام داد یعنی وقتی به طرق مختلف جامعه را نادیده گرفته بود دیگر راهی برای برگشتش نگذاشته بودند.
#پهلوی
@moj_tarikh
✳️ماجرای دیدار سفیر آمریکا با اقتصاددانان ایران در عصر پهلوی
🔹سولیوان که سال ۱۳۵۶ به عنوان آخرین سفیر آمریکا وارد ایران شد برای بررسی برنامه های صنعتی شاه همه اقتصاددانان کشور را به یک شام کاری دعوت کرد و موانع عملی شدن اقدامات شاه را به آنها گوشزد کرد ولی در جلسه همگی گفتند این بهترین برنامه برای توسعه کشور است و سفیر از حرفهای آنها ناامید شد.
🔹نکته جالب توجه این بود بعد از پایان مهمانی در هنگان خروج تک تک افراد سفیر را در گوشه ای کنار می کشیدند و می گفتند دقیقا حرفها سفیر درست است و نگرانی سفیر را تایید کردند و از اینکه برنامه شاه نمی توانستند انتقاد کنند عذرخواهی کردند و آنان سفیر را ترغیب کردند که نگرانی های خود را مستقیم با شاه در میان بگذارد.
🔹سولیوان وقتی انتقاداتش را به شاه انتقال داد با ترشرویی و کج خلقی شاه مواجهه شد و دیدارهای معمول شاه با سولیوان که هر ده روز یک بار انجام می گرفت لغو شد. هر چند در آخر شاه که شدیدا به آمریکایی وابسته بود به طرح آنها تن داد ولی آن هم ره به جایی نبرد.
📚منبع ؛ کتاب شکست شاهانه نوشته ماروین زونیس،صص۳۷۸ و ۳۷۹
@moj_tarikh
✳️نتایج اعتماد به آمریکا و غرب توسط شاهان ایران از باستان تا پهلوی
🔹در طول تاریخ ایران همواره برخی سلسله ها و شاهان برای نجات خود از چنگال معترضان و دشمنان داخلی و خارجی به کشورهای دیگر متوسل می شدند.
🔹 در دوره باستان، خسرو دوم ساسانی برای غلبه بر بهرام چوبین به موریس امپراتور بیزانس رجوع کرد ولی نتیجه نداد.
🔹 شاه طمهاسب دوم صفوی برای خلاص شدن از دست افغانها به شرط اخراج آنها بخش هایی از ایران را به پتر تزار روس بدهد ولی همین اقدام نابجا باعث شد نادر وی را برکنار و افشاریان حکومت را بدست بگیرند و نادرشاه با تکیه بر قدرت داخلی روس ها، عثمانی و افغانها را بیرون کرد.
🔹 قاجارها برای رهایی از دست اندازی روسها با فرانسه معاهده فین کنشتاین را بست که ره به جایی نبرد و منجر به از دست دادن بسیاری از مناطق ایران طبق توافقنامه گلستان و ترکمنچای شد.
📌 آخرین شاه پهلوی هم برای حفظ حکومتش به آمریکا و غرب اعتماد و پناه برد که عاقبت آواره شد.
📚منبع ؛ کتاب شکست شاهانه نوشته ماروین زونیس،صص 319- 313).
#ایران
@moj_tarikh
✳️ تعداد زندانیان سیاسی دوره پهلوی
🔹اعترافات زاهدی
🔹زاهدی در مصاحبه با خبرنگاران در واشنگتن درباره زندانیان سیاسی ایران می گوید:«این عده روی هم بیش از ۲۲۰۰ نفر نیست، ولی استفاده از عبارت «زندانیان سیاسی» درباره آنها صحیح نیست، چرا که بیشتر آنها تروریست هستند[!] و ما هیچ‌گاه اجازه نخواهیم داد که در ایران قانون جنگل برقرار شود.»
🔹فرد هالیدی در کتاب دیکتاتوری و توسعه سرمایه داری در ایران نوشته است: «در سال ۱۳۵۴ تعداد زندانیان سیاسی در ایران را بین ۲۵ هزار تا ۱۰۰هزار نفر اعلام می کنند.»
🔹برخی دیگر تعداد زندانیان سیاسی را در حدود ۵۰۰۰ نفر می دانند ولی در هر صورت زندانی کردن و اعدام افراد سیاسی در دوره پهلوی امری رایج و معمولی به شمار می آمد.
📌سرکوب مخالفان توسط حکومت پهلوی به حدی بود که مارتین انالز، رییس سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی رسمی اعلام کرد: «در هیچ کشوری از جهان وضع حقوق بشر اسفناک‌تر از ایران نیست.»
#پهلوی
#اعدام
#زندان
@moj_tarikh
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✳️اندیشه و اندیشیدن مکان و زمان نمیشناسد
🔹آخرین شاه ایران فکر می کرد با زندانی کردن و کشتن افراد جلوی اندیشه ها گرفته می شود و حکومتش پابرجاست ولی خطای راهبردی وی آنجا بود که نمی دانست اندیشه هرگز قابل کشتن و زندانی شدن نبوده و هر بار به شکلی آفریده و بشدت تکثیر می شد.
🔹محمدرضاشاه پهلوی با زندانی و اعدام افراد فکر می کرد اندیشه افراد جامعه را کنترل کرده ولی نمی دانست با از بین رفتن جسم ها اتفاقا اندیشه آنها تکثیر می شد و مسیر سقوط و از دست دادن تاج و تختش هموارتر می شد.
🔹 زندان قصر که زندانیان سیاسی در آنجا محبوس می شدند در سال ۱۳۰۸ بدستور رضاشاه پهلوی ساخته شد.
🔹 در بازدید از زندان قصر بیشتر به عمق فاجعه و وضعیت حقوق بشر و آزادی بیان در دوره پهلوی پی خواهید برد.
🔹فیلم کوتاهی از زندان قصر را در کانال گذاشتم ولی پیشنهاد می کنم حتما از این مکان پر رمز و راز بازدید کنید..
#زندان_قصر
#پهلوی
#پرویز_ثابتی
@moj_tarikh