#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه
#جلوه_های_ویژه_فرهنگی حمام قلعه
#خودای_یولی(نذری)
قبلاً یاد آور شده ایم که از قدیم الایام، مردم حمام قلعه از میان هزاران هزار نعمت و برکت الهی، به دو برکت #نان_و_آغاران(لبنیات) به ویژه نان اهمیت وحرمت خاصی قائل بودند بر همین اساس، همیشه در توزیع نذری ها، نان در اولویت اول نذریها،قرارداشت که هم اکنون نیز، به قوت خود باقی است.
اگرچه مردم حمام قلعه به صورت عام، هر نوع نذری مواد غذایی را، #خودای_یولی می گویند اما به طور خاص، به نان نذری، خودای یولی گفته می شود در گذشته، برخلاف امروز که نان مصرفی خانوارها، از نانوایی روستا تهیه می شود بانوان حمام قلعه نان مصرفیشان را، خود پخت می کردند لذا نان های #خودای_یولی را، عمدتاً به صورت #پنجه_کش می پختند گرچه هرنوع نان دیگری هم، چون تافتون، بربری و ... هم پخته می شد باز هم خودای یولی بودند اما رسم بر این بود که نان پنجه کش بپزند پنجه کش خاص خودای یولی نبود بلکه برای مصرف خانوار یا مجالس عزا و عروسی ها نیز، پخت می نمودند.
نذریها در همه ی مواقع سال بنابر نیت نذر کنندگان توزیع می گردید اما معمولاً در ایام ماه محرم و صفر، ماه شعبان علی الخصوص روزهای چراغ برات، ذی الحجه و ماه مبارک رمضان، نذری ها، از درصد فراوانی بالایی برخوردار می شدند که همچنان ، به قوت خود باقی است. لذا مردم حمام قلعه طبق این رسم نیکو بخصوص، در ایام فرخنده تولد امام #حسن_مجتبی"ع"اقدام به توزیع نان نذری می نمایند.
توزیع مواد غذایی نذری از گذشته های دور تاکنون، متداول بوده و همچنان ادامه دارد اگرچه درمیان نذری ها نان از اهمیت بالایی برخوردار بوده است اما فقط به توزیع آن محدود نمی شد بلکه با توجه به شرایط و امکانات در دسترس و مناسبت ها، اقلام مختلفی از مواد غذایی به عنوان نذری، داده می شده است مانند #سمنو که بیشتر در ایام عید نوروز پخت و توزیع می شد یا #شیربرنج که در فصل بهار و روزهای فراوانی شیر توسط دامداران، تهیه و پخش می گردید.
نذریها از اقلام دیگر مواد غذایی نیز، انجام می گیرد از قبیل انواع #آش: از یارمه لی آش گرفته تا آیران آشی تا بلکه لی آش تا زیریک آشی تا آش رشته و ... حلوا، شله، شله زرد، شکلات، شیرینی، نخود و کشمش به عنوان #مشکل_گشا و موارد دیگری همچون #قربانی کردن گوسفند درعید قربان یا قربانی برای روضه خوانی مسافران از سفر برگشته همچون سربازان منقضی خدمت، حاجی ها و کربلایی ها یا قربانی به عنوان #بلاگردان در مواقعی که بلایا و مصیبت های ناگهانی به وقوع می پیوندند.
قربانی ها را،به دو شکل،یعنی تقسیم گوشت قربانی به دیگران یا تهیه ی غذای گرم تقسیم می نمایند که البته غذای گرم نیز، به دو صورت #اطعام حضوری یا #تقسیم_غذا به اهالی بخصوص نیازمندان، انجام می پذیرد البته گذشتگان ما در باره نذری به شکل اطعام، به روش جالب توجه دیگری نیز، اقدام کرده اند که امروزه به عنوان #باقیات_صالحات به ما رسیده است و آن املاکی است که به نام #سیدالشهدا امام حسین"ع" #وقف نموده اند تا عایدی حاصل از آنها صرف برگزاری مراسمات ایام محرم گردد یقیناً بخش اعظم آن صرف اطعام عزاداران حسینی می شود.یاد و نامشان گرامی باد!
همه ی آنچه که از آن یاد شد نشان می دهد مردم حمام قلعه بر اساس باور و اعتقادی مذهبی و قلبی اقدام به توزیع نذری می نمایند که فلسفه ی آن، نثار مهر و مهربانی در جامعه و کمک به هم نوع خود است که البته درجهت #رضای_خداوند بخشاینده و مهربان صورت می پذیرد.
✍علی کوهستانی اسیق سو🌹
موزه مجازی حمام قلعه
۱۴۰۳/۱/۶
https://t.me/hammamghaleh
https://eitaa.com/moozehmajaz